ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
664
MISRNING IKKI OLAM HUKMDORLARI
Raximova Nigina Nabi qizi
Osiyo xalqaro unversiteti tarix yo’nalishi talabasi.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10668910
Annotatsiya.
Ushbu maqolada qadimgi Misr aholisi ilohlarga sigʻinishi, ilohlarning inson
hayotida tutgan oʻrni, dinlarning odamlarga tasiri va ularning kelib chiqishi haqida koʻproq
ma'lumot yoritiladi.
Kalit so’zlar:
Amon-Ra, Bastet, Osiris, hudolar, qurbonlik, ibodatxona, firavnlar,
peramidalar, Xapi, Anibus, Mo’miyolash, Ilohiy hayvonlar.
THE TWO WORLD RULERS OF EGYPT
Abstract.
This article provides more information about the worship of the gods of ancient
Egypt, the role of the gods in human life, the influence of religions on people, and their origins.
Key words:
Amon-Ra, Bastet, Osiris, Gods, Sacrifice, Temple, Pharaohs, Pyramids, Hapi,
Anibus, Mummification, Divine Animals.
ДВА МИРОВЫХ ПРАВИТЕЛЯ ЕГИПТА
Аннотация.
В данной статье представлена дополнительная информация о
поклонении богам жителями Древнего Египта, роли богов в жизни человека, влиянии
религий на людей и их происхождении.
Ключевые слова:
Амон-Ра, Бастет, Осирис, Боги, Жертвоприношение, Храм,
Фараоны, Пирамиды, Хапи, Анибус, Мумификация, Божественные животные.
Qadimda Misrda aholi turli tabiat kuchlari oldida juda ojiz edi, misol uchun doimiy bahorgi
suv toshqinlari, jazirama issiq, qum bo’ronlari kabi. Shunda aholi orasida bu tabiat hodisalarini
yoki quyosh, suv yashin kabi tabiat kushlariga sig’inish va ularni qandaydir ilohiylashtirish
boshlandi. O’limdan keying hayot mavjudligi, yer osti saltanatidagi azob – uqubatlar va rohat
farog’atda yashash kasbi qarashlar shakllandi. Barchamizga ma’lumki, avvaldan insonlar
ilohlarga, (xudolarga) sig’inib kelishgan. Xudo atamasi turli xalqlar orasida turlicha talqin qilinadi.
Iloh nazriyasi aniq ilmiy asosga ega emas. Qadimgi insonlarda diniy e’tiqod kuchli bo’lgan. Ular
jonsiz narsarlaga, o’simliklarga, hayvonlarga sig’inib kelgan. Har bir qilgan ishimizni xudo ko’rib
turibdi deb o’ylashgan va yomon ishlardan saqlanishgan. Misrliklar oʻzlarining kundalik hayotida
boʻlayotgan voqealarga tayanib turli xil ilohlarni yaratgan va ularni kundalik turmush tarzi bilan
uzviy bogʻliq deb hisoblashgan. Jamiyatda turli ilohiy kuchlar mavjudligiga ishonch hosil bo’ldi.
Ularni misrliklar xodolar deb atashashar edi va ular shu darajada qudratligi ularni qahrini
keltirishdan butun umur qo’rqib yurishgan va ularga atab qurbonliklar keltirishgan. Shulardan
ayrim birlariga to’xtalib o’tamiz.
Amon-Ra: yangi podsholik xudosi
Amon-Ra quyosh xudosi, fravinlarning bosh ilohi va homiysi hisoblanadi.
