ЖИНОЯТ
ҲУҚУҚИ
ВА
ЖИНОЯТ
ЖАРАЁНИ
♦
CRIMINAL LAW AND CRIMINAL PROCESS
♦
УГОЛОВНОЕ
ПРАВО
И
УГОЛОВНЫЙ
ПРОЦЕСС
2007
№
3
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
72
Как
видим
,
в
уголовном
законодательстве
различ
-
ных
стран
предусмотрено
достаточно
много
видов
санкций
за
одно
и
то
же
преступление
–
в
зависимости
от
его
тяжести
,
объекта
посягательства
,
последствий
,
субъекта
преступления
и
т
.
п
.
Разброс
степени
тяжести
наказания
достаточно
велик
.
Этот
позитивный
зару
-
бежный
опыт
требует
внимательного
изучения
и
при
необходимости
–
творческого
учета
его
в
законода
-
тельстве
нашей
страны
и
применении
на
практике
.
Abstract
In the introductory part of the article the author charac-
terizes the influence of information-communicative tech-
nologies on development of society.
In the basic part of the article the legislation of Euro-
pean states on provision of information security in cyber-
space and struggle with kiberterrorizm are considered.
In the conclusion the author comes to opinion, that it is
necessary to study corresponding norms of foreign coun-
tries, creatively to make use of their positive experience,
and also to unify international norms in the given sphere.
Н
.
М
.
Қўшаев
ТДЮИ
ўқитувчиси
АЙБ
ЭЪЛОН
ҚИЛИШ
:
НАЗАРИЯ
,
АМАЛИЁТ
ВА
ҚОНУНЧИЛИК
Муайян
шахсга
айб
элон
қилиш
жиноят
ишларини
юритишнинг
фақат
дастлабки
терговда
амалга
ошири
-
ладиган
,
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилинган
шахс
ва
жиноий
таъқибни
амалга
ошираётган
давлат
орган
-
лари
ва
мансабдор
шахсларнинг
ўртасида
бўладиган
процессуал
муносабатдир
.
Айб
эълон
қилиш
шахснинг
қандай
жиноят
содир
этганликда
айбланаётганлигини
расман
маълум
қилиш
ҳисобланади
.
Айбланувчига
айб
эълон
қилишга
,
яъни
унинг
нимада
айбланаётганлиги
-
ни
кўрсатишга
,
ҳимоя
ҳуқуқи
нуқтаи
назаридан
зарурат
сифатида
қаралади
.
Шахсга
айб
эълон
қилиш
процессуал
ҳаракати
бир
томондан
айблов
функциясининг
амалий
кўринишла
-
ридан
бири
деб
талқин
қилинсада
,
шахсга
нимадан
ҳимояланиши
кераклигини
кўрсатувчи
дастур
бўлиб
хизмат
қилади
.
Қолаверса
,
шахсни
жиноят
содир
эт
-
ганликда
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилишгина
эмас
,
айбловнинг
ўз
вақтида
,
кечиктирмасдан
эълон
қилиниши
ҳам
ишнинг
тўғри
,
адолатли
ва
холисона
ҳал
қилинишида
жуда
зарур
.
Шахсга
айб
эълон
қилиш
айбланувчи
тариқасида
иштирок
этишга
жалб
қилиш
яқин
тушунчалар
ҳисоб
-
ланади
.
Чунки
айблов
эълон
қилинишидан
аввал
жи
-
ноят
ишидида
шахсни
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилиш
тўғрисидаги
қарорда
ифода
этилади
.
Жиноят
процесси
назариясида
айб
эълон
қилиш
ва
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилиш
тушунчаларининг
ўзаро
нисбати
масаласи
кўплаб
илмий
мунозаралар
сабаб
бўлади
.
Аксарият
процессуалистлар
айб
эълон
қилишни
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилиш
процессуал
ҳара
-
катининг
таркибий
қисми
1
ёки
марказий
босқичи
2
деб
тушунадилар
.
