ILM-FAN VA INNOVATSIYA
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/si
64
VR-VIRTUAL VOQELIK TEXNALOGIYASI
Turdiyeva Latofat Tursunpoʻlat qizi
Shahrisabz davlat pedagogika instituti talabasi
Nurullayeva Malika Baxtiyor qizi
Shahrisabz davlat pedagogika instituti talabasi
Yaxiyaxonova Muxiba Maxmudjonovna
Shahrisabz davlat pedagogika instituti katta o̕qituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.14645369
Annotatsiya
: Bugungi dunyoda taʻlimning tez suratda oʻzgarayotgan, rivojlanayotgan
jarayonida, kreativ va zamonaviy metodlar samaradorligini oshirish, interaktiv oʻqitish
vositalaridan foydalanish, texnologiyalarning integratsiyasi, virtual platformalarda oʻquvchilar
ishtirokini taʻminlash, masofaviy taʻlimning rivojlanishi kabi jarayonlarda samaradorlikni
oshirishda muhim rol oʻynaydi. Ushbu metodlar oʻquvchilarning mustaqil fikrlash va
yaratuvchanlik qobiliyatini rivojlantirish, jamiyat rivojlanishi uchun foydasi tegadigan ish bilan
shugʻullanishiga yordam beradi, oʻquvchilarning talablariga mos keluvchi shakllarda
oʻrganishni taʻminlash orqali ularni oʻrganishni yaxshilaydi hamda oʻquvchilarni bilimni
oʻzlashtirish jarayonlarida shaxsiy maslahatlar berish.
Kalit soʻzlar.
Taʻlim, samaradorlik, kreativlik, kreativ va zamonaviy metodlar,
innovatsiya, motivatsiya, ijodiy fikrlash, oʻyin texnologiyalari, Dizayn fikrlash, aqliy hujum,
intelekt xarita, nusxasini ishlab chiqarish, rassomlik, SWOT tahlili, TRIZ metodi, hamkorlikda
yaratish.
Kirish
Virtual voqelikka kirish uchun bir nechta asosiy qadamlarni koʻrib chiqishingiz mumkin.
Texnik talablar. Sizda VR uskunalari, masalan, VR boshqaruvchilari va displey kerak boʻladi.
Eng mashhur brendlar Oculus, HTC Vive va PlayStation VR. Dasturlarni tanlash. VR uchun
koʻplab dasturlar va oʻyinlar mavjud. Siz oʻz qiziqishlaringizga mos keladiganlarini tanlashingiz
mumkin. Uskunani oʻrnatish. Oʻzingizning VR qurilmangizni oʻrnatish va sozlash jarayoniga
eʻtibor bering. Odatda, bu qurilmaning dasturiy taʻminotini oʻrnatishni va boshqaruvchilarni
ulashni oʻz ichiga oladi. Oʻrganish. VR tajribasini yanada qiziqarli qilish uchun turli oʻyinlar yoki
interaktiv tajribalarni oʻrganing. YouTube kabi platformalarda koʻplab qoʻllanmalar va sharhlar
mavjud. Tajribani baham koʻrish. Doʻstlaringiz yoki oila aʻzolaringiz bilan birga VR oʻyinlarini
oʻynash tajribani yanada qiziqarli qiladi. Texnologiya haqida maʻlumot oling
.
Asosiy
tushunchalar. VR texnologiyasining asosiy tushunchalari, uning qanday ishlashi, foydalari va
qoʻllanish sohalari haqida oʻrganing.
Qurilmalar. VR boshqaruvchilari, karnaylar va sensorlar
kabi asosiy qurilmalarni tanishing.
Uskunalarni tanlash VR qurilmalari. Oculus Quest, HTC Vive,
PlayStation VR va Valve Index kabi turli VR qurilmalari mavjud. Oʻz ehtiyojlaringiz va
byudjetingizga mos keladiganini tanlang. Kompyuter talablari. Agar siz kompyuterga
asoslangan VR dan foydalanmoqchi boʻlsangiz, kerakli apparatni grafik karta, protsessor
tekshirib koʻring. VR qurilmalari. Oculus Quest, HTC Vive, PlayStation VR va Valve Index kabi
turli VR qurilmalari mavjud. Oʻz ehtiyojlaringiz va byudjetingizga mos keladiganini tanlang.