Dastlab ikkita xudo boʻlgan: Fiva shahri homiysiQadim zamonlarda, bu ilohiylik,
qo'chqorning boshi yoki butunlay hayvon kabi inson ko'rinishida tasvirlangan. Uning qo'lida u
hayot va o'lmaslikni ramziy ko'rsatuvchi pastadirli xochga egadir. Unda Qadimgi Misr xudolari
Amon va Raxga qo'shilishgan, shuning uchun u ikkalasining kuchi qudratli bo'ladi. U odamlarni
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
665
qo'llab-quvvatlab, ularga qiyin sharoitlarda yordam berga n va shuning uchun u har narsaning
g'amxo'r va adolatli yaratuvchisi sifatida taqdim etilgan. Qadimgi Misrda xudo Ra va Amon yerni
yoritib, daryo bo'ylab osmon bo'ylab harakatlanib, tungi vaqtda Nilni o'z uylariga qaytib kelishlari
uchun o'zgartirganlar. Odamlar har kuni yarim tunda Amon-Raning katta ilon bilan jang qilganiga
ishonishdi. Ee bu Amon va quyosh xudosi Ra edi. Soʻngra ikkalasi yagona xudoga birlashadi.
Osiris: (misrcha: wsjr, qadimgi yunoncha: Ὄσιρις, lotincha: Osiris) Misr mifologiyasiga koʻra,
hayot, oʻlim va hosildorlik xudosidir. U oy maʼbudasi — Isisning akasi va eri boʻlgan. Ularning
Hosus ismli oʻgʻil farzandi ham boʻlgan. Osirisni akasi va choʻl xudosi boʻlgan Set oʻldiradi.
Sababi, Osiris Set davogarlik qilgan firʼavn boʻlgan. Osiris Setning uni aldab, quti ichkarisiga
kirgizib, qutiga qoʻrgʻoshin quyishi ortidan vafot etadi. Biroq, Horus ulgʻayganida, Setni magʻlub
etib, fir’avnga aylanadi. Shuningdek, Osirisning onasi osmon maʼbudasi Nut, otasi yer xudosi Geb
hamda singlisi Neftis hisoblanadi
Misr mifologiyasida Bastet quvonch va quvnoqlik maʼbudasi edi. Bastetning 0muqaddas
hayvoni — mushuk boʻlgan. Bastet mushukning boshili ayol sifatida tasvirlangan. Bastetning
atributi — musiqa asbobi sistrum boʻlgan. Bastet Mut bilan tanilgan va u Ra Tefnut, Sokhmet va
Xathorning koʻzi sifatida ham hurmat qilingan. Shu munosabat bilan Bastet quyosh koʻzining
funktsiyalarini ham oldi. Gerodot har yili Bastet sharafiga raqsga tushilgan bayramlar haqida xabar
qoldirgan. Qadimgi yunonlar Bastetni Artemida bilan aniqladilar. Yuqorida aytib oʻtilganidek,
mushuk Bastet maʼbudasining muqaddas hayvoni hisoblangan. Qadimgi misrliklar bu hayvonga
hurmat bilan munosabatda boʻlishgan. Misrda „mushuk“ nomi oddiygina yangradi: „Mau“ yoki
„Miyav“. Qadimgi Misr meovlariga boʻlgan munosabat, Bastet maʼbudasining timsoli sifatida,
hech boʻlmaganda hurmatli edi. Mushuklar oila aʼzolari edi, ularga hayot davomida ham, oʻlimdan
keyin ham barcha hurmat bilan munosabatda boʻlishdi. U Bastet maʼbudasining yerda
mujassamlanishini koʻrish kabi edi. Bu hayvonlar sharaf bilan koʻmilgan, fir’avnlar kabi
mumiyalangan va ularni oʻldirish uchun jazo oʻlim jazosi edi. Agar oilada mushuk oʻlgan boʻlsa,
unda mushukning egalari va ularning qarindoshlari motam belgisi sifatida qoshlarini oldirganlar.
Mushukning jasadi balzamlangan va sarkofagga joylashtirilgan, shundan soʻng u mushuklarni
koʻmish uchun maxsus moʻljallangan nekropollardan biriga joylashgan.
Xulosa qilib shuni aytishim mumkinki men bu maqolani yozishimdan asosiy maqsadim,
qadimgimgi Misr ilohlarining aholi orasida tutgan o’rni va ularning qanday vazifalarni bajargani
ularning kelib chiqishi, haqida aytib oʻtib oʻtim. Misr aholisi xudolardan qoʻrqan va ular xudolar
xoxish irodasiga qarshi chiqishga jurʼat qila olmaganlar shu uchun ular qanday ishni boshlashsa
ular oʻz xudalariga qurbonliklar keltirishgan. Bu maqola orqali ham Misr aholisi oʻz xudolarini
qay darajada ulugʼlaganligini yoritib berishga harakat qildim.
REFERENCES
1.
Abdujabbor Kabirov. ,,Qadimgi sharq tarixi " Toshkent -2016
2.
Sagdullayev, Kostetskiy ,,Qadimgi dunyo tarixi" Tashkent-2017
3.
D.G.Reder, E.A.Cherkasova (Krushkol),,Qadimgi dunyo tarixi"Toshket-1974.
4.
.Who else might be in Pharaoh Tutankhamun’s Tomb November 10, 2019 by Mark Millmore
5.
Women of Power and Influence in Ancient Egypt September 6, 2019 by Mark Millmore
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
666
6.
Akmal B. (2024). THE GREAT WALL OF THE EARLY MIDDLE AGES - KANPIRAK
WALL.
Modern
Science
and
Research,
3(1),
694–698.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/28381
7.
Bobohusenov Akmal. (2023). BUXORO VOHSINING ANTIK DAVRI SHISHA
BUYUMLARI.
TADQIQOTLAR
,
25
(2),
208–211.
Retrieved
from
http://tadqiqotlar.uz/index.php/new/article/view/307
8.
Bobohusenov Akmal Ashurovich. (2023). THE MATERIAL CULTURE OF THE TOMBS
OF THE ANCIENT AND EARLY MEDIEVAL PERIOD.
International Journal Of History
And Political Sciences
,
3
(11), 24–29.
https://doi.org/10.37547/ijhps/Volume03Issue11-06
9.
Ashurovich, B. A. (2023). VARAKHSHA MURAL GANCH AND CLAY
PAINTINGS.
International Journal Of History And Political Sciences
,
3
(12), 48-53.
10.
Akmal, B. (2023). ANTIK VA ILK O ‘RTA ASRLAR DAVRI MOZOR-QO ‘RG ‘ONLARI
MODDIY MADANIYATI.
ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В
МИРЕ
,
35
(3), 65-70.
11.
Bobohusenov,
A.
(2023).
BUXORO
VOHASINING
ANTIK
DAVRI
YODGORLIKLARI.
SCHOLAR
,
1
(28), 298-302.
12.
Akmal, B. (2023). QADIMGI BAQTRIYA MADANIYATI VA YODGORLIKLARI
TIPOLOGIYASI.
TA'LIM VA RIVOJLANISH TAHLILI ONLAYN ILMIY JURNALI
,
3
(7),
100-102.
13.
Akmal, B. (2023). BUXORO VOHASI QOYATOSH SURATLARINING DAVRIY
TASNIFI.
ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ
,
29
(1), 142-
146.
14.
Bobohusenov, A. (2023). QADIMGI VARAXSHA DEVORIY GANCH VA LOY
BEZAKLARI.
SCHOLAR
,
1
(28), 303-308.
15.
Akmal, B., & Ismat, N. (2023). BAQTRIYANING BRONZA DAVRI ARXEOLOGIYA
YODGORLIKLARINING JOYLASHUVI VA MODDIY MADANIYATI.
Innovations in
Technology and Science Education
,
2
(8), 73-80
16.
Мусаева
Амина
Караматовна. (2023). Формирование
профессиональной
коммуникативной компетентности студентов вузов посредством использования
инновационных технологий. Международный журнал оранжевых технологий , 5 (11),
1-5. Получено с https://journals.researchparks.org/index.php/IJOT/article/view/4915. АПА
17.
Мусаева
Амина
Караматовна. (2024). Формирование
коммуникативной
компетентности студентов.
Информационные горизонты: Американский журнал
инноваций в области библиотечного дела и информатики (2993-2777)
,
2
(1), 156-
https://grnjournal.us/index.php/AJLISI/article/view/2817
18.
