204
qo‗llaridagi oddiy smartfon bilan mashg‗ul bo‗lib, vaqtini qanday o‗tganini bilamy qoladi. Biz
hozirgi ta‘lim jarayonimizni shunday zamonga moslashtirishimiz kerakki, ya‘ni pedagogik
texnologiyalarni shu oddiy smartfon orqali qo‗llash yo‗llarini topishimiz zarur, albatta bunda
talaba yoshlar o‗rgatilayotgan bilimlarni olishga tabora qiziqib borishi kerak bo‗ladi.
Texnika oliy o‗quv yurtlari bakalavrlarining axborot-texnik kompetentsiyasi - bu
bakalavrning bilim, ko‗nikma va malakalari hamda uning kelajakdagi kasbiy faoliyatida talab
qilinadigan umumtexnik muammolarni hal qilishda axborot texnologiyalaridan foydalanish
qobiliyati hisoblanib, davlat ta‘lim standartining talablari va raqamli texnologiyalarni
rivojlantirish davrida talabalarning kasbiy tayyorgarligi natijalariga, shu jumladan umumtexnik
ma‘lumotlarga tegishli talablarga javob beradi [2].
Xulosa va takliflar
.
Zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalariga asoslangan innovatsion ta‘lim
texnologiyalari va didaktik modellarni ommaviy va samarali qo‗llash orqali ta‘lim tizimini
raqamli avlodga moslashtirish zamon talabi hisoblanadi.
Shu bilan bir qatorda, ta‘lim jarayonida tadqiqotga asoslangan yondashuvdan faol
foydalanish lozim va bu bilan ilmiy tadqiqotda talabalarning ko‗nikmalarini rivojlantirish va IT-
kompetensiyaga asoslangan ijodiy qobiliyatlarini va ijodiy fikrlashlarini shakllantirish lozim.
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:
1.
A.A.Parmonov
– ―Umumtexnik fanlarni o‗qitishda talabalarning axborot-texnik
kompetensiyasini samarali‖ // Ta‘lim, fan va innovatsiya. 2021-yil 2-son. 108-112-betlar.
2.
A.A.Parmonov – ―Talabalarning kasbiy kompetensiyalarini shakllantirishda axborot-texnik
ko‗nikmalarining roli‖ // Kasb-hunar ta‘limi. 2021-yil, 2-son. 54-57-betlar.
INNOVATSION TARAQQIYOTNING FAN VA TA‘LIM RIVOJLANISHIDAGI
AHAMIYATI
Raxmanova Gulimoxixiroj Baxri qizi
O‘zbekiston Milliy unversitetining Jizzax filiali Psixologiya fakulteti Psixologiya kafedrasi
―Yoshlar psixologiyasi‖ yo‘nalishi talabasi
Annotatsiya
:
Ushbu maqolada fan va ta‘lim sohasining rivojlanishida innovatsion
taraqqiyotning o‘rni hamda ahamiyati haqidagi nazariy qarashlar to‘g‘risida so‘z yuritiladi
.
Kalit so‘zlar:
ta‘lim, innovatsion, fan, taraqqiyot, texnika, texnologiya, fundamental,
nazariy, amaliy, integratsiya, strategiya
.
Bugungi kunda har qanday davlatning barqaror taraqqiyoti asosini innovatsion faoliyat
tashkil etadi. Tarix shundan dalolat beradiki, inson o‗zining aql-zakovati bilan dastlabki mehnat
qurollarini o‗ylab topishdan, algoritm va nanozarralar, zamonaviy innovatsion kompyuter,
quyosh va boshqa yuqori texnologiyalarni kashf etishgacha bo‗lgan murakkab yo‗lni bosib o‗tdi.
