ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2009
№
1-2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
31
Б
.
Ходжаев
ТДЮИ
ўқитувчиси
РЕКЛАМА
ХИЗМАТИ
КЎРСАТИШ
СОҲАСИДА
“
СИФАТ
”
КАТЕГОРИЯСИНИ
БЕЛГИЛАШ
ҲАҚИДА
Замонавий
фуқаролик
ҳуқуқида
шартнома
эркинлиги
:
биринчидан
,
шартнома
тузишга
доир
ҳаракатларда
,
иккинчидан
,
шартнома
шартларини
белгилашга
доир
ҳаракатларда
,
учинчидан
,
шартнома
мажбуриятларини
бажаришга
доир
ҳаракатларда
намоён
бўлади
1
.
Ўзбекистон
Республикаси
Фуқаролик
кодекси
354-
моддаси
бешинчи
қисмига
мувофиқ
,
шартнома
шартлари
тарафларнинг
хоҳиши
билан
белгиланади
,
яъни
ҳеч
ким
тарафларга
унинг
манфаатларига
мос
келмайдиган
бирор
-
бир
шартни
мажбурлаб
киритиш
ҳуқуқига
эга
эмас
.
Қолаверса
,
шартномани
ўз
вақтида
тузиш
,
унинг
шартларини
тўғри
ва
лўнда
белгилаш
,
шартнома
мажбуриятларини
аниқ
ва
бенуқсон
бажариш
тадбиркорлик
фаолиятининг
самарадорлигини
ошириш
омили
сифатида
хизмат
қилади
,
зарур
иқтисодий
натижаларга
эришишга
кўмаклашади
2
.
Демакки
,
реклама
хизмати
кўрсатишга
оид
шартномаларда
бошқа
шартномалар
сингари
шартнома
мазмунини
аниқ
ва
лўнда
белгилаш
унинг
самарадорлигини
таъминлайди
.
Реклама
хизмати
кўрсатиш
шартномаси
мазмуни
деганда
тарафлар
ўртасида
рекламани
тайёрлаш
ва
(
ёки
)
тарқатишга
доир
шартномада
келишилган
ва
мустаҳкамланган
шартлар
йиғиндиси
тушунилади
.
Бу
борада
шартнома
мазмунини
тарафларнинг
ҳуқуқ
ва
мажбуриятлари
ташкил
этади
3
,
деган
фикрларга
қўшилиб
бўлмайди
,
чунки
тарафларнинг
ҳуқуқ
ва
мажбуриятлари
мажбурият
ҳуқуқий
муносабатларни
вужудга
келтирувчи
юридик
факт
сифатида
шартноманинг
эмас
,
балки
шартномага
асосланган
мажбурият
ҳуқуқий
муносабатларнинг
мазмунини
ташкил
этади
4
.
Айнан
шунинг
учун
ҳам
В
.
Л
.
Нечуй
-
Ветер
реклама
хизмати
кўрсатишга
оид
мажбуриятларнинг
ижтимоий
ва
юридик
мазмунларини
фарқлайди
.
Олимнинг
фикрича
,
бундай
мажбуриятларнинг
ижтимоий
мазмунини
рекламани
тайёрлаш
ва
тарқатишга
оид
муносабатлар
ташкил
этса
5
,
унинг
юридик
мазмуни
тарафларнинг
ҳуқуқ
ва
мажбуриятларидан
иборат
бўлади
6
.
Шу
нуқтаи
назардан
,
реклама
хизмати
кўрсатишга
оид
шартномаларнинг
шартлари
рекламани
тайёрлаш
ва
тарқатиш
билан
боғлиқ
муносабатлар
мазмунини
белгилайди
.
Ўз
юридик
моҳиятига
кўра
шартнома
шартлари
муҳим
,
одатдаги
ва
тасодифий
шартларга
бўлинади
7
.
Ўзбекистон
Республикаси
Фуқаролик
кодекси
364-
моддасидаги
“
агар
тарафлар
ўртасида
шартноманинг
барча
муҳим
шартлари
юзасидан
шундай
ҳолларда
1
Раҳмонқулов
Ҳожи
-
Акбар
.
Мажбурият
ҳуқуқи
(
умумий
қоидалар
).
Дарслик
/
Ҳуқуқшунослик
ихтисоси
бўйича
олий
ўқув
юртлари
“
Хусусий
ҳуқуқ
”
йўналиши
магистратура
талабалари
учун
.
Тошкент
:
ТДЮИ
, 2005. 227-
б
.
2
Ўша
жойда
. 236-
б
.
3
Гражданское
право
.
Учебник
.
В
2-
х
томах
.
Т
.1.
М
.:
Юридическая
литература
, 1969.
С
. 158.
4
Иоффе
О
.
С
.
Обязательственное
право
.
М
.:
Юридическая
литература
, 1975.
С
. 27;
Гражданское
право
:
Учебник
.
В
2-
х
томах
.
Ч
.1.
М
.:
ТЕИС
, 1996.
С
. 434.
5
Свердлык
Г
.
А
.,
Андреев
А
.
Н
.,
Страунинг
Э
.
Л
.
Проблемы
рекламных
правоотношений
.
М
., 2002.
С
. 7.
6
Нечуй
-
Ветер
В
.
Л
.
Обязательства
по
оказанию
рекламных
услуг
:
Дис
. ….
канд
.
юрид
.
наук
.
М
:
МОСУ
, 2003.
С
. 90.
7
Гражданское
право
.
Учебник
.
В
3-
х
томах
. /
Под
ред
.
А
.
П
.
Сергеева
,
Ю
.
К
.
Толстого
.
М
.:
Проспект
, 2005.
Ч
.1.
С
. 588.
талаб
қилинадиган
шаклда
келишувга
эришилган
бўлса
,
шартнома
тузилган
ҳисобланади
”,
деган
қоидадан
келиб
чиқиб
айтиш
мумкинки
,
реклама
хизмати
кўрсатишга
оид
шартномаларнинг
муҳим
шарти
деб
бундай
шартномаларнинг
тузилганлигини
эътироф
этиш
учун
зарур
бўлган
шартлар
тушунилади
.
Реклама
хизмати
кўрсатишга
оид
шартномалар
предмети
ҳисобланган
“
хизматлар
”
фуқаролик
ҳуқуқларининг
эркин
муомаладаги
объекти
сифатида
тан
олиниши
унинг
эркин
суратда
битим
тузишда
йўл
қўйилиши
ва
бир
шахсдан
иккинчи
шахсга
ўтиши
мумкинлигини
изоҳлайди
8
.
Бироқ
,
айрим
ҳолатларда
шартнома
предмети
эмас
,
балки
мазкур
предмет
мазмунини
ташкил
этувчи
объектлар
муомалада
бўлиши
чекланганлиги
учун
уларни
реклама
қилишга
махсус
рухсатнома
мавжуд
бўлгандагина
йўл
қўйилади
.
Масалан
,
Ўзбекистон
Республикаси
“
Реклама
тўғрисида
”
ги
Қонунининг
22-
моддаси
тўртинчи
қисмига
биноан
,
қўлланилиши
ва
реализация
қилиниши
юзасидан
тегишли
давлат
органлари
махсус
рухсатнома
бермай
туриб
косметика
воситалари
,
маиший
кимё
,
озиқ
-
овқат
маҳсулотлари
,
витаминли
ва
биологик
жиҳатдан
таъсирчан
озиқ
-
овқат
қўшимчаларини
реклама
қилиш
тақиқланади
9
.
Реклама
хизмати
кўрсатишга
оид
шартномаларнинг
муҳим
шартлари
ичидан
кўрсатиладиган
хизмат
сифати
тўғрисидаги
шарт
устувор
аҳамиятга
эга
.
Чунки
“
хизмат
сифати
”
рекламани
тайёрлашга
оид
шартномаларда
унинг
предмети
ашёвий
шаклга
эга
бўлганлиги
учун
аниқ
белгиланиши
мумкин
,
бироқ
рекламани
тарқатишга
оид
шартномаларда
бундай
шартни
белгилаш
муаммоли
вазиятдир
.
Қолаверса
,
ҳозирги
кунда
нафақат
реклама
хизмати
,
балки
хизмат
кўрсатишнинг
бошқа
соҳаларида
ҳам
“
сифат
”
категориясини
ҳуқуқий
тартибга
солиш
муаммо
сифатида
қаралмоқда
.
Чунки
ҳанузгача
“
хизмат
сифати
”
фуқаролик
ҳуқуқида
етарли
даражада
тадқиқ
этилмаган
ва
унинг
норматив
тушунчаси
белгиланмаган
.
Иқтисодий
жиҳатдан
“
сифат
”
тушунчаси
маҳсулот
истеъмол
қийматининг
фойдали
хусусиятларидан
фойдаланиш
жараёнида
аниқ
бир
эҳтиёжнинг
қондирилиш
даражасини
билдиради
.
Бундай
“
сифат
”
ўз
навбатида
жамият
эҳтиёжини
қондириш
учун
маҳсулотнинг
қандай
хусусиятларига
эга
бўлиши
ва
айнан
қандай
кўрсаткичларига
мувофиқ
келиши
ҳуқуқ
нормалари
орқали
аниқлаштирилади
10
.
Иқтисодий
адабиётларда
“
хизмат
сифати
”
тушунчаси
асосан
маиший
хизмат
нуқтаи
назаридан
таҳлил
қилинган
.
Масалан
,
айрим
олимлар
фикрича
,
хизмат
сифати
деганда
тайёрланган
ёки
таъмирланган
буюмларнинг
стандартлар
,
техник
шартлар
ва
бошқа
норматив
-
техник
ҳужжатлар
,
шунингдек
,
маълум
бир
меҳнат
ва
маблағ
харажатларини
ҳисобга
олган
ҳолда
буюртмачиларнинг
шахсий
талабларига
мувофиқлилиги
тушунилади
11
.
Келтирилган
таъриф
8
Комментарий
к
Гражданскому
кодексу
Российской
Федерации
,
части
первой
(
постатейный
) /
Отв
.
ред
.
О
.
Н
.
Садиков
М
., 1997.
С
. 272.
9
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлисининг
Ахборотнома
-
си
. 1999
й
. N1. 14-
модда
.
10
Огрызов
В
.
М
.
Основы
правового
регулирования
качества
продукции
.
М
., 1976.
С
. 23.
11
Баркан
Н
.
А
.,
Ядгаров
Я
.
С
.
Качество
услуг
и
культура
обслуживания
насиления
.
М
., 1984.
С
. 6.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2009
№
1-2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
32
кўпроқ
моддий
хизматга
тааллуқли
бўлиб
,
ашё
сифати
нуқтаи
назари
бўйича
баҳоланган
.
Бироқ
,
юқорида
кўрсатилган
стандартлар
,
техник
шартлар
ва
норматив
-
техник
талабларни
хизмат
сифатига
нисбатан
қўллаб
бўлмайди
,
чунки
номоддий
хизматлар
сифатини
белгиловчи
давлат
стандартлари
(
ГОСТ
),
техник
шартлар
ва
норматив
-
техник
ҳужжатлар
мавжуд
эмас
.
Бу
борада
В
.
Л
.
Нечуй
-
Ветернинг
фикрича
,
хизмат
сифати
тушунчаси
хизмат
кўрсатиш
жараёнининг
сифатига
тааллуқли
бўлиб
,
белгиланган
қоидаларда
эса
айнан
хизмат
маҳсулининг
сифати
ёритилмаган
1
.
Шу
нуқтаи
назардан
хизмат
сифати
деганда
буюртмачининг
шахсий
эҳтиёжларини
тўлиқроқ
қондиришга
қаратилган
хизматнинг
истеъмол
хусусиятлари
тушунилади
2
.
Шунинг
учун
ҳам
хизмат
кўрсатиш
жараёни
сифатига
қўйилган
талаблар
қанчалик
аниқ
белгиланган
бўлишига
қарамай
айнан
хизмат
маҳсули
сифати
борасида
олдиндан
аниқ
бир
шартни
белгилаш
қийин
.
Демак
,
ашёвий
шаклда
бўлмаган
хизматлар
сифати
буюртмачининг
шахсий
эҳтиёжларини
қондириш
даражаси
билан
белгиланади
.
Реклама
хизмати
борасида
эса
хизмат
сифатини
эҳтиёжнинг
эмас
,
балки
истеъмолчилар
қизиқишларининг
қондирилиш
даражаси
билан
белгилаш
тўғрироқ
ҳисобланади
.
Чунки
“
қизиқиш
”
тушунчаси
эҳтиёжнинг
умумийроқ
ва
нисбатан
аниқроқ
кўринишидир
.
Бироқ
реклама
хизмати
сифати
тушунчасига
бундай
ёндашув
иқтисодий
аҳамият
касб
этиб
,
уни
ҳуқуқий
жиҳатдан
белгилаш
учун
реклама
хизматига
тааллуқли
барча
хизмат
турларига
қўлланиладиган
бир
хил
талаблар
орқали
кўрсатиладиган
хизмат
сифатининг
мувофиқлилиги
текшириш
ва
уни
баҳолаш
имконини
берувчи
мезонларни
аниқлаштириш
зарур
.
Шу
нуқтаи
назардан
,
реклама
хизмати
кўрсатиш
шартномаларида
рекламага
қўйилган
талаблар
ва
тақиқлар
“
хизмат
сифати
кўрсаткичлари
”
ҳисобланади
.
Бинобарин
,
рекламага
қўйилган
талаблар
ва
тақиқлар
бу
соҳадаги
барча
хизмат
кўрсатиш
шартномалари
учун
хизмат
сифати
кўрсаткичлари
сифатида
қаралиши
лозим
.
Чунончи
,
рекламани
тарқатишга
оид
шартномаларга
қўланиладиган
ҳақ
эвазига
хизмат
кўрсатиш
қоидаларида
хизмат
сифатига
доир
талаблар
белгиланмаган
(
ФК
38-
боб
);
рекламани
тайёрлашга
оид
шартномаларга
қўлланиладиган
пудрат
тўғрисидаги
умумий
қоидаларда
эса
“
ишнинг
сифати
”
ФК
647-
моддасида
белгиланиб
,
мазкур
модданинг
иккинчи
қисмига
кўра
“
агар
қонун
ҳужжатларида
пудрат
шартномаси
бўйича
бажариладиган
ишга
қўйиладиган
мажбурий
талаблар
назарда
тутилган
бўлса
,
тадбиркор
сифатида
иш
олиб
бораётган
пудратчи
ишни
бундай
мажбурий
талабларга
амал
қилган
ҳолда
бажариши
шарт
”
3
.
Демак
,
рекламани
тайёрлашга
оид
шартномада
ҳам
,
рекламани
тарқатишга
оид
шартномада
ҳам
хизмат
сифати
кўрсаткичлари
сифатида
хизмат
кўрсатувчи
реклама
қонунчилигида
рекламага
нисбатан
қўйилган
талаблар
ва
тақиқларга
1
Нечуй
-
Ветер
В
.
Л
.
Кўрсат
.
асар
.
С
. 93.
2
Ўша
жойда
.
3
Ўзбекистон
Республикасининг
Фуқаролик
кодекси
.
Расмий
нашр
.
Тошкент
:
Ўзбекистон
Республикаси
Адлия
вазирлиги
,
2003. 256-
б
.
риоя
қилишга
мажбур
.
Бундай
сифат
кўрсаткичлари
ҳисобланган
рекламага
қўйилган
талаблар
ва
тақиқлар
,
ўз
навбатида
,
рекламанинг
тузилиши
(
мазмуни
),
уни
тарқатиш
ва
жойлаштиришга
қўйиладиган
талаблар
ва
тақиқлардан
ташкил
топган
.
Масалан
,
Ўзбекистон
Республикаси
“
Реклама
тўғрисида
”
ги
Қонунининг
5-
моддасида
белгиланган
рекламанинг
тили
,
6-
моддасида
белгиланган
қонунийлик
,
аниқлик
,
ишончлилик
,
зарар
етказмаслик
каби
талаблар
умумий
(
тузилишига
оид
)
талаблар
,
шунингдек
,
ушбу
моддадаги
қонун
ҳужжатлари
билан
тақиқланган
маҳсулотларини
реклама
қилиш
,
шахсларни
камситиш
ёки
маҳсулотни
бадном
қилиш
,
қонун
бузилишига
олиб
келиши
мумкин
бўлган
ҳаракатларга
даъват
қилиш
,
маҳсулотнинг
тегишли
сертификати
ёки
лицензияси
бўлмай
туриб
реклама
қилиш
,
порнографияни
тарқатиш
каби
тақиқлар
умумий
тақиқлар
ҳисобланса
;
рекламани
айнанлаштириш
(11-
модда
),
нотўғри
реклама
(13-
модда
),
яширин
реклама
(14-
модда
),
қиёсий
реклама
(15-
модда
),
телевидение
ва
радиодаги
реклама
(17-
модда
),
босма
оммавий
ахборот
воситаларидаги
реклама
(18-
модда
),
телефон
ва
ҳужжатли
электр
алоқадан
фойдаланиладиган
тарздаги
реклама
(19-
модда
)
каби
ҳуқуқ
нормалари
рекламани
тарқатишга
қўйиладиган
талаб
ва
тақиқларни
,
бундан
ташқари
,
ташқи
реклама
(20-
модда
),
транспорт
ва
почта
жўнатмаларидаги
реклама
(21-
модда
)
4
, “
Рекламани
жойлаштириш
тўғрисида
”
ги
Низом
5
, “
Тошкент
шаҳрида
ташқи
рекламани
ва
транспорт
воситаларида
рекламани
жойлаштириш
Тартиби
”
6
эса
рекламани
жойлаштиришга
қўйиладиган
талаблар
ва
тақиқларни
белгилаб
берган
.
Демак
,
мазкур
қонун
ҳужжатларида
белгилаб
қўйилган
талаб
ва
тақиқлар
реклама
хизматининг
сифати
кўрсаткичи
ҳисобланади
.
Шу
ўринда
,
хизмат
сифатига
кафолат
бериш
шартини
рекламани
тарқатишга
оид
шартномаларда
хизмат
натижаси
ашёвий
шаклда
бўлмаганлиги
учун
ҳам
алоҳида
шарт
сифатида
белгилаш
имкони
бўлмайди
,
рекламани
тайёрлашга
оид
шартномаларда
эса
бундай
шарт
Ўзбекистон
Республикаси
ФК
648, 649,
404-
моддаларига
мувофиқ
белгиланади
.
Резюме
В
вводной
части
статьи
автор
характеризует
дого
-
вор
оказания
услуг
рекламы
.
В
основной
части
статьи
рассматриваются
вопро
-
сы
качества
составляемых
договоров
об
оказании
услуг
рекламы
.
В
заключении
автор
приходит
к
выводу
,
что
сле
-
дует
внести
изменения
и
дополнения
в
действующее
законодательство
в
сфере
оказания
услуг
рекламы
.
4
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлисининг
Ахборотномаси
. 1999. 1-
сон
. 14-
модда
.
5
Бюллетень
нормативных
актов
министерств
,
государствен
-
ных
комитетов
и
ведомств
Республики
Узбекистан
. 2001. N 7.
6
Тошкент
шаҳрида
ташқи
рекламани
жойлаштиришни
тартибга
солиш
бўйича
меъёрий
ҳужжатлар
тўплами
.
Тошкент
:
ЎзР
МЧРРДҚ
Тошкент
шаҳар
бошқармаси
, 2004. 34–
48-
бетлар
.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2009
№
1-2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
33
Abstract
In the introductory part of the article the author
characterizes the contract of rendering of services of ad-
vertising.
In the basic part of the article questions of quality of
made contracts on rendering services of advertising are
considered.
In the conclusion the author comes to opinion, that
it is necessary to make changes and additions to the cur-
rent legislation in sphere of rendering of services of adver-
tising.
Ж
.
Дадабоева
ТДЮИ
аспирант
-
тадқиқиотчиси
ФАРЗАНДЛИККА
ОЛИШНИНГ
ҲУҚУҚИЙ
ТАБИАТИ
ВА
ЎЗИГА
ХОС
ХУСУСИЯТЛАРИ
Вояга
етмаган
болаларни
фарзандликка
олиш
ота
-
онаси
бўлмаган
ёки
турли
сабабларга
кўра
улар
тарбиясидан
махрум
бўлиб
қолган
болаларга
оилавий
тарбияни
таъминлаш
,
болалар
ҳуқуқ
ва
манфаатларини
қўриқлаш
,
уларни
жисмонан
ва
маънан
баркамол
инсон
сифатида
камол
топишига
имкон
яратади
.
Фарзандликка
олувчилар
ота
-
оналик
мажбуриятини
беғараз
бажарадилар
ҳамда
уларни
руҳий
ва
маънавий
қўллаб
-
қувватлашади
.
Ўзаро
инсоний
муомала
муҳитида
яшаш
ҳар
қандай
шахснинг
табиий
эҳтиёжи
саналади
ва
уни
тўла
-
тўкис
амалга
оширишда
оила
муҳити
зарур
бўлади
.
Шу
нуқтаи
наза
-
рдан
олганда
фарзандликка
олишда
болаларнинг
ҳуқуқий
мақоми
,
ота
-
оналар
ва
болалар
ўртасидаги
ҳуқуқий
муносабат
ва
фарзандликка
олиш
билан
боғлиқ
ҳуқуқий
муносабатларни
таҳлил
этиш
,
болалар
манфаатларини
ҳимоя
қилишнинг
ҳуқуқий
масалалари
долзарб
аҳамият
касб
этади
.
Шу
ўринда
фарзандликка
олишнинг
қуйидаги
ўзига
хос
хусусиятларини
кўрсатиб
ўтиш
мумкин
бўлади
:
1.
Ота
-
оналик
ҳуқуқий
муносабатлари
вужудга
келишига
асос
бу
туғишганликдир
.
Фарзандликка
олишда
эса
бу
ҳуқуқий
аҳамият
касб
этмайди
.
Албатта
,
баъзида
болани
қариндошлари
томонидан
фарзандликка
олиш
ҳолларида
қариндошлик
алоқасининг
мавжудлиги
вужудга
келган
ҳуқуқий
алоқага
таъсир
этиши
мумкин
бўлган
юридик
фактлар
таркибига
кирмайди
.
Фарзандликка
олишнинг
асосида
икки
ҳолат
мавжуд
: 1)
фарзандликка
олувчининг
эрк
-
иродаси
; 2)
фарзандликка
олиш
ҳақидаги
ҳоким
(
ёки
суднинг
)
қарори
ётади
.
2.
Ота
-
оналик
ҳуқуқий
муносабатининг
вужудга
келишида
эса
,
ота
-
онанинг
эрк
-
иродаси
шарт
эмас
.
Баъзида
эса
,
ота
-
онанинг
эрк
-
иродасига
тескари
ҳолатда
ҳам
ота
-
оналик
ҳуқуқий
муносабати
вужудга
келиши
мумкин
.
Масалан
,
никоҳсиз
туғилган
болани
отаси
уни
тан
олмаслиги
ва
у
билан
ҳеч
қандай
алоқада
бўлмаслиги
мумкин
,
бироқ
,
суд
тартибида
оталикнинг
белгиланиши
натижасида
ота
-
оналик
муносабати
мавжуд
бўлади
.
3.
Ота
-
она
ва
болалар
ўртасидаги
ҳуқуқий
муносабатни
вужудга
келтирувчи
юридик
факт
бу
ҳодиса
бўлса
,
фарзандликка
олишнинг
вужудга
келишига
асос
бу
ҳаракат
ҳисобланади
.
4.
Ота
-
она
ва
болалар
ўртасидаги
ҳуқуқий
алоқа
ҳамда
фарзандликка
олиш
натижасидаги
ҳуқуқий
алоқалар
турли
вақтда
вужудга
келади
.
Яъни
,
ота
-
оналик
муносабати
бола
туғилиши
билан
вужудга
келса
,
фарзандликка
олиш
бўйича
эса
ОКнинг
167-
моддасига
кўра
,
фарзандликка
олинган
боланинг
туғилишини
қайд
этиш
дафтарига
зарур
ўзгартиришлар
киритилган
кун
фарзандликка
олишнинг
вужудга
келган
вақти
ҳисобланади
.
5.
Ота
-
она
ва
болалар
ўртасидаги
ҳамда
фарзандликка
олиш
бўйича
ҳуқуқий
муносабатлар
бекор
бўлиши
учун
турли
асослар
мавжуд
бўлиши
талаб
этилади
.
Бироқ
,
ҳар
иккала
муносабатда
ҳам
битта
асос
-
факт
яъни
,
ўлим
ҳуқуқий
муносабатни
тугатилишига
олиб
келади
.
