118
YOSHLARNI IJTIMOIY OʻZ-OʻZINI ANGLASH VA OʻZ-OʻZINI BAHOLASH
MEHANIZMLARI
Kurbanova Gullola Bakhramovna
GulDPI Pedagogika kafedrasi (PhD) katta o‘qituvchi
Sayliyeva Umida Sodiqovna
GulDPI talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.10950366
Annotatsiya.
Ushbu maqolada yurt kelajagi boʻlgan yoshlarning oʻz -oʻzini anglashi, oʻz-
oʻzini baholay olishi,shuningdek oʻz imkoniyatlaridan toʻgʻri foydalanish. Bugungi kunda
yoshlarga yaratilgan keng imkoniyatlar va shart -sharoitlar, shaxsiy barkamollikni kamol
toptirish shuningdek yoshlarning bugungi kundagi yutuqlari haqida batafsil maʼlumotlar joy
olgan
Kalit soʻzlar:
Davlat, yutuq, muvaffaqiyat, kelajak, yoshlar, bunyodkorlik ,jamiyat,
yuksalish, sub'ekt, kuzatish, baholash, shaxs, daraja, nuqson, kamchilik, talabchan, axloq, huquq,
aqliy tarbiya, texnika, usul, shakl.
SOCIAL SELF-CONCEPTION AND SELF-ASSESSMENT MECHANISMS OF YOUNG
PEOPLE
Abstract.
In this article, the self-awareness, self-evaluation, and proper use of one's
potential are discussed in this article. There are detailed information about the wide opportunities
and conditions created for the youth today, the development of personal perfection, as well as the
achievements of the youth today
Key words:
State, achievement, success, future, youth, creativity, society, rise, subject,
observation, assessment, person, level, defect, deficiency, demanding, ethics, law, intellectual
education, technique, method, form.
СОЦИАЛЬНАЯ САМОКОНЦЕПЦИЯ И МЕХАНИЗМЫ
САМООЦЕНКИ МОЛОДЕЖИ
Аннотация.
В данной статье рассматривается самосознание молодежи,которая
является будущим страны, способность к самооценке, а также правилному использованию
своих возможностей и условий, созданных для молодежи сегодня, личностной развития а
также подробную информацию о достижениях современной молодежи
Ключевые слова:
Государство, достижение, успех, будущее, молодежь,
творчество, общество, подъем, предмет, наблюдение, оценка, человек, уровень,
119
недостаток, недостаток, требовательность, мораль, закон, интеллектуальное
воспитание, техника, метод, форма.
Inson bu dunyoga kelib yashagandan boshlab oʻziga tegishli boʻlgan ma'lumotlarni
bilishga qiziqadi va bu yoʻlda juda koʻp mulohazalar qiladi. Insonlar eng avvalo kuzatishlar orqali
atrof-muhitni insonlarni va albatta oʻzlarini tushunadi, anglaydi. Eng birinchi hamma koʻproq
oʻzini kuzatgani uchun oʻzi toʻgʻrisidagi barcha haqiqatni biladi. Ba'zida bizni kuzatayotgan
yaqinlarimiz biz haqimizda turlicha ijobiy va salbiy fikrlarini bildirishadi. Har kimning oʻz hayoti,
dunyoqarashi bor, hamma oʻzi uchun idealdir balk, ilekin haqiqiy ideal inson bu oʻz -oʻzini
anglagan insondir.
Jamiyatdagi barcha shaxslar oʻzlarini baholay olishi, shuningdek anglashi zarur. Oʻz-oʻzini
baholash eng avvola oʻzini anglashdan boshlanadi. oʻzini anglash mana shu insonga xos xarakter,
qobiliyat, xulq-atvori, madaniyat, axloq bilan bogʻliq.
Oʻzini baholash-bu shaxs tomonidan oʻz-oʻzini, oʻz imkoniyatlari, sifatlarini va odamlar
orasidagi oʻrnini baholash. Bu psixologiyada oʻzini anglashning mohiyatliroq boʻlgan va eng koʻp
oʻrganilgan tomonidir.