Shu bilan bir qatorda global rivojlanish nafaqat ta‘lim tizimiga, balki jamiyatning barcha
sohalarining rivojiga o‗zining aks ta‘sirini ko‗rsatadi. Shu bois ham ana shu ta‘sir va
bo‗shliqning oldini olish maqsadida Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tomonidan mazkur 2018-
yilni ―Faol tadbirkorlik, innovatsion g‗oyalar va texnologiyalarni qo‗llab-quvvatlash yili‖ deb
e‘lon qilindi. ―Bugun biz davlat va jamiyat hayotining barcha sohalarini tubdan yangilashga
qaratilgan innovatsion rivojlanish yo‗liga o‗tmoqdamiz. Bu bejis emas, albatta. Chunki zamon
shiddat bilan rivojlanib borayotgan hozirgi davrda kim yutadi? Yangi fikr, yangi g‗oyaga
innovatsiyaga tayangan davlat yutadi. Innovatsiya – bu kelajak degani. Biz buyuk kelajagimizni
barpo etishni bugundan boshlaydigan bo‗lsak, uni aynan innovatsion g‗oyalar, innovatsion
yondashuv asosida boshlashimiz kerak‖- deb ta‘kidladi Prezidentimiz [2].
Bizga ma‘lumki, XXI asr - texnika va texnologiya asri. Atrof-muhitda sodir bo‗ladigan
hodisalar uni o‗rganishga bo‗lgan qiziqishni yanada orttirmoqda. Bu qiziqish ortidan ilm-fan
sohasida misli ko‗rilmagan kashfiyotlar paydo bo‗lmoqda. Kundan kunga kishini hayratga
205
soladigan yangiliklar yaratilmoqda. Shu sababli, biz g‘oyalar bilan davlatimiz ilm-faniga o‘z
hissamizni qo‘shishimiz lozim. Ta‘limda eng muhim strategik yo‗nalish ta‘lim muassasalarining
innovatsion faoliyati hisoblanadi. Bu esa barcha ta‘lim muassasalarida, ayniqsa ijodkor, yuqori
salohiyatli mutaxassis kadrlarni tayyorlovchi oliy ta‘lim maskanlarida innovatsion texnologiya
ko‗rinishida faoliyat olib borish dolzarb masalalardan biri bo‗lib kelgan. Hozirgi kunda ta‘lim
jarayonida innovatsion texnologiyalar, pedagogik va axborot texnologiyalarini o‗quv jarayonida
qo‗llashga bo‗lgan qiziqish, e‘tibor kuchayib bormoqda.
Ta‘lim jarayonidagi o‗zgarishlarga, ta‘lim mazmuni, sifati, boyishiga va samarali tashkil
etilishiga sabab bo‗ladigan turli tashabbus va yangiliklarning yaxlit tizimida namoyon bo‗ladi.
Ilm, fan va texnikaning jadal rivojlanishi, yangi texnika va texnologiyalarning jamiyatning
barcha qatlamlariga kirib borishi, axborot texnologiyasi vositalarining barcha davlat va nodavlat
muassasalarida qo‗llanilishi o‗qituvchilardan uzluksiz bilim olishni talab qilmoqda.
O‗qituvchilarning faoliyati ko‗p qirrali bo‗lib, ular boshqaruvchi, muloqot qiluvchi,
yo‗naltiruvchi, tashkil etuvchi va baholovchi rollarini amalga oshirishlari kerak bo‗ladi [3].
Bugungi kunda an‘anaviy ta‘lim o‗rniga o‘qitishning innovatsion ko‘rinishlari paydo
bo‘lmoqda. Innovatsiya (in-―lik‖, novus-―yangi‖) yangilik kiritish, yangilik degan ma‘noni
anglatadi. Hayotimizga tadbiq etilayotgan innovatsiyalar albatta yangilik bo‘lib kirib kelishi
kerak. Ta‘lim sohasi – mamlakatimizda birinchilardan bo‗lib faol innovatsion harakatni boshladi.
Jahon tajribasi shuni ko‗rsatmoqdaki, har tomonlama rivojlangan innovatsion tizimga ega
mamlakatlardagina innovatsiya jarayonlari samarali amalga oshirilib, texnologiyalar va boshqa
ilm talab mahsulotlar tijoratlashtirilmoqda. Bu jarayonda davlatning ishtiroki, innovatsiya
faoliyatini qo‗llab-quvvatlashi muhim ahamiyatga egadir.
