ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
170
KOREKSION MAXSUS PEDAGOGIKA
X.M.Mamatova
GulDPI "Pedagogika"kafedrasi v.b dotsenti(PhD)
Bosimbekova Ruxshona
Guliston Davlat Pedagogika Instituti
Pedagogika yo‘nalishi 1-bosqich talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.8247599
Annotatsiya.
Koreksion pedagogikaning maqsadi – anomal bolalarga integratsiyalashgan
inkulyuziv ham differensial ta‘limni tashkil etish uchun zarur shart -sharoitlarni o‘rganish
ulardagi psixofiziologik kamchiliklarni iloji boricha bartaraf etish tuzatish yoki bilinmaydigan
holga keltirish usullarini belgilash va amaliyotda tadbiq etish yo‘llarini tarbiyachi hamda
o‘qituvchilarga ko‘rsatib berishdan iborat.
Kalit so‘zlar:
koreksion pedagogika, Anomal, inkulyuziv, reablitatsiya, Nogironlik, maxsus
pedagogika.
CORRECTIONAL SPECIAL PEDAGOGY
Abstract.
The goal of correctional pedagogy is to study the necessary conditions for the
organization of integrated inclusive and differential education for anomalous children, to
determine the ways to eliminate psychophysiological deficiencies in them as much as possible, to
correct them or to make them unknown, and to show educators and teachers the ways to implement
them in practice. is to show.
Key words:
correctional pedagogy, abnormal, inclusive, rehabilitation, disability, special
pedagogy.
КОРРЕКЦИОННАЯ СПЕЦИАЛЬНАЯ ПЕДАГОГИКА
Аннотация.
Целью коррекционной педагогики является изучение необходимых
условий для организации комплексного инклюзивного и дифференцированного обучения
аномальных
детей,
определение
путей
максимального
устранения
у
них
психофизиологических недостатков, их коррекция или замалчивание, а также показать
воспитателям и учителям способы их реализации на практике.
Ключевые
слова:
коррекционная
педагогика,
аномальная,
инклюзивная,
реабилитация, инвалидность, специальная педагогика.
Koreksion pedagogika so‘zi lotin tilidan olingan bo‘lib tuzatish bartaraf etish, pedagogika
ta‘lim tarbiya o‘rganish degan ma‘nolarni anglatadi. Ruhiy va jismoniy kamchiliklari bor bolalar
“anomal” bolalar deyiladi (yunoncha odatdan, tashqari, noraso degan ma‘noni anglatuvchi
anomalos so‘zidan olingan). Koreksion pedagogikaga 19 asr o‘rtalari ya‘ni 1975- yil Vigotskiy
tomonidan asos solingan. Koreksion pedagogika sohasining bahsli mavzusi anomal, alohida
yordamga muhtoj bolalar hisoblanadi. Koreksion pedagogika fanining maqsadi – anomal bolalarga
integratsiyalashgan inkulyuziv ham differensial ta‘limni tashkil etish uchun zarur shart -
sharoitlarni o‘rganish hisoblanadi. Ushbu soha bo‘yicha qator ishlar amalga oshirilmoqda.
1994 -yilda YuNeSkO “Maxsus ta‘lim zaruriyati “ nomli hujjatni tayyorlash unda maxsus
ta‘limga muhtoj bolalar va yoshlar uchun ta‘limni tashkil etish va takomillashtirish masalalari
ko‘rib chiqiladi Alohida yordamga muhtoj bo‘lgan bolalar uchun tashkil etilgan ta‘lim tizimida
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
171
birinchi navbatda bolalarning talablari o‘rganiladi. Ushbu ta‘lim tizimida ma‘lum sharoitlar
yaratilhshi lozim. Bunga modifikatsiya, kompensatsiya, adaptatsiya, reablitatsiyalar kiradi.
Masalan, agar bola eshitmasa uni eshitish apparati bilan ta‘minlash, yura olmasa nogironlar
aravachasi va boshqa qulay asbob uskunalar bilan ta‘minlash hisoblanadi.
Inklyuziv ta‘lim maxsus yordamga muhtoj bolalar va yoshlar uchun individuallashgan va
sharoitga qarab o‘zgaruvchan g‘amxo‘rlik bilan yondasha oladigan ta‘lim tizimidir.
Inklyuziv jalb etish degan ma‘noni anglatadi ya‘ni jismoniy yoki ruhiy rivojlanishida
nuqsoni bor bolalarni sog‘lom tengdishlari bilan o‘zaro bog‘lanib birgalikda ta‘lim olishidir.
Mustaqilligimizning dastlabki yillaridayoq respublikamizda sog‘lom avlodni tarbiyalshga
katta e‘tibor berilmoqda.
Barkamol avlodni tarbiyalash masalasi davlat siyosati darajasiga ko‘tarilmoqda.Ushbu
masala ustuvor deb qaralmoqda. Mustaqil Vatanimizning birinchi ordeni “Soglom avlod uchun”
xalqaro xayriya jamg‘armasining tuzilganligidir. 2000 – yilni “Sog‘lom avlod yili“, 2001 -yil “Ona
va bola yili” deb e‘lon qilinganligi fikrimizning yorqin dalilidir.
