ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2018
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
89
4.
Кириллова
А
.
Г
.
Использование
франчайзинга
во
внешнеэкономических
связях
Российской
Федерации
.
Дис
....
канд
.
экон
.
наук
. –
М
., 2004. –
С
.43.
5.
Коновалова
Е
.
Е
.,
Силаева
А
.
А
.
Развитие
фран
-
чайзинга
в
сфере
туризма
//
Сервис
в
России
и
за
ру
-
бежом
. 2013. –
№
7. –
С
.80-86.
6.
Курбанова
Л
.
С
.
Франчайзинг
как
способ
управ
-
ления
гостиничным
бизнесом
в
современных
рыноч
-
ных
условиях
.
//https://www.scienceforum.ru/2015/1156/12279
7.
Никитин
В
.
А
.
Соотношение
понятий
«
коммерче
-
ская
концессия
»
и
«
франчайзинг
» //
Российское
право
-
ведение
:
Трибуна
молодого
ученого
:
Сборник
статей
.
Вып
. 10. –
Томск
:
ТМЛ
-
Пресс
, 2010. –
С
. 98-99.
8.
Силинг
С
.
А
.
Практикум
по
франчайзингу
для
российских
предпринимателей
. –
СПб
., 1997. –
С
. 197.
9.
Сирик
Н
.
В
.
Договор
коммерческой
концессии
в
сфере
туризма
//
Вестник
ЮУрГУ
, 2006.
№
13. –
С
.314.
10.
Ткаченко
О
.
В
.
Гражданско
-
правовое
регулиро
-
вание
туристской
деятельности
в
Российской
Федера
-
ции
:
Дисс
. …
канд
.
юрид
.
наук
. –
Астрахань
, 2004. –
С
.
124-125.
11. http://www.kp.ru/guide/populjarnye-franshizy.html
Д
.
А
.
Анварова
,
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
ҳузуридаги
Давлат
бошқаруви
академияси
мустақил
тадқиқотчиси
ЎЗБЕКИСТОНДА
ОНАЛИК
МУҲОФАЗАСИНИ
ТАЪМИНЛАШНИНГ
МИЛЛИЙ
ВА
ҲАЛҚАРО
ҲУҚУҚИЙ
АСОСЛАРИ
ТАҲЛИЛИ
Аннотация
:
мақолада
Ўзбекистонда
оналик
муҳофазасини
таъминлашнинг
миллий
ва
ҳалқаро
ҳуқуқий
асослари
қиёсий
жиҳатдан
атрофлича
таҳлил
этилган
.
Ўзбекистонда
хотин
-
қизлар
ижтимоий
ҳуқуқлари
ва
қонуний
манфаатларини
таъминлаш
бўйича
изчил
ва
тизимли
сиёсат
амалга
оширилиши
юзасидан
таклиф
ва
тавсиялар
ишлаб
чиқилган
.
Калит
сўзлар
:
оналик
ва
болалик
,
оналик
муҳофазаси
,
қонунлар
,
халқаро
ҳуқуқий
нормалар
,
инсон
манфаатлари
,
ижтимоий
сиёсат
,
бандлик
.
Аннотация
:
в
статье
всесторонне
проанализиро
-
ваны
путем
сравнения
международные
и
националь
-
ные
правовые
основы
защиты
материнства
в
Узбеки
-
стане
.
Разработаны
предложения
и
рекомендации
по
неукоснительному
обеспечению
и
совершенствованию
социальных
прав
и
законных
интересов
женщин
в
Уз
-
бекистане
.
Ключевые
слова
:
материнство
и
детство
,
защита
материнства
,
законы
,
международно
-
правовые
нормы
,
интересы
человека
,
социальная
политика
,
занятость
.
Annotation
: the article analyzes national and interna-
tional legal basis of maternal care in Uzbekistan in a com-
parative way. In Uzbekistan, proposals and recommenda-
tions on the implementation of consistent and systematic
policies to ensure the social rights and legal interests of
women have been worked out.
Key words:
motherhood and childhood, maternal
care, laws, international legal norms, human interests,
social policy, employment.
Ўзбекистон
Республикаси
қонунлари
халқаро
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
каби
хотин
-
қизлар
ҳуқуқларининг
эркаклар
ҳуқуқлари
билан
шунчаки
оддий
тарзда
тенглаштириб
қўйилишининг
ўзи
билан
уларнинг
ҳақиқий
тенглигини
таъминлай
олмаслигига
асосланади
.
Бу
шундай
изоҳланадики
,
аёллар
жамиятда
эркаклар
бажарадиган
функцияларни
бажариш
билан
бир
қаторда
ўзига
хос
яна
бир
функция
–
оналик
функциясини
ҳам
амалга
оширадилар
.
Бинобарин
,
хотин
-
қизларнинг
ҳуқуқий
мақоми
,
яъни
уларга
тегишли
ҳуқуқлар
ва
бажарадиган
мажбуриятлар
мажмуи
эркакларнинг
ҳуқуқий
мақоми
билан
айнан
бир
хил
бўлмаслиги
керак
.
Асосий
Қонунимизнинг
алоҳида
–
XIV
боби
оилага
бағишланган
.
Жумладан
,
Ўзбекистон
Республикаси
Конституциясининг
65-
моддасига
кўра
оналик
ва
болалик
давлат
томонидан
мухофаза
қилинади
.
Жаҳон
миқёсида
оналик
ва
болалик
муҳофазаси
тарихига
назар
ташлайдиган
бўлсак
,
бу
борадаги
энг
муҳим
масалалар
–
оналик
ва
болалик
муҳофазасининг
ҳуқуқий
таъминоти
,
шунингдек
репродуктив
саломатлик
ва
оилавий
масалалар
эканини
кўрамиз
.
Бу
ҳақида
сўз
борганда
,
Ғарб
мамлакатларида
оилага
доир
умумий
тушунчалар
қайта
кўриб
чиқилаётгани
,
оналикнинг
мазмун
-
моҳиятига
тузатишлар
киритилаётгани
,
репродуктив
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2018
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
90
технологиялар
конституциявий
ҳуқуқ
ва
оила
ҳуқуқининг
асосий
принципларига
ўз
таъсирини
ўтказаётганига
эътибор
қаратиш
тақозо
этилади
.
Европа
мамлакатларида
оналик
ва
болалик
муҳофазаси
бўйича
давлат
дастурлари
ўтган
асрда
пайдо
бўла
бошлаган
.
Бунга
мисол
сифатида
оналик
суғуртасини
келтириш
мумкин
.
Оналик
суғуртаси
одатда
аёлнинг
туғишдан
олдинги
ва
кейинги
даврда
фабрика
-
заводлардан
ишлашини
тақиқлаш
билан
боғлиқ
бўлган
.
Швейцарияда
ушбу
давр
саккиз
ҳафтани
ташкил
қилган
,
улардан
икки
ҳафтаси
туғишгача
бўлган
давр
ҳисобланган
.
Германияда
1908
йилда
қабул
қилинган
аёллар
ва
вояга
етмаганларнинг
саноатдаги
меҳнат
вақти
тўғрисидаги
қонунга
мувофиқ
ҳам
хомиладор
аёллар
меҳнати
саккиз
хафта
давомида
чекланган
.
Ушбу
чораларнинг
бари
оналик
муҳофазасига
қисман
бўлсада
,
хизмат
қилган
[1].
Бирлашган
Миллатлар
Ташкилоти
Бош
Ассамблеяси
томонидан
1948
йил
10
декабрда
қабул
қилинган
Инсон
ҳуқуқлари
умумжаҳон
декларацияси
ва
1966
йил
19
декабрда
қабул
қилинган
Иқтисодий
,
Ижтимоий
ва
маданий
ҳуқуқлар
тўғрисидаги
халқаро
Пактда
эркак
ва
аёлларнинг
тенглиги
,
зарур
муҳим
ижтимоий
хизматлардан
баҳраманд
бўлиш
,
сиёсий
ва
иқтисодий
қарорлар
қабул
қилиш
,
меҳнат
қилиш
ҳуқуқи
ва
меҳнат
учун
тенг
ҳақ
олиш
,
қонун
билан
ҳимояланиш
борасидаги
муаммоли
соҳалар
алоҳида
ажратиб
кўрсатилган
.
Таъкидлаш
жоизки
,
халқаро
ҳужжатлар
резолюция
тарзида
бўлиб
мажбурловчи
кучга
эга
эмас
.