Taʼlim oʻz ildizlarini ilm-fan va ishlab chiqarish, ijtimoiy turmush, bir soʻz bilan
aytganda, hayot bilan bogʻlay olgan, ichki va turdosh tarmoqlar bilan har tomonlama
integratsiyaga kirishgan taqdirdagina oʻz oldiga qoʻygan natijalarga erisha oladi. Fan, taʼlim-
tarbiya va iqtisodiyotning oʻzaro chuqur, har tomonlama uzluksiz aloqasini taʼminlay olgan va
jamiyat hayotining barcha sohalariga tatbiq eta olgan davlat esa taraqqiyotga erishadi. Bu borada
mamlakatimiz taʼlim sohasida salmoqli ishlar amalga oshirilayotganligi hech kimga sir emas [4].
Taʼlim tizimini tubdan takomillashtirish, oliy maʼlumotli mutaxassislar tayyorlashning
maqsadli yoʻnalishlarini aniqlash, ayniqsa, pedagog kadrlarning kasbiy malakalari va bilim
saviyasini uzluksiz yuksaltirish eng dolzarb masalalardandir. Oʻzbekiston Respublikasi
Prezidentining 2019-yil uchun moʻljallangan eng muhim ustuvor vazifalar toʻgʻrisidagi Oliy
Majlisga Murojaatnomasida ham dolzarb masalalar qatorida ilm-fan, taʼlim va ijtimoiy-iqtisodiy
hayot munosabatlariga alohida urgʻu berilganligi bejiz emas [1].
Bunda taʼlim muassasalari va jamiyat boshqa manfaatdor tomonlarining oʻzaro uzviy va
uzluksiz aloqasini taʼminlash, taʼlim jarayonining asosiy maqsadi– har tomonlama yetuk
pedagog kadrlarni yetishtirish va jamiyatga naf keltirishi uchun ilmiy, ijodiy, maʼnaviy, iqtisodiy
imkoniyatlar yaratish maqsadga muvofiqdir.
Shu bilan birga, quyidagi tizimli muammolarning mavjudligi, innovatsion g‗oyalarni
ishlab chiqish va joriy etish uchun mavjud imkoniyatlar hamda salohiyatdan yetarlicha
foydalanmaslik, ko‗zlangan islohotlarning samarali amalga oshirilishiga to‗sqinlik qilmoqda.
Xususan: Davlat dasturlarini ishlab chiqishda zamonaviy fan va innovatsion texnologiyalarning
yutuqlari va rivojlanish tendensiyalarini lozim darajada kompleks tahlil qilish va o‗rganish
mavjud emas. Buning oqibatida mazkur dasturlar aksariyat holatlarda muammolarning
oqibatlarini bartaraf etishga qaratilgan hamda uzoq muddatli rivojlanish masalalari hal
etilmayapti.
Fundamental va amaliy tadqiqotlarni tashkil etishning hozirgi ahvoli innovatsion g‗oyalar
va ishlanmalarni to‗liq yuzaga chiqarish va amaliy joriy etish uchun lozim darajadagi sharoitlarni
ta‘minlamayapti. Innovatsion g‗oyalar, ishlanmalar va texnologiyalarni strategik prognoz qilish,
qo‗llab-quvvatlash va joriy etishni ta‘minlovchi yagona organning mavjud emasligi, ilmiy-
tadqiqot va axborot-tahlil muassasalarining tarqoq holda faoliyat ko‗rsatishi fan, ta‘lim va ishlab
206
chiqarishning to‗liq integratsiyalashishiga imkon bermayapti. Bu esa o‗tkazilayotgan
izlanishlarning samaradorligini pasaytirmoqda.