Prezidentimiz tomonidan sog‘lom avlod ruhidagi maxsus yordamga muhtoj bolalarni
sog‘lomlashtirish ularni sog‘lom kishilar qatoriga qo‘shish ijtimoiy moddiy jihatdan himoyalash
mehnatga moslashtiirish kabi qator qarorlar hujjatlar qabul qilinmoqda. Hozirgi kunda koreksion
pedagogika sohasiga katta e‘tibor berilmoqda. Maxsus sohalar ochilib bu bo‘yocha qator ishlar
tadbirlar amalga oshirilmoqda. Koreksion pedagogikaning asosiy vazifasi ruhiy va jismoniy
rivojlanishida nuqsoni mavjud bolalar uchun maxsus muassasalarda koreksion ta‘lim tarbiya
jarayonini tashkil etish shakllari hamda usullari bo‘yicha bilim ko‘nikma malakalarini
shakllantiradi.
Nogironlikning oldini olish va nogironlarni tibbiy ijtimoiy reablitatsiya qilish yuzasidan
Vazirlar Mahkamasining 1995 -yil 11-noyabrda O‘zbekiston Respublikasining nogironlarni
reablitatsiya qilish bo‘yicha 1996 -2000 yillarga mo‘ljallangan davlat dasturi 2000-2005 yillarga
mo‘ljallangan davlat dasturi qabul qilingan va qator tadbirlar ishlab chiqildi.
1993-yil 1-dekabrda 153 mamlakatda bola huquqlari tog‘risida konvensiya imzolandi.
Ushbu konvensiyada bolalarning huquqlari majburiyatlari keltirib o‘tilgan. Eng avvalo
nogironlikning oldini olish nogironlarni tibbiy va ijtimoiy reablitatsiya qilish ularning ruhiyatini
yaxshilash va sog‘lomlashtirish nogironlikni ilk bor aniqlash saralash maxsus ta‘lim tarbiya berish
va koreksion pedagogik ishlar orqali koreksiyalash kasb hunarga yo‘naltirish hayotga
moslashtirish jismoniy tarbiyalash nogironlar bilan ishlash asosiy maqsad qilib qo‘yilgan.
Ta‘limga muhtoj bolalar uchun maxsus ta‘lum muassasalari faoliyat ko‘rsatmoqda..
Xulosa. Koreksion pedagogika muhtoj bolalar bilan sog‘lom bolalarni birgalikda ta‘lim
olishi uchun sharoitlar yaratish kerak.
REFERENCES
1.
“Maxsus pedagogika” P.M.Po‘latova kitobi Toshkent 2014
2.
“Logopediya” Ayupova kitobi Toshkent 2007.
3.
Myxiddinovna M. H. METHODS OF TEACHING ENGLISH BASED ON CREATIVE
THINKING //Berlin Studies Transnational Journal of Science and Humanities. – 2021. – Т.
1. – №. 1.5 Pedagogical sciences.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
172
4.
Mamatova K. THE POTENTIAL OF THE LEADER IN MANAGING THE
EDUCATIONAL INSTITUTIONS //Science and innovation. – 2023. – Т. 2. – №. B5. – С.
180-183.
5.
Mamatova K. M. Creative Techniques, Methods and Trends in English Language Teaching
//Eastern European Scientific Journal. – 2018. – №. 2.
6.
MAMATOVA K. CREATIVE APPROACH TO TEACHING ENGLISH AS A FOREIGN
LANGUAGE //O ‘ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI XABARLARI, 2019,[1/3]
ISSN 2181-7324.
7.
Shahriddinоvna, K. S. (2023). Didactic Features Of Development Of Nature Perception
Skills Of Primary School Students.
Eurasian Journal of Learning and Academic
Teaching
,
19
, 183-187.
8.
Shahriddinovna, K. S. (2023). INTRODUCING CHILDREN OF PRIMARY SCHOOL
AGE WITH THE WORLD.
American Journal of Applied Science and Technology
,
3
(06),
09-14.
9.
Shahriddinоvna K. S. Didactic Features Of Development Of Nature Perception Skills Of
Primary School Students //Eurasian Journal of Learning and Academic Teaching. – 2023. –
Т. 19. – С. 183-187.
10.
Shahriddinovna K. S. INTRODUCING CHILDREN OF PRIMARY SCHOOL AGE WITH
THE WORLD //American Journal of Applied Science and Technology. – 2023. – Т. 3. – №.
06. – С. 09-14.
11.
Karimova, S. (2022). THE ROLE AND IMPORTANCE OF" NATURAL SCIENCES" IN
THE DEVELOPMENT OF UNDERSTANDING OF NATURE IN GENERAL
SECONDARY SCHOOLS.
Science and innovation
,
1
(B6), 214-218.
12.
Karimova S. THE ROLE AND IMPORTANCE OF" NATURAL SCIENCES" IN THE
DEVELOPMENT OF UNDERSTANDING OF NATURE IN GENERAL SECONDARY
SCHOOLS //Science and innovation. – 2022. – Т. 1. – №. B6. – С. 214-218.
13.
Karimova S. CHARACTERISTICS OF NATURAL TEACHING METHODOLOGНY
//Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences. – 2021. – Т. 1. –
№. 11. – С. 737-740.