S H A R Q M A S H ’ A L I
121
ХАЛ
Қ
АРО МУНОСАБАТ
ВА СИЎСАТ
“ХАЛҚ ДИПЛОМАТИЯСИ” ВА “МАДАНИЙ ДИПЛОМАТИЯ”
ЎЗБЕКИСТОН ТАШҚИ СИЁСАТИНИНГ МУҲИМ ЙЎНАЛИШИ
САЙФУЛЛАЕВ ДУРБЕК
Тарих фанлари доктори, доцент, ТДШУ
ОТАЖОНОВ ЭЛЬЕР
Мустақил изланувчи, ТДШУ
Аннотация. Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 2020 йил 29 декабрида
ўзининг Олий Мажлисга Мурожаатномасида бугунги мураккаб геосиёсий жараёнлар, коронавирус
пандемияси ва глобал иқтисодий инқироз шароитида Ўзбекистон очиқ ва прагматик ташқи
сиёсатни фаол олиб бораётганлиги, халқаро майдондаги қатъий саъй-ҳаракатларимиз натижасида
юртимизнинг нуфузи ва обрў-эътибори тобора юксалаётганлигини ифода эта олгани, шунингдек
2021 йилда мамлакат ташқи сиёсатини амалга оширишдаги аҳамият бериладиган устувор
вазифаларга алоҳида тўхталиб ўтди.
Ўзбекистон етакчиси томонидан санаб ўтилган 2021 йилда мамлакатимиз ташқи сиёсатини
амалга оширишда алоҳида эътибор бериладиган вазифалар қаторидан Ўзбекистон ташқи сиёсати
ва дипломатиясининг муҳим йўналишларидан бўлган халқ дипломатияси ва маданий дипломатиянинг
тараққиётига қаратилган таклиф ва ташаббуслар, яъни дунёнинг кўплаб мамлакатларидаги
ватандошларимизни қўллаб-қувватлаш ва улар билан алоқаларни янада мустаҳкамлаш мақсадида
“Ватандошлар” жамғармасини тузиш ғояси, Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблея-
сининг резолюцияси билан ҳар йили 30 июль – Халқаро дўстлик куни сифатида кенг нишонланишини
инобатга олиб, ушбу санани Ўзбекистонда “Халқлар дўстлиги куни” деб белгилаш (БМТ Бош
Ассамблеяси 2011 йилда қабул қилган резолюцияда халқлар, давлатлар, маданиятлар ва инсонлар
ўртасидаги дўстлик, тинчликни таъминлаш билан боғлиқ ҳаракатларга илҳомлантириш ҳамда
маданий хилма-хилликни ҳурмат қиладиган жамиятлар ўртасида кўприклар ўрнатиш мақсадида 30
июль – Халқаро дўстлик куни ( International Day of Friendship) сифатида белгиланган) ҳамда Ўзбекис-
тоннинг жаҳондаги обрў-эътиборини, нуфузини, имиджини юксалтириш мақсадида 2021 йилда Хива
шаҳрида ЮНЕСКО билан ҳамкорликда “Марказий Осиё жаҳон цивилизациялари чорраҳасида”
халқаро анжуманини ўтказиш (Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг ушбу
тарихий ташаббуси илк бор 2020 йилнинг 23 сентябрида Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош
Ассамблеясининг 75-сессиясида илгари сурилган эди) таклифлари ҳам ўрин олди.
Таянч сўз ва иборалар:
Халқ дипломатияси, маданий дипломатия, ташқи сиёсат, халқаро
муносабатлар, Халқлар дўстлиги куни, ШҲТ, ЮНЕСКО.
Аннотация. В Послании Олий Мажлису 29 декабря 2020 года Президент Республики Узбекистан
Шавкат Мирзиёев отметил, что в условиях сегодняшних сложных геополитических процессов, пандемии
коронавируса и глобального экономического кризиса Узбекистан активно проводит открытую и
прагматичную внешнюю политику.
Он отметил, что в результате наших усилий растет престиж страны, а также обозначены
приоритеты реализации внешней политики на 2021 год. Среди задач, которым необходимо уделить особое
внимание при реализации внешней политики страны в 2021 году, перечисленные лидером Узбекистана, -
предложения и инициативы по развитию народной дипломатии и культурной дипломатии, которые
являются важными направлениями внешней политики и дипломатия Узбекистана. Идея создания Фонда
S H A R Q M A S H ’ A L I
122
соотечественников была сформулирована Резолюцией Генеральной Ассамблеи Организации Объединенных
Наций о праздновании 30 июля как Международного дня дружбы для того, чтобы вдохновить на усилия по
укреплению дружбы и мира между нациями, культурами и народами, и возводить мосты между
обществами, уважающими культурное разнообразие. 30 июля - Международный день дружбы (International
Day of Friendship) и проведение международной конференции «Центральная Азия на перекрестке мировых
цивилизаций» в сотрудничестве с ЮНЕСКО в Хиве в 2021 году сформировало цель: повышение престижа и
имиджа Узбекистана в мире (эта историческая инициатива Президента Республики Узбекистан Мирзиёев
Ш.М. выдвинута на 75-й сессии Генеральной Ассамблеи ООН).
Опорные слова и выражения: Народная дипломатия, культурная дипломатия, внешняя
политика, международные отношения, международный день дружбы, ШОС, ЮНЕСКО.
Аbstrаct. The President of the Republic of Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev in his Address to the Oliy Majlis on
December 29, 2020, noted that in the face of today's complex geopolitical processes, the coronavirus pandemic and
the global economic crisis, Uzbekistan is actively pursuing an open and pragmatic foreign policy.
He noted that as a result of our efforts, the prestige of the country is growing, and priorities for the
implementation of foreign policy for 2021 have been outlined. Among the tasks that need to be given special
attention in the implementation of the country's foreign policy in 2021, listed by the leader of Uzbekistan, are
proposals and initiatives for the development of public diplomacy and cultural diplomacy, which are
important areas of foreign policy and diplomacy of Uzbekistan. The idea of creating a Compatriots Fund
was formulated by the United Nations General Assembly Resolution on the celebration of July 30 as
International Day of Friendship in order to inspire efforts to strengthen friendship and peace between
nations, cultures and peoples, and to build bridges between societies respecting cultural diversity July 30 -
International Day of Friendship and the holding of the international conference "Central Asia at the
crossroads of world civilizations" in cooperation with UNESCO in Khiva in 2021 formed a goal: to increase
the prestige and image of Uzbekistan in the world (this historical initiative of the President of the Republic
of Uzbekistan Mirziyoyev Sh.M. nominated at the 75th session of the UN General Assembly).
Keywords аnd expressions: Public diplomacy, cultural diplomacy, foreign policy, international
relations, the Day of Friendship of Peoples, SCO, UNESCO.
Мақсад ва вазифалар.
Тадқиқотнинг мақсади Янги Ўзбекистон шароитида мамлакат
ташқи сиёсатида “Халқ дипломатияси” ва “маданий дипломатия”нинг ўрни ва ролини очиб
беришдан иборат. Тадқиқотнинг вазифасини Ўзбекистон халқ дипломатияси ва маданий
дипломатиясини тадқиқ этиш жараёнида Ўзбекистон Республикаси Президентининг мазкур
соҳаларни ривожлантириш борасидаги ташаббуслари ва ғоялари аҳамиятини илмий жиҳат-
дан кўриб чиқиш ташкил этади.
Усуллар:
тизимлаштириш, қиёсий, муаммовий-хронологик илмий тадқиқот усулларидан
фойдаланилди.
Натижа ва мулоҳазалар
Халқ дипломатияси тараққиёти йўлида
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 2020 йил 29 декабрида ўзининг
Олий Мажлисга Мурожаатномасида илгари сурган жамиятда миллатлараро тотувлик ва
бағрикенглик муҳитини мустаҳкамлашга қаратилган ишларимизни сифат жиҳатдан янги
босқичга олиб чиқилиши мақсадида 30 июль – “Халқаро дўстлик куни”
1
сифатида кенг нишон-
ланиш тўғрисидаги таклифи ҳамда хориждаги юртдошларимизни ҳар томонлама қўллаб-
1
Oliy Majlis Senatining oʼn ikkinchi yalpi majlisida 5.02.2021 yildagi «Xalqlar doʼstligi kunini belgilash toʼgʼrisida»gi
OʼRQ-972-son Qonun maʼqullandi. 10 fevralь kuni ushbu Qonun Oʼzbekiston Prezidenti tomonidan
imzolandi.https://www.norma.uz/uz/qonunchilikda_yangi/halqlar_dustligi_kuni_30_iyulda_nishonlanadi
S H A R Q M A S H ’ A L I
123
қувватлаш, улар билан ҳамкорлик алоқаларини янада мустаҳкамлаш, ривожлантиришдан
иборат бўлган “Ватандошлар” жамғармасини тузиш ғояси бугунги кунда мамлакатимиз ташқи
сиёсатини амалга оширишда халқ дипломатиясига устувор аҳамият қаратилаётганининг
ёрқин мисолидир. Президентимиз томонидан илгари сурилган ва бугун ўзининг динамик
ҳаётчанлигини намоён қилаётган Ҳаракатлар стратегияси асосида амалга оширилаётган ва
халқаро ҳамжамият томонидан катта қизиқиш билан эътироф этилаётган халқ дипломатияси
асосида чет элдаги ватандошларимиз билан мунтазам ва ўзаро фойдали муносабатларни
йўлга қўйиш, хорижий мамлакатлар билан дўстона муносабатларни ва маданий-маърифий
алоқаларни мустаҳкамлаш орқали ўз фаолиятини Ўзбекистонда яшаб келаётган барча миллат
ва этник диаспораларнинг тарихи, маданияти, маънавий қадриятлари, миллий анъана ва урф-
одатларини сақлаш ҳамда ҳар томонлама ривожлантириш принципларига асосан олиб
бораётган Республика байналмилал маданият маркази, 138 та миллий маданий марказ,
Ўзбекистон хорижий мамлакатлар билан дўстлик ва маданий-маърифий алоқалар жамият-
лари кенгаши, шунингдек 36 та дўстлик жамияти фаолияти йўлга қўйилди.
2017 йил 19 майда Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Миллатлараро муносабат-
лар ва хорижий мамлакатлар билан дўстлик алоқаларини янада такомиллаштириш чора-
тадбирлари тўғрисида”
1
ги Фармони эълон қилинган эди. Мазкур фармон билан ривожланиш-
нинг янги босқичида фуқаролар тотувлиги ва барқарорлигини, турли миллатлар вакиллари
ўртасидаги тинчлик ва ҳамжиҳатликни таъминлашга, ватандошларимиз онгида кўп миллатли
ягона оила туйғусини мустаҳкамлашга, миллий маданий марказлар ва дўстлик жамиятлари
фаолиятини ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш ва янада ривожлантиришга, хорижий мамла-
катлар билан маданий-маърифий алоқаларни кенгайтиришга, мамлакатимиз жамиятининг
турли соҳаларидаги ютуқларнинг мазмун-моҳиятини тарғиб қилишга, шунингдек, ушбу
йўналишда бажарилаётган ишлар ва амалга оширилаётган чора-тадбирларни самарали
мувофиқлаштиришга йўналтирилган давлат сиёсатини босқичма-босқич рўёбга чиқариш
кўзда тутилган. Бугун ана шу мақсадлар сари бўлаётган саъй-ҳаракатлар натижасини хори-
жий мамлакатлар билан алоқаларимизнинг кенг кўламлилик касб эта бошлаганига гувоҳ
бўляпмиз. Шунингдек, фармонга кўра, республика байналмилал маданият маркази ва
Дўстлик жамиятлари маркази негизида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси
ҳузуридаги Миллатлараро муносабатлар ва хорижий мамлакатлар билан дўстлик алоқалари
қўмитаси ташкил этилган ва ушбу қўмитанинг фаолияти ҳақида ортиқча гапиришнинг
ҳожати йўқ.Зеро, қўмита зиммасига жамиятда миллатлараро тотувлик ва бағрикенгликни
таъминлаш, тинчликсевар сиёсатни, мамлакат ҳаётининг барча соҳаларида эришилган ютуқ
ва муваффақиятларни кенг тарғиб қилиш, халқаро ҳамжамият, шу жумладан, чет элдаги
