Япония ва Австралияда қимматли қоғозлар бозорида инсайдерлик ахборотидан фойдаланишнинг ҳуқуқий тартибга солиниши

CC BY f
4-6
47
2
Поделиться
Нарзиев O. (2010). Япония ва Австралияда қимматли қоғозлар бозорида инсайдерлик ахборотидан фойдаланишнинг ҳуқуқий тартибга солиниши. Обзор законодательства Узбекистана, (1-2), 4–6. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/uzbek_law_review/article/view/14221
O Нарзиев, Ташкентский государственный юридический университет

к.ю.н.

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

1999 йилнинг февралида Япония Олий суди ўз тарихида биринчи марта инсайдерлик ахборотидан фойдаланиш тўғрисидаги иш бўйича қарор чиқарди 1. Ўтган ўн йилликларда Япония молия бозорида кенг тарқалган инсайдерлик фаолияти мамлакат молия бозорининг фаол ривожланиши йўлидагина эмас, балки бу ерга хорижий сармояни жалб қилиш йўлида ҳам ғов-тўсиқ бўлиб келар эди. Жаҳон молиявий ҳамжамиятига Япониянинг самарали интеграциялашуви инсайдерлик фаолиятини ҳуқуқий тартибга солишни тақозо қиларди. Япониянинг инсайдерлик фаолиятини тартибга солувчи қонунчилигининг ривожланиш жараёни япон корпорацияларининг ривожланиш тарихини тўлақонли акс эттиради.

Похожие статьи


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА


2010

1-2

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

5

О

.

Нарзиев

Юридик

фанлар

номзоди

ЯПОНИЯ

ВА

АВСТРАЛИЯДА

ҚИММАТЛИ

ҚОҒОЗЛАР

БОЗОРИДА

ИНСАЙДЕРЛИК

АХБОРОТИДАН

ФОЙДАЛАНИШНИНГ

ҲУҚУҚИЙ

ТАРТИБГА

СОЛИНИШИ

1999

йилнинг

февралида

Япония

Олий

суди

ўз

тарихида

биринчи

марта

инсайдерлик

ахборотидан

фойдаланиш

тўғрисидаги

иш

бўйича

қарор

чиқарди

1

.

Ўтган

ўн

йилликларда

Япония

молия

бозорида

кенг

тарқалган

инсайдерлик

фаолияти

мамлакат

молия

бозорининг

фаол

ривожланиши

йўлидагина

эмас

,

балки

бу

ерга

хорижий

сармояни

жалб

қилиш

йўлида

ҳам

ғов

-

тўсиқ

бўлиб

келар

эди

.

Жаҳон

молиявий

ҳамжамиятига

Япониянинг

самарали

интеграциялашуви

инсайдерлик

фаолиятини

ҳуқуқий

тартибга

солишни

тақозо

қиларди

.

Япониянинг

инсайдерлик

фаолиятини

тартибга

солувчи

қонунчилигининг

ривожланиш

жараёни

япон

корпорацияларининг

ривожланиш

тарихини

тўлақонли

акс

эттиради

.

Иккинчи

жаҳон

урушининг

охирида

Япония

молия

бозорида

акцияларнинг

асосий

ҳажмига

эгалик

қилиб

турган

корпорацияларнинг

йирик

уюшмалари

zaibatsu

иттифоқчиларга

қарашли

кучларнинг

тазйиқи

остида

парчаланди

2

.

Очиқ

молия

бозорини

шакллантириш

йўлидаги

уринишлар

икки

сабабга

кўра

самара

бермади

:

биринчидан

,

корпорациялар

банклардан

қарз

олишни

тўғридан

-

тўғри

молиявий

инвестициялардан

афзал

кўрардилар

,

иккинчидан

,

Японияда

амалда

бўлган

keiretsu

3

корпоратив

тузилмаси

ўзаро

боғланган

компанияларнинг

анча

берк

тизимига

сиртдан

инвестицияларнинг

кириш

имкониятини

чеклар

эди

.

Япония

молия

бозоридаги

фаолиятни

тартибга

солувчи

биринчи

қонун

– Securities Exchange Law of

1948 (SEL)

Иккинчи

жаҳон

урушидан

сўнг

кўп

ўтмай

қабул

қилинди

.

Унга

АҚШда

амалда

бўлган

1933

йилги

Securities Act

ва

1934

йилги

Securities Exchange Act

асос

бўлди

. SEL

нинг

асосий

қоидалари

қонун

Япония

ҳудуди

АҚШ

оккупацион

қўшинларининг

маъмурий

назорати

остида

бўлган

даврда

қабул

қилингани

билан

белгиланади

.

Ушбу

қонуннинг

58

ва

189-

моддалари

матнида

Exchange Act

қонуни

10(b)

ва

16(b)

бўлимларининг

мазмуни

такрорланган

бўлса

-

да

,

бу

қонуннинг

японча

вариантида

икки

муҳим

жиҳат

Молия

бозорлари

бўйича

федерал

хизматнинг

аналоги

ҳисобланган

Japanese

Securities

and

Exchange

Commission (JSEC)

нинг

мустақиллиги

ва

ахборотни

ошкор

этишга

талабларнинг

пасайиши

эътибордан

четда

қолди

. 1952

йилда

JSEC

фаолияти

сезиларли

даражада

чекланди

ва

қонунни

қўллаш

Молия

вазирлигига

,

аниқроғи

унинг

бўлими

– “Securities

Bureau of the Ministry of Finance”

га

топширилди

.

Вазирлик

молия

бозоридаги

фаолиятга

чеклашлар

белгилаш

сиёсатини

ёқламас

эди

.

Қонунчилик

1

Supreme Court Demotes Insider Trading Case, Mainichi Daily

News, 12 (Feb. 17. 1999).

2

Hiroshi Oda, Japanese Law 29. 2d ed. 1992.

3

Keiretsu –

етакчи

банк

/

компания

ва

унга

боғлиқ

бўлган

компаниялар

гуруҳидан

иборат

тузилма

. Keiretsu

аъзоси

бўлган

компанияларнинг

барчаси

бир

-

бирининг

акцияларига

эгалик

қилади

.

Етакчи

банк

/

компания

тузилманинг

қолган

аъзоларини

ҳомийларча

назорат

қилади

.

эҳтиёжларига

мувофиқ

олинаётган

ахборот

оқимининг

катталиги

ва

штатлар

тўлиқ

жамланмаганлиги

туфайли

Вазирлик

компаниялардан

ҳисобот

тақдим

этишни

талаб

қилувчи

модданинг

амал

қилишини

тўхтатди

.

Бу

ўз

-

ўзидан

қонуннинг

молия

бозоридаги

фаолиятни

тартибга

солувчи

бир

қанча

қоидалари

,

шу

жумладан

инсайдерлик

фаолиятини

тартибга

солувчи

қоидаларнинг

амал

қилиши

тўхташига

олиб

келди

4

.

Жаҳон

иқтисодиётига

Япония

иқтисодиётининг

интеграциялашуви

жараёнлари

кучайган

1980-

йилларнинг

ўрталаридан

бошлаб

мамлакат

молия

бозорининг

ажралмас

қисми

ҳисобланган

инсайдерлик

фаолияти

хорижий

инвестициялар

йўлида

асосий

тўсиққа

айланди

.

Ҳатто

Япония

ҳукумати

чет

эл

инвестицияларини

жалб

қилиш

учун

амалга

оширган

қонунчиликни

либераллаштириш

ҳам

кутилган

самарани

бермади

.

Аммо

баъзи

бир

омиллар

вазиятни

ўзгартирди

.

Биринчидан

,

Токио

биржаси

капиталлаштириш

бўйича

жаҳоннинг

йирик

биржалари

орасида

етакчи

ўринлардан

бирини

эгаллар

эди

,

шу

туфайли

ҳам

Япония

биржанинг

яхши

имижини

сақлаш

ва

мустаҳкамлашга

ҳаракат

қиларди

. 1948

йилда

Securities Exchange Law

қабул

қилинганидан

сўнг

унинг

суд

амалиётида

инсайдерлик

ахборотидан

фойдаланишга

доир

бирорта

ҳам

иш

кўрилмаган

эди

.

Чет

эл

оммавий

ахборот

воситалари

Японияни

инсай

-

дерлар

учун

жаннат

деб

атардилар

5

.

Иккинчидан

,

ин

-

сайдерлик

фаолиятини

тартибга

солиш

илғор

мамлакатларнинг

барчаси

учун

долзарб

муаммога

айланди

.

АҚШда

1984

йил

Insider Trading Sanctions Act,

1988

йилда

эса

– Insider Trading and Securities Fraud

Enforcement Act

қабул

қилинди

.

Иккала

қонунда

ҳам

инсайдерлик

фаолияти

учун

жазолаш

масалалари

тартибга

солинди

. 1985

йил

Буюк

Британияда

Com-

pany Securities (Insider Dealing) Act

қабул

қилинди

.

Германия

,

Франция

ва

Европа

Иттифоқининг

бошқа

мамлакатлари

ҳам

инсайдерлик

фаолиятини

тартибга

солувчи

қонун

ҳужжатларини

ишлаб

чиқишга

киришдилар

.

Учинчидан

, 1987

йилда

юз

берган

Tateho

корпорацияси

билан

боғлиқ

жанжал

вазиятни

бутунлай

ўзгартирди

.

Япония

кимё

саноати

компанияларидан

бири

– Tateho Kagaku Kogyo K. K.

давлат

қарз

мажбуриятлари

бозорида

21

млн

иена

(

тахминан

21

минг

АҚШ

доллари

)

ни

капиталлаштиришда

23

млрд

иена

(

тахминан

20

млн

АҚШ

доллари

)

ни

йўқотди

. 1

сентябрда

Tateho

компанияси

директорлар

кенгаши

мажлисини

ўтказди

, 2

сентябрда

эса

компания

кўрган

зарарлар

ҳақида

эълон

қилинди

.

Расмий

баёнотдан

сўнг

акциялар

баҳоси

бир

неча

баравар

пасайди

.

Ҳолбуки

, 11

августдан

21

августгача

бўлган

даврда

компаниянинг

етакчи

менежерларидан

олти

нафари

ўз

акцияларининг

ҳаммасини

сотиб

юборган

эди

.

Зарарлар

ҳақида

расмий

баёнот

берилишидан

бир

кун

олдин

Tateho

компаниясининг

асосий

акциядорларидан

бири

Hanshin

Sogo

Bank

компаниянинг

337

минг

дона

акциясини

сотиб

зарардан

қутулиб

қолди

6

.

Ушбу

компаниянинг

ўн

йирик

акциядоридан

иккитаси

ҳам

шундай

иш

кўрди

улар

ўз

4

Parke G. F. The Regulation of Insider Trading in Japan Introduc-

ing a Private Right of Action, 73 Wash. U. L. Q. 1399 (1995).

5

Shen-Shin Lu, Securities Regulation in Japan: an Update, 22

Denv. J. Int'l L. & Pol'y 121 (1993).

6

Masanori Hayashi. Japanese Insider Trading Law at The Advent

of the Digital Age: New Challenges Raised by Internet and Com-
munication Technology, 23 Hastings Comm. & Ent. L.J. 157
(2000).


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

2010

1-2

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

6

акцияларини

август

ойида

сотиб

юбордилар

.

Умуман

олганда

бир

ой

ичида

76

акциядор

ҳар

бири

20

минг

донадан

акцияларни

сотди

. Tateho Kagaku Kogyo K. K.

билан

боғлиқ

жанжал

матбуотда

катта

шов

-

шувга

сабаб

бўлди

ва

инсайдерлик

фаолиятини

тартибга

солувчи

қонунчиликнинг

асосий

қоидалари

қайта

кўрилишига

туртки

берди

.

1988

ва

1989

йилларда

инсайдерлик

фаолиятини

тартибга

солиш

йўлида

жиддий

қадамлар

ташланди

ва

1989

йил

1

апрелда

амалдаги

қонунчиликка

тузатишлар

киритилди

.

Бу

тузатишлар

“Shoken Torihikiho”

да

кодекслаштирилди

.

Мамлакат

тарихида

биринчи

марта

инсайдерлик

фаолиятига

таръриф

берилган

ва

мазкур

ҳуқуқбузарлик

учун

жазо

назарда

тутилган

қонун

пайдо

бўлди

.

Тузатишлар

инсайдерлик

ахборотидан

фойдаланиш

имкониятини

сезиларли

даражада

чеклаган

бўлса

-

да

,

лекин

бу

қоидалар

аниқ

таърифланмагани

уларнинг

самарали

қўлланишига

монелик

қилар

эди

. Shoken Torihikiho

қабул

қилинганидан

сўнг

ўтган

етти

йил

ичида

инсайдерлик

ахборотидан

фойдаланиш

ғайриқонуний

деб

топилган

ишлар

бармоқ

билан

санарли

эди

.

Инсайдерлик

ахборотидан

фойдаланиш

учун

жавобгарликка

тортиш

ҳоллари

анча

кўпайган

1995

йилда

вазият

сезиларли

даражада

ўзгарди

. 1997

йилда

инсайдерлик

ахборотидан

фойдаланганлик

учун

назарда

тутилган

жиноий

жазолар

доираси

кенгайтирилди

.

Япония

қонунчилиги

қоидаларига

мувофиқ

,

фонд

бозорида

қимматли

қоғозлар

ҳақидаги

муҳим

маълумотларни

ўз

ичига

олган

ахборотдан

фойдаланган

ҳолда

фаолият

кўрсатиш

инсайдерлик

деб

ҳисобланади

1

.

Манфаатдор

инвесторнинг

олиш

имконияти

чекланган

ва

акцияларнинг

бозор

баҳосига

таъсир

кўрсатиши

мумкин

бўлган

ички

ахборот

муҳим

деб

эътироф

этилади

.

Ахборот

у

икки

йирик

матбуот

агентлигининг

мулкига

айлангунга

қадар

инсайдерлик

ахбороти

сифатида

тавсифланади

.

У

агентликларга

берилганидан

сўнг

12

соат

ўтгач

,

ҳар

қандай

манфаатдор

инвестор

мазкур

ахборотдан

битим

тузишда

фойдаланиши

мумкин

.

Инсайдерлик

фаолиятига

белгиланган

тақиқ

инсайдерлар

ва

квазиинсайдерларга

татбиқ

этилади

.

Компания

акцияларининг

10%

дан

кўпроғига

эгалик

қилувчи

акциядорлар

,

шунингдек

компания

директорлари

ва

ходимлари

инсайдерлар

деб

,

давлат

амалдорлари

,

шунингдек

компания

билан

расмий

муносабатларга

киришувчи

шахслар

,

шу

жумладан

юристлар

,

банк

хизматчилари

,

маслаҳатчилар

,

таржимонлар

ва

журналистлар

эса

квазиинсайдерлар

деб

эътироф

этиладилар

.

Ахборот

манбаи

инсайдер

эканлигидан

хабардор

бўлган

иккиламчи

инсайдерлар

ҳам

жавобгарликка

тортилишлари

мумкин

.

Япония

қонунчилигига

мувофиқ

инсайдер

ишлайдиган

компания

акциялари

билан

тузилган

битимларгина

инсайдерлик

фаолияти

деб

топилади

.

Айни

пайтда

компания

устидан

назоратни

қўлга

киритиш

мақсадида

инсайдерлик

ахборотидан

фойдаланган

ҳолда

акцияларни

харид

қилиш

учун

жавобгарлик

ҳам

назарда

тутилган

.

Япония

қонунчилигининг

асосий

қоидалари

АҚШ

қонунчилигидан

ўзлаштирилганига

қарамай

,

бу

ерда

ахборотни

ғайриқонуний

ўзлаштириш

назарияси

қўлланилмаган

.

Инсайдерлик

фаолиятини

бевосита

1

Langevoort D. C. 18 Insider Trading Regulation, Enforcement

and Prevention § 14:11, (2003).

тартибга

солувчи

қоидаларни

белгилаш

билан

бир

қаторда

,

Япониянинг

янги

қонунчилиги

фонд

биржасида

ўз

акциялари

билан

савдо

қилувчи

компаниялар

учун

ахборотни

ошкор

этишга

нисбатан

талабларни

кучайтирди

.

Ушбу

қонунчиликда

инсайдерлик

фаолияти

учун

олти

ойгача

озодликдан

маҳрум

қилиш

ва

(

ёки

) 500

минг

иена

миқдорида

жарима

тариқасида

жиноий

жавобгарлик

назарда

тутилган

2

.

АВСТРАЛИЯ

Австралиянинг

инсайдерлик

фаолиятини

тартибга

солувчи

қонунчилиги

бошқа

мамлакатларнинг

шундай

қонунчиликлари

орасида

алоҳида

ўрин

эгаллайди

.

Прецедент

ҳуқуқ

тизими

амал

қилувчи

мамлакат

ҳисобланган

Австралияда

инсайдерлик

фаолиятини

тартибга

солиш

тизими

кодекслаштирилган

.

Бунда

инсайдерлик

фаолияти

учун

жавобгарлик

замирида

инсайдерлик

ахборотига

эгалик

ётади

.

Айбдорни

жавобгарликка

тортиш

учун

қонун

чиқарувчи

акциядорлар

томонидан

билдирилган

ишончи

бузиш

ҳолати

мавжудлигини

талаб

қилмайди

3

.

Қонунчиликнинг

мазкур

модели

инсайдерлик

ахбороти

учун

жавобгарликка

тортишнинг

прецедент

ҳуқуқига

асосланган

усули

самарали

эмаслиги

аён

бўлган

1990

йилларга

келиб

шаклланди

.

Инсайдерлик

фаолиятини

тартибга

солувчи

биринчи

қонун

ҳужжати

1961

йилда

қабул

қилинган

Companies Act

ҳисобланади

.

Бу

қонунда

компания

ходимлари

ички

ахборотдан

ўз

хизмат

мавқеларига

кўра

фойдаланишларига

умумий

тақиқ

белгиланган

эди

4

. 1975

йилда

Австралиянинг

бир

нечта

провинцияси

– New South Wales, Queensland,

Victoria

ва

Western Australia

қабул

қилган

қўшма

норматив

ҳужжат

– “Securities Industry Acts”

да

инсайдерлик

фаолиятига

янада

тўлиқроқ

таъриф

берилди

ва

бу

турдаги

ҳуқуқбузарлик

учун

фуқаролик

жавобгарлиги

назарда

тутилди

.

Қонунчилик

тузилмасининг

мураккаблиги

ва

таърифларнинг

аниқ

эмаслиги

туфайли

, 1980-

йилларда

молия

бозоридаги

битимларда

инсайдерлик

ахборотидан

фойдаланувчи

шахсларни

жавобгарликка

тортиш

йўлидаги

уринишлар

кутилган

самарани

бермади

.

Инсайдерлик

фаолиятини

тартибга

солишга

бўлган

қизиқишнинг

кучайишига

туртки

берган

омиллардан

бири

Австралия

молия

бозорининг

обрўсини

яхшилаш

ва

чет

эллик

инвесторларни

жалб

қилиш

нияти

билан

изоҳланар

эди

.

Айни

пайтда

Австралия

судлари

ишларни

кўришда

мавжуд

прецедентларни

янги

иқтисодий

шароитлар

нуқтаи

назаридан

талқин

қилишда

қийинчиликларга

дуч

келдилар

.

1987

йилнинг

октябридаги

молиявий

инқироз

қонунчиликни

янгилаш

зарурлигини

кўрсатди

. 1989

йил

февралда

Бош

прокурор

қонунчиликни

қайта

кўриш

таклифи

билан

чиқди

.

Ўз

талабларини

у

молия

бозорида

инсайдерлик

ахборотидан

фойдаланишга

монелик

қилувчи

омиллар

мавжуд

бўлмаган

вазият

юзага

келгани

билан

асослади

.

Махсус

комиссия

– Griffiths Committee

тузилди

ва

унинг

фаолияти

натижаси

ўлароқ

инсайдерлик

фаолиятини

тартибга

солувчи

қонунчиликка

тузатишлар

киритилди

.

Хусусан

,

инсайдерлик

фаолияти

тушунчасига

таъриф

берилди

,

қандай

ахборот

инсайдерлик

ахбороти

деб

топилиши

,

2

Langevoort D. C. 18 Insider Trading Regulation, Enforcement

and Prevention § 14:11, (2003).

3

АҚШ

қонунчилиги

бўйича

жавобгарлик

фақат

бундай

ишонч

бузилганида

келиб

чиқади

.

4

Companies Act No. 71, § 124 (1961 NWS Stat.).


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА


2010

1-2

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

7

ундан

фойдаланганлик

учун

ким

жавобгарликка

тортилиши

мумкинлиги

белгиланди

,

квазиинсайдерларнинг

жавобгарлиги

масалаларига

аниқлик

киритилди

.

Бундан

ташқари

,

инсайдерлик

фаолияти

учун

жавобгарлик

кучайтирилди

1

.

Янги

қонунчиликнинг

асосий

қоидалари

“Section 1002G

Corporations

Legislation

Amendment

Act”

да

бирлаштирилди

.

Қонунчиликда

охирги

ислоҳот

2001

йилда

амалга

оширилди

.

Ҳозирги

вақтда

Австралияда

инсайдерлик

фаолияти

2001

йилда

кучга

кирган

Australian Corporations Act

билан

тартибга

солинади

.

Унинг

қоидалари

компаниянинг

қимматли

қоғозлари

ҳақида

ошкор

этилмаган

ҳар

қандай

ахборотга

эга

бўлган

шахс

инсайдерга

қимматли

қоғозлар

билан

битимларни

амалга

оширишни

тақиқлайди

.

Австралия

қонунчилигига

мувофиқ

шахс

инсайдер

деб

топилиши

учун

у

акциялари

биржада

сотилаётган

компания

ходими

ёки

унинг

ҳамкори

бўлиши

шарт

эмас

.

Шахс

ахборотга

эга

эканлиги

ва

унда

қимматли

қоғозлар

ҳақида

уларнинг

бозор

баҳосига

жиддий

таъсир

кўрсатиши

мумкин

бўлган

ахборот

ифодаланганини

англашининг

ўзи

кифоя

қилади

.

Инсайдер

ушбу

ахборотни

била

туриб

ҳар

қандай

учинчи

шахсга

бергани

учун

айбдор

деб

топилиши

мумкин

. “Section

1002C of the Australian Corporations Act 2001”

га

мувофиқ

ўртача

статистик

инвесторнинг

қимматли

қоғозлар

билан

битимлар

тузиш

ёки

тузмаслик

ҳақидаги

қарорига

таъсир

кўрсатиши

мумкин

бўлган

маълумотлар

муҳим

ахборот

деб

эътироф

этилади

.

Инсайдерлик

фаолияти

учун

корпорацияларнинг

жавобгарлигини

назарда

тутувчи

нормалар

Австралия

қонунчилигида

1991

йилгача

мавжуд

эмас

эди

.

Бугунги

кунда

корпорация

қимматли

қоғозлар

билан

битимлар

тузишда

инсайдерлик

ахборотидан

фойдаланганлик

учун

жавобгарликка

тортилиши

мумкин

.

“Australian

Corporations

Act”

га

мувофиқ

инсайдер

,

агар

у

ўзи

фойдаланаётган

ахборот

ҳар

қандай

манфаатдор

инвестор

учун

очиқ

манбадан

олинганини

ёки

битимнинг

бошқа

тарафи

ҳам

ушбу

ахборотга

эга

бўлганини

исботлаб

берса

,

жавобгарликдан

қутулиб

қолиши

мумкин

(Section

1002T(2)).

Қонунчиликда

брокерлар

ва

молия

институтларининг

жавобгарлигини

истисно

қилувчи

баъзи

бир

ҳолатлар

ҳам

назарда

тутилган

.

Австралия

қонунчилигида

инсайдерлик

фаолияти

учун

ҳам

фуқаролик

жавобгарлиги

,

ҳам

жиноий

жавобгарлик

кўзда

тутилган

.

Масалан

,

корпо

-

рациялар

учун

1

млн

Австралиях

доллари

миқдорида

жарима

назарда

тутилган

.

Жисмоний

шахслар

учун

200

минг

Австралия

доллари

миқдорида

жарима

ва

(

ёки

)

беш

йилгача

озодликдан

маҳрум

қилиш

назарда

тутилган

.








1

Karmel R. S. Transnational Takeover Talk-Regulations to Ten-

der Offers and Insiders Trading in the United States, the United
Kingdom, Germany, and Australia, 66 U. Cin. L. Rev. 1133
(1998).

М

.

Р

.

Рустамбекова

Преподаватель

ТГЮИ

СУЖДЕНИЯ

О

ПРАВОВОЙ

ПРИРОДЕ

ЗАЛОГА

Развитие

рыночных

отношений

в

Республике

Узбекистан

сопровождается

усложнением

системы

денежных

обязательств

.

При

этом

на

первый

план

выдвигается

проблема

обеспечения

их

исполнения

.

Среди

способов

обеспечения

обязательств

традици

-

онно

надёжным

является

залог

1

.

Сущность

залога

заключается

в

предоставлении

кредитору

залогодержателю

права

на

приоритетное

(

за

некоторым

исключением

,

установленным

законом

)

удовлетворение

своего

требования

за

счет

заложенно

-

го

имущества

.

Главная

особенность

залога

заключается

в

вы

-

делении

какой

-

либо

вещи

,

которая

обременяется

воз

-

можностью

кредитора

удовлетворить

из

её

стоимости

свои

требования

по

основному

обязательству

при

не

-

выполнении

последнего

должником

.

Залог

представляет

собой

один

из

способов

обеспечения

исполнения

обязательств

,

сущность

ко

-

торого

заключается

в

том

,

что

кредитор

по

обеспечен

-

ному

залогом

обязательству

(

залогодержатель

)

имеет

право

в

случае

неисполнения

должником

этого

обяза

-

тельства

получить

удовлетворение

из

стоимости

за

-

ложенного

имущества

преимущественно

перед

други

-

ми

кредиторами

лица

,

которому

принадлежит

это

имущество

(

залогодателя

),

за

изъятиями

,

установлен

-

ными

законом

.

В

трудах

ученых

-

романистов

мы

встречаем

раз

-

личные

определения

понятия

залогового

права

и

сущ

-

ности

залоговых

отношений

.

Так

,

например

,

В

.

М

.

Хвостов

определяет

залог

как

«

право

на

имущественный

объект

,

из

которого

можно

получить

удовлетворение

в

случае

неисполне

-

ния

обязательства

»

1

.

По

мнению

Е

.

В

.

Пассека

, «

залоговое

право

есть

вещное

право

на

чужую

вещь

(jus in re aliena),

уста

-

навливаемое

в

пользу

кредитора

по

какому

-

либо

обя

-

зательству

с

целью

обеспечения

его

исполнения

по

тому

обязательству

».

Н

.

Боголепов

также

считает

,

что

залог

«

есть

право

кредитора

на

известную

вещь

должника

».

2

По

мнению

ряда

авторов

,

залог

представляет

собой

«

право

на

цену

известной

вещи

,

переданной

в

залог

».

3

Вопрос

о

природе

залога

в

большей

мере

явля

-

ется

теоретическим

.

Однако

данное

обстоятельство

нисколько

не

умаляет

его

актуальность

.

Уяснение

при

-

роды

залога

обладает

рядом

полезных

функций

.

Во

-

первых

,

оно

позволяет

уяснить

,

чем

же

является

сам

залог

как

способ

обеспечения

исполнения

обяза

-

тельств

.

Во

-

вторых

,

понимание

природы

залога

созда

-

ет

приращение

знаний

в

области

вещных

и

обязатель

-

ственных

прав

.

В

-

третьих

,

понимание

природы

залога

1

Дыдынский

Ф

.

С

.

Залог

по

римскому

праву

.

Варшава

. 1872.-

С

. 8.

1

Хвостов

В

.

М

.

Система

римского

права

.

Учебник

.

М

.:

Изда

-

тельство

«

Спартак

», 1996.-

С

.327

2

Боголепов

Н

.

Учебник

истории

римского

права

.

Пособие

к

лекциям

.

М

., 1907. –

С

. 181.

3

Муромцев

С

.

Римское

гражданское

право

.

М

., 1877-1878. –

С

. 206.

Библиографические ссылки

Supreme Court Demotes Insider Trading Case, Mainichi Daily News, 12 (Feb. 17. 1999).

Hiroshi Oda, Japanese Law 29. 2d ed 1992.

Keiretsu - етакчи банк/компания ва унга боглик булган компаниялар гурухидан иборат тузилма. Keiretsu аьзоси булган компанияларнинг барчаси бир-бирининг акцияларига эгалик килади. Етакчи банк/компания тузилманинг цолган аьзоларини хомийларча назорат килади.

Parke G. F. The Regulation of Insider Trading in Japan Introducing a Private Right of Action, 73 Wash. U. L. Q. 1399 (1995).

Shen-Shin Lu, Securities Regulation in Japan: an Update. 22 Denv. J. Inti L. & Pol’y 121 (1993).

Masanori Hayashi. Japanese Insider Trading Lav/ at The Advent of the Digital Age: New Challenges Raised by Internet and Communication Technology. 23 Hastings Comm. & Ent. L.J. 157 (2000).

Langevoort D C. 18 Insider Trading Regulation. Enforcement and Prevention § 14:11. (2003).

Langevoort D. С. 18 Insider Trading Regulation. Enforcement and Prevention § 14:11, (2003).

АЦШ цонунчипиги буйича жавобгарлик факат бундай ишонч бузилганида келиб чикади.

Companies Act No. 71. § 124 (1961 NWS Stat.).

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов