286
MS EXCEL NING WEB TEXNOLOGIYALARI
Hayotxon Tojaliyevna Hakimova,
Farg‘ona viloyati Uchko‘prik tumani 1-son kasb-hunar maktabi
Informatika fani o‘qituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.10658712
Annotatsiya.
Zamonaviy komp’yuterlar dasturiy ta’minotining tarkibiy qismiga kiruvchi
Microsoft Office paketidagi asosiy vositalardan biri jadval protsessori deb ataluvchi MS Excel
dasturidir.
MS Excel
– elektron jadvallarni tayyorlash, formulalar va funksiyalar yordamida
hisob-kitoblarni amalga oshirish, ma’lumotlarni grafik tasvirlash kabi masalalarni hal etishga
mo’ljallangan dastur. Bu maqolada Ms Excelning Web texnologiyalari haqida ma’lumotlar
tadqiq qilinadi.
Kalit so‘z:
Ms Excel, Web, innterfaol, manba, ma’lumot, fayl, diagramma, dastur.
WEB TECHNOLOGIES OF MS EXCEL
Abstract.
One of the main tools in the Microsoft Office package, which is a part of modern
computer software, is the MS Excel program, which is called a table processor. MS Excel is a
program designed to solve issues such as preparing spreadsheets, making calculations using
formulas and functions, and graphically representing data. This article explores information about
Ms Excel's Web technologies.
Key word:
Ms Excel, Web, interactive, source, information, file, diagram, program.
ВЕБ-ТЕХНОЛОГИИ MS EXCEL
Аннотация.
Одним из основных инструментов пакета Microsoft Office, входящего
в состав современного компьютерного программного обеспечения, является программа MS
Excel, называемая табличным процессором. MS Excel — это программа, предназначенная
для решения таких задач, как подготовка электронных таблиц, выполнение расчетов с
использованием формул и функций, а также графическое представление данных. В этой
статье рассматривается информация о веб-технологиях Ms Excel.
Ключевые слова:
MS Excel, Интернет, интерактивный, источник, информация,
файл, диаграмма, программа.
MS Excel lokal yoki tarmoqli diskda joylashgan, Internet yoki intranet tarmog‘idagi,
shuningdek, Web-obozrevatelda ko‘rish uchun mumkin bo‘lgan Web-sahifa ko‘rinishidagi ishchi
287
kitoblar yoki alohida sahifalar, turli ilovalar orqali yaratilgan turli turkumdagi ma’lumotlarni
integratsiyalashni ta’minlaydi.
MS Excelda ma’lumotlarni import va eksporti turlicha amalga oshiriladi.
1. MS Excel manbani yuklash va tashqi ilovalarni faollashtirishni ta’minlaydigan tashqi
ma’lumotlarga gipersso‘lkalarni qo‘llab-quvvatlaydi. Agar tashqi ma'lumotlar .html
formatida bo‘lsa, Web-obozrevateldagi Web-sahifa ochiladi. Qoidaga muvofiq ochiq
turgan ma’lumotlar manbasidagi ma’lumotlarni ishchi kitobiga nusxa olish usuli bilan
almashtirish buferi yordamida o‘tkazish mumkin.
2. Fayllar konvertorlari tashqi ma’lumotlarni
Файл►Открыть
buyrug‘ini bajarish
paytida, ishchi kitob formatiga o‘tkazishni ta’minlaydi va Web-sahifalarni o‘z ichiga olgan
holda
Файл►Сохранить как
yoki
Файл►Сохранить как Web-страницу
buyruqlarini
bajarish paytida ishchi kitobni tashqi formatda xotiraga oladi.
3. MS Excel OLAP-kubov (On-Line Analitical Processing)( MS Excel da tahlil qilish
maqsadida serverlar ma’lumotlar bazasi asosida shakllangan ko‘p o‘lchovli ma'lumotlar)
ko‘rinishidagi turli agregirlangan taqdimotlar bilan ishlashga imkon beradi.
MS Excelda Web-sahifa formatida ma’lumotlarni chop etish barcha ishchi kitoblari yoki
alohida sahifalar darajasida bajariladi. Web-sahifaning asosiy afzalligi shundan iboratki, u agar
kompyuterda MS Excel dasturi bo‘lmasa ham, Web-обозревател-standart dasturi orqali, ko‘rish
uchun qulaydir.
Web-sahifa ikki variantda chop etilishi mumkin. Agar Web-sahifa
interfaol
bo‘lsa u holda
foydalanuvchilar unga o‘zgartirish kiritishlari mumkin. Interfaol Web-sahifa sifatida odatda
elektron jadval varaqlari, yig‘ma jadvallar va diagrammalar chop etiladi. Agar Web-sahifa
nointerfaol
bo‘lsa, ularni foydalanuvchi faqat ko‘rishi mumkin. Bunaqangi ko‘rinishdagi
sahifalarga ishchi kitoblarni, varaqlarni, kataklar diapazonini, yig‘ma jadvallarni, fil'trlangan
ro‘yxatlar va diagrammalarni joylashtirish mumkin.