Айрим
адабиётларда
айб
эълон
қилиш
айбланувчи
тариқасиди
жалб
қилиш
билан
тенглаштирадилар
,
ай
-
нан
бир
хил
тушунчалар
ва
процессуал
ҳаракатлар
деб
таъриф
берилади
3
.
Жиноят
содир
этгаликда
шахсни
айбланувчи
та
-
риқасида
иштирок
этишга
жалб
қилиш
фақат
шу
тўғрисида
қарор
чиқарилиши
билан
амалга
оширила
-
ди
,
деган
фикрни
илгари
сурадиган
олимлар
мазкур
икки
тушунчани
бир
-
биридан
айри
ва
процессда
би
-
рин
-
кетин
юз
берадиган
ҳодисалар
деб
талқин
қилади
-
лар
.
4
Бизнингча
ҳам
айб
эълон
қилишни
шундай
тушу
-
ниш
ўринлидир
.
Амалдаги
жиноят
-
процессуал
қонун
-
чиликда
айбланувчи
ва
гумон
қилинувчига
берилган
таърифлар
,
дастлабки
терговни
тўхтатишни
тартибга
солувчи
қоидалар
,
қолаверса
,
жиноятлар
тергов
қилиш
амалиёти
ҳам
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилинган
ёки
айбланувчи
деб
топилган
шахсга
айб
эълон
қили
-
ниши
назарда
тутади
.
Яъни
икки
процессуал
ҳаракат
турли
вақтларда
амалга
оширилади
:
олдин
шахсни
айбланувчи
тариқасида
иштирок
этиш
тўғрисида
қарор
чиқарилади
.
Унга
айбланувчи
деган
мақом
берилади
.
Шундан
кейин
айб
эълон
қилиш
,
асослар
мавжуд
бўлганда
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилинган
шахс
-
нинг
иштироксиз
дастлабки
терговни
тўхтатиш
,
қиди
-
рув
эълон
қилиш
,
шу
шахсга
боғлиқ
ҳолатда
жиноят
ишини
тугатиш
(
мисол
учун
амнистия
актида
айбла
-
нувчининг
шахсини
инобатга
жавобгарликдан
озод
қилиш
назарда
тутилиши
мумкин
)
ва
бошқа
ҳаракат
-
лар
амалга
оширилиши
мумкин
.
Амалдаги
жиноят
-
процессуал
қонучилигимизда
айб
эълон
қилиш
тартибини
белгиловчи
қоидалар
белги
-
ланмаган
.
Фақатгина
Жиноят
-
процессуал
кодекснинг
552-
моддасида
"
Вояга
етмаган
шахсга
айблов
эълон
қилиш
вақтида
ҳимоячи
билан
бир
қаторда
вояга
етма
-
ган
шахснинг
қонуний
вакили
ҳам
иштирок
этишга
ҳақ
-
лидир
"
деган
қоида
белгилаган
,
холос
.
Терговчилар
ўз
амалиёт
ва
тергов
анъаларидан
келиб
чиқиб
,
мазкур
фаолиятни
амалга
оширмоқдалар
.
Айбланувчига
қарор
мазмунини
ўқиб
бериш
ёки
айб
-
ланувчининг
шахсан
ўзи
танишиб
чиқиши
учун
мазкур
қарорни
унга
тақдим
этиш
билан
айбни
эълон
қилмоқ
-
далар
.
Агар
айб
эълон
қилиш
ҳимоячининг
иштирок
этишини
талаб
қиладиган
ҳолларда
унинг
иштироки
1
Смирнов
А
.
В
.,
Калиновский
К
.
Б
.
Уголовный
процесс
:
Учеб
-
ник
для
вузов
/
Под
общ
.
ред
.
А
.
В
.
Смирнова
.
СПб
.:
Питер
,
2004.
С
.431–432.
2
Антонов
В
.
Ф
.
Привлечение
в
качестве
обвиняемого
:
вопро
-
сы
теории
//
Российский
следователь
. 2006.
№
8.
С
.7.
3
.
Статкус
В
.
Ф
.,
Цоколов
И
.
А
.,
Жидких
А
.
А
.
Предъявление
обвинения
и
составление
обвинительного
заключения
/
Под
ред
.
И
.
А
.
Попова
.
М
.:
Книжная
находка
, 2002.
С
.12.
4
В
.
Божьевнинг
фикрича
,
айб
эълон
қилиш
учун
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилиш
тўғрисида
қарор
чиқарилади
.
Қаранг
:
Божьев
В
.
Предъявление
обвинения
и
допрос
обвинямого
//
Уголовное
право
. 2001.
№
2
С
.56;
А
.
П
.
Рыжаковнинг
фикрича
,
шахга
айбланувчи
мақомини
бериш
уни
айбланувчи
тариқа
-
сида
жалб
қилиш
тўғрисидаги
қарор
чиқариш
билан
якун
то
-
пади
.
Айб
эълон
қилиш
эса
,
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилингандан
кейинги
ҳаракатлардан
бири
.
Қаранг
:
Обвиняе
-
мый
:
понятие
,
права
и
обязанности
:
Научно
-
практическое
руководство
/
Рыжаков
А
.
П
.
Ростов
н
/
Д
.:
Феникс
, 2006.
С
.8–9.
ЖИНОЯТ
ҲУҚУҚИ
ВА
ЖИНОЯТ
ЖАРАЁНИ
♦
CRIMINAL LAW AND CRIMINAL PROCESS
♦
УГОЛОВНОЕ
ПРАВО
И
УГОЛОВНЫЙ
ПРОЦЕСС
2007
№
3
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
73
таъминланмоқда
.
Судга
қадар
ишларни
юртишда
айбланувчи
тариқа
-
сида
жалб
қилиш
институти
мажуд
бўлган
аксарият
давлатларнинг
жиноят
-
процессуал
қонунчилигида
айб
эълон
қилишнинг
тартиби
белгиланганлигини
кузатиш
мумкин
.
Россия
Федерацияси
,
Белорусь
Қирғизистон
,
ва
Қо
-
зоғистон
Республикалари
Жиноят
-
процессуал
кодекс
-
ларидан
шахсни
айбланувчи
тариқасида
иштирок
этишга
жалб
килиш
тўғрисида
қарор
чиқарилгандан
сўнг
3
суткадан
кечиктирмасдан
айб
эълон
қилишнинг
муддати
,
унда
ҳимоячининг
иштироки
ва
уни
таъмин
-
ланиши
,
айбланувчини
чақириш
ёки
мажбурий
келти
-
риш
,
қарорни
эълон
қилиш
,
айблов
моҳиятини
ва
айб
-
ланувчининг
ҳуқуқ
ва
мажбуриятларини
тушунтириш
,
мазкур
ҳолатларни
тасдиқлаш
,
қарор
нусхасини
айб
-
ланувчи
ва
прокурорга
юбориш
каби
масалалар
ўрин
олган
.
Молдава
,
Украина
,
Эстония
ва
Арманистон
Жиноят
-
процессуал
кодексларида
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилиш
тўғрисидаги
қарор
чиқарилганидан
сўнг
кечи
би
-
лан
48
соатдан
ёки
2
суткададан
кечиктирмасдан
эълон
қилиниши
керак
деган
умумий
қоида
белгиланган
.
Бундай
қоида
1959
йил
21
майда
қабул
қилинган
Ўзбекистон
Жиноят
-
процессауал
кодексида
мавжуд
эди
.
Мазкур
Кодекснинг
126-
моддасида
"
Шахсни
айб
-
ланувчи
тариқасида
жавобгарликка
тортиш
тўғрисида
қарор
чиқарилган
пайтдан
бошлаб
икки
суткадан
ке
-
чиктирмасдан
,
ҳар
ҳолда
айбланувчи
келган
ёки
у
мажбурий
келтирилган
кунда
айб
эълон
қилинади
"
дейилган
эди
.
Мазкур
қоидадаги
"
жавобгарликка
тор
-
тиш
"
ибораси
бизнингча
,
ноўрин
қўлланилган
1
.
Молдавада
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилиш
тўғрисидаги
қарор
чиқариш
,
уни
эълон
қилиш
ва
айб
-
ланувчининг
ҳуқуқларининг
тушунтириш
фақат
проку
-
рорнинг
ваколатига
киритилган
.
Бу
эса
албатта
мазкур
процессуал
ҳужжатга
қонунчиликнинг
берган
эътибори
ва
аҳамияти
билан
боғлиқ
.
Айбланувчи
тариқасида
иштирок
этишга
жалб
қилиш
тўғрисидаги
қарор
фақат
прокурор
томонидан
тузилиши
керак
деган
фикрдан
йироқмиз
.
Иш
ҳолатларини
бевосита
ўрганган
ва
айб
-
ловни
ўзи
ифодалаган
(
тузган
)
шахс
-
терговчи
уни
эълон
қилсин
.
Амалдаги
тартибга
кўра
,
шахсга
айб
эълон
қилишга
прокурор
ҳам
ваколатли
ҳисобланади
.
Прокурор
ҳар
қандай
иш
бўйича
айрим
тергов
ҳаракатларини
шахсан
бажариши
ёки
терговни
тўлиқ
амалга
ошириши
мум
-
кин
. (
Жиноят
-
процессуал
кодекси
382-
модда
3-
қисм
).
Прокурор
дастлабки
тергов
устидан
назоратни
амалга
ошираётган
пайтда
эса
,
ЖПКнинг
355-
моддасига
,
"
Прокуратура
тўғрисида
"
ги
қонуннинг
28-
моддасига
мувофиқ
айбланувчи
тариқасида
иштирок
этишга
жалб
қилиш
тўғрисида
ёзма
кўрсатма
бериш
ваколатига
ҳам
эга
.
Шулар
билан
прокурорнинг
жиноят
содир
этган
-
ликда
айбланётган
шахсга
нисбатан
айб
эълон
қилиш
ваколати
сақланиб
турибди
.
1
Бу
тўғрисида
батафсилроқ
тўхталганмиз
.
Қаранг
:
Қўшаев
Н
.,
Бобожонов
О
.
Айбланувчи
тариқасида
иштирок
этишга
жалб
қилиш
ва
жиноий
жавобгарликка
тортиш
тушунчаларининг
нисбати
//
ТДЮИ
Ахборотномаси
. 2007.
№
4. 7–6-
бетлар
.
Шахсга
қандай
жиноятни
содир
этганликда
айбла
-
наётганлигини
эълон
қилиш
уни
айбланувчи
тариқаси
-
да
жалб
қилинганидан
ёки
унга
айбланувчи
мақоми
бериланидан
кейин
зудлик
амалга
оширилиши
керак
.
Бу
шахсни
ҳимояга
бўлган
ҳуқуқларини
таъминлаш
-
нинг
бир
кўриниши
бўлиб
,
халқаро
ҳуқуқ
принципи
да
-
ражасига
кўтарилган
. 1966
йил
16
декабрда
қабул
қи
-
линган
Фуқаролик
ва
сиёсий
ҳуқуқлари
тўғрисидаги
халқаро
Пактнинг
14-
моддаси
3-
қисми
"
а
"
бандида
белгиланишича
,
шахс
унга
эълон
қилинган
айбловнинг
характери
ва
асослари
тўғрисида
унга
тушунарли
бўлган
тилда
зудлик
билан
ва
тўлалигича
хабардор
бўлиш
ҳуқуқига
эга
.
Юқорида
айтиб
ўтилганидек
,
аксарият
давлатлар
жиноят
-
процессуал
қонунида
айб
эълон
қилиш
амалга
ошириладиган
пайт
белгилаб
қўйилган
.
Умумий
қоида
-
га
кўра
,
айб
эълон
қилиш
шахсни
айбланувчи
тариқа
-
сида
жалб
қилиш
тўғрисида
қарор
чиқарилгандан
сўнг
икки
ёки
уч
суткадан
кечиктирмасдан
эълон
қилиниши
керак
.
Тетерин
ва
Е
.
З
.
Трошкинларнинг
фикрларича
,
Россия
Федерация
қонунчилигида
белгиланган
3
сут
-
калик
муддат
айбланувчини
нимада
айбланганлигини
билишни
таъминлаш
учун
зарур
ҳисобланади
ва
айб
-
ловни
қўзғатиш
пайтида
терговчининг
йўл
қўйган
хато
-
ларини
тезроқ
тўғрилаш
воситаси
бўлиб
хизмат
қила
-
ди
2
.
Мазкур
муддатнинг
неча
суткадан
иборат
бўлиши
хусусида
фикр
билдирган
муаллифлар
билан
баҳс
-
лашмоқчи
эмасмиз
.
Жиноят
ишида
айбланувчи
та
-
риқасида
иштирок
этишга
жалб
қилиш
тўғрисида
қарор
чиқарилгандан
сўнг
бундай
муддатларнинг
белгила
-
ниши
амалда
ғараз
мақсадларда
талқин
қилинишига
олиб
олиб
келиши
мумкин
.
Айбланувчининг
қандай
асосларга
кўра
унга
нисбатан
айбланувчи
тариқасида
иштирок
этишга
жалб
қилиш
тўғрисида
қарор
чиқарил
-
ганини
муайян
муддат
ичида
,
агар
қамоқда
бўлган
вақ
-
тда
билмаслиги
,
албатта
,
салбий
ҳолатдир
.
Шуларни
инобатга
олиб
айбланувчи
тариқасида
иштирок
этишга
жалб
қилиш
тўғрисида
қарор
чиқарилганидан
сўнг
зуд
-
лик
билан
уни
эълон
қилиш
чораларини
кўрилиши
,
айбланувчи
ҳозир
бўлмаганда
,
унинг
иштироки
таъминланган
пайтда
эълон
қилиш
шартлиги
қонунчи
-
ликда
белгиланиши
мақсадга
мувофиқдир
.
Жиноят
ишида
шахсни
айбланувчи
тариқасида
иш
-
тирок
этишга
жалб
қилиш
тўғрисида
қарор
чиқарилга
-
нидан
кейин
айбланувчига
эълон
қилишнинг
имкони
бўлмаса
,
қидирув
эълон
қилинади
.
Албатта
бу
тўғри
.
Бироқ
айб
эълон
қилиш
борасида
эса
терговчиларда
"
сиртдан
айб
эълон
қилиш
"
деган
тушунча
мавжуд
.
"
Сиртдан
айб
эълон
қилиш
"
тушунчасининг
моҳияти
назарияда
етарлича
ёритиб
берилмаган
бўлсада
,
ама
-
лиётда
инкор
этиб
бўлмайдиган
объектив
ҳолатларга
кўра
мавжуддир
.
Шуни
такидлаш
жоизки
,
жиноят
ишларини
сиртдан
кўришга
ёки
айбланувчининг
хабарисиз
унга
нисбатан
айблов
ҳаракатларини
амалга
оширишга
ёки
айбли
деб
топишга
жиноят
ишларини
юритишнинг
демокра
-
тик
асослари
"
огоҳлантирувчи
"
ролини
бажаради
.
Шахснинг
иштирокисиз
айблилик
масаласини
ҳал
қи
-
2
Тетерин
Б
.
С
.,
Трошкин
Е
.
З
.
Возбуждение
и
расследование
уголовньих
дел
.
М
., 1997.
С
.111.
ЖИНОЯТ
ҲУҚУҚИ
ВА
ЖИНОЯТ
ЖАРАЁНИ
♦
CRIMINAL LAW AND CRIMINAL PROCESS
♦
УГОЛОВНОЕ
ПРАВО
И
УГОЛОВНЫЙ
ПРОЦЕСС
2007
№
3
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
74
лишда
улар
инобатга
олиниши
шарт
.
Жиноят
ишларини
тергов
қилишда
муайян
шахсни
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилиш
тўғрисида
қарор
чиқарилгунига
қадар
мазкур
шахснинг
турар
жойи
ўзгариши
,
Ўзбекистон
Ресупубликаси
ҳудудидан
чиқиб
кетиши
ҳоллари
кўп
учраб
туради
.
Аввалида
,
тергов
органларида
бундай
ҳолатлар
терговдан
яшириниш
мақсадида
ёки
объектив
ҳолатларга
юз
берганлиги
хусусида
маълумот
бўлмайди
.
Бундай
ҳолатларни
тартибга
солиш
бўйича
Қозоғи
-
стон
Республикасининг
жиноят
-
процессуал
қонунчили
-
гида
ижобий
қоидалар
мавжуд
.
Қозоғистон
Республи
-
каси
Жиноят
-
процессуал
кодекси
209-
моддасида
бел
-
гиланишича
,
айбланувчи
Қозоғистон
Республикаси
худудидан
ташқарида
жойлашган
ва
тегов
органлари
-
да
етиб
келишдан
бош
торган
ҳолларда
,
ҳимоячи
иш
-
тирок
этаётган
бўлса
,
ҳимоячи
шундай
ҳолатлар
муно
-
сабати
билан
айбланувчига
айб
эълон
қилиб
бўлмас
-
лигини
қарорда
тасдиқлайди
.
Айбланувчининг
турар
жойи
тергов
органларига
маълум
бўлса
,
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилиш
тўғрисидаги
қарорнинг
нусхаси
алоқа
воситалари
,
жумладан
,
почта
орқали
жўнатилади
.
Зарур
ҳолларда
дастлабки
тергов
органи
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилиш
тўрисидаги
ха
-
барни
республика
оммавий
ахборот
воситаларида
,
айбланувчининг
турар
жойидаги
оммавий
ахборот
во
-
ситаларида
шунингдек
,
умумий
фойдаланишда
бўлган
телекоммунакация
тармоқларида
чоп
эттиришни
таш
-
киллаштиришга
ҳақлидирлар
.
Албатта
,
ушбу
ҳаракатлар
айбланувчининг
иштиро
-
кини
таъминлаш
ва
мажбурий
келитириш
билан
боғлиқ
чоралар
натижа
бермаганидан
сўнг
амалга
оширили
-
ши
керак
.
Айблов
айбланувчининг
бевосита
ўзига
уни
айбла
-
нувчи
тариқасида
иштирок
этишга
жалб
қилиш
тўғрисидаги
қарорни
терговчи
томонидан
ўқиб
бериш
ёки
шахсан
танишиб
чиқиш
учун
тақдим
қилиш
билан
эълон
қилинади
.
Айб
эълон
қилинганидан
сўнг
терговчи
айбланувчи
-
га
айблов
моҳиятини
тушунтиради
.
Бунда
терговчи
айбланувчининг
қандай
қилмиши
билан
содир
этил
-
ганлигини
,
айб
шаклини
,
жиноят
квалификация
қили
-
надиган
жиноят
кодексининг
нормасини
,
унга
нисбатан
қўлланилиши
мумкин
бўлган
жиноят
ёки
бошқа
таъсир
чораларини
сўзлаб
беради
.
Шахсга
айбланувчи
мақо
-
мида
маълум
қилинганлиги
муносабати
унга
тегишли
бўлган
ҳуқуқ
ва
мажбуриятлар
тушунтирилади
.
Бу
ҳолатлар
қарорнинг
ўзида
терговчи
,
айбланувчи
ва
унинг
ҳимоячиси
томонидан
имзо
қўйиш
билан
тас
-
диқланади
.
Агар
айбланувчи
қарорга
имзо
қўйишдан
бош
тортганда
терговчининг
бу
хусусида
қарорга
те
-
гишли
ёзув
киритади
.
Россия
Федерация
қонунчилининг
мазмунига
кўра
,
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилиш
тўғрисидаги
қарор
нусхаларини
айбланувчига
,
ҳимоячисига
ва
прокурор
-
га
,
айб
эълон
қилинганидан
кейин
берилади
1
.
Бунда
"
кейин
"
равиши
муайян
бир
миқдорни
ёки
даражани
1
Смирнов
.
А
.
В
.,
Калиновский
К
.
К
.
Комментарий
к
УПК
РФ
.
Постатейный
. 2-
е
изд
.
доп
.
и
перераб
. /
Под
общ
ред
.
А
.
В
.
Смирнова
.
СПб
.:
Питер
, 2004.
С
.447.
ўзида
акс
эттирмайди
:
қарор
нусхаси
ўша
заҳоти
бери
-
ладими
,
бир
кундай
кейин
бериладими
,
дастлабки
тер
-
говни
охирида
бериладими
,
каби
саволларга
жавоб
олиб
бўлмайди
.
Шуларни
олдини
олиш
мақсадида
эса
,
қонунчилигимизда
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилиш
тўғрисидаги
қарор
нусхаларини
айбланувчига
,
ҳимоя
-
чисига
ва
прокурорга
,
айб
эълон
қилингани
ҳамоно
(
ёки
заҳоти
)
берилиши
белгиланиши
керак
.
Ҳимояга
тайёрланиш
учун
етарлича
вақт
ва
имко
-
ниятга
эга
бўлиш
мақсадида
айбланувчи
тариқасида
жалб
қилиш
тўғрисида
қарор
нусхаси
айб
эълон
қилин
-
гунга
қадар
берилиши
ёки
юборилиши
мумкин
.
Агар
айб
эълон
қилиш
кейинга
қолдирилса
,
қарор
нусхаси
(
ҳимоячига
ва
турар
жойи
маълум
билан
айбланувчи
)
юборилиши
шарт
2
.
Хулоса
қилиб
,
айтиш
мумкинки
,
айб
эълон
қилиш
жиноят
процесси
назарияси
ва
амалиётида
долзарб
масалалардан
ҳисобланади
.
Унинг
қонунчилик
билан
тартибга
солинмаслиги
жиноят
ишларини
юритишда
кўплаб
тушунмовчиликлар
,
ечимини
топиш
мушкул
бўлган
муаммоларни
келтириб
чиқаради
.
Бизнинг
жи
-
ноят
-
процессуал
қонунимизда
айб
эълон
қилиш
билан
боғлиқ
қоидаларнинг
киритилиши
бир
томондан
,
айб
-
ланувчининг
нимада
айбланаётганликлари
тўғрисида
зудлик
билан
хабардор
қилинишига
олиб
келса
,
иккин
-
чи
томондан
,
айблов
эълон
қилиш
қоидаларига
риоя
қилинишида
терговчиларнинг
масъулияти
янада
оши
-
шига
сабаб
бўларди
.
Резюме
В
вводной
части
статьи
автор
характеризует
поня
-
тии
объявления
вины
в
уголовном
процессе
.
В
основной
части
всесторонне
рассматривается
институт
объявления
вины
.
В
заключении
автор
приходит
к
выводу
,
что
следу
-
ет
внести
изменения
и
дополнения
в
уголовно
процес
-
суальное
законодательство
нашей
страны
для
норма
-
тивного
закрепления
института
объявления
вины
.
Abstract
In the introductory part of the article the author charac-
terizes the concept of the announcement of fault of crimi-
nal trial.
In the basic part the institute of the announcement of
fault is comprehensively considered.
In the conclusion the author comes to opinion, that it is
necessary to make changes and additions to criminal leg-
islation of our country for normative improvement of insti-
tute of the announcement of fault.
2
Ўша
жойда
.
