ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
61
ATMEL ATMEGA48, ATMEL ATMEGA88 VA ATMEL ATMEGA168
MIKROKONTROLLERLARINI TAQQOSLASH
J.T. Metinqulov
Jizzax politexnika instituti
+998 97 030 09 07.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10628239
Annotatsiya. Ushbu maqolada Atmel ATmega48, Atmel ATmega88 va Atmel ATmega168
mikrokontrollerlarini taqqoslash ko`rib chiqildi.
Kalit so‘zlar: Atmel ATmega48, Atmel ATmega88, Atmel ATmega168.
COMPARISON OF ATMEL ATMEGA48, ATMEL ATMEGA88 AND ATMEL
ATMEGA168 MICROCONTROLLERS
Abstract. This article compares Atmel ATmega48, Atmel ATmega88 and Atmel
ATmega168 microcontrollers.
Keywords: Atmel ATmega48, Atmel ATmega88, Atmel ATmega168.
СРАВНЕНИЕ МИКРОКОНТРОЛЛЕРОВ ATMEL ATMEGA48, ATMEL
ATMEGA88 И ATMEL ATMEGA168
Аннотация. В данной статье было рассмотрено сравнение микроконтроллеров
Atmel ATmega48, Atmel ATmega88 и Atmel ATmega168.
Ключевые слова: Atmel ATmega48, Atmel ATmega88, Atmel ATmega168.
ATmega48, ATmega88 va ATmega168 faqat xotira o'lchamlari, yuklash moslamasini
qo'llab-quvvatlash va uzilish vektor o'lchamlari bilan farqlanadi. 2-1- jadvalda uchta qurilma
uchun turli xil xotira va uzilish vektor o'lchamlari jamlangan.
2-1- jadval
Qurilma
Flash
EEPROM
Ram
Interrupt vektor o'lchami
ATmega48
4Kbayt
256 bayt
512 bayt
1 ta ko‘rsatma so‘zi/vektor
ATmega88
8Kbayt
512 bayt
1Kbayt
1 ta ko‘rsatma so‘zi/vektor
ATmega168 16Kbayt
512 bayt
1Kbayt
2 ta ko‘rsatma so‘zi/vektor
ATmega88 va ATmega168 haqiqiy o'qish-yozish paytida o'z-o'zini dasturlash
mexanizmini qo'llab-quvvatlaydi. Alohida Boot Loader bo'limi mavjud va SPM yo'riqnomasi
faqat u erdan bajarilishi mumkin. ATmega48-da yozish paytida o'qishni qo'llab-quvvatlash va
alohida yuklash bo'limi mavjud emas. SPM ko'rsatmasi butun Flashdan bajarilishi mumkin.
Xususiyatlari
Yuqori unumdorlik, kam quvvatli Atmel AVR 8-bitli mikrokontroller tafsilotlar uchun 8-
betdagi “Ma’lumotlarni saqlash” bo‘limiga qarang.
Kengaytirilgan RISC arxitekturasi
- To'liq statik ishlash
Haqiqiy o'qish - yozish paytida - operatsiya
– 64 tagacha sezuvchi kanallar
Periferik xususiyatlar
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
62
– Tashqi va ichki uzilish manbalari – Beshta uyqu
rejimi: Bo‘sh, ADC shovqinini kamaytirish, quvvatni tejash, quvvatni o‘chirish va kutish
I/U va paketlar – 23ta dasturlashtiriladigan kiritish/chiqarish liniyasi – 28-pinli PDIP, 32-
oÿtkazgichli TQFP , 28-pad QFN/MLF va 32-pad QFN/MLF • Ishlash kuchlanishi:
ATmega48V/88V/168V uchun 1,8V - 5,5V – Atmel
ATmega48/88/168 uchun 2,7V - 5,5V • Harorat diapazoni: – - 40°C dan
85°C gacha Tezlik darajasi:
ATmega48V/88V/168V: 0 - 4MHz 1,8V - 5,5V, 0 - 10MHz 2,7V - 5,5V –
ATmega48/88/168
0 - 2,7V - 5,5V, 0 - 20MHz 4,5V - 5,5V • Kam quvvat sarfi – Faol rejim:
– 512/1K/1Kbayt ichki SRAM
- Quvvatni o'chirish rejimi:
– Chipdagi 2 davrli multiplikator
Yuqori chidamlilikdagi doimiy xotira segmentlari alohida oldindan o'lchov, taqqoslash
rejimi va suratga olish rejimiga ega bitta 16 bitli taymer/taymer.