Mavjud muammolarni hal qilish, shuningdek, innovatsion faoliyatni qo‗llab-quvvatlash,
innovatsion g‗oyalar, ishlanmalar va texnologiyalar, ilmiy yutuqlarni joriy etishni
rag‗batlantirish maqsadida 2017-yil 29-noyabrdagi O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti
tomonidan ―O‗zbekiston Respublikasi Innovatsion rivojlanish vazirligini tashkil etish
to‗g‗risida‖gi Farmon qabul qilindi [6].
Mazkur farmon strategik rejalashtirish tizimini yaratish, davlat boshqaruvining
innovatsion shakllarini amalga kiritish, fan va innovatsiya faoliyatini rivojlantirishning
zamonaviy infratuzilmasini shakllantirish, investitsiyalarni keng jalb qilish, huquqiy bazani
takomillashtirish,
ilmiy-tadqiqot
va innovatsiya faoliyatini qo‗llab-quvvatlash, uni
rag‗batlantirish, ijtimoiy va iqtisodiy hayotning dolzarb sohalariga ilg‗or texnologiyalarni faol
joriy etish kabi mamlakat innovatsion rivojlanishining asosiy yo‗nalishlari belgilandi [5].
Innovatsiyani hayotga joriy qilishdan maqsad biror bir ijobiy natijaga erishishdir. Bundan
shuni anglash mumkinki, innovatsiya sohasi o‗z-o‗zidan investitsiya sohasi bilan chambarchas
bog‗liqligi sababli ta‘lim tizimiga ham sarmoyalar kiritilib kelinmoqda. Ta'lim inson rivojlanishi
uchun muhim ahamiyatga ega. U shaxsning shakllanishi, hayotiy intilishlari va e'tiqodlarining
shakllanishi, odamlarning ma'naviy kamoloti uchun zamin yaratadi. Ta‘limda innavatsion
g‘oyalarni shakllantirish esa ma‘naviy kamolotning ham shakllanishi kuchaytiradi. O‘quvchilar
bilimini oshiradi. Bilimli o‘quvchilar o‘z navbatida rivojlanib kelayotgan vatanimizni, iqtisodi
rivojlangan davlatlar qatoriga olib chiqadi.
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:
1.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning 2018 yil 28 dekabrdagi Oliy Majlisga
Murojatnomasi.
2.
Yoldoshev N.Q. va boshqalar. «Innovatsion menejment». Darslik. TDIU. 2011y. — 312 b
3.
Alibekov, D. (2020). Socio-philosophical basis of educational system development. ISJ
Theoretical & Applied Science, 10 (90), 24-26. Soi: http://s-o-i.org/1.1/TAS-10-90-6 Doi:
https://dx.doi.org/10.15863/TAS.2020.10.90.6
4.
Alibekov, D. (2021). СОЦИАЛЬНО-ФИЛОСОФСКИЕ ОСНОВЫ РАЗВИТИЯ
СИСТЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ.
Журнал музыки и искусства
,
2
(2).
Internet saytlar:
5.
https://mineconomy.uz/
6.
lex.uz.
MONOLITHIC VS MICROSERVICES ARCHITECTURE
Saparov Khamdam Baxtiyor o'g'li
1
, Matyaqubov Bobur Qutlimurat o'g'li
2
Xursandbek Sherxonov
Sheripboy o'g'li
3
1,2,3
Master of Urgench branch of Tashkent University of Information Technologies named after
Muhammad al-Khwarizmi
Annotation.
Microservices are currently getting a lot of attention: articles, blogs,
discussions on social media, and conference presentations. They are rapidly heading towards the
peak of inflated expectations on the
. At the same time, there are skeptics in
the software community who dismiss microservices as nothing new. Naysayers claim that the
idea is just a rebranding of SOA. However, despite both the hype and the skepticism,
the
Microservices Architecture pattern
enabling the agile development and delivery of complex enterprise applications.
Keywords :
Monolithic Applications
,
Microservices , REST API, Spring Boot,
EC2,
RPC, Tomcat, Jetty, Similarly, Rails and Node.js, UI with Selenium, SaaS applications, SOA,
VM or a Docker container, UI services, API Gateway.
Building Monolithic Applications