ҳамюртларимиз диаспораси билан дўстликни мустаҳкамлашга доир давлат сиёсатини изчил
амалга ошириш вазифаси юкланган эди. Шунингдек, Фармонда хорижий мамлакатлар билан
дўстона муносабатларни, чет элдаги ҳамюртларимиз ва турдош ташкилотлар билан алоқалар-
ни янада мустаҳкамлаш вазифалари белгиланди. Қўмитага мамлакатимизда фаолият
юритаётган хорижий мамлакатлар ташкилотлари ва дипломатик ваколатхоналари, хорижий
давлатларда фаолият кўрсатаётган турдош ташкилотлар билан самимий ва ўзаро ҳурматга
асосланган алоқалар ўрнатиш ҳамда уларни изчил ривожлантиришга қаратилган ишларни
тизимли амалга ошириш юклатилди. Бу борадаги ишлар халқаро ҳамжамиятда республика-
нинг нуфузи ва мақомини янада юксалтириш, Ўзбекистонда ҳуқуқий демократик давлат ва
1
Qarang: https://lex.uz/docs/3210342?ONDATE=03.03.2018
S H A R Q M A S H ’ A L I
124
кучли фуқаролик жамияти барпо этиш борасида эришилган ютуқларни кенг жамоатчиликка
етказишга қаратилган. Бу ўзбек халқининг бой тарихи, маданияти, маънавий қадрият ва
анъаналари, шу заминда туғилиб ўсган буюк олим ва мутафаккирларнинг илмий мероси,
уларнинг жаҳон цивилизациясига қўшган ҳиссасини кенг намойиш этиш бўйича тадбирлар
ўтказиш орқали амалга оширилади. Қўмита ўзбек халқининг мамлакатимиз ташқарисидаги
тарихий ва маданий мерос объектларини асраб-авайлашни таъминлаш мақсадида давлат ва
нодавлат ташкилотлар билан фаол ҳамкорлик қилиш масаласига ҳам алоҳида эътибор қаратади.
Шуни алоҳида таъкидлаш керакки, бугунги кунда Ўзбекистон томонидан халқ
дипломатиясини ривожлантириш борасида халқаро ва минтақавий ташкилотлар, жумладан ШҲТ
доирасида ҳам салмоқли фаолият олиб борилмоқда. 2017 йилдан бошланган тараққиётнинг янги
босқичи халқаро ва минтақавий ташкилотлар, жумладан, ШҲТ доирасидаги халқ
дипломатиясининг ривожланишига ҳамда ташкил этилишининг юқори поғонага олиб чиқилишига
ҳам ижобий таъсир этди. Хусусан, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017–2021
йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича
Ҳаракатлар стратегиясининг вазифаларини амалга оширишга қаратилган вазифалар доирасида
илгари сурган 2017 йил 9 июнда Нур-Султон шаҳрида ШҲТга аъзо давлатлар раҳбарлари
кенгашининг йиғилишида Ўзбекистон Республикаси томонидан ташкилотга аъзо давлатлар халқ
дипломатияси механизмларидан ҳар томонлама фойдаланиш ҳақидаги ташаббус ва таклифлари
қабул қилинди ҳамда Ўзбекистонда Шанхай Ҳамкорлик Ташкилотининг Халқ дипломатияси
маркази ташкил этилди. Бунга ҳуқуқий асос сифатида “Ўзбекистонда Шанхай ҳамкорлик
ташкилотининг Халқ дипломатияси маркази ташкил этилишини давлат томонидан қўллаб-
қувватлаш чора-тадбирлари тўғрисида”
1
ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори
қабул қилинди. Мазкур қарорда Марказ фаолиятининг вазифа ва йўналишлари белгиланиб, улар
ичида маданий ҳамкорликка оид масалалар этиб қуйидагилар белгиланди:
«– ШҲТ мамлакатлари ўртасида ўзаро ишонч ва яхши қўшничиликни, миллатлараро ва динлараро
тотувликни мустаҳкамлашга, цивилизациялараро мулоқотни кучайтиришга кўмаклашиш;
– ШҲТ мамлакатлари билан маданий-гуманитар алоқаларни кенгайтиришда,
делегацияларнинг ўзаро ташрифларини уюштиришда иштирок этиш;
– ШҲТ мамлакатлари ўртасида ахборот соҳасидаги ҳамкорликни ривожлантиришга
кўмаклашиш, ахборот ресурсларини шакллантириш ҳамда ШҲТнинг мақсадлари, вазифа-
лари, фаолиятининг устувор йўналишлари ва асосий принципларини кенг тушунтириш
мақсадида оммавий ахборот воситалари билан ҳамкорлик қилиш, ШҲТ мамлакатларининг
маданий-гуманитар соҳада эришган ютуқлари тўғрисида ахборот-таҳлилий материаллар
тайёрлаш ва уларни мунтазам чоп этиб бориш;
– ШҲТ мамлакатлари ва уларнинг халқларини бир-бирига яқинлаштириш, ўзаро ишонч
ва яхши қўшничилик руҳини мустаҳкамлаш мақсадида халқ дипломатияси воситаларидан
фойдаланиш»
2
.