Мусaeвa, А. (2023). ИННОВАЦИОН ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ ҚЎЛЛАНИЛИШИ
ОРҚАЛИ УНИВЕРСИТЕТ ТАЛАБАЛАРИДА КАСБИЙ КОММУНИКАТИВ
КОМПЕТЕНЦИЯНИ ШАКЛЛАНТИРИШ. В CENTRAL ASIAN JOURNAL OF
EDUCATION AND INNOVATION (Т. 2, Выпуск 12, сс. 51–58). Zenodo.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10315248
19.
Мусаева Амина Караматовна. (2023). ФОРМИРОВАНИЕ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ
КОММУНИКАТИВНОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ СТУДЕНТОВ ВУЗА ЧЕРЕЗ
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
667
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИННОВАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ НА ЗАНЯТИЯХ ПО
ДИСЦИПЛИНЕ «КУЛЬТУРА РЕЧИ И ОБЩЕНИЯ». Международный журнал
педагогики 3 (11), 85–89. https://doi.org/10.37547/ijp/Volume03Issue11-17 АПА71.
Volume: 5 Issue: 11 | Nov 2023.
20.
Muxamedovna,
G.
M.
(2023).
INNOVATSION
TALIM-BUYUK
KELAJAK
POYDEVORI.
World scientific research journal
,
17
(1), 74-76.
21.
Muxamedovna, G. M. (2023). UCHINCHI RENESANS DAVRIDA AJDODLARIMIZ
MEROSINI
ORGANISH
ORQALI
INTEGRATSION
TA’LIMNI
YANADA
TAKOMILLASHTIRISH
TAMOYILLARI.
ОБРАЗОВАНИЕ
НАУКА
И
ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ
,
22
(1), 35-38.
22.
Muxamedovna, G. M. (2023). KREATIV YONDASHUV ASOSIDA DIDAKTIK
MATERIALLAR
YARATISH
MEXANIZMLARI.
ОБРАЗОВАНИЕ
НАУКА
И
ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ
,
21
(3), 12-14.
23.
Vahobovna, S. G. (2021). Khoja Abdulkhaliq Ghijduvani And Its Method.
European Journal
of Humanities and Educational Advancements
,
2
(10), 39-40.
24.
Srojeva, Gulbahor. "CONTINUITY IN EDUCATION-CHIEF MEZON." Modern Science
and Research 2.12 (2023): 834-839.
25.
Srojeva G. . (2024). SOLUTIONS, RESULTS AND PROBLEMS OF REFORMS IN THE
FIELD OF EDUCATION.
Modern Science and Research
,
3
(1), 782–788.
26.
Srojeva, G. (2023). LOWER ZARAFSHAN OASIS TOURISM OPPORTUNITIES.
Modern
Science and Research
,
2
(10), 199–204.
27.
Bafoeva, R. (2023). The concept of family in English, Russian and Uzbek proverbs.
American
Journal of Language, Literacy and Learning in STEM Education (2993-2769)
,
1
(10), 651–
654. Retrieved from
https://grnjournal.us/index.php/STEM/article/view/2279
28.
Rokhila Bafoeva 2023. The Concept of Education in English and Uzbek Proverbs.
American
Journal of Language, Literacy and Learning in STEM Education (2993-2769)
. 1, 9 (Nov.
2023), 292–296.
29.
Bafoeva, R. (2023). NEW METHODS OF TEACHING FOREIGN LANGUAGES. Modern
Science and Research, 2(10), 58-63.
30.
Pirmanovna, N. G., & Bafoeva, R. (2022). NATIONAL AND CULTURAL PROVERBS IN
ENGLISH AND UZBEK LANGUAGES AND THEIR UNIVERSAL FEATURES. Новости
образования: исследование в XXI веке, 1(4), 500-503.
31.
Ilniyoz o’g’li, S. F. (2023). XIX ASRDA XONLIKLARNING O ‘ZARO SAVDO
MUNOSABATLARI. JOURNAL OF SCIENCE, RESEARCH AND TEACHING, 2 (8),
111–114.
