Понятие уголовного оружия и проблемы определения судьбы вещественных доказательств в ходе реализации уголовно-правовой реформы

CC BY f
72-75
13
3
Поделиться
Алланова A. (2017). Понятие уголовного оружия и проблемы определения судьбы вещественных доказательств в ходе реализации уголовно-правовой реформы. Обзор законодательства Узбекистана, (3), 72–75. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/uzbek_law_review/article/view/13406
A Алланова, Ташкентский государственный юридический университет

преподаватель кафедры уголовного права и криминологии

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

В данной статье исследуются вопросы правильного понимания сущности реформ, осуществляемых в Республике Узбекистан, оценка содержания принимаемых законов и их влияния на другие правовые нормы, а также вопросы орудий преступления и вещественных доказательств. Автор проводит сравнительный анализ законодательства, научное изучение процесса реформирования уголовного судопроизводства в Республике Узбекистан, выделяя его основные направления и прогнозирование путей его дальнейшего развития.

Похожие статьи


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

2017

3

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

72

Иккинчидан

,

Жиноят

кодекси

98, 106-

моддаларида

назарда

тутилган

жабрланувчи

томонидан

содир

этиладиган

ғайриқонуний

зўрлик

,

оғир

ҳақорат

ёки

бошқа

ғайриқонуний

ҳаракатлар

тушунчаларини

тушуниш

борасида

амалиётчи

ва

назариётчи

олимлар

ўртасида

ягона

ёндашув

мавжуд

эмаслиги

ҳамда

ушбу

тушунчаларни

турлича

талқин

қилинаётганлиги

муносабати

билан

Ўзбекистон

Республикаси

Олий

суди

Пленуми

мазкур

тушунчаларга

тушунтиришлар

бериши

мақсадга

мувофиқ

саналади

.

Адабиётлар

рўйхати

:

1.

Каримов

И

.

А

.

Демократик

ислоҳотларни

янада

чуқурлаштириш

ва

фуқаролик

жамиятини

шакллантириш

мамлакатимиз

тараққиётининг

асосий

мезонидир

.

Т

.19. –

Тошкент

:

Ўзбекистон

, 2011. –

Б

.53.

2.

Ярошенко

О

.

Н

.

Убийство

,

совершенное

в

состо

-

янии

аффекта

,

особенности

квалификации

//

Россий

-

ский

следователь

. – 2011. –

5. –

С

. 18-20.

3.

Минакова

С

.

В

.

Практика

применения

ответствен

-

ности

за

аффектированные

преступления

. //

Россий

-

ский

следователь

. – 2010. –

23. –C. 17-19.

4.

Раджабов

,

Ш

.

Р

.

Уголовно

-

правовой

и

криминоло

-

гический

анализ

убийств

,

совершённых

в

состоянии

аффекта

:

Диссертация

...

канд

.

юрид

.

наук

. –

Махачка

-

ла

, 2003. –

С

. 33.

5.

Рустамбоев

М

.

Ҳ

.

Ўзбекистон

Республикаси

жиноят

ҳуқуқи

курси

. 3-

том

.

Шахсга

қарши

жиноятлар

.

Тинчлик

ва

хавфсизликка

қарши

жиноятлар

.

Олий

таълим

муассасалари

учун

дарслик

. –

Т

.:

Илм

Зиё

,

2011. –

Б

. 61.

6.

Усмоналиев

М

.,

Бакунов

П

.

Жазо

тайинлашда

енгиллаштирувчи

ҳолатларни

ҳисобга

олиш

.

Тошкент

:

Адолат

, 2007. –

Б

. 34.

А

.

А

.

Алланова

,

ТДЮУ

Жиноят

ҳуқуқи

ва

криминология

кафедраси

ўқитувчиси

C

УД

-

ҲУҚУҚ

ИСЛОҲОТЛАРИ

АМАЛГА

ОШИРИЛИШИ

ЖАРАЁНИДА

ЖИНОЯТ

ҚУРОЛИ

ТУШУНЧАСИ

ВА

АШЁВИЙ

ДАЛИЛЛАР

ТАҚДИРИНИ

БЕЛГИЛАШ

МУАММОЛАРИ

Аннотация

:

мазкур

мақолада

Ўзбекистон

Республикасида

амалга

оширилаётган

ислоҳотларнинг

моҳиятини

тўғри

тушуниш

,

қабул

қилинаётган

қонунлар

мазмунини

баҳолаш

ва

уларнинг

бошқа

ҳуқуқий

нормаларга

бўлган

таъсири

,

шунингдек

жиноят

қуроли

ва

ашёвий

далиллар

билан

боғлиқ

масалалар

тадқиқ

этилган

.

Муаллиф

томонидан

қонунчиликни

қиёсий

таҳлил

этиш

,

Ўзбекистон

Республикасидаги

жиноий

иш

юритишни

ислоҳ

қилиш

жараёнини

илмий

тадқиқ

этиш

,

унинг

асосий

йўналишларини

белгилаш

ва

унинг

истиқболдаги

ривожланиш

йўлларини

прогнозлаштириш

амалга

оширилади

.

Таянч

сўзлари

:

суд

-

ҳуқуқ

ислоҳотлари

,

далиллар

,

ашёвий

далиллар

,

жиноят

қуроли

,

ҳуқуқий

нормалар

.