Бироқ
улар
ахлоқий
кучга
ва
халқаро
обрў
-
эътиборга
молик
ҳужжатлар
бўлиб
инсон
ҳуқуқлари
ҳимоясида
аҳамияти
жуда
юқоридир
.
Инсон
ҳуқуқлари
умумжаҳон
декларациясининг
25-
моддаси
2-
бандига
мувофиқ
“
Оналик
ва
болалик
алоҳида
васийлик
ва
ёрдам
ҳуқуқини
беради
.
Никоҳда
туриб
туғилган
ва
никоҳсиз
туғилган
барча
болалар
бир
хил
ижтимоий
муҳофазадан
баҳраманд
бўлишлари
керак
”
деган
қоида
белгилаб
қўйилган
.
Иқтисодий
,
ижтимоий
ва
маданий
ҳуқуқлар
тўғрисидаги
халқаро
Пактнинг
3-
моддасида
иштирокчи
давлатлар
иқтисодий
,
ижтимоий
ва
маданий
ҳуқуқлардан
фойдаланишда
эркаклар
ва
аёлларга
тенг
ҳуқуқ
бериш
мажбуриятини
оладилар
дейилган
. 10-
моддада
бола
туғилишидан
олдин
ва
ундан
кейинги
даврда
оналарга
алоҳида
эътибор
берилиши
лозимлиги
ва
ишловчи
оналарга
ҳақ
тўланадиган
таътил
ёки
ижтимоий
таъминот
бўйича
етарли
нафақа
билан
таътил
берилиши
кераклиги
таъкидланган
[2].
Оналикни
муҳофаза
қилиш
тўғрисидаги
1952
йилги
(
қайта
кўриб
чиқилган
) 103-
Конвенция
оналар
ва
болалар
ҳуқуқларини
ҳимоя
қилади
.
Унда
келтирилган
носаноат
ва
қишлоқ
хўжалик
ишлари
тушунчалари
таърифи
миллий
қонунчиликда
номувофиқликлар
келиб
чиққандагина
қўлланади
.
Конвенцияда
оналик
таътили
жами
12
ҳафта
,
туққандан
кейинги
таътил
6
ҳафтадан
кам
бўлмаслиги
мустаҳкамланган
.
Бу
Меҳнат
кодексининг
233-
моддасида
қуйидагича
акс
этган
: “
Аёлларга
туғишга
қадар
етмиш
календарь
кун
ва
туққанидан
кейин
эллик
олти
календарь
кун
(
туғиш
қийин
кечган
ёки
икки
ва
ундан
ортиқ
бола
туғилган
ҳолларда
–
етмиш
календарь
кун
)
муддати
билан
ҳомиладорлик
ва
туғиш
таътиллари
берилади
”.
Бундан
кўринадики
,
конвенция
нормалари
тўла
имплементация
қилинган
.
Меҳнат
кодексининг
233–238-
моддалари
тўлалигича
103-
конвенция
нормаларининг
имплементация
қилинган
кўринишидир
.
Кодексдан
ташқари
оналикни
муҳофаза
қилишга
доир
бир
қанча
қонун
ҳужжатлари
ҳам
мавжуд
.
Хусусан
,
суғурта
ҳисобидан
ҳомиладорлик
ва
туғиш
бўйича
нафақани
тайинлаш
ва
тўлаш
тартиби
“
Давлат
ижтимоий
суғуртаси
бўйича
нафақалар
тайинлаш
ва
тўлаш
тартиби
тўғрисида
низом
”
нинг
4–5-
параграфларида
қайд
этилган
.
“
Аҳолининг
ижтимоий
ҳимояга
муҳтож
қатламларини
аниқ
йўналтирилган
тарзда
қўллаб
-
қувватлашни
кучайтириш
тўғрисида
”
ги
Президент
фармонининг
2-
банди
айнан
оналикни
муҳофаза
этишга
бағишланган
бўлса
, “
Ишламаётган
оналарга
болани
икки
ёшга
тўлгунча
парвариш
қилиш
бўйича
ойлик
нафақа
тайинлаш
ва
тўлаш
тартиби
тўғрисида
”
ги
низом
, “
Ишлаётган
оналарга
болани
икки
ёшга
тўлгунча
парвариш
қилиш
бўйича
ҳар
ойлик
нафақа
тайинлаш
ва
тўлаш
тартиби
тўғрисида
”
ги
Низомлар
шу
соҳадаги
махсус
ҳужжатлар
қаторига
киради
.
Халқаро
конвенциялар
ва
миллий
қонунчилик
нормаларини
қиёсий
таҳлил
қилиш
жараёнида
Ўзбекистонда
оналик
ва
болалик
муҳофазасининг
ҳуқуқий
базаси
нафақат
халқаро
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
қоидаларини
ўзида
намоён
қилади
,
балки
мамлакатимизда
она
ва
бола
ҳуқуқи
ҳимоясини
салмоқли
даражада
кенгайтиришига
амин
бўлдик
.
Мамлакатимизда
хотин
-
қизлар
оналигини
муҳофаза
қилиш
ва
таъминлашга
қаратилган
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
қабул
қилинган
.
Масалан
, “
Аҳолининг
ижтимоий
ҳимояга
муҳтож
қатламларини
аниқ
йўналтирилган
тарзда
қўллаб
-
қувватлашни
кучайтириш
тўғрисида
”
ги
(2002
йил
25
январь
), “
Ёш
оилаларни
моддий
ва
маънавий
қўллаб
-
қувватлашга
доир
қўшимча
чора
-
тадбирлар
тўғрисида
”
ги
(2007
йил
11
май
)
Президент
фармонлари
, “
Она
ва
бола
саломатлигини
муҳофаза
қилиш
,
соғлом
авлодни
шакллантиришга
доир
қўшимча
чора
-
тадбирлар
тўғрисида
”
ги
қарори
шулар
жумласидандир
.
Бундан
ташқари
,
оналик
ва
болалик
муҳофазаси
хақидаги
нормаларни
ўттиздан
ортиқ
халқаро
ҳужжатда
,
шу
жумладан
турли
конвенциялар
,
халқаро
ташкилотлар
тавсиялари
,
икки
томонлама
давлатлараро
шартномаларда
учратиш
мумкин
:
–
Халқаро
меҳнат
ташкилотининг
Оналик
муҳофазаси
тўғрисидаги
95-
сонли
тавсияси
(1952
йил
28
июндаги
);
–
Халқаро
меҳнат
ташкилотининг
Оналик
муҳофазаси
тўғрисидаги
1952
йилдаги
тавсияни
қайта
кўриб
чиқиш
тўғрисидаги
191-
сонли
тавсияси
(2000
йил
15
июнь
)
[3].
Соғлом
ва
баркамол
авлодни
шакллантириш
,
хотин
-
қизларнинг
турмуш
шароити
ва
даражасини
ҳар
томонлама
яхшилаш
юзасидан
олиб
борилаётган
кенг
кўламли
ишларни
мантиқий
давом
эттиришни
кўзда
тутган
юртбошимизнинг
2018
йил
2
февралдаги
“
Хотин
-
қизларни
қўллаб
-
қувватлаш
ва
оила
институтини
мустаҳкамлаш
соҳасидаги
фаолиятни
тубдан
такомиллаштириш
чора
-
тадбирлари
тўғрисида
”
ги
ПФ
– 5325-
сон
фармони
қабул
қилинди
.
Фармонда
белгиланган
муҳим
йўналишлардан
бири
,
бу
оила
,
оналик
ва
болаликни
муҳофаза
қилиш
,
хотин
-
хизлар
манфаатларини
таъминлаш
,
кучли
,
барқарор
ва
фаровон
давлат
негизи
сифатида
оила
институтини
мустаҳкамлашга
йўналтирилган
қонунчилик
ва
меъёрий
-
ҳуқуқий
базани
янада
такомиллаштириш
масаласидир
.
Бу
борада
жорий
йилда
Халқаро
меҳнат
ташкилотининг
“1952
йилги
оналикни
муҳофаза
қилиш
тўғрисидаги
Конвенцияни
қайта
кўриб
чиқиш
тўғрисида
”
ги
183-
сонли
Конвенциясини
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2018
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
91
имплементация
қилишга
доир
халқаро
тажрибани
ўрганиш
ва
уни
ратификация
қилиш
бўйича
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжат
лойиҳаларини
тайёрлаш
бошланди
.