Dasturiy taʻminot VR platformalari. SteamVR, Oculus Store yoki PlayStation Store kabi
platformalarda VR dasturlarini topishingiz mumkin. Oʻyinlar va tajribalar. Oʻyinlar, taʻlim
ILM-FAN VA INNOVATSIYA
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/si
65
dasturlari yoki interaktiv tajribalar uchun tanlov qiling. Oʻrnatish va sozlash Oʻrnatish.
Qurilmani oʻrnatish va dasturiy taʻminotni yuklab olish jarayonini bajaring. Odatda, ishlab
chiqaruvchi koʻrsatmalarini kuzatish juda muhim. Hududni tayyorlash. VR tajribasi uchun
xavfsiz va qulay joy tayyorlang. Odatda, oʻyin maydonchasini belgilash tavsiya etiladi. Oʻyin
oʻynash. VR tajribangizni boshlang! Birinchi navbatda, sodda oʻyinlar bilan boshlash va
tajribangizni kengaytirish tavsiya etiladi. Har bir yangi oʻyin yoki dastur sizga VR olamining
yangi qirralarini koʻrsatadi. Onlayn forumlar va jamoalar. VR texnologiyalari haqida fikr
almashish, maslahat olish va yangi tajribalar bilan oʻrtoqlashish uchun onlayn forumlarda
qatnashing. Asosiy jihatlar. bajarishga yoki oʻyin oʻynashga imkon beradi. Interaktivlik
Foydalanuvchilar muhit bilan interaktiv aloqada boʻlishlari, harakat qilishlari va obʻektlar bilan
oʻzaro aloqada boʻlishlari mumkin. Oʻyin va koʻngilochar sanoat. VR oʻyinlari
foydalanuvchilarga qiziqarli va immersiv tajribalar taqdim etadi. Taʻlim va oʻqitish. VR taʻlimda
murakkab tushunchalarni oʻrganishga yordam beradi, masalan, tibbiyot yoki muhandislik
sohalarida simulyatsiyalar orqali. Sogʻliqni saqlash. VR muolajalar psixologik muammolarni
davolashda, jarrohlik tayyorgarligida yoki reabilitatsiya jarayonida qoʻllaniladi. Arxitektura va
dizayn. Arxitektorlar va dizaynerlar VR orqali loyihalarni namoyish qilish va mijozlar bilan
interaktiv aloqada boʻlishlari mumkin. Harbiy va xavfsizlik. Harbiy treninglar va
simulyatsiyalar, shuningdek, xavfsizlik vazifalari uchun VR texnologiyasi qoʻllaniladi.
Texnologik yangiliklar. VR texnologiyalari doimiy ravishda rivojlanmoqda, masalan, yanada
yuqori sifatli grafikalar va koʻproq interaktiv imkoniyatlar bilan. Ijtimoiy va iqtisodiy taʻsir. VR
yangi ish oʻrinlari yaratishi va iqtisodiy faoliyatni oʻzgarishlarga olib kelishi mumkin. VR
Oʻyinlari Simulyatsiya oʻyinlari. Ushbu oʻyinlar foydalanuvchini real hayotda turli vazifalarni
bajarishga oʻrgatadi (masalan, Aeronautical, Farming Simulator) Action va Adventure oʻyinlari.
Odatda, oʻzaro kurash va qiziqarli hikoyalar bilan bogʻliq (masalan, "Beat Saber", "Half-Life.
Alyx") Taʻlim dasturlariTaʻlimiy simulyatsiyalar. Foydalanuvchilarga murakkab tushunchalarni
oʻrganishga yordam beradi (masalan, Virtual diseksiyalar). Oʻqituvchilar uchun vositalar.
Oʻqitish jarayonini yaxshilash uchun moʻljallangan interaktiv platformalar (masalan, "Engage").
Reabilitatsiya va terapiya. Tibbiyot sohasida muolajalar va reabilitatsiya uchun VR dasturlari
(masalan, "VR Health"). Virtual uchrashuvlar. Foydalanuvchilarga virtual muhitda muloqot
qilish imkonini beradigan dasturlar (masalan, "AltspaceVR", "VRChat"). 3D model yaratish va
koʻrsatish. Arxitektorlar va dizaynerlar loyihalarni yaratish va namoyish qilish uchun VR
dasturlaridan foydalanadilar (masalan, "SketchUp", "Twinmotion").
Ishlab chiqish vositalari VR
ishlab chiqish platformalari. Unity va Unreal Engine kabi dasturlar foydalanuvchilarga VR
tajribalarini yaratishga yordam beradi. Ushbu platformalar koʻplab resurslar va qoʻllanmalar
taqdim etadi.