Аннотация

:

в

данной

статье

исследуются

вопросы

правильного

понимания

сущности

реформ

,

осуществ

-

ляемых

в

Республике

Узбекистан

,

оценка

содержания

принимаемых

законов

и

их

влияния

на

другие

право

-

вые

нормы

,

а

также

вопросы

орудий

преступления

и

вещественных

доказательств

.

Автор

проводит

сравнительный

анализ

законода

-

тельства

,

научное

изучение

процесса

реформирова

-

ния

уголовного

судопроизводства

в

Республике

Узбе

-

кистан

,

выделяя

его

основные

направления

и

прогно

-

зирование

путей

его

дальнейшего

развития

.

Ключевые

слова

:

судебно

-

правовые

реформы

,

доказательства

,

вещественные

доказательства

,

орудия

преступления

,

правовые

нормы

.


Annotation:

the article explores the issues of correct

understanding of the reforms implemented in Uzbekistan,
evaluation of the content of laws and their impact on other
legal provisions, as well as problems of evidence.

The author carries out a comparative analysis of the

legislation, the scientific study of the process of reforming
the criminal justice system in Uzbekistan, highlighting its
basic directions and ways to predict its further develop-
ment.

Key words:

judicial-legal reforms, evidence, instru-

ments of crime, legal norms.

Суд

-

ҳуқуқ

тизимини

чуқур

ислоҳ

этиш

жараёнида

жиноий

жазоларни

либераллаштириш

ана

шундай

ислоҳотларнинг

муҳим

,

етакчи

йўналишларидан

бири

сифатида

йилдан

-

йилга

такомиллаштирилмоқда

.

Зеро

,

Муҳтарам

Президентимиз

Шавкат

Миромонович

Мирзиёев

Олий

Мажлис

палаталарининг

қўшма

мажлисидаги

Эркин

ва

фаровон

,

демократик

Ўзбекистон

давлатини

мард

ва

олийжаноб

халқимиз

билан

бирга

қурамиз

мавзусидаги

маърузасида

Жамиятимизда

коррупция

,

турли

жиноятларни

содир

этиш

ва

бошқа

ҳуқуқбузарлик

ҳолатларига

қарши

курашиш

,

уларга

йўл

қўймаслик

,

жиноятга

жазо

албатта

муқаррар

экани

тўғрисидаги

қонун

талабларини

амалда

таъминлаш

бўйича

қатъий

чоралар

кўришимиз

зарур

”, –

деб

бежиз

таъкидламади

.


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА


2017

3

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

73

Шу

нуқтаи

назардан

,

давлатимиз

раҳбари

ташаббуси

билан

халқ

манфаатларига

хизмат

қиладиган

2017–2021

йилларда

Ўзбекистон

Республикасини

ривожлантиришнинг

бешта

устувор

йўналишлари

бўйича

Ҳаракатлар

стратегияси

лойиҳаси

ишлаб

чиқилиб

,

кенг

омма

муҳокамаси

учун

тақдим

қилинди

.

Ушбу

Ҳаракатлар

стратегияси

муҳтарам

Президентимиз

Шавкат

Миромонович

Мирзиёевнинг

сайловолди

дастурлари

,

виртуал

қабулхонага

келиб

тушган

мурожаатлар

ва

халқ

билан

амалга

оширилган

мулоқотлар

натижасида

берилган

таклиф

ва

мулоҳазалар

асосида

шаклланган

.

Унда

инсон

манфаатларини

чинакам

таъминлаш

,

миллий

иқтисодиётимизни

кучайтириш

,

давлат

бошқарувини

янада

такомиллаштириш

ҳамда

инсон

ҳаётининг

барча

соҳаларида

барқарор

ривожланишни

таъминлашга

қаратилгандир

.

Ўзбекистон

Республикаси

Биринчи

Президенти

Ислом

Каримовнинг

Ўзбекистон

Республикасининг

Конституцияси

қабул

қилинганининг

23

йиллигига

бағишланган

Асосий

вазифамиз

жамиятимизни

ислоҳ

этиш

ва

демократлаштириш

,

мамлакатимизни

модернизация

қилиш

жараёнларини

янги

босқичга

кўтаришдан

иборат

номли

тантанали

маросимдаги

маърузасида

“....

Қадимги

дунёнинг

буюк

донишмандлари

Нимаики

қонуний

бўлса

,

у

адолатлидир

”, –

деб

таъкидлаганлари

бежиз

эмас

.

Улар

шу

тариқа

айнан

қонун

адолат

манбаи

ва

мезони

эканини

уқтирганлар

,

десак

,

ҳар

томонлама

ўринли

бўлади

.

Ва

аксинча

,

агар

қонун

бажарилмаса

,

қонунда

бир

нарса

ёзилиб

,

ҳаётда

ҳаммаси

бошқача

бўлса

,

одамларнинг

Конституциямиз

ва

қонунларимизда

муҳрлаб

қўйилган

адолат

ва

демократия

нормаларига

нисбатан

ҳар

қандай

ишончи

йўқолади

.

Бундай

ҳолат

барчамизга

аён

.

Қонун

ва

қонун

устуворлиги

бўлмаган

жойда

аввало

унинг

ўрнини

коррупция

деган

бало

эгаллайди

.