ПФ
– 5325-
сон
фармонга
мувофиқ
2018
йил
14
мартда
Вазирлар
Маҳкамасининг
“
Хотин
-
қизларни
ва
оилани
қўллаб
-
қувватлаш
жамоат
фонди
фаолиятини
ташкил
этиш
тўғрисида
”
ги
201-
сон
қарори
қабул
қилинди
.
Мазкур
қарорга
асосан
Хотин
-
қизлар
қўмитаси
ва
Вазирлар
Маҳкамаси
ҳузуридаги
“
Оила
”
илмий
-
амалий
тадқиқот
маркази
муассислигида
Хотин
-
қизларни
ва
оилани
қўллаб
-
қувватлаш
жамоат
фонди
ташкил
этилди
.
Жамоат
фондининг
асосий
вазифалари
этиб
–
хотин
-
қизларни
ва
оилани
ҳар
томонлама
қўллаб
-
қувватлаш
,
шу
жумладан
оғир
ижтимоий
аҳволга
тушиб
қолган
хотин
-
қизлар
ва
оилаларга
,
ногиронлиги
бўлган
аёлларга
моддий
ёрдам
кўрсатиш
,
хотин
-
қизларга
оилавий
ва
хусусий
тадбиркорлик
,
ҳунармандчиликни
ташкил
этишда
,
меҳнат
бозорида
талаб
юқори
бўлган
касблар
бўйича
билим
ва
кўникмаларни
эгаллашда
кўмаклашиш
белгиланди
.
Жамоат
фондининг
маблағлари
қуйидаги
тадбирларни
молиялаштиришга
йўналтирилиши
белгиланди
:
−
хотин
-
қизларни
ва
оилани
ҳар
томонлама
қўллаб
-
қувватлаш
,
шу
жумладан
оғир
ижтимоий
аҳволга
тушиб
қолган
хотин
-
қизлар
ва
оилаларга
,
ногиронлиги
бўлган
аёлларга
моддий
ёрдам
кўрсатиш
;
−
хотин
-
қизларга
оилавий
ва
хусусий
тадбиркорлик
,
ҳунармандчиликни
ташкил
этишда
,
меҳнат
бозорида
талаб
юқори
бўлган
касблар
бўйича
билим
ва
кўникмаларни
эгаллашда
кўмаклашиш
;
−
хотин
-
қизларга
оилавий
ва
хусусий
тадбиркорликни
ташкил
этишда
имтиёзли
кредитлар
бериш
;
−
оналик
ва
болаликни
ҳар
томонлама
қўллаб
-
қувватлаш
,
оила
институтини
мустаҳкамлаш
бўйича
вазифаларнинг
амалга
оширилишини
молиявий
қўллаб
-
қувватлаш
;
−
ёшларни
оилавий
ҳаётга
тайёрлаш
,
замонавий
намунали
оилани
шакллантириш
,
унинг
маънавий
-
ахлоқий
негизлари
ва
анъанавий
–
оилавий
қадриятларни
мустаҳкамлаш
бўйича
мақсадли
ишлар
олиб
борилишига
кўмаклашиш
;
−
оғир
ижтимоий
вазиятга
тушиб
қолган
хотин
-
қизларни
,
шу
жумладан
ногиронлиги
бўлган
,
кам
таъминланган
,
фарзандларини
тўлиқсиз
оилада
тарбиялаётган
ва
уй
-
жой
шароитини
яхшилашга
муҳтож
оналарни
турар
-
жой
билан
таъминлашда
бошланғич
бадалларини
қайтарилмаслик
шарти
билан
тўлаб
бериш
;
−
Ўзбекистон
Хотин
-
қизлар
қўмитаси
ва
“
Оила
”
марказининг
моддий
-
техника
базасини
мустаҳкамлаш
ва
тизимда
фаолият
юритаётган
ходимларни
моддий
қўллаб
-
қувватлаш
.
Халқаро
ташкилотларнинг
эътирофига
кўра
,
ватанимиз
хотин
-
қизлар
учун
қулай
шароитлар
яратиш
ва
оналикни
муҳофаза
қилиш
масаласида
125
та
давлат
орасида
энг
олди
ўринлардан
бирини
эгаллаб
тургани
бежиз
эмас
.
Бу
ютуқлар
юртимизда
аёллар
ҳуқуқ
ва
қонуний
манфаатларини
муҳофазаловчи
мустаҳкам
ҳуқуқий
асос
яратилгани
натижасидир
.
Жумладан
, 2018
йил
12
апрелда
“
Оғир
ижтимоий
вазиятга
тушиб
қолган
хотин
-
қизларга
,
ногиронлиги
бўлган
,
кам
таъминланган
,
фарзандларини
тўлиқсиз
тарбиялаётган
ва
уй
-
жой
шароитини
яхшилашга
муҳтож
оналарга
арзон
уй
-
жойлар
бериш
тартиби
тўғрисидаги
Низомни
тасдиқлаш
ҳақида
”
ги
Вазирлар
Маҳкамаси
қарори
қабул
қилинди
.
Ушбу
қарорга
кўра
оғир
ижтимоий
вазиятга
тушиб
қолган
хотин
-
қизларга
,
ногиронлиги
бўлган
,
кам
таъминланган
,
фарзандларини
тўлиқсиз
оилада
тарбиялаётган
ва
уй
-
жой
шароитини
яхшилашга
муҳтож
оналарга
арзон
уй
-
жойлар
қуриш
2017 – 2021
йилларда
қишлоқ
жойларида
янгиланган
наъмунавий
лойиҳалар
бўйича
арзон
уй
-
жойлар
қуриш
дастури
доирасида
амалга
оширилади
.
Уй
-
жойга
муҳтож
хотин
-
қизларга
арзон
уй
-
жойлар
имтиёзли
ипотека
кредити
асосида
белгиланган
тартибда
туман
(
шаҳар
)
лар
тоифасидан
келиб
чиқиб
,
ҳар
йили
қуйидаги
ҳажмда
ажратилади
:
– I
тоифага
кирадиган
туманларда
биттадан
икки
,
уч
қаватли
уйларга
хонадонлардан
(2-3
хонали
)
ва
бештагача
ҳовлидаги
иморатлари
билан
0,02
гектарли
ер
участкаларида
2-3
хонали
бир
қаватли
уй
-
жойлардан
;
– II
тоифага
кирадиган
туманларда
иккитадан
икки
,
уч
қаватли
уйлардаги
хонадонлардан
(2-3
хонали
)
ва
саккизтача
ҳовлидаги
иморатлари
билан
0,02
гектарли
ер
участкаларида
2-3
хонали
бир
қаватли
уй
-
жойлардан
;
– I
тоифага
кирадиган
шаҳарларда
ҳамда
Тошкент
шаҳрининг
туманларида
олтитагача
кўп
қаватли
уйлардаги
хонадонлардан
(2-3
хонали
);
– II
тоифага
кирадиган
шаҳарларда
ўнтача
кўп
қаватли
уйлардаги
хонадонлардан
(2-3
хонали
);
–
ногиронлиги
бўлган
хотин
-
қизларга
кўп
қаватли
арзон
уйларнинг
биринчи
ва
иккинчи
қаватларидаги
хонадонлар
ажратилади
.
Қарор
билан
уй
-
жойга
муҳтож
хотин
-
қизлар
учун
бериладиган
арзон
уй
-
жойлар
тўловининг
25
фоизи
Хотин
-
қизларни
ва
оилани
қўллаб
-
қувватлаш
жамоат
фонди
,
талабгор
ишлаётган
ташкилот
ҳамда
қонун
ҳужжатларида
тақиқланмаган
бошқа
манбалар
ҳисобига
(
бошланғич
бадал
сифатида
); 75
фоизи
ипотека
асосида
тижорат
банкларининг
имтиёзли
кредитлари
ҳисобига
молиялаштирилади
.
Уй
-
жойга
муҳтож
хотин
-
қизлар
учун
ажратиладиган
имтиёзли
кредитларни
сўндириш
:
–
талабгорнинг
ўз
маблағлари
ва
қонун
ҳужжатларида
тақиқланмаган
бошқа
манбалар
;
–
талабгор
кам
таъминланган
,
доимий
даромадга
эга
бўлмаган
ва
кредитни
қоплашга
лаёқати
етарли
бўлмаган
тақдирда
у
ишлаётган
ташкилот
,
Ўзбекистон
Касаба
уюшмалари
Федерацияси
Кенгаши
, “
Маҳалла
”
хайрия
фондининг
маблағлари
ҳамда
қонун
ҳужжатларида
тақиқланмаган
бошқа
манбалар
ҳисобига
амалга
оширилади
.
Бу
каби
чора
-
тадбирлар
самараси
ўлароқ
жамиятимизда
аёлларнинг
нуфузи
ошди
,
хотин
-
қизлар
ўртасида
дахлдорлик
ҳисси
кучайди
,
фаол
аёлларни
муносиб
рағбатлантириш
механизми
шаклланди
.
Бинобарин
,
фикримизча
,
Ўзбекистонда
хотин
-
қизлар
ижтимоий
ҳуқуқлари
ва
қонуний
манфаатларини
таъминлаш
бўйича
изчил
ва
тизимли
сиёсат
қуйидагича
амалга
оширилиши
лозим
:
биринчидан
,
хотин
-
қизлар
ижтимоий
ҳуқуқлари
ва
манфаатларини
ҳимоя
қилиш
,
оналик
ва
болаликни
муҳофаза
қилиш
соҳасида
қабул
қилинган
қонун
ҳужжатларининг
бажарилишини
таъминлаш
ҳамда
ҳуқуқий
асосни
янада
такомиллаштириш
бўйича
чоралар
кўриш
;
иккинчидан
,
аёлларнинг
меҳнат
қилиш
,
эркин
касб
танлаш
,
таълим
олиш
,
соғлиқни
сақлаш
,
таъминот
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2018
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
92
олиш
,
илмий
ва
техникавий
ижод
эркинлигига
оид
ҳуқуқларини
ҳимоя
қилиш
бўйича
ишларнинг
аҳволини
доимий
равишда
ва
комплекс
мониторинг
қилиш
,
уларнинг
оилада
,
жамиятда
ҳамда
жамоат
ва
давлат
ишларини
бошқаришдаги
ролини
ошириш
;
учинчидан
,
аёлларнинг
бандлигини
таъминлаш
бўйича
самарали
чоралар
қабул
қилиш
ва
амалга
ошириш
,
уларни
ишга
жойлаштириш
учун
ҳар
томонлама
ёрдам
кўрсатиш
,
аёллар
орасида
,
айниқса
,
қишлоқ
жойларида
тадбиркорликнинг
турли
шаклларини
ривожлантириш
;
тўртинчидан
,
аёлларнинг
ижтимоий
-
сиёсий
ва
ижтимоий
-
ҳуқуқий
фаоллигини
оширишга
қаратилган
тадбирларни
ишлаб
чиқиш
ва
амалга
ошириш
,
аёллар
нодавлат
нотижорат
ташкилотларининг
мамлакатнинг
ижтимоий
ва
сиёсий
ҳаётида
фаол
иштирок
этиши
учун
кўмаклашиш
.
Ўзбекистонда
оналик
ва
болаликни
муҳофаза
қилиш
,
аёлларнинг
жамиятдаги
мавқеини
ошириш
,
оилани
мустаҳкамлаш
ва
турли
имтиёзлар
бериш
борасида
бир
қатор
муҳим
қонунлар
ва
бошқа
ҳужжатлар
қабул
қилинганлиги
бежиз
эмас
.
Хулоса
қилиб
айтганда
,
мамлакатимизда
оналик
муҳофазасини
таъминлаш
ташкилий
-
ҳуқуқий
механизмларни
ва
уларни
амалиётда
амалга
ошириш
тартиботларини
янада
кучайтириш
,
давлат
ташкилотлари
ва
фуқаролик
жамияти
институтларининг
бу
борадаги
саъй
-
ҳаракатларини
бирлаштириш
,
аёллар
ҳуқуқларини
ҳимоя
қилиш
масалалари
бўйича
аҳолининг
ҳуқуқий
маданиятини
оширишга
боғлиқ
.
Ўзбекистонда
оналикни
муҳофаза
қилиш
соҳасидаги
асосий
мақсад
–
хотин
-
қизларни
ҳар
томонлама
қўллаб
-
қувватлаш
,
уларнинг
ҳуқуқларини
ва
қонуний
манфаатларини
ҳимоя
қилиш
,
ижтимоий
-
сиёсий
ва
меҳнат
фаоллигини
ошириш
,
хотин
-
қизларнинг
ижтимоий
-
иқтисодий
,
маиший
аҳволини
янада
яхшилаш
ва
истеъдодини
юзага
чиқариш
бўйича
пухта
ва
самарали
фаолиятни
таъминлаш
,
оилада
маънавий
-
ахлоқий
муҳитни
шакллантиришда
аёлларнинг
ролини
кучайтиришдир
.
Адабиётлар
рўйхати
1.
Охрана
материнства
в
контексте
урегулирова
-
ния
трудовых
и
семейных
отношений
для
мужчин
и
женщин
.
Сравнительный
анализ
систем
охраны
мате
-
ринства
в
трех
европейских
странах
.
МОТ
/
ПРООН
,
2011. – 101
с
.;
Умаржонов
М
.
Оналик
ва
болалик
муҳофазасининг
ҳуқуқий
-
қиёсий
таҳлили
.//
Демократлаштириш
ва
инсон
ҳуқуқлари
./ –
Т
., 2016. –
Б
. – 18.
2. “
Международны
e
Конвенции
по
защит
e
прав
человека
и
борьбе
с
преступностью
”.
Сб
.
международ
-
ных
соглаш
.
и
рекомендаций
–
Т
.,
ИПК
«
Шарк
», 1995. –
С
. 21-26.
3.
Халқаро
меҳнат
ташкилотининг
расмий
сайти
:
http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---
normes/documents/normativeinstrument/wcms_c103_ru.ht
m
M.Yakubova
Lawyer of Art and culture development foundation
under the Ministry of culture of the Republic of Uzbekistan
THE ROLE OF THE STABILIZATION CLAUSE IN
INVESTMENT CONTRACTS
Annotation:
This thesis describes the stabilization
clause as a device in which hosting countries can estab-
lish consistent and coherent legal regulations that provide
investors with a sense of security for their investments.
Also, as the stabilization clause can result in restrictions
that limit the States’ sovereignty in enacting any new addi-
tional law on investment, the thesis defines the validity of
the application of the stabilization clause in state invest-
ment contracts under the domestic law.
Key words:
stabilization clause. State investment con-
tracts (agreement). Foreign investment (investors).
Foreign direct investment provides a national economy
with several advantages as the capital inflow; extra em-
ployment, new technologies and promotion of the national
market and intercountry relationships. In order to attract
foreign investment, a host country needs to ensure legal
confidence so that investors will do business in the coun-
try. When investing in a country, a foreign investor analyz-
es the different legal aspects such as the investment cli-
mate and the friendliness of the government administra-
tion toward investment. Meanwhile, the most important
consideration of the state should be to maintain a stable
legal environment to do business [1]. Hence, the stabiliza-
tion clause has the function to govern the scope of appli-
cation of the law newly established after the investment
contract has been concluded [2].
The stabilization clause is one of the instruments that
can guarantee foreign investors with some sense of stabil-
ity of law in a host country by protecting them from ad-
verse changes in legislation. When included in an invest-
ment contract, the stabilization clause can provide foreign
investors with the opportunity to plan their businesses in
advance. Stabilization clause provides the mechanism to
freeze the contract provisions or renegotiate it within the
contracting parties [2]. A host state can grant a stabiliza-
tion clause to accommodate investors’ interests and at-
tract future investment by providing a high level of legal
warranty [3]. The host country establishes how changes in
a law that follows the host government agreement (HGA)
or other international investment agreement can be
changed or modified in terms of the rights and obligations
of the foreign investors. However, a stabilization clause is
a means for foreign investors to mitigate or manage the
political risks associated with their project [4].
Historically, political risk has excluded expropriation,
nationalization or other political condition changes that
adversely affect the profitability of business project [5].
Therefore, a “stabilization clause” is an extremely im-
portant measures that can be included into investment
contracts to give a foreign investors a sense of confidence
and security.
2. The actual necessity of stabilization clause
Nevertheless, it should be noted that the stabilization
clause in fact cannot protect the contract as whole, alt-
hough in international investment contracts it can be a
device to provide a certain stability of agreement provi-
sions during the life of the investment project [6]. Both
parties of a contract are concern to include the stabiliza-
tion clause, although they have different incentives and