Бундан ташқари 2018 йил Циндао шаҳрида бўлиб ўтган ШҲТнинг навбатдаги Саммитида
энг юқори даражадаги расмий тадбирлар билан бир қаторда ташкилотга аъзо давлатлар
1
Oʼzbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori. «Oʼzbekistonda Shanxay hamkorlik tashkilotining xalq diplomatiyasi
Markazi tashkil etilishini davlat tomonidan qoʼllab-quvvatlash chora-tadbirlari toʼgʼrisida». 2018 yil 26 iyunь, PQ-3807-
son // https://lex.uz/docs/3795314?query=%D0%A8%D2%B2%D0%A2
2
Oʼzbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori «Oʼzbekistonda Shanxay Hamkorlik Tashkilotining xalq
diplomatiyasi Markazi tashkil etilishini davlat tomonidan qoʼllab-quvvatlash chora-tadbirlari toʼgʼrisida» 2018 yil 26
iyunь, PQ-3807-son // https://lex.uz/docs/3795314?query=%D0%A8%D2%B2%D0%A2
S H A R Q M A S H ’ A L I
125
ўртасида турли даражадаги ҳамкорлик қилиш тадбирлари қаторига “халқ дипломатияси”
элементини қўшиш тўғрисида келишиб олинди. Шу билан бирга, расмий тадбирларнинг
якунида ташкилот тарихида илк бор ШҲТга аъзо давлатлар ўртасида кинофестиваль ҳамда
кинематография соҳасида ҳамкорлик бўйича форум бўлиб ўтди
1
.
Шунингдек, Президент Шавкат Мирзиёев 2019 йил 13–14 июнь кунлари Қирғизистон-
нинг Бишкек шаҳрида бўлиб ўтган Шанхай ҳамкорлик ташкилоти Давлат раҳбарлари
кенгашининг ўн тўққизинчи мажлисида сўзлаган нутқида илгари сурган яна бир муҳим
концептуал ташаббус ШҲТ доирасида гуманитар ҳамкорлик масаласи бўлди. Сайёҳлик ва
маданият соҳаларида турли-туман серқамров дастурларни амалга ошириш, “халқ диплома-
тияси” имкониятларидан янада кенг фойдаланиш ҳам ана шулар жумласига киради. Айнан
мазкур мажлисда Ўзбекистон Президенти яна бир яхши анъанага асос солиш таклифи билан
чиқди. Бу — ҳар йили Ташкилотда раислик қилувчи мамлакатдаги шаҳарлардан бирини
“ШҲТнинг сайёҳлик ва маданият пойтахти” деб эълон қилиш ташаббуси. Президентимиз
таъбири билан айтганда, “ШҲТ шаҳар ва минтақаларининг тарихий-маданий меросини
оммалаштириш ва туристик салоҳиятини янада тўлиқ намоён этиш муҳим”.
2
Янги Ўзбекистоннинг маданий дипломатияси
Ҳар қандай мамлакатнинг тараққиёти аввало, жаҳон мамлакатлари билан олиб дўстона
муносабатларининг динамик тараққиётига боғлиқ. Шунингдек, бугунги глобаллашув шароитида
халқаро муносабатлар тизимининг тобора мураккаблашиб бориши билан характерланадиган
жараёнларда миллий манфаатларни таъминлаш, мамлакатнинг халқаро майдондаги обрўсини
ошириш масалалари ҳар доим долзарблигини сақлаб қолаверади. Дунё миқёсида давлатларнинг
ривожланганлик даражаси бугунги кунда уларнинг нафақат саноатни ёки экспорт салоҳияти
юқорилиги билан, балки, бой маданиятини жаҳонга кўрсата билиш ва ташқи сиёсатининг энг
муҳим таркибий қисми сифатида маданий дипломатик фаолиятни самарали ташкил қила олиши
билан ҳам белгиланганаётганлиги намоён бўлмоқда.
3
Бугунги кунда жаҳон ҳамжамиятида ўзининг ўрнини, позициясини ва обрўсини тобора
мустаҳкамлаб бораётган Ўзбекистон учун дипломатиянинг ушбу тури ташқи сиёсатнинг энг
устувор йўналиш ва усулларидан бирига айланди. Турли давлатлар билан, шунингдек, халқаро
ташкилотлар доирасида икки ва кўптомонлама маданий дипломатиясини жадал ва сермазмун
тарзда олиб бораётганлиги, дунё маданий ҳаётининг бир қисми сифатида халқаро ҳамжамиятидаги
нуфузи тобора ортиб бораётганлиги, мамлакат раҳбарияти томонидан ушбу соҳага ўта долзарб
масала сифатида қаралаётганлиги алоҳида қайд этиш лозим. Бошқа соҳалар каби мамлакатимиз
маданий дипломатиясида ҳам Марказий Осиё – бош устувор йўналиш сифатида қаралмоқда.
Бугунги кунда минтақа давлатлари билан билан тўхтаб қолган маданий алоқалар қайта тиклади.
Юртимизда ўтказилаётган йирик маданий тадбирларда, жумладан “Шарқ тароналари",
“Бахшичилик санъати”, “Ҳунармандчилик фестивали”, “Мақом санъати анжумани” каби қатор
йирик фестивалларда қўшни давлатлар вакиллари фаол иштирок этиб келишмоқда. Минтақа
давлатларининг деярли барчасида Ўзбекистон маданияти кунлари, мамлакатимизда эса минтақа
давлатларининг маданият кунлари ўтказилмоқда.
1
Аbdullaeva M. Uzbekistan v ShOS: vremya narodnoy diplomatii // Xalqaro munosabatlar. – 2018. - № 2. – B. 17-18.
2
Oʼzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning Shanxay hamkorlik tashkiloti davlat rahbarlari kengashi
majlisidagi NUTQI. 2019 yil 14 iyunь Bishkek shahri. Oʼzbekiston milliy axborot agentligining rasmiy sayti.
//http://uza.uz/oz/politics/zbekiston-respublikasi-prezidenti-shavkat-mirziyeevning-shan-14-06-2019 14.06.2019 y.
3
Sayfullaev D.B. Xalq diplomatiyasining taraqqiyoti-tashqi siyosatimizning oʼziga xos ifodasi // Yangi Oʼzbekiston
gazetasi, 2021 yil 12 fevralь, 31 (287) - son
S H A R Q M A S H ’ A L I
126
Яна шуни таъкидлаш керакки, Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев БМТ
Бош Ассамблеясининг 75 юбилей сессиясида сўзлаган нутқида илгари сурган бир қатор муҳим
ташаббуслар ичида 2021 йилда ЮНЕСКО билан ҳамкорликда қадимий Хива шаҳрида “Марказий
Осиё жаҳон цивилизациялари чорраҳасида” мавзуидаги халқаро форумни ўтказиш тўғрисидаги
таклифи бошқа ташаббуслар қатори алоҳида муҳим аҳамиятга эгадир. Марказий Осиё бўйича
йирик халқаро маданий тадбирнинг ўтказилиши минтақа давлатлари ўртасида яхши қўшничилик
алоқаларини янада ривожлантиришга, Марказий Осиёда амалга оширилаётган маданий-тарихий
меросни тиклаш ва оммалаштириш бўйича чора-тадбирларга жаҳон ҳамжамиятининг эътиборини
жалб этишга имконият яратиш билан бир қаторда ЮНЕСКО ва минтақа давлатлари ўртасидаги
маданий дипломатия тараққиётига ҳам хизмат қилмоқда.