Mashhur VR dasturlari va platformalari
Oculus Store. Oculus qurilmalari uchun oʻyinlar va dasturlar.
SteamVR. PC asosidagi VR tajribalari uchun katta kutubxona.
PlayStation VR Store. PlayStation VR foydalanuvchilari uchun oʻyinlar va dasturlar.
Yana qoʻshimcha imkoniyatlar
Ar-ge va innovatsiyalar. VR dasturiy taʻminoti doimiy ravishda yangilanib turadi, yangi
texnologiyalar va yangiliklar bilan toʻldiriladi.
ILM-FAN VA INNOVATSIYA
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/si
66
Tadqiqot va innovatsiya.
"Virtual voqelik — bu yangi olam yaratish qobiliyatidir, bu olamda insonlar koʻrish,
eshitish va harakat qilish imkoniyatlariga ega boʻladi
."
Oʻyin va
interaktiv tajribalar.
“VR, oʻyin oʻynash tajribasini oʻzgartiradi, chunki u foydalanuvchini voqea markaziga
joylashtiradi va harakatda boʻlish imkoniyatini beradi." —Taʻlimda qoʻllanilishi."Virtual voqelik
taʻlim jarayonini yanada qiziqarli va interaktiv qilishda yordam beradi, chunki oʻquvchilar
murakkab tushunchalarni hayotiy misollar orqali oʻrganadilar.” — (EdTech Magazine)
“VR texnologiyalari sogʻliqni saqlashda muolajalar va reabilitatsiya jarayonlarida
inqilobiy oʻzgarishlar yaratmoqda
.”
Ijtimoiy aloqalar
.
“Virtual voqelik, insonlarni yangi ijtimoiy muhitlarda birlashtirish uchun imkoniyat
yaratadi, bu esa muloqot va hamkorlikni rivojlantiradi.”
Xulosa qilib shuni aytish lozimli virtual voqelik texnologiyasi turli sohalarda, jumladan,
oʻyin, taʻlim, sogʻliqni saqlash va ijtimoiy aloqalarda oʻzgarishlarga olib kelmoqda. Bu yangi
imkoniyatlar va tajribalar yaratishda davom etmoqda.
References:
1.
Yusupova M., Bozorova S., Yaxiyaxonova M. Working with mathematical functions in the
python programming LANGUAGE //Молодые ученые. – 2024. – Т. 2. – №. 10. – С. 52-56.
2.
Yusupova, Marjona, Sevinch Bozorova, and Muxiba Yaxiyaxonova. " Working with
mathematical functions in the python programming language."
Молодые ученые
2.10 (2024):
52-56.
3.
Yusupova, M., Bozorova, S., & Yaxiyaxonova, M. (2024). Working with mathematical
functions in the python programming language.
Молодые ученые
,
2
(10), 52-56.
4.
Maxmudjonovna, Yaxiyaxonova Muxiba. "Developing full-fledged thinking skills in
firstgraders through the perception of the “surrounding world”(using the example of a Mind
Map)." Czech Journal of Multidisciplinary Innovations 35 (2024): 31-37.
5.
Maxmudjonovna, Yaxiyaxonova Muxiba. "using vr technologies in teaching computer
science and it to first-grade students." Eurasian Journal of Mathematical Theory and Computer
Sciences 4.10 (2024): 40-46.
6.
Maxmudjonovna , Y. M. (2024). Brain Activity in the Development of Imagination in First
Graders. Excellencia: International Multi-Disciplinary Journal of Education (2994-9521), 2(10),
820-826.
7.
Maxmudjonovna, Yaxiyaxonova Muhiba. "Mustaqil ta’limni tashkil etishda ilg ‘or xorijiy
tajribalarning ahamiyati." Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social
sciences 1.5 (2021): 742-749.
8.
Яхияханова, Мухиба. "raqamli ta’lim muhitida boshlangʻich sinf oʻquvchilarining it
savodxonligini oshirish metodikasini takomillashtirish." Ижтимоий-гуманитар фанларнинг
долзарб муаммолари/Актуальные проблемы социально-гуманитарных наук/Actual
Problems of Humanities and Social Sciences 4 (2024).
9.
Yaxiyaxonova, Muxiba. "1-sinf o „quvchilariga “Informatika va AT” fanini o „qitishda
loyiha daftaridan foydalanish.: 1-sinf o „quvchilariga “Informatika va AT” fanini o „qitishda
ILM-FAN VA INNOVATSIYA
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/si
67
loyiha daftaridan foydalanish." modern problems and prospects of applied mathematics 1.01
(2024).