Shaxs asosiga tegishli boʻlgan holda oʻzini baholash xulq-atvorining muhim
boshqaruvchisi boʻlib xizmat qiladi. shaxsning atrofdagilar bilan oʻzaro munosabatlari uning
oʻziga nisbatan tanqidiyligi ,talabchanligi, yutuq va kamchiliklarga munosabati oʻzini baholashga
bogʻliqdir .Oʻzini baholash qanday tarkib topadi? Boshqa odamning sifatlarini oʻrgangan sayin,
shaxs xususiy bahoni ishlab chiqish imkonini yaratuvchi zarur ma'lumotlarga ega boʻladi. Inson
oʻzini toʻgʻri baholay olishi zarur. Oʻzini baholashda yoqmaydigan sifatlari boʻlsa yoki biror
xususiyatidan koʻngli toʻlmasa oʻzini tanqid qilishi kerak, mana shu asnoda asta-sekin oʻz
kamchiliklarini tuzatib ijobiy hislatlarni shakllantirib, oʻzini toʻgʻri yoʻlga yoʻnaltirib, oʻziga
nisbatan toʻgʻri baho beradi. Shaxsiy "Men" haqida tarkib topgan baholanish shaxsning boshqa
odamlarda koʻradiganlari va oʻzidagi kuzatishlari bilan muntazam ravishda solishtirib borishning
natijasidir. Odam oʻzidagi ba'zi bir narsalarni bilgan holda oʻzini boshqa bilan solishtiradi,
boshqaning ham uning shaxsiy sifatlari, harakatlari, ifodalariga befarq emasligini taxmin qiladi,
bularning barchasi shaxsni oʻzini baholashiga tegishli boʻlib, uning ruhiy kayfiyatini belgilaydi.
Boshqacha aytganda, shaxs doimo referent guruh ya'ni real yoki idealga egadir, shaxs unda oʻz
qadriyatlarini oʻzlashtirgani uchun bu guruh bilan hisoblashadi, uning ideallari va qiziqishlari
boʻlishi mumkin. Shuningdek, shaxsning ham ideallari va qiziqishlari boʻlib hisoblanadi.
120
Huquqiy davlat va demokratik jamiyat taraqqiyoti sharoitida zamonaviy shaxsga
qoʻyiladigan talablarni kuchaytirishning ob'ektiv ehtiyoji vujudga keldi,bu ijtimoiy faol, mustaqil,
ijodiy shaxsga boʻlgan talabni koʻrsatadi. Shu munosabat bilan yosh avlodni tarbiyalash va oʻqitish
uchun ma'sul boʻlgan davlat muassasalari faoliyatini takomillashtirish muammosi dolzarb boʻlib
qolmoqda. Aynan ular yangi shaxsni shakllantirish uchun eng maqbul shart-sharoitlarni yaratish
imkoniyatiga ega.
Shaxsning oʻzini-oʻzi takomillashtirish muammosiga e'tibor shaxsning ichki faoliyatini,uning
zaxiralarini oʻrganish ,ulardan rivojlanish jarayonida shaxsning mustaqilligini oshirish uchun
ulardan maksimal darajada foydalanish bilan bogʻliq.
Yosh avlod har qanday davlatning kelajagi, aniqrogʻi bu butun millat farovonligiga sarmoya
ekani hammaga birdek ma'lum. Yoshlarning salohiyatini toʻla roʻyobga chiqarish butun xalqning
ijtimoiy va iqtisodiy farovonligini taʼminlaydi. Shu sababli ham Oʻzbekiston rahbari taʼlim va
yoshlarni ish bilan taʼminlash muammolariga eʼtibor qaratmoqda.