– Alohida chipdagi osilator bilan dasturlashtiriladigan kuzatuvchi taymer
- Dasturlashtiriladigan seriyali USART
- Yozish/oÿchirish davrlari: 10 000 flesh/100 000 EEPROM
- Kapasitiv sensorli tugmalar, slayderlar va g'ildiraklar
– Quvvat yoqilganda qayta oÿrnatish va dasturlashtiriladigan jigarrang chiqishni aniqlash
– Mustaqil blokirovka bitlari bilan ixtiyoriy yuklash kodi boÿlimi
– 20 MGts chastotada 20 MIPS gacha o‘tkazish qobiliyati
- Baytga yo'naltirilgan 2 simli ketma-ket interfeys (Philips I2 C bilan mos keladi)
250µA 1MHz, 1,8V 15µA 32kHz, 1,8V (shu jumladan osilator)
Alohida oldindan o‘lchash va solishtirish rejimiga ega ikkita 8-bitli taymer/hisoblagich
- 4/8/16 Kbayt tizim ichidagi o'z-o'zidan dasturlashtiriladigan flesh-dastur xotirasi -
256/512/512 bayt EEPROM
– Alohida osilatorli real vaqt hisoblagichi
– Chipdagi analog komparator 1,8V da 0,1µA
– Master/slave SPI seriyali interfeysi
– Ma’lumotlarni saqlash: 85°C da 20 yil/25°C da 100 yil
– Dasturiy ta’minot xavfsizligi uchun dasturlash blokirovkasi
QTouch kutubxonasini qo‘llab-quvvatlash Oltita PWM kanali
TQFP va QFN/MLF paketidagi 8-kanalli 10-bitli ADC – PDIP paketidagi 6-kanalli 10-
bitli ADC
– PIN o'zgarishida uzilish va uyg'onish •
Mikrokontrollerning maxsus xususiyatlari
- 131 ta kuchli ko'rsatmalar - ko'pincha bitta soat siklining bajarilishi - 32 × 8 umumiy
maqsadli ishchi registrlar
– Ichki kalibrlangan osilator
– QTouch va QMatrix sotib olish Chipdagi yuklash dasturi orqali tizim ichidagi dasturlash
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
63
–
DebugWIRE
on-chip
disk
raskadrovka
tizimilardan
iborat.
MLF yuqoridan ko'rish
Pin tavsiflari:
1.VCC raqamli ta’minot kuchlanishi.
2. GND yer.
3. Port B (PB7:0) XTAL1/XTAL2/TOSC1/TOSC2
B porti ichki tortish rezistorlari (har bir bit uchun tanlangan) bo'lgan 8 bitli ikki yo'nalishli
I/U portidir. Port B chiqish buferlari yuqori cho'kish va manba qobiliyatiga ega bo'lgan simmetrik
haydovchi xususiyatlarga ega. Kirish sifatida, tashqaridan past tortilgan B porti pinlari, agar tortish
rezistorlari faollashtirilgan bo'lsa, oqim manbai bo'ladi.
Soat ishlamayotgan bo'lsa ham, qayta o'rnatish holati faollashganda B portining pinlari uch
marta ko'rsatiladi. Soatni tanlash sug'urta sozlamalariga qarab, PB6 inverting osilator
kuchaytirgichiga kirish va ichki soat ish pallasiga kirish sifatida ishlatilishi mumkin.
Soatni tanlash sug'urta sozlamalariga qarab, PB7 teskari osilator kuchaytirgichidan chiqish
sifatida ishlatilishi mumkin.
Ichki kalibrlangan RC osilatori chip soati manbai sifatida ishlatilsa, ASSR da AS2 biti o'rnatilgan
bo'lsa, PB76 asinxron taymer/Counter2 uchun TOSC21 kirishi sifatida ishlatiladi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
64
B portining turli xil maxsus xususiyatlari 83-betdagi “B portining muqobil funksiyalari”
va 27-betdagi “Tizim soati va soat imkoniyatlari” bo‘limlarida batafsil yoritilgan.
4. Port C (PC5:0)
C porti ichki tortish rezistorlari (har bir bit uchun tanlangan) bilan 7-bitli ikki yo'nalishli
I/U portidir. PC5:0 chiqish buferlari yuqori cho'kish va manba qobiliyatiga ega bo'lgan simmetrik
haydovchi xususiyatlarga ega. Kirish sifatida, tashqaridan past tortilgan C porti pinlari, agar tortish
rezistorlari faollashtirilgan bo'lsa, oqim manbai bo'ladi. Soat ishlamayotgan bo'lsa ham, qayta
o'rnatish holati faollashganda C porti pinlari uch marta ko'rsatiladi.