Ҳаммамиз

шуни

тан

олишимиз

керак

,

жамиятда

қонунийлик

,

қонун

устуворлигини

тўлиқ

таъминлашнинг

энг

муҳим

шартларидан

бири

бу

одамларни

қонунга

ҳурмат

руҳида

тарбиялаш

,

уларни

шу

руҳда

камол

топтириш

,

фуқароларнинг

қонунни

пухта

билиши

,

юксак

ҳуқуқий

онг

ва

маданиятга

эга

бўлишидан

иборат

.

Буни

эсимиздан

чиқармаслигимиз

зарур

.

Биз

демократик

ривожланган

,

тараққий

топган

давлатлар

қаторига

кўтарилишни

ўзимизнинг

асосий

мақсадимиз

деб

олдимизга

қўяр

эканмиз

,

бу

йўлда

жуда

муҳим

бир

шартни

хаёлимиздан

чиқармаслигимиз

даркор

.

Яъни

демократия

йўлига

киришимиз

,

аввало

,

аҳолимизнинг

онгу

савиясини

ўзгартиришни

,

тоталитар

,

зўравонлик

тизимидан

мерос

бўлиб

қолган

қолдиқлар

ва

қолиплардан

воз

кечишимизни

сўзда

эмас

,

кундалик

ҳаётимизда

таъминлашни

талаб

қилади

.

Бу

эса

,

албатта

,

бир

кунлик

осон

иш

эмас

бунга

вақт

керак

,

янги

ҳаётни

ўз

юртида

қурмоқчи

бўлган

ҳар

қайси

инсон

шунга

астойдил

интилиши

зарур

.

Аввало

,

бу

мақсад

унинг

онгу

тафаккурида

мустаҳкам

ўрин

топиши

даркор

” –

деб

таъкидлаб

ўтди

[1, 1-

бет

].

Ашёвий

далилнинг

мавжудлиги

бу

ҳақиқатдан

ре

-

ал

фактдир

.

Бироқ

бу

фактнинг

ўзи

далилий

аҳамиятга

эга

бўлмай

,

балки

шу

нарсада

мавжуд

бўлган

ахборот

ҳамда

нарса

турган

шароит

далилий

аҳамиятга

эгадир

.

Нарса

ўзи

топилган

жой

ва

шарт

-

шароитларни

акс

эт

-

тирмаса

,

алоҳида

белгиларга

эга

бўлмаса

,

ҳеч

қандай

далилий

аҳамиятга

эга

бўлмайди

.

Бу

ҳолда

ҳам

воқеликнинг

реал

факти

эмас

,

балки

бу

фактнинг

иш

материалларида

акс

эттирилиши

далил

ҳисобланади

[2, 8-

бет

].

Ашёвий

далилларнинг

ўзига

хос

хусусиятларини

таҳлил

қилиш

масаласи

олимлар

ўртасида

кенг

мунозараларга

сабаб

бўлган

.

Мазкур

қарашлар

диққатга

сазовор

.

Бир

қатор

олимларнинг

фикрича

,

ҳар

қандай

ашёвий

далилда

қуйидаги

жиҳатларни

кузатиш

мумкин

:

биринчидан

,

ашёвий

далилларнинг

моддийлиги

[5, 10-

бет

],

иккинчидан

,

жиноят

воқеаси

билан

боғлиқлиги

[6, 209-

бет

],

учинчидан

,

предметнинг

у

ёки

бу

жиноят

аломатларининг

мавжудлиги

ёки

йўқлигини

аниқлашга

кўмаклашиши

[7,

17-

бет

],

тўртинчидан

,

алмаштириб

бўлмаслиги

[8, 12-

бет

],

бешинчидан

,

ҳар

доим

дастлабки

далил

бўлиб

келиши

[9, 36-

бет

].

Шу

билан

бирга

,

илмий

адабиётларда

келтирилган

қарашларни

таҳлил

қилиш

орқали

ашёвий

далилларнинг

қуйидаги

хусусиятларини

ажратиб

кўрсатиш

мумкин

:

1)

объектнинг

ашёвийлиги

,

моддийлигини

акс

эттиради

[10, 10-

бет

];

2)

жиноят

ҳодисаси

билан

боғлиқ

[11, 11-

бет

];

3)

жиноятнинг

у

ёки

бу

белгилари

мавжудлиги

ёки

мавжуд

эмаслигини

аниқлаш

имконини

беради

[12, 17-

бет

];

4)

алмаштириб

бўлмаслиги

[13, 12-

бет

];

5)

ҳар

доим

дастлабки

далил

бўлиб

келади

[14, 36-

бет

];
6)

ашёвий

далил

белгиларини

сақлаб

қолиш

учун

қонунда

белгиланган

қуйидаги

процессуал

тартибларга

риоя

қилиниши

талаб

этилиши

[15, 90-

бет

]:

ашёвий

далилни

кўздан

кечириб

,

шу

билан

бирга

у

аниқланган

жойни

кўздан

кечирилганлигини

баённомада

батафсил

қайд

этиш

,

имкони

борича

уларни

суратга

олиш

ёки

видеотасмага

қайд

этиш

;

ашёвий

далилнинг

исботлаш

предмети

билан

алоқадорлигини

аниқлаш

мақсадида

тергов

ҳаракатларини

олиб

бориш

(

таниб

олиш

учун

кўрсатиш

,

экспертиза

ўтказиш

,

сўроқ

қилиш

в

.