32.
Sayfutdinov Feruz Ilniyazovich. (2023). USING GIS SOFTWARE AND THE
IMPORTANCE OF DIGITAL HISTORY IN THE STUDY OF HISTORY .
International
Journal
Of
History
And
Political
Sciences
,
3
(10),
31–33.
https://doi.org/10.37547/ijhps/Volume03Issue10-06
33.
Sayfutdinov, F. (2023). THE IMPORTANCE OF DIGITAL TECHNOLOGY IN
TEACHING HISTORY.
Modern Science and Research
,
2
(10), 719–723. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/24678
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
668
34.
Sayfutdinov Feruz Ilniyoz o’g’li. (2023). XIX ASRDA XONLIKLARNING O‘ZARO
SAVDO
MUNOSABATLARI.
JOURNAL
OF
SCIENCE,
RESEARCH
AND
TEACHING
,
2
(8),
111–114.
Retrieved
from
https://jsrt.innovascience.uz/index.php/jsrt/article/view/284
35.
Sayfutdinov, F. (2023). ANALYSIS OF DATA ON LAND OWNERSHIP AND
LIVESTOCK FARMING OF KARAKALPAKS.
Modern Science and Research
,
2
(10), 650–
657. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/25727
36.
Sayfutdinov Feruz Ilniyozovich. (2023). LAND OWNERSHIP RELATIONS BASED ON
THE NATIONAL ECONOMY OF KARAKALPAK.
International Journal Of Literature
And Languages
,
3
(11), 20–27.
https://doi.org/10.37547/ijll/Volume03Issue11-04
37.
OXUNJONOVICH, Q. Z. (2022). CHANGES OF LYULI IDENTITY. International Journal
of Philosophical Studies and Social Sciences, 2(3), 74-83.
38.
Mavlanova Mehnbonu Obid qizi, & Koryogdiyev Zufar Okhunjonovich. (2023). THE ROLE
OF NATIONAL VALUES AND SPIRITUAL AND EDUCATIONAL WORKS IN THE
EDUCATION OF THE YOUNG
39.
GENERATION. Spectrum Journal of Innovation, Reforms and Development, 17, 81–84.
Retrieved from
https://sjird.journalspark.org/index.php/sjird/article/view/753
40.
Okhunjonovich, K. Z. (2023). THE EDUCATIONAL VALUE OF NATIONAL CUSTOMS
AND TRADITIONS IN THE ERA OF GLOBALIZATION. American Journal of
Interdisciplinary Research and Development, 18, 64-66.
41.
Okhunjonovich, K. Z. (2021). Self-Awareness of Gypsies: Traditionality and Modernity.
American Journal of Social and Humanitarian Research, 2(7), 33-42.
42.
Корёгдиев, З. О. (2016). ACTIVITIES OF AMUDARYA FLOTILLA AT THE END OF
THE NINETEENTH CENTURY-BEGINNING OF THE TWENTIETH CENTURY
HISTORY (" TURKESTAN COLLECTION" MATERIALS). Ученый XXI века, (12 (25)),
20-22.
43.
Qoryog'diyev, Z. O. (2016). ACTIVITIES OF AMUDARYA FLOTILLA AT THE END OF
THE NINETEENTH CENTURY-BEGINNING OF THE TWENTIETH CENTURY
HISTORY (" TURKESTAN COLLECTION" MATERIALS). Ученый XXI века, (12), 20-
22.
44.
Корёгдиев, З. О. (2016). GOLD EMBROIDERY OF BUKHARA. Ученый XXI века, (12).
45.
Корёгдиев, З. О. (2016). XIX АСР ОХИРИ–XX АСР БОШЛАРИДА АМУДАРЁ
ФЛОТИЛИЯСИ
ФАОЛИЯТИ
ТАРИХИДАН
(“ТУРКИСТОН
ТЎПЛАМИ”
МАТЕРИАЛЛАРИ АСОСИДА). Ученый XXI века, 20.