10.
Ashirova, Mavluda, and Muxiba Yaxiyaxonova. "raqamli iqtisodiyot davrida kriptovalyuta
va bitkoin." Международная конференция академических наук. Vol. 3. No. 4. 2024.
11.
Jalilova, Sevinch, Marjona Yusupova, and Muxiba Yaxiyaxonova. "kundalik hayotimizda
raqamli texnologiyalar." Прикладные науки в современном мире: проблемы и решения 3.3
(2024): 13-17.
12.
Xurramova, Sarvinoz, Marjona Yusupova, Muxiba Yaxiyaxonova. "oliy ta’lim tizimida
bulutli texnologiyalarning imkoniyatlari." Zamonaviy dunyoda pedagogika va psixologiya:
nazariy va amaliy tadqiqotlar 3.3 (2024): 36-38.
13.
Eshonqulova, Maftuna, and Muxiba Yaxiyaxonova. "raqamli va ijtimoiy media marketing
va uning imkoniyatlari." Молодые ученые 2.11 (2024): 34-39.
14.
Yusupova, Marjona, Komila Raximova, and Muxiba Yaxiyaxonova. "Oliy ta‟ lim tizimida
innovatsion texnologiyalardan foydalanish: Oliy ta‟ lim tizimida innovatsion texnologiyalardan
foydalanish." modern problems and prospects of applied mathematics 1.01 (2024).
15.
Yaxiyaxonova, Muhiba, and Marjona Yusupova. "oliy ta’lim muassasalarida “informatika
va at” fanlaridan mustaqil ta’limni tashkil etishda raqamli texnologiyalaridan foydalanish."
International Scientific and Practical Conference on Algorithms and Current Problems of
Programming. 2023.
16.
Raxmatov, Sherqo‘Zi Olimovich. "masofaviy ta’lim dasturlarining ta’lim tizimida
afzalliklari va amaliy ahamiyati (moodle, scorm, tutor dasturlari misolida)." Oriental
renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences 1.11 (2021): 1263-1270.
17.
ShukurulloFayzullo o‘g‘li, Aliqulov. "TA ‘LIMDA MULTIMEDIYA TEXNOLOGIYALARINI QO
‘LLASH."
PEDAGOGS
50.2 (2024): 51-55.
18.
Shamsiddinov, G‘iyosjon, Barchin Ro‘ziqulova, and Laziza Inatillayeva. "BOSHLANG ‘ICH
TA’LIMDA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARIDAN
FOYDALANISH
USULLARI
VA
AFZALLIKLARI."
Педагогика и психология в современном мире: теоретические и
практические исследования
3.10 (2024): 39-41.
19.
Shamsiddinov, G‘iyosjon, Jasmina Murodulloyeva, and Umida Nurmaxmatova. "YASHIL
IQTISODIYOT VA YO ‘NALISHLARI BO ‘YICHA TA’LIM DASTURLARINI RIVOJLANTIRISH
MEXANIZMLARI."
Models and methods in modern science
3.5 (2024): 44-49.
20.
Shamsiddinov, G‘iyosjon, and Temurbek Zarifov. "GLOBAL TARMOQ QURISHDA TARMOQ
QURILMALARIDAN FOYDALANISH VA TARMOQ TOPOLOGIYALARINING O’RNI."
Science and
innovation in the education system
3.5 (2024): 50-60.
21.
Raxmatov Sherqo'zi Akbar Kodirov. “Ta'lim jarayonida bulutli texnalogiyalardan
foydalanishning samaradorligi” Pedagogis Internatsianal researcg ISSN:281-4027_SJIF:4.995.
2023/5/15
22.
F Qodirov. Aholiga tibbiy xizmatlar ko'rsatishning rivojlanishini iqtisodiy-matematik
modellashtirish. Scienceweb academic papers collection . 2023/1/1.
23.
F Qodirov. Zamonaviy to'lov tizimlari tahlili va elektron pul birliklari. Scienceweb
academic papers collection. 2023/1/1.
ILM-FAN VA INNOVATSIYA
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/si
68
24.
Ergash o'g'li, Qodirov Farrux. "Аҳолига тиббий хизмат кўрсатиш соҳасининг келгуси
ҳолатини башоратлаш."
Сервис” илмий-амалий журнал
(2022): 56-59.