б

.);

предметни

ашёвий

далил

сифатида

ишга

қўшиш

тўғрисида

махсус

қарор

чиқариш

.

8)

ашёвий

далилни

жиноят

ишида

ёки

суриштирувчи

,

терговчи

,

прокурор

ёки

суд

белгилаган

жойда

сақлаш

;

9)

ҳукм

,

ажрим

ёки

қарорда

ашёвий

далилларнинг

тақдири

белгиланиши

лозим

.

Ашёвий

далилларнинг

жиноят

воқеаси

билан

алоқаси

масаласида

кўплаб

қарашлар

мавжуд

.

Бу

борада

,

шунингдек

ашёвий

далилларда

:

а

)

жиноят

воқеаси

иштирокчиларининг

шахси

ва

улар

томонидан

қўлланилган

қуролларнинг

белгилари

;

б

)

жиноят

воқеаси

рўй

берган

ҳолат

;

в

)

улар

билан

боғлиқ

ўзгаришлар

;

г

)

иш

учун

аҳамиятга

эга

бўлса

маълум

шахсга

тегишлилиги

;

д

)

жиноят

воқеаси

иштирокчилари

томонидан

фойдаланилганлиги

;

е

)

иш

учун

аҳамиятга

эга

бўлса

,

маълум

жойда

ва

маълум

вақтда

аниқланганлиги

белгилари

мавжуд

бўлиши

[16,

638-

бет

]

илгари

сурилган

.

Шунинг

учун

дастлабки

терговнинг

дастлабки

босқичларида

ашёвий

далиллар

эмас

,

балки

ашёвий

далил

бўлиши

мумкин

бўлган

моддий

объектлар

жиноят

ишига

жалб

этилади

,

десак

тўғрироқ

бўлади

.

Чунки

ушбу

объектларнинг

аксариятининг

жиноят

воқеаси

билан

алоқаси

кейинчалик

тасдиқланмайди

ёки

улар

объектив

ёхуд

субъектив

сабабларга

кўра

ашёвий

далил

мақомини

олмайди

.

Бундан

келиб

чиқиб

,

ҳар

қандай

предметни

эмас

,

балки


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

2017

3

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

74

текширилаётган

жиноят

воқеасига

алоқадорлиги

туфайли

аҳамиятга

эга

бўлган

ёки

жиноят

воқеасининг

белгиларини

тўғридан

-

тўғри

ёки

билвосита

ўзида

акс

эттирган

ёхуд

қуйидаги

жиҳатларни

ўзида

акс

этган

предметларни

ашёвий

далил

деб

эътироф

этиш

таклиф

этилади

:

а

)

объектнинг

текширилаётган

воқеага

,

шунингдек

жиноят

ҳодисасига

алоқадорлиги

,

айнан

эса

:

объектнинг

жиноятчига

,

жабрланувчига

,

бошқа

шахсларга

,

воқеа

содир

бўлган

жойнинг

моддий

ҳолатига

ёки

жиноий

тажовуз

объектига

тегишлилиги

;

б

)

жиноятнинг

объектив

ва

субъектив

томони

тизимидаги

ҳолатини

ифодаловчи

объектнинг

субстанционал

,

ҳажм

жиҳатидан

,

энергетик

ва

вақтинчалик

хусусиятлари

;

в

)

жиноят

воқеасидаги

объектнинг

ҳаракати

механизми

,

унинг

алоҳида

жиҳатлари

;

г

)

криминалистик

аҳамиятга

эга

бўлган

объектнинг

ҳолати

ва

хусусиятлари

вужудга

келиши

қонуниятларини

баҳолаш

;

д

)

объектнинг

,

унинг

қўлланилиши

бўйича

хусусиятларининг

тарқалганлик

даражаси

[17, 180-

бет

].

Ашёвий

далилларнинг

яна

бир

ўзига

хос

жиҳати

уларнинг

содир

этилган

жиноятнинг

у

ёки

бу

белгилари

мавжудлиги

ёки

мавжуд

эмаслигини

аниқлашга

кўмаклашиши

ҳисобланади

.

Мазкур

жиҳат

барча

далилларга

тааллуқли

бўлиб

,

улар

жиноят

иши

бўйича

аҳамиятга

эга

бўлган

фактлар

(

ҳолатлар

)

нинг

мавжудлиги

ҳақидаги

хулосаларни

тасдиқлаши

,

рад

этиши

ёки

шубҳа

остига

олиши

лозим

[18, 50-

бет

].

Шунинг

учун

илмий

адабиётларда

ашёвий

далилларнинг

аҳамияти

юқори

бўлган

хусусияти

сифатида

уларнинг

алмаштириб

бўлмаслигини

келтиришади

:

ашёвий

далил

содир

этилган

жиноят

факти

ва

ҳолати

билан

вужудга

келади

ва

агар

у

йўқотилган

бўлса

унинг

ўрнини

босувчи

бошқаси

тайёрланиши

мумкин

эмас

[19, 13-

бет

].

Шу

билан

ушбу

қоида

ашёвий

далилларни

сақлаш

маълум

қийинчиликларни

келтириб

чиқармаган

ёки

атрофдагилар

учун

хавфли

бўлмаганда

амал

қилади

.

Бу

тарзда

сақланадиган

ашёвий

далилларни

шартли

равишда

оддий

ашёвий

далиллар

деб

аташ

мумкин

.

Уларга

мисол

тариқасида

,

жиноят

ишида

сақланиши

лозим

бўлган

ашёвий

далилларга

қуйидагиларни

киритиш

мумкин

:

1)

қамоққа

олинган

судланувчиларнинг

фуқаролик

паспортлари

,

ҳарбий

гувоҳномлари

жиноят

иши

материалларига

қўшиб

қўйилади

ва

алоиҳад

муҳрланган

пакетда

сақланади

.

Иш

учун

аҳамиятга

эга

бўлмаган

,

судланувчиларнинг

бошқа

ҳужжатлари

уларга

ёки

уларнинг

розилиги

билан

уларнинг

қариндошларига

қайтарилади

;

2)

ашёвий

далил

сифатида

иш

материалларига

қўшиб

қўйилган

ҳужжатлар

ва

хатлар

конвертларга

солинган

ҳолда

иш

материалларида

сақланиши

лозим

.

Бунда

конвертлар

муҳрланади

,

тикилади

ва

иш

ҳужжатларининг

навбатдаги

рақами

билан

рақамланади

.

Уларнинг

миқдори

кўп

бўлганда

улар

иш

ҳужжатларига

илова

қилинадигшан

алоҳида

пакетга

солинади

.

Конвертга

унинг

ичига

солинган

ҳужжатларнинг

рўйхати

терговчи

ёки

суриштирувчи

томонидан

ёзилиши

керак

.

Суриштирувчи

,

терговчи

,

прокурор

ва

судья

гумон

қилинувчи

,

айбланувчи

,

судланувчи

,

жабрланувчи

ёки

уларнинг

қариндошлари

ҳақидаги

шахсий

ҳужжатларнинг

сир

сақланишини

таъминлашлари

лозим

.

Бошқа

оддий

ашёвий

далилларни

сақлаш

учун

ички

ишлар

органларида

махсус

хоналар

ажратилади

.

Бундай

хоналар

бўлмаганида

ашёвий

далилларни

сақлаш

учун

сейф

ёки

металл

шкаф

ажратилади

.

Ашёвий

далилларнинг

сақланиши

учун

жавобгарлик

ички

ишлар

органи

бошлиғининг

буйруғига

билан

жиноят

иши

юритувида

бўлган

суриштирувчи

ёки

терговчи

зиммасига

юкланади

.

Ашёвий

далиллар

сақланадиган

хонага

фақатгина

уларнинг

иштирокида

киришга

рухсат

этилади

.

Сақлаш

ноқулай

бўлган

ҳажми

катта

ашёлар

,

шунингдек

,

катта

миқдордаги

товарлар

суриштирувчи

,

терговчи

белгилаган

жойларда

сақланади

.

Бунда

улар

албатта

фотосуратга

олиниши

ёки

видео

кўринишда

қайд

этилиши

талаб

этилади

.

Иш

юритишда

уларнинг

намуналаридан

,

шунингдек

улар

сақланаётган

жой

тўғрисидаги

ҳужжатлардан

фойдаланилади

.

Жиноят

ишини

юритишда

ашёвий

далилларни

қатъий

равишда

хусусиятлари

ва

ҳолатлари

ўзгармас

тарзда

сақланадиган

шароитда

сақлаш

катта

аҳамият

касб

этади

.

Портловчи

моддалар

ёки

портлатиш

қурилмалари

сақлаш

учун

ҳарбий

қисмларга

ёки

тегишли

давлат

корхона

ва

муассасаларига

топширилади

.

Отишга

яроқлилиги

текширилганидан

сўнг

ўқотар

қуроллар

,

шунингдек

бошқа

қуролларни

доимий

назорат

остида

бўладиган

жойларда

сақлаш

талаб

этилади

.

Бунинг

учун

ички

ишлар

органларининг

қурол

сақланадиган

хоналари

мувофиқ

келади

.

Шу

билан

бирга

,

ноқонуний

муомаладан

олиб

қўйилган

гиёҳвандлик

воситаларини

сақлаш

учун

ҳуқуқни

муҳофаза

қилувчи

органларда

махсус

хоналар

ажратилиши

лозим

.

Бунинг

имкони

бўлмаганида

эса

бунинг

учун

махсус

сейфлар

,

металл

шкафлар

ажратилиши

лозим

.

Гиёҳвандлик

воситаларини

сақлаш

шароитлари

уларни

талон

-

торож

қилишдан

,

бузилишдан

ва

йўқ

қилишдан

сақлаши

лозим

.

Уларнинг

сақланиши

учун

жавобгарлик

уларнинг

ҳисобини

юритувчи

ҳуқуқни

муҳофаза

қилувчи

орган

ходими

зиммасида

бўлади

.

Сақлаш

учун

қабул

қилинган

гиёҳвандлик

воситалари

қадоқланган

ва

муҳрланган

ҳолда

сақлаш

камерасига

жойлаштирилади

.

Ҳар

бир

қадоқда

гиёҳвандлик

воситалари

,

психотроп

моддалар

ва

уларнинг

прекурсорлари

рўйхатга

олинган

тартиб

рақамлари

ёзилади

.

Гиёҳвандлик

воситалари

,

психотроп

моддалар

ва

уларнинг

прекурсорларини

бошқа

предметлар

билан

бирга

сақлаш

ман

этилади

.

Заҳарли

прекурсорлар

уларнинг

сақланиши

учун

лозим

даражадаги

шароит

бўлган

,

одамлар

ҳаёти

ва

соғлиғи

учун

хавфли

бўлмаган

хоналарда

сақланиши

лозим

.

Бундай

шароитлар

мавжуд

бўлмаганда

,

шунингдек

катта

ҳажмдаги

прекурсорларни

сақлаш

учун

хоналар

бўлмаганда

улар

мазкур

мақсадлар

учун

махсус

хоналари

бўлган

ташкилотларга

сақлаш

учун

топширилади

.

Гиёҳвандлик

воситалари

,

психотроп

моддалар

ва

уларнинг

прекурсорлари

фақатгина

уларнинг

ҳажми

кўплиги

боис

сақлаш

камерасига

жойлаштиришнинг

имкони

бўлмаганида

сақлаш

учун

ташкилотларга

топширилади

.

Бу

борада

мазкур

ташкилотларда

гиёҳвандлик

воситалари

,

психотроп

моддаларни

сақлаш

бўйича

лицензияси

бўлиши

талаб

этилади

.

Ашёвий

далиллар

тақдирини

белгилаш

масаласида

шуни

таъкидлаш

мумкинки

,

ҳукм

қонуний

кучга

киргунига

қадар

ёки

ишни

тугатиш

тўғрисидаги

қарор


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА


2017

3

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

75

ёки

ажрим

устидан

шикоят

бериш

муддати

ўтгунига

қадар

ашёвий

далиллар

жиноят

ишида

сақланади

.

Бунда

истисно

ҳолат

айрим

предметлар

ўзининг

маълум

хусусиятларига

кўра

ишда

сақлашнинг

имкони

бўлмайди

.

Бундай

ашёлар

суратга

олиниши

лозим

бўлиб

,

кейинчалик

терговчи

ёки

суд

белгилаб

берадиган

жойда

сақланиши

ва

бу

ҳақда

тегишли

маълумотнома

бўлиши

лозим

.

Хулоса

ўрнида

шуни

айтишимиз

мумкинки

,

айбланувчига

тегишли

жиноят

қуроллари

мусодара

қилинади

ва

тегишли

муассаларга

топширилади

ёки

йўқ

қилинади

;

муомалада

бўлиши

тақиқланган

ашёлар

тегишли

муассаларга

топширилади

ёки

йўқ

қилинади

;

ҳеч

қандай

қимматга

эга

бўлмаган

ашёлар

йўқ

қилинади

;

бошқа

ашёлар

эса

ўз

эгаларига

топширилади

.

Жиноий

йўл

билан

орттирилган

пул

ва

бошқа

қимматликлар

суд

ҳукми

билан

давлат

фойдасига

ўтказилади

.

Ашёвий

далил

ҳисобланган

ҳужжатлар

жиноят

ишида

сақланиб

қолинади

ёки

манфаатдор

муассасаларга

топширилади

[20, 125-

бет

].

Шу

билан

бирга

,

кундалик

рўзғорда

зарур

бўладиган

нарсалар

,

уй

ҳайвонлари

,

паррандалар

ва

боқиш

лозим

бўлган

бошқа

ҳайвонлар

ўз

қонуний

эгаларига

қайтарилиши

лозим

.

Юқоридаги

ашёларни

қонуний

эгаси

ёхуд

мулкдори

номаълум

бўлган

ёки

бошқа

сабабларга

кўра

уларни

қайтариб

бериш

мумкин

бўлмаган

ҳолларда

улар

қараб

туриш

ёки

белгиланган

мақсадга

мувофиқ

фойдаланиш

учун

тегишли

корхона

,

муассаса

,

ташкилотга

топширилиши

лозим

.

Жиноят

иши

ўз

юритувида

бўлган

шахс

ашёвий

далилларнинг

сақланиши

учун

жавобгар

ҳисобланади

.

Шу

боис

ишни

бир

шахсдан

иккинчисига

топширишда

қабул

қилаётган

шахс

ашёвий

далиллар

иш

материалларида

кўрсатилган

талабларга

жавоб

беришини

текшириб

кўриши

лозим

[21, 144-

бет

].

Ашёвий

далиллар

суднинг

ҳукми

қонуний

кучга

киргунга

қадар

сақланади

.

Агар

ашёвий

далиларга

бўлган

мулк

ҳуқуқи

масаласида

низо

мавжуд

бўлса

,

улар

масала

фуқаролик

иш

юритиш

тартибида

ҳал

этилгунга

қадар

сақланади

.

Назаримизда

,

ЖПК

82-

моддаси

1-

қисмига

янги

6-

банд

киритилса

,

мавсадга

мувофиқ

бўлар

эди

.