Oʻzbekiston respublikasi prezidenti tashabbusi bilan 2016-2021-yillarda yoshlar siyosatiga
doir 5ta qonun va 55ta qonunosti hujjatlari qabul qilingan .2016-yilda qabul qilingan "Yoshlarga
oid davlat siyosati toʻgʻrisida"gi Oʻzbekiston respublikasi qonunida yoshlarga oid davlat siyosati
yoshlarni ijtimoiy jihatdan shakllantirish va ularning intellektual, ijodiy va boshqa yoʻnalishdagi
salohiyatini kamol toptirish uchun sharoitlar yaratishga xizmat qilishi alohida taʼkidlanib,amalga
oshirilishi lozim boʻlgan chora-tadbirlar qonun bilan mustahkamlandi.
Bugungi kunda yoshlarga berilayotgan eʼtibor ,ularga davlat tomonidan koʻrsatilayotgan
gʻamxoʻrlik miqyosi yildan-yilga kengayib bormoqda. Bunday imkoniyatlar hattoki qonun bilan
ham mustahkamlab qoʻyilgan. Ayniqsa, bosh qomusimizda yosh avlodning huquq va manfaatlari
aniq moddalar bilan muhrlab qoʻyilgani, hech shubhasiz, bu boradagi huquqiy bazani yanada
kengaytirish, amaliy ishlarni yangi bosqichga olib chiqish imkoniyatni ochadi. Hozirgi vaqtda
yoshlarga maktab, professional va oliy taʼlim sohasida bilim olishga, zamonaviy kasb-hunar
egallashga, madaniyat va sport yoʻnalishlarida oʻz tadbirkorlik faoliyatini yuritishga yaratilgan
sharoitlar natijasida bugungi kun yoshlari juda katta yutuqlarga erishmoqda desak mubolagʻa
boʻlmaydi.
Yoshlarga yaratilgan imkoniyatlardan yana biri bu Respublikamizdagi barcha mahallarda
prezident vakili yoshlar yetakchisi lavozimi joriy etilib, bu vazifaga intiluvchan, tashkilotchilik
qobiliyatiga ega ,tashabbuskor yoshlar saralab olindi. Mahallalarda bu tizim orqali yoshlarga
100dan ortiq imkoniyatlar yaratildi. "Yoshlar daftari "tizimi yoʻlga qoʻyilib soʻnggi ikki yilda
798ming nafarga yaqin yoshlarga qariyb 1trillion soʻmlik yordamlar koʻrsatildi. Yoshlar ham
121
yaratilayotgan imkoniyatlardan unumli foydalanib, turli sohalarda dastlabki yutuqlarni qoʻlga
kiritishmoqda.
Xulosa
Oʻzbekiston respublikasida yashayotgan har bir yosh oʻziga yaratilayotgan imkoniyatlardan,
shart-sharoitlardan, vaqtida foydalanishi, ularni qadrlashi, oʻz yutuq muvaffaqiyatlari bilan
ijtimoiy, iqtisodiy, taʼlim sohasini yanada yuksaltirib bormogʻi zarurdir. Yoshlar qachonki oʻz -
oʻzini anglasa va imkoniyatlarini toʻgʻri baholay olsa ijtimoiy jamiyatga shunchalik koʻp foyda
keltiradi. Ammo bugungi davrda yoshlarning oʻziga yaratilayotgan imkoniyatlarni toʻgʻri baholay
olmasliklari natijasida katta muammolarga duch kelishmoqda. Muhtaram prezidentimiz Shavkat
Mirziyoyev yoshlarning har qanday kichik yutuqlari uchun ham ragʻbatlantirib kelmoqdalar. Biz
yoshlar ham bunday imkoniyatlarga mos boʻlishimiz va jamiyat taraqqiyoti uchun oʻz hissamizni
qoʻshib borishimiz zarur. Eng foydali investitsiya bu taʼlimga,ilmga tikilgan investitsiyadir chunki
u bir kun kelib oʻz mevasini beradi.
REFERENCES
1.
G.b.Kurbanova."Yunogogika" 2023.30-31-betlar.
2.
1 jakobson pm motivatsiyaning psixologik muammolari. P.M.
3.
Yangi Oʻzbekiston gazetasi 2023-yil. 2-qism.
4.
Yangi avlod yangi kelajak .2022. 23-28-betlar.