5. PC6/RESET
Agar RSTDISBL sug'urtasi dasturlashtirilgan bo'lsa, PC6 I/U pin sifatida ishlatiladi. E'tibor
bering, PC6 ning elektr xususiyatlari C portining boshqa pinlaridan farq qiladi. Agar RSTDISBL
sug'urtasi dasturlashtirilmagan bo'lsa, PC6 Reset kirishi sifatida ishlatiladi. Ushbu pinning
minimal puls uzunligidan uzoqroq past darajasi, hatto soat ishlamayotgan bo'lsa ham, Reset hosil
qiladi. Minimal impuls uzunligi 314-betdagi 29-3-jadvalda keltirilgan. Qisqa impulslar Qayta
tiklashni yaratishga kafolat bermaydi.
C portining turli xil o'ziga xos xususiyatlari 86-betdagi "C portining muqobil funktsiyalari"
da batafsil yoritilgan.
6. Port D (PD7:0)
D porti ichki tortish rezistorlariga ega (har bir bit uchun tanlangan) 8-bitli ikki yo'nalishli
I/U portidir. Port D chiqish buferlari yuqori cho'kish va manba qobiliyatiga ega bo'lgan simmetrik
haydovchi xususiyatlarga ega. Kirishlar sifatida, tashqaridan past tortilgan D porti pinlari, agar
tortishish paytida oqim manbai bo'ladi. Rezistorlar faollashtiriladi. Soat ishlamayotgan bo'lsa ham,
qayta o'rnatish holati faollashganda Port D pinlari uch marta ko'rsatiladi.
D portining turli xil maxsus xususiyatlari 89-betdagi “D portining muqobil funksiyalari”
da batafsil yoritilgan.
7. AVCC.
AVCC - A/D Konverter, PC3:0 va ADC7:6 uchun besleme kuchlanish pinidir. ADC
ishlatilmasa ham, u VCC ga tashqaridan ulanishi kerak. Agar ADC ishlatilsa, u VCC ga ulanishi
kerak. past o'tkazuvchan filtr orqali. E'tibor bering, PC6.4 raqamli ta'minot kuchlanishidan
foydalanadi, VCC.
8. AREF
AREF - bu A/D konvertori uchun analog mos yozuvlar pinidir.
9. ADC7:6 (faqat TQFP va QFN/MLF paketi)
TQFP va QFN/MLF paketlarida ADC7:6 A/D konvertoriga analog kirishlar sifatida xizmat
qiladi. Ushbu pinlar analog ta'minotdan quvvatlanadi va 10-bitli ADC kanallari sifatida xizmat
qiladi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
65
AVR yadrosi 32 ta umumiy maqsadli ishchi registrlar bilan boy ko'rsatmalar to'plamini
birlashtiradi. Barcha 32 registrlar to'g'ridan-to'g'ri arifmetik mantiq birligi (ALU) ga ulangan
bo'lib, ikkita mustaqil registrga bir soat siklida bajariladigan bitta buyruqda kirish imkonini beradi.
Olingan an'anaviy CISC mikrokontrollerlariga qaraganda o'n baravar tezroq o'tkazish
qobiliyatiga erishgan holda arxitektura kodni samaraliroq qiladi.
Atmel ATmega48/88/168 quyidagi xususiyatlarni ta'minlaydi: 4K/8K/16K bayt tizimda
dasturlashtiriladigan Flash, o'qish-yozish qobiliyatiga ega, 256/512/512 bayt EEPROM,
512/1K/1K bayt SRAM, 23 umumiy Maqsadli kiritish-chiqarish liniyalari, 32 ta umumiy maqsadli
ishchi registrlar, taqqoslash rejimlari bilan uchta moslashuvchan taymer/taymer, ichki va tashqi
uzilishlar, ketma-ket dasturlashtiriladigan USART, baytga yo'naltirilgan 2 simli seriyali interfeys,
SPI seriyali porti, 6 kanalli 10-bitli ADC (TQFP va QFN/MLF paketlarida 8 ta kanal), ichki
osilatorli dasturlashtiriladigan Watchdog taymeri va beshta dasturiy ta'minot tanlanadigan
quvvatni tejash rejimi.
Kutish rejimi protsessorni to'xtatib, SRAM, taymer/hisoblagichlar, USART, 2 simli
ketmaket interfeys, SPI porti va uzilish tizimi faoliyatini davom ettirishga imkon beradi.
Quvvatni o'chirish rejimi registr tarkibini saqlaydi, lekin osilatorni muzlatib qo'yadi va
keyingi uzilish yoki apparatni qayta o'rnatilgunga qadar barcha boshqa chip funktsiyalarini o'chirib
qo'yadi. Quvvatni tejash rejimida asinxron taymer ishlashni davom ettiradi, bu esa
foydalanuvchiga qurilmaning qolgan qismi ishlamiyotgan paytda taymer bazasini saqlab turish
imkonini beradi.
ADC shovqinini kamaytirish rejimi protsessorni va asenkron taymer va ADCdan tashqari
barcha kiritish/chiqarish modullarini to'xtatib, ADC konvertatsiyalari paytida kommutatsiya
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
66
shovqinini minimallashtiradi. Kutish rejimida kristalli/rezonatorli osilator qurilmaning qolgan
qismi uxlayotgan vaqtda ishlaydi. Bu kam quvvat sarfi bilan birgalikda juda tez ishga tushirish
imkonini beradi.
REFERENCES
1.
Islomov, M. (2023). CALCULATION OF SIGNAL DISPERSION IN OPTICAL
FIBER.
Modern Science and Research
,
2
(10), 127-129.
2.
Islomov, M., & Irisboyev, F. (2023). IOT (INTERNET OF THINGS) TECHNOLOGIES
OF INTERNET DEVICES. Modern Science and Research, 2(9), 220–223. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/24108
3.
Islomov, M. . (2023). CALCULATION OF SIGNAL DISPERSION IN OPTICAL
FIBER. Modern
Science
and
Research, 2(10),
127–129.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/25048
4.
Mirzaev, U., Abdullaev, E., Kholdarov, B., Mamatkulov, B., & Mustafoev, A. (2023).
Development of a mathematical model for the analysis of different load modes of operation
of induction motors. In E3S Web of Conferences (Vol. 461, p. 01075). EDP Sciences
5.
J.T., M., & F.B., I. (2023). VOLATILE AND NON-VOLATILE MEMORY DEVICES.
Modern Science and Research, 2(10), 116–119.
6.
Ж.
Метинкулов
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ
МИКРОКОНТРОЛЛЕРОВ
ДЛЯ
УПРАВЛЕНИЯ НАПРЯЖЕНИЕМ Vol. SCIENTIFIC APPROACH TO THE
MODERN EDUCATION SYSTEM 2 No. 20 (2023):
7.
Ирисбоев, Ф. Б., Эшонкулов, А. А. У., & Исломов, М. Х. У. (2022). ПОКАЗАТЕЛИ
МНОГОКАСКАДНЫХ УСИЛИТЕЛЕЙ.
Universum: технические науки
, (11-3 (104)),
5-8.
8.
Islomov, M., & Irisboyev, F. (2023). IOT (INTERNET OF THINGS) TECHNOLOGIES
OF INTERNET DEVICES.
Modern Science and Research
,
2
(9), 220-223.
9.
Irisboyev, F. (2022). ELEKTR SIGNALLAR KUCHAYTIRGICHLARI VA ULARNING
ASOSIY PARAMETRLARI VA TAVSIFLARI.
Евразийский журнал академических
исследований
,
2
(11), 190-193.
10.
Irisboyev,
F.
(2022).
YARIMO
‘TKAZGICHLI
MODDALARDAN
TAYYORLANADIGAN
KUCHAYTIRGICHLARNING
PARAMETRLARI
VA
XARAKTERISTIKALARI.
Science and innovation
,
1
(A6), 374-377.
11.
Irisboyev, F. B. (2022). ELEKTRON ZANJIRLAR VA MIKROSXEMOTEXNIKA
QURILMALARINING ASOSLARI.
Academic research in educational sciences
,
3
(10),
15-19.
12.
Irisboyev, F. (2024). CLUSTERS OF SELENIUM ATOMS IN THE SILICON
LATTICE.
Ilm-fan va ta'lim
,
2
(1 (16)).
13.
Irisboyev, F. (2024). ASYNCHRONOUS MACHINE TYPES, STRUCTURE AND
PRINCIPLE OF OPERATION.
Ilm-fan va ta'lim
,
2
(1 (16)).
14.
Irisboyev, F. (2023). THE INPUTS ARE ON INSERTED SILICON NON-BALANCED
PROCESSES.
Modern Science and Research
,
2
(10), 120-122.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
67
15.
Boymirzayevich, I. F. (2023). THE INPUTS ARE ON INSERTED SILICON NON-
BALANCED PROCESSES.
16.
Islomov, M., & Nasriddinov, A. (2024). INTERNET NARSALAR OLDIDA BIZNI
NIMA KUTMOQDA.
Ilm-fan va ta'lim
,
2
(1 (16)).
17.
Irisboyev, F. (2022). PARAMETERS AND CHARACTERISTICS OF AMPLIFIERS
MADE OF SEMICONDUCTOR MATERIALS.
Science and Innovation
,
1
(6), 374-377.