Ўзбекистон маданий дипломатиясининг яна бир муҳим йўналиши бу икки ва кўп томон-
лама маданий ҳамкорликдир. Маълумки сўнги тўрт йилда мамлакатимиз жаҳоннинг нуфузли
мамлакатлари, жумладан, Россия, Хитой, Америка Қўшма Штатлари, Туркия, Германия,
Франция, Буюк Британия, Жанубий Корея, Япония, Ҳиндистон, Покистон, Бирлашган Араб
Амирликлари ва бошқа давлатлар билан ўзаро маданий алоқалари динамик равишда
ривожланиб бормоқда. Халқаро ва минтақавий ташкилотлар доирасидаги кўп томонлама
маданий ҳамкорлик мамлакатимиз маданий дипломатиясининг устувор йўналишларидандир.
Буни биз сўнги йилларда Ўзбекистоннинг ШҲТ
1
, ЮНЕСКО
2
,МДҲ
3
, АЙСЕСКО, ТУРКСОЙ
каби ташкилотлардаги иштирокини сезиларли равишда фаоллашганида кўришимиз мумкин.
2019 йилнинг 30 ноябрь куни Халқаро туркий маданият ташкилоти – ТУРКСОЙ доимий
кенгашининг 37-мажлисида 2020 йилда “Хива шаҳри турк дунёсининг маданий пойтахти” деб
эълон қилиниши, ҳамда 2019 йилнинг декабрида Тунис давлатида Ислом ҳамкорлик ташкилоти
АЙСЕСКО маданият вазирларининг 11-Исломий конференциясида 2020 йил “Бухоро Ислом
олами маданияти пойтахти” деб эълон қилинишини, ҳамда 2021 йилдан ўзбекистонлик ёш
дирижёр Азиз Шоҳакимовнинг дунёга маълум ва машҳур бўлган Страсбург филармоник
оркестрининг мусиқий ва бадиий раҳбари лавозимига тайинланишини бемалол Янги Ўзбекистон
Маданий дипломатиясининг катта ютуғи сифатида эътироф этиш мумкин.
4
Хулоса ўрнида айтиш мумкинки, сўнгги йилларда Ўзбекистон ташқи сиёсатини амалга
оширишда дипломатиянинг иқтисодий, сиёсий, парламент, минтақавий дипломатия каби анъана-
вий йўналишлари билан бир қаторда, халқ дипломатияси ва маданий дипломатия ҳам самарали
фойдалана бошланганлиги инсонлар, халқлар, давлатлар, умуман олганда, жамиятнинг турли
қатламлари ҳамда тузилмалари ўртасида ҳамжиҳатлик, бағрикенглик, миллатлараро тотувликни
мустаҳкамлаш ва дўстлик алоқаларини янада ривожлантиришга хизмат қилади.
1
Qarang: Sayfullaev D.B.Oʼzbekiston va YuNESKO: Madaniy diplomatiya taraqqiyoti yoʼlida // Moziydan sado. –
2019. – №4. – B.1–5.
2
Qarang: Sayfullaev D.B.ShHT doirasida Oʼzbekiston Respublikasining koʼp tomonlama madaniy diplomatiyasi //
Sharq mashʼali. – 2019. – №3. – B.150–162.
3
Qarang: Sayfullaev B.S. Oʼzbekiston va MDH: madaniy-gumanitar va maʼnaviy aloqalar istiqbollari // Yangi
Oʼzbekiston gazetasi, 2020 yil 29 dekabrь 254 -son
4
Qarang: Sayfullaev D.B. Oʼzbek maestrosi bir yildan soʼng Strasburg filarmonik orkestrining musiqiy va badiiy rahbari
lavozimiga kirishadi // Yangi Oʼzbekiston gazetasi, 2020 yil 18sentyabr, 179 (179) - son