MS Excelda Web-sahifa sifatida ma'lumotlarni chop etish uchun quyidagilar bajarilishi
kerak:
chop etiladigan ma'lumotlar(elektron jadval ishchi kitoblari, varaqlari, yig‘ma jadvallar
va diagrammalar) tarkibi tanlanadi;
chop etiladigan ma’lumotlar bilan ishlash xarakterini aniqlash: Web- sahifaning
interfaol
yoki
nointerfaol
turi;
Web-sahifani joylashtirish uchun uzelni tanlash;
joylashtirish o‘rnini tanlash: yangisini yoki mavjud Web-sahifani;
288
Web-sahifa foydalanuvchilari uchun zarur bo‘lgan minimal dasturiy ta’minotni aniqlash;
Chop etish oldidan Web-sahifani testdan o‘tkazish.
Interfaol Web-sahifani yaratishda Web-sahifa formatidagi xotiraga olish protsedurasiga
o‘xshash protsedura bajariladi:
Kursorni ishchi kitobiga o‘rnatish;
Файл ► Сохранить как Web-страницу
menyu buyrug‘ini bajarish;
Сохранение документа
muloqot oynasida chop etiladigan ob’ekt: ishchi kitob yoki
varaqni ko‘rsatish;
Varaq uchun
Добавить интерфаолность
ni ko‘rsatish;
Web-sahifa sarlavhasini berish uchun
Изменить
tugmasini bosish;
Опубликовать
tugmasini bosish;
Публикация Web-страниц muloqot oynasida chop etiladigan ob’ekt va chop etish turini
sozlash;
quyidagi ishlash rejimini tanlash: chop etish ob’ekti bilan(elektron jadval kataklari yoki
yig‘ma jadval uchun);
ko‘rsatilgan chop etiladigan ob’ekt uchun .html formatidagi fayl nomi va turgan joyini
ko‘rsatish;
Открыт страницу в обозревателе
ko‘rsatiladi;
Опубликовать
tugmasini bosish kerak.
Misol uchun: Ishning interfaol rejimini ta’minlovchi Web-sahifani tayyorlash:
Mahsulot ishlab chiqarish haqida boshlang‘ich ma’lumotlar jadvali;
yig‘ma jadval;
diagramma.
Bajarish ketma ketligi.
1. Файл ► Открыть menyu buyrug‘i yordamida Misollar.XLS faylini oching.
2. Yangi sahifani (agar kerak bo‘lsa) Вставка ► Лист menyu buyrug‘i yordamida
qo‘ying.
3. Формат ► Лист ► Переименовать buyrug‘i yordamida sahifani boshqadan nomlang.
Yangi nom - Web.
4. Jadval. Berilgan jadvalni A1 katakdan boshlab joylashtiring.
Mahsulot haqida ma’lumotlar.
289
5. Mahsulot ishlab chiqarish uchun sarf qilingan xarajatlarni formulalar bo‘yicha
hisoblang.
3. Данные ► Сводная таблица tablitsa menyu buyrug‘i yordamida ma'lumotlar maketi
yig‘ma jadvalini yarating: Sahifa - oy, satr - Tsex, ustun - Maxsulot, ma'lumotlar - Объем (hajm)
(boshlang‘ich maydon - Выпуск, amal - Сумма), Tannarxi (boshlang‘ich maydon - Затраты на
выпуск, amal - Сумма). Yangi sahifaga yig‘ma jadvalni joylashtiring.
7. Формат ► Лист ► Переименовать menyu buyrug‘i yordamida yig‘ma jadval
sahifasini boshqadan "Web" nomi bilan nomlang.
8. Yig‘ma jadval uchun diagramma tuzing. Kursorni «Сводная Web» sahifasida
«Сводная таблица»ga o‘rnating, «Сводные таблицы» uskunalar panelida «Мастер диаграмм»
tugmasini bosing. Diagramma alohida sahifaga joylashadi.
9 . Sahifani «Диаграмма Web» deb boshqadan nomlang.
10. Файл ► Сохранить menyu buyrug‘i yordamida Misollar. XLS faylini xotiraga oling.
11. Файл ► Сохранить как Web-страницу menyu buyrug‘ini bajaring.
12 . Web-stranitsa faylining nomini - "Mahsulot" deb nomlab, uni joylashga papka tanlang.
13. “Лист, Добавить интерфаолность публикации” ob'ektini ko‘rsating.
290
14. «Изменить» tugmasini bosib, «Web – страницы – Выпуск продукции» sarlavhasini
kiriting.
15. «Опубликовать» tugmasini bosing.
13. «Документы Web»ni tanlang - "Web" nomli ishchi sahifa.
17. “Добавить”ni o‘rnatib, elektron jadvallar bilan ishlash holatini tanlang.
18.“Открыть страницу в обозревателе” ni o‘rnating.
19. “Опубликовать” tugmasini bosing. Natijada "Web" sahifasi uchun interfaol "Web-
sahifa" hosil bo‘ladi.
20. «Обозреватель» dagi formulalarning butunligini tekshirib, yangi ma'lumotlar
qo‘shing, formulalarni o‘zgartiring. Web-sahifani yoping.
21. Kursorni «Сводная Web» sahifasiga o‘rnating.
22. Файл ► Сохранить как Web-страницу menyu buyrug‘ini bajaring.
23. ПРОДУКЦИЯ.HTM faylini tanlang.
24. Публикация объекти – «Лист, Добавить интерфаолность» ni ko‘rsating.
25. “Опубликовать” tugmasini bosing.
23. «Сводная Web» nomli ishchi sahifa. “Сводная Web” ni tanlang.
27. «Добавить» o‘rnating, “Работа со сводными таблицами” rejimini tanlang.
28.“Открыть страницу в обозревателе” ko‘rsating.
29. “Опубликовать” tugmasini bosing, “Добавить в файл” ni ko‘rsating. Natijada
«Сводная Web» sahifasining interfaol Web - sahifasiga yig‘ma jadval quyiladi.
30. «Обозреватель»da yig‘ma jadval tuzilishini va elektron jadval ma'lumotlarining
formatlarini o‘zgartiring.
31. Kursorni «Диаграмма Web» sahifasiga o‘rnating.
32. Kursorni sahifasiga o‘rnating.
33. Файл ► Сохранить как Web-страницу menyu buyrug‘ini bajaring.
34. Produksiya.HTM faylini tanlang.
35. Публикация объекти – Лист, Добавить интерфаолность ko‘rsating.
33. “Опубликовать” tugmasini bosing.
37. Diagramma Web nomli “Диаграмма Web” diagramma sahifasini tanlang.
38 . “Добавить” o‘rnatib, «Работа с диаграммами» rejimini tanlang.
39 . “Открыть страницу в обозревателе” ko‘rsating.
40. “Опубликовать” tugmasini bosing, “Добавить в файл” ko‘rsating. Natijada Сводная
Web sahifasining interfaol Web - sahifasiga svodnaya jadval quyiladi.
291
41. Обозреватель da svodnaya jadval tuzilishini o‘zgartiring, diagrammaning o‘zgarishini
ko‘zating.
42. Web-sahifani yoping.
43. Faylni xotiraga olib, Файл ► Закрыть menyu buyrug‘i yordamida, yoping.
Xulosa qilib aytganda, inson o‘z ish faoliyati davomida ko‘pincha biror kerakli ma’lumot
olish uchun bir xil, zerikarli, ba’zida esa, murakkab bo‘lgan hisoblash ishlarini bajarishga majbur
bo‘ladi. MS Excel dasturi mana shunday ishlarni osonlashtirish va qiziqarliroq qilish maqsadida
ishlab chiqilgan.
MS Excel dagi barcha ma’lumotlar jadval ko‘rinishida namoyon bo‘lib, bunda jadval
kataklarining ma’lum qismiga boshlang‘ich va birlamchi ma’lumotlar kiritiladi. Boshqa qismlari
esa har xil arifmetik amallar va boshlang‘ich ma’lumotlar ustida bajariladigan turli amallar
natijalaridan iborat bo‘lgan ma’lumotlardir.
Ms Excelning Web texnologiyalari orqali turli xildagi operatsiyalar bajarilishi osonlashadi.
Buning uchun Excel dasturi haqida ma’lumotlardan xabardor bo‘lish talab etiladi.
REFERENCES
1.
O‘zbеkiston Rеspublikasi «Axborotlashtirish to‘g‘risida»gi qonuni «Xalq so‘zi». 2004.
2.
O‘zbеkiston Rеspublikasi «Еlеktron hujjatlar aylanishi to‘g‘risida»gi qonuni «Xalq so‘zi».
2004.
3.
O‘zbеkiston Rеspublikasi oliy ta’limining mе’yoriy hujjatlari.T:2002.
4.
M.M. Aripov, J.O‘. Muhammadiyev. Informatika, informatsion texnologiyalar. Toshkent.
2005- y.
5.
Qodirov Sh.I. va boshqalar. Informatika fanidan o‘quv qo‘llanma. Toshkеnt. 2005.