ЖПК

82-

моддаси

1-

қисмининг

6-

банди

ЖКга

мувофиқ

мусодара

қилиниши

лозим

бўлган

мол

-

мулк

жиноят

содир

этиш

натижасида

олинганини

ёки

бундай

мол

-

мулкдан

олинган

даромадлар

ҳисобланишини

ёхуд

жиноят

қуроли

сифатида

ёки

терроризм

,

уюшган

жиноий

гуруҳ

,

ғайриқонуний

қуролли

тузилма

,

жиноий

уюшма

(

жиноий

ташкилот

)

ни

молиялаштириш

учун

ишлатилгани

ёки

ишлатиш

учун

мўлжалланганини

тасдиқловчи

ҳолатлар

исбот

қилинади

.

Адабиётлар

рўйхати

:

1.

Каримов

И

.

Асосий

вазифамиз

жамиятимизни

ислоҳ

этиш

ва

демократлаштириш

,

мамлакатимизни

модернизация

қилиш

жараёнларини

янги

босқичга

кўтаришдан

иборат

// “

Халқ

сўзи

”, 2015

йил

7

декабрь

,

Б

. 1-

бет

.

2.

Иномжонов

Ш

.

Х

.

Жиноят

процессида

далиллар

-

ни

тақдим

қилиш

ва

улардан

фойдаланиш

муаммолари

.

Монография

(

қўшимча

ва

ўзгартишлар

билан

тўлди

-

рилган

қайта

нашр

). –

Т

.:

ТДЮИ

нашриёти

, 2006.

Б

. 8.

3.

Иноғомжонова

З

.

Ф

.,

Тўлаганова

Г

.

З

.

Жиноят

процесси

муаммолари

.

Ўқув

қўлланма

. –

Т

.:

ТДЮИ

нашриёти

, 2006.

Б

. 64.

4.

Прокофьев

Ю

.

Н

.

Понятие

и

сущность

докумен

-

тов

как

доказательств

в

советском

уголовном

нроцес

-

се

.

Иркутск

:

ИГУ

, 1978.

С

. 9 -10

5.

Вещественные

доказательства

:

Информацион

-

ные

технологии

процессуального

доказывания

.

С

. 90;

Селиванов

,

Н

.

А

.

Вещественные

доказательства

.

М

.:

Юрид

.

лит

., 1971.

С

. 10.

6.

Тертыщник

В

.

М

.

Проблемы

собирания

,

иссле

-

дования

и

хранения

вещественных

доказательств

на

первоначальном

этане

расследования

:

Автореф

.

дис

.

...

канд

.

юрид

.

наук

.

М

., 1986.

С

. 11;

Кокорев

Л

.

Д

.,

Кузнецов

Н

.

П

.

Указ

.

раб

.

С

.209.

7.

Пономаренков

В

.

А

.

Проблемы

представления

н

ис

-

пользования

доказательств

в

уголовном

процессе

:

Авто

-

реф

.

дис

. ...

канд

.

юрид

.

Наук

.

Саратов

, 1998.

С

. 17.

8.

Строгович

М

.

С

.

Указ

.

раб

.

С

. 454;

Лящ

А

.

А

.

Вещественные

доказательства

в

досудебных

стадиях

уголовного

процесса

:

Автореф

.

дис

. ...

канд

.

юрид

.

наук

.

Киев

, 1988.

С

. 12.

9.

Бабурина

И

.

Н

.

Соотношение

документов

и

ве

-

щественных

доказательств

/

И

.

Н

.

Бабурина

,

В

.

А

.

Кол

-

дин

,

А

.

И

.

Грищин

,

Н

.

А

.

Громов

//

Следователь

.

2002.

1.

С

. 36.

10.

Селиванов

Н

.

А

.

Вещественные

доказательства

.

М

.:

Юрид

.

лит

., 1971.

С

. 10.

11.

Тертыщник

В

.

М

.

Проблемы

собирания

,

иссле

-

дования

и

хранения

вещественных

доказательств

на

первоначальном

этане

расследования

:

Автореф

.

дис

.

...

канд

.

юрид

.

наук

.

М

., 1986.

С

. 11

12.

Пономаренков

В

.

А

.

Проблемы

представления

н

ис

-

пользования

доказательств

в

уголовном

нроцессе

:

Авто

-

реф

.

дис

. ...

канд

.

юрид

.

наук

.

Саратов

, 1998.

С

. 17.

13.

Лящ

А

.

А

.

Вещественные

доказательства

в

до

-

судебных

стадиях

уголовного

процесса

:

Автореф

.

дис

.

...

канд

.

юрид

.

наук

.

Киев

, 1988.

С

. 12.

14.

Бабурина

И

.

Н

.

Соотношение

документов

и

ве

-

щественных

доказательств

/

И

.

Н

.

Бабурина

,

В

.

А

.

Кол

-

дин

,

А

.

И

.

Грищин

,

Н

.

А

.

Громов

//

Следователь

.

2002.

1.

С

. 36.

15.

Селиванов

Н

.

А

.

Вещественные

доказательства

.

М

.:

Юрид

.

лит

., 1971.

С

. 90.

16.

Теория

доказательств

в

советском

уголовном

процессе

.

Изд

. 2-

е

.

С

. 638.

17.

Пучков

В

.

А

.

О

криминалистической

характери

-

стике

объектов

источников

доказательственной

ин

-

формации

//

Вопросы

методики

производства

отдель

-

ных

родов

судебных

экспертиз

:

Сб

.

науч

.

трудов

.

М

.:

ВПИИСЭ

МЮ

СССР

, 1989.

С

.180.

18.

Громов

Н

.

А

.

Понятие

доказательств

в

уголов

-

ном

судопроизводстве

. //

Журнал

российского

права

.

1998.

3.

С

. 50.

19.

Строгович

М

.

С

.

Указ

.

раб

.

С

. 454;

Ляш

,

А

.

А

.

Указ

.

раб

.

С

. 12;

Кузнецова

Н

.

А

.

Собирание

и

ис

-

пользование

документов

в

качестве

доказательств

по

уголовным

делам

:

Автореф

.

дис

. ....

канд

.

юрид

.

наук

.

М

., 1996.

С

.13-14.

20.

Миренский

Б

.,

Асамутдинов

А

.,

Камалходжаев

Д

.

Проблемы

теории

доказательств

в

уголовном

про

-

цессе

.

Учебник

. –

Ташкент

:

Академия

МВД

Республики

Узбекистан

. 2003, –

С

. 125.

21.

Комментарий

к

Уголовно

-

процессуальному

ко

-

дексу

Российской

Федерации

/

Под

общ

.

ред

.

И

.

Л

.

Петрухина

.

М

.: «

ТК

Велби

», 2002.

С

. 144.

Библиографические ссылки

Каримов И. “Асосий вазифамиз — жамиятимизни ислох этиш ва демократлаштириш, мамлакатимизни модернизация килиш жараёнларини янги босцичга кутаришдан иборат // “Халк сузи", 2015 йил 7 декабрь, - Б. 1-бет.

Иномжонов Ш.Х. Жиноят процессида далиллар-ни такдим килиш ва улардан фойдаланиш муаммолари. Монография (кушимча ва узгартишлар билан тулди-рилган кайта нашр). - Т.: ТДЮИ нашриёти, 2006. - Б. 8.

Иногомжонова З.Ф., Тулаганова Г.З. Жиноят процесси муаммолари. Укув кулланма. -Т.: ТДЮИ нашриёти, 2006. - Б. 64.

Прокофьев Ю.Н. Понятие и сущность документов как доказательств в советском уголовном процессе. - Иркутск: ИГУ, 1978. - С. 9 -10

Вещественные доказательства: Информационные технологии процессуального доказывания. - С. 90; Селиванов, Н.А. Вещественные доказательства. - М.: Юрид. лит., 1971. - С. 10.

Тертыщник В.М. Проблемы собирания, исследования и хранения вещественных доказательств на первоначальном этане расследования: Автореф. дис. ... канд. юрид. наук. - М., 1986. - С. 11; Кокорев Л.Д., Кузнецов Н.П. Указ. раб. - С.209.

Пономаренков В.А. Проблемы представления н использования доказательств в уголовном процессе: Автореф. дис.... канд. юрид. Наук. - Саратов, 1998. - С. 17.

Строгович М.С. Указ. раб. - С. 454; Лящ А.А. Вещественные доказательства в досудебных стадиях уголовного процесса: Автореф. дис. ... канд. юрид. наук. - Киев, 1988. - С. 12.

Бабурина И.Н. Соотношение документов и вещественных доказательств / И.Н. Бабурина, В.А. Колдин, А.И. Грищин, Н.А. Громов // Следователь. - 2002. -№1.-С. 36.

Селиванов Н.А. Вещественные доказательства.

- М.: Юрид. лит., 1971. - С. 10.

И.Тертыщник В.М. Проблемы собирания, исследования и хранения вещественных доказательств на первоначальном этане расследования: Автореф. дис. ... канд. юрид. наук. - М., 1986. - С. 11

Пономаренков В.А. Проблемы представления н использования доказательств в уголовном процессе: Автореф. дис.... канд. юрид. наук. - Саратов, 1998. - С. 17.

Лящ А.А. Вещественные доказательства в досудебных стадиях уголовного процесса: Автореф. дис. ... канд. юрид. наук. - Киев, 1988. - С. 12.

Бабурина И.Н. Соотношение документов и вещественных доказательств / И.Н. Бабурина, В.А. Колдин, А.И. Грищин, Н.А. Громов // Следователь. - 2002. -№1.-С. 36.

Селиванов Н.А. Вещественные доказательства.

- М.: Юрид. лит., 1971. - С. 90.

Теория доказательств в советском уголовном процессе. - Изд. 2-е. - С. 638.

Пучков В.А. О криминалистической характеристике объектов - источников доказательственной информации // Вопросы методики производства отдельных родов судебных экспертиз: Сб. науч, трудов. - М.: ВПИИСЭ МЮ СССР, 1989. - С.180.

Громов Н.А. Понятие доказательств в уголовном судопроизводстве. // Журнал российского права. -1998. -№ 3.-С. 50.

Строгович М.С. Указ. раб. - С. 454; Ляш, А.А.

Указ. раб. - С. 12; Кузнецова Н.А. Собирание и использование документов в качестве доказательств по уголовным делам: Автореф. дис...канд. юрид. наук. -

М„ 1996.-С.13-14.

Миренский Б., Асамутдинов А., Камалходжаев Д. Проблемы теории доказательств в уголовном процессе. Учебник. - Ташкент: Академия МВД Республики Узбекистан. 2003, - С. 125.

Комментарий к Уголовно-процессуальному кодексу Российской Федерации / Под общ. ред. И.Л.Петрухина. М.: «ТК Велби», 2002. - С. 144.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов