ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
624
OLIY TA’LIM JARAYONI SIFATINI INNOVATSION YONDASHUVLAR ASOSIDA
OSHIRISHNING ILMIY-NAZARIY ASOSLARI
Musayeva Amina Karamatovna
Osiyo Xalqaro Universiteti
Tarix va filologiya kafedrasi assistenti.
musayevaaminakaramatovna@oxu.uz
https://doi.org/10.5281/zenodo.10667198
Annotatsiya.
Ushbu maqolada oily ta’lim jarayoni sifatini oshirish orqali talabalarning
kasbiy kommunikativ kompetentsiyasini rivojlantirishga qaratilgan rus tilidagi amaliy
mashg'ulotlarda interfaol usullardan foydalanishning asosiy tushunchalarini berishning ilmiy-
nazariy asoslari yoritiladi hamda kelajak kasbining mohiyatini aks ettiruvchi innovatsion ta’lim
texnologiyalari kasbiy kasbni shakllantiruvchi mohiyatlar ochib beriladi.
Kalit so'zlar:
innovatsion yondashuv, interfaol usullar, pedagogik texnologiyalar,
kommunikativ-faol yondashuv, nutq
madaniyati, fanlararo
integratsiya, innovatsion
texnologiyalar, didaktik jarayon, kongnitiv faoliyat.
SCIENTIFIC AND THEORETICAL BASIS OF INCREASING THE QUALITY OF THE
HIGHER EDUCATION PROCESS BASED ON INNOVATIVE APPROACHES
Abstract.
In this article, the scientific-theoretical basis of providing the basic concepts of
the use of interactive methods in practical classes in the Russian language, aimed at improving
the quality of the family education process, and the development of professional communicative
competence of students, and the essences of innovative educational technologies that reflect the
essence of the future profession, and the essences of the professional profession are revealed. .
Key words:
innovative approach, interactive methods, pedagogical technologies,
communicative-active approach, speech culture, interdisciplinary integration, innovative
technologies, didactic process, cognitive activity.
НАУЧНО-ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ПОВЫШЕНИЯ КАЧЕСТВА
ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ НА ОСНОВЕ ИННОВАЦИОННЫХ ПОДХОДОВ
Аннотация.
В данной статье обосновываются научно-теоретические основы
обоснования основных концепций использования интерактивных методов на практических
занятиях по русскому языку, направленных на повышение качества процесса семейного
воспитания, а также сущность инновационных образовательных технологий,
отражающих суть Будущая профессия, раскрыты сущности профессиональной
профессии.
Ключевые слова:
инновационный подход, интерактивные методы, педагогические
технологии, коммуникативно-деятельный подход, культура речи, межпредметная
интеграция, инновационные технологии, дидактический процесс, познавательная
деятельность.
Ta’limdagi innovatsiyalar ta’lim mazmuni, ta’lim muassasalari tuzilmasi, ta’lim
jarayonlari texnologiyasi, o‘qitish va tarbiyalash metod va vositalarining o‘zgarishi bilan bog‘liq.
Innovatsiyalar ta'limni boshqarish mexanizmiga ham tegishli.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
625
“Innovatsiya” atamasining paydo bo‘lishi “rivojlanish” atamasining uzoq davom etgan
evolyutsiyasi bilan bog‘liq bo‘lib, u Aristotelning falsafiy ta’limotiga mos ravishda, so‘ngra
klassik lotin adabiyotida paydo bo‘lgan. Ammo shuni ta'kidlash kerakki, u oddiy ma'noda
ishlatilgan: Aristotelda "fikrlarni ochish"; Tsitseronning "kitobning ochilishi". Faqat N. Kazanskiy
bilangina bu tushuncha chinakam falsafiy mazmun kasb etdi, ya'ni: chiziq - nuqtaning ochilishi.
Faylasuf olim bu so‘zni falsafiy atama sifatida yangi shakllanish, eskining yangiga aylanishi
jarayonini ifodalash uchun ishlatgan birinchi olim bo‘ldi.
Ta'limdagi innovatsion texnologiyalar - bu ma'lum mexanizm bo'lib, u orqali ta'lim
tizimining yangi vosita va usullaridan foydalaniladi, hamda real dunyoda gavdalanadi. Endi
ko'pchilik "interfaol texnologiyalar va usullar", "innovatsiyalar", "multimmedia o'quv
materiallari" va boshqalar kabi tushunchalarni biladi va eshitib bo’lgan.
Xo’sh, Innovatsiyalar ta'limga qanday ta'sir qiladi?
“Innovatsiya” atamasining paydo bo‘lishi “rivojlanish” atamasining uzoq davom etgan
evolyutsiyasi bilan bog‘liq bo‘lib, u Aristotel falsafiy ta’limotiga mos ravishda, so‘ngra klassik
lotin adabiyotida paydo bo‘lgan. Ammo shuni ta'kidlash kerakki, u oddiy ma'noda ishlatilgan:
Aristotelda "fikrlarni ochish"; Tsitseronning "kitobning ochilishi". Faqat N. Kazanskiy bilangina
bu tushuncha chinakam falsafiy mazmun kasb etdi, ya'ni: chiziq - nuqtaning ochilishi. Bo'ri K.F.
bu so‘zni falsafiy atama sifatida yangi shakllanish, eskining yangiga aylanishi jarayonini ifodalash
uchun ishlatgan birinchi olim bo‘ldi.
Fanda “innovatsiya” atamasi birinchi marta 19-asrda antropologiya va etnografiya fanlarini
oʻrganishda qoʻllanila boshlandi. 20-asrda J.A.Shumpeter “innovatsiya” atamasini iqtisodiy
kategoriya sifatida ilmiy jihatdan muomalaga kiritdi. Uning ilmiy ishlari yangi bilim sohasi -
innovatsiya - inson faoliyatining yangi turlari va usullarini ijtimoiy-madaniy me'yor va
qonuniyatlarga aylantirish haqidagi fanning shakllanishiga asos bo'ldi. XXI asr boshlariga kelib
inson o'zining intellektual takomillashuvi jarayonida innovatsiyalarni yaratish orqali o'z-o'zini
rivojlantirishning muhim qobiliyatidan faol foydalana boshladi. To‘xtovsiz intellektual bilimni o‘z
faoliyatining maqsadi va shakli sifatida tanlagan shaxs o‘zini va tevarak-atrofni bilish, bilim
sohasini yanada kengaytirishda o‘z aql-zakovati kuchidan foydalanish kabi noyob qobiliyatga ega
bo‘ladi. Shuni ta'kidlash kerakki, innovatsion jarayonlar faoliyat turlarini o'zgartirmaydi, balki
ularning texnologik qobiliyatini to'g'ridan-to'g'ri ishlab chiqarish kuchi sifatida ishlatish,
odamlarni boshqa biologik mavjudotlardan ajratib turadigan narsa - yangi bilimlarni yaratish,
tafakkurni o’stirish qobiliyatidir.
Yuqorida aytilganlarga asoslanib, innovatsiya mazmunini ijtimoiy-madaniy tizimlarning
taraqqiyoti jarayonida o'zgarib turadigan inson ehtiyojlarini qondirish maqsadida innovatsiyalarni
yaratish, tarqatish va foydalanishning murakkab jarayoni sifatida ko'rsatish mumkin. Har qanday
yangilik - bu allaqachon mavjud bo'lgan eskilik yoki narsaning o'zgarishi.
Innovatsion jarayonlar pedagogik faoliyat sohasini ham chetlab o‘tmadi. Pedagogik
jarayondagi innovatsiyalarni rivojlanish yo‘lini tutgan oily ta’lim muassasasidagi o‘zgarishlarning
alohida holati sifatida ham ko‘rish mumkin. Shuni esda tutish kerakki, ta'lim muassasalari
o'zgarishlarning o'zi uchun emas, balki kengroq rivojlanish jarayonining bir qismi bo'lganligi
sababli o'zgaradi va atrofdagi jamiyat, uning talablari va imkoniyatlariga javob berishi kerak
bo’ladi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
626
Ular o'zlari faoliyat ko'rsatayotgan tashqi muhitga doimo moslashishga majbur bo'lib, ayni
paytda uning o'zida ham o'zgarishlar yuzaga keladi va sifat-samaraning yuksalishiga olib boradi.
Ta'lim muassasasidagi innovatsion o'zgarishlar, R.V. Ovcharovaning fikricha, quyidagi jihatlarga
taalluqli bo'lishi mumkin:
- asosiy tuzilmada, foydalaniladigan texnologiyada;
- moddiy-texnik va uslubiy ta'minlashda;
- boshqaruv tuzilmalari va jarayonlarida;
- tashkiliy madaniyatda;
- xalqning o'zida;
- tashkilot faoliyati samaradorligida va boshqalar.
V.A. Liaudisning fikricha, bugungi kunda jamiyatda sodir bo'layotgan o'zgarishlar doimo
ta'lim muassasalari ishidagi sifat o'zgarishlarga sabab bo’ladi. “Innovatsiya” va
“takomillashtirish” tushunchalari o'rtasidagi munosabat e'tiborga loyiqdir. L.I. Bojovichning
nuqtai nazariga asoslanib shuni ta’kidlash mumkinki, innovatsiyaning maqsadi - faoliyat
samaradorligini, uning sifatini oshirish, xodimlar va "mijozlarning" ish natijalaridan qoniqishini
oshirish; innovatsiya tushunchasi tadbirkorlikda - e'tibor, "hushyorlik" bilan ham belgilanadi va
ishni yaxshilash uchun yangi imkoniyatlaryaratadi. "Innovatsiya" va "takomillashtirish" so'zlari
o'rtasidagi asosiy farq shundaki, innovatsiya qo'shimcha qiymat yaratishga imkon beradi va uni
amalga oshirish bilan bog'liq. Ushbu yondashuv doirasida innovatsiya muvaffaqiyatli amalga
oshirilmaguncha va natija bermaguncha innovatsiya hisoblanmaydi. Innovatsiya jarayonlarni,
mehnat "mahsulotlarini" va faoliyatni (innovatsion faoliyatni) tashkil etish strategiyasini tubdan
va bosqichma-bosqich o'zgartirishni nazarda tutishi mumkin. Shunday qilib, innovatsiya turli
nuqtai nazardan - texnologiya, iqtisodiy rivojlanish, siyosiy masalalar, pedagogik jarayondagi
o'zgarishlar va boshqalar bilan bog'liq holda ko'rib chiqiladi. Shunga ko'ra, ilmiy adabiyotlarda bu
mavzuda turli xil yondashuvlar mavjud. Shu bilan birga, o’rnida aytish kerakki, umumiylikni ham
aniqlash mumkin: innovatsiya deganda odatda yangi va o'ziga xos foydali va samarali narsalarni
joriy etish tushuniladi (masalan, yangi mexanizmlar, usullar, texnikalar, mahsulotlar, xizmatlar).
Innovatsiya insonning ma'naviy ehtiyojlari, ijtimoiy va siyosiy o'zgarishlar, ijtimoiy hayotdagi
yangi hodisalar bilan bog'liq. Ularning tashqi ko'rinishi jamiyatning yangi hayot sifatiga,
ta'limning yangi sifatiga bo'lgan ehtiyojining ortib borayotganidan dalolat beradi.
Miniyarov V.M. oily ta'limdagi innovatsion yondashuvlar zamonaviy ilm-fanning diqqat-
e'tibori mavzusi ekanligini ta'kidlaydi. Ilmiy-tadqiqot ishlari bir qator yo‘nalishlarda olib boriladi:
innovatsion pedagogik faoliyatning mohiyati, uning tuzilishi va tasnifi; pedagogik
innovatsiyalarni qo‘llash va amalga oshirish mexanizmlari; innovatsion faoliyatning umumiy va
o'ziga xos xususiyatlari; innovatsiya
Zamonaviy ta’lim tizimida qanday innovatsion texnologiyalardan foydalanish mumkin?
• Zamonaviy ta'lim texnologiyalari
• Muammoli ta’lim texnologiyasi
• Ko'p bosqichli o'qitish
• O'qitishning tadqiqot usuli
• Ma'ruza-seminar kredit tizimi texnologiyasi
• O'qitishda o'yin usullaridan foydalanish texnologiyasi
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
627
• Hamkorlikda texnologiyani o'rganish
• Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari
O‘qituvchilar zamonaviy ilm-fanning innovatsion yutuqlaridan foydalanishi orqali oliy
ta’lim sifatini oshirishini ta’minlashning asosiy jihatlarini ko‘rib chiqdik. Ta'limdagi
innovatsiyalar ta'lim mazmuni, ta'lim muassasalari tuzilmasi, ta'lim jarayonlari texnologiyasi,
o'qitish va tarbiyalash usullari va vositalarining o'zgarishi bilan bog'liq. Innovatsiyalar ta'limni
boshqarish mexanizmiga ham tegishli. Zamonaviy sharoitda innovatsion faoliyat ta’lim sifati va
raqobatbardoshligini oshirishning eng muhim vositasi hisoblanadi. Innovatsion yondashuv ta'lim
va fanning faol o'zaro ta'siri natijasida yangi bilimlarni yaratish jarayonida o'rganishni o'z ichiga
oladi. Oliy ta'limni rivojlanishning innovatsion yo'liga o'tishga boshlang’ich bilimlar, o'quv
jarayonining o'zi va ishlab chiqarish integratsiyasi orqali erishish mumkinligi ta’kidlanadi.
Intellektual resurslar ta'lim amaliyotiga tobora ko'proq jalb etilmoqda. Ilmiy tadqiqot va
ishlanmalar innovatsion ta’limning asosi va shartidir. Binobarin, fan va ta’limning rivojlanishi
innovatsiyalarni o‘zlashtirish va tarqatish maqsadi bilan birlikni ifodalaydi. Innovatsiya
zamonaviy ta'limning eng muhim aqliy ilmiy faoliyati bo'lib, u global madaniy o'zgarishlar
jarayoni sharoitida ta'lim tizimini, ayniqsa, kasbiy ta'limni rivojlanishning innovatsion yo'liga
qayta yo'naltirishni talab qiladi. Bu talabalarning ijodiy faolligini rag'batlantirish, ularning ilmiy-
tadqiqot ishlarini amalga oshirishda real ishtirok etishi, fan, kasb-hunar ta'limi va iqtisodiyot
o'rtasidagi bog'liqlikning yangi shakllariga o'tish yo'nalishi bo'yicha o'quv dasturlarini qayta ko'rib
chiqish va yangilashda ifodalanishi kerakligini anglatadi.
Oliy ta’limdagi innovatsiyalar murakkab jarayon bo‘lib, unga ta’sir etuvchi ko‘plab omillar
orasida asosiylaridan biri – dars beruvchini ajratib ko‘rsatish mumkin. Innovatsiyalarning
muvaffaqiyati uning yangilikka bo'lgan munosabatiga, ularni ishlab chiqishdagi ishtirokiga, ijodiy
faolligiga bog'liq. Rivojlanayotgan ta’lim muassasasining innovatsion jarayonlarida bevosita
ishtirok etuvchi aniq mutaxassislardan biri bu pedagogik psixologdir.
A.M. Matyushkin innovatsion faoliyat ko'p jihatdan unga mavjud psixologik tayyorlik
tufayli amalga oshiriladi, deb ta'kidlaydi. Innovatsion faoliyatga tayyorlik bilan biz o'qituvchi
jamoasining o'z pedagogik faoliyatini rivojlantirishga yo'naltirilganligini, shuningdek,
o'quvchilarni tarbiyalashdagi dolzarb muammolarni aniqlash qobiliyatini belgilaydigan
fazilatlarning yig'indisi deb qaraymiz va ularni hal etishning samarali usullarini joriy etishning
nazariy asoslarini ko’rsatib o’tamiz.
O‘qituvchining innovatsion faoliyatga tayyorgarligining birinchi komponenti bu aynan shu
faoliyatga qo‘shilish motivatsiyasidir. Motivatsion intilish inson uchun uning faoliyatiga ma'no
beradi. Motivatsiyaning yo'qligi o'qituvchining diqqat markazida bo'lgan innovatsion faoliyatga
tayyor emasligini ko'rsatadi. Moddiy motivatsiya yoki muvaffaqiyatsizlikka yo'l qo'ymaslik motivi
innovatsiyalarga zaif tayyorgarlikka mos keladi. Innovatsion faoliyatga yuqori tayyorgarlik
darajasi yetuk motivatsion tuzilmaga mos keladi, unda o'z-o'zini anglash va o'z-o'zini rivojlantirish
qadriyatlari yetakchi rol o'ynaydi.
Ko'rib chiqilayotgan jarayonning ikkinchi komponenti - oliy ta'limi natijalariga
qo'yiladigan zamonaviy talablar to'g'risidagi bilimlar majmuasi, boshqacha aytganda, mavjud
pedagogik amaliyotni rivojlantirish uchun ehtiyoj va imkoniyatlarni belgilaydigan barcha narsalar
haqida bo’lib hisoblanadi. Ammo innovatsion ta'lim modellari, dasturlari va texnologiyalari
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
628
mavjudligi haqida bilishning o'zi etarli emas. O'qituvchi imkoniyatlar makonida yaxshi harakat
qila olishi va to'g'ri tanlov qila olishi uchun u ulardan samarali foydalanish shartlarini yaxshi bilishi
kerak. Faoliyatdagi har qanday o'zgarish nafaqat tegishli, balki real bo'lishi kerak, ya'ni ma'lum bir
ta’lim dargohida mavjud shartlarga mos kelishi lizim. Agar, masalan, o‘qituvchi o‘z ishini
rivojlantiruvchi, muammoli yoki ilmiy-tadqiqot o‘qitish texnologiyasini amalga oshirish orqali
qurmoqchi bo‘lsa va umuman, maktabda pedagogik jarayon bilimga yo‘naltirilgan model asosida
qurilgan bo‘lsa, u shuni bilishi kerakki, bunday sharoitda innovatsion texnologiyani faqat qisman
qo'llash mumkin.
O'qituvchining innovatsion faoliyatga tayyorgarligining uchinchi komponenti - bu
o'qituvchi ega bo'lgan bilimlar va ushbu faoliyat muammolarini hal qilish usullari, ya'ni pedagogik
innovatsiyalar sohasidagi kompetentsiyadir. Bu jihatdan innovatsion faoliyatga yaxshi
tayyorgarlik ko’rgan o‘qituvchi: pedagogik innovatsiya tushunchalari majmuasini biladi; ta’lim
muassasasida innovatsion faoliyatning o‘rni va rolini, uning ta’lim faoliyati bilan bog‘liqligini
tushunadi; asosiy bo'limlarni biladi, pedagogik tizimlarini rivojlantirish tomon harakat qiladi;
o‘qituvchilar tajribasini o‘rganishda innovatsion yondashuvni biladi; pedagogik tizimlar, o‘quv
dasturlari, texnologiyalari va didaktik o‘quv qurollarini tanqidiy tahlil qilishni biladi; o‘quv
jarayonini takomillashtirish bo‘yicha innovatsion takliflarni ishlab chiqish va asoslashni biladi;
innovatsiyalarni joriy etish bo'yicha loyihalarni ishlab chiqishni biladi; eksperimental ish uchun
maqsadlarni belgilash va uni rejalashtirishni biladi; loyihalarni amalga oshirish va tajribalar
o‘tkazish bo‘yicha ishchi guruhlarda ishlashni biladi; oliygoh innovatsion faoliyat tizimini tahlil
qilish va baholashni biladi; o'zini sub'ekt sifatida tahlil qilish va baholashni biladi.
Zamonaviy sharoitda innovatsion faoliyatga tayyorlik o‘qituvchining eng muhim kasbiy
sifati bo‘lib, usiz yuqori pedagogik mahoratga erishib bo‘lmaydi.
E'tibor qaratsak, V.M. Miniyarov innovatsion faoliyatni rivojlantirish modelini taqdim etdi,
va u quyidagilardan iborat:
- maqsad, vazifalar, to'rt komponent (uslubiy, mazmuniy, texnologik, uslubiy);
- innovatsion g‘oyalarni ishlab chiqish (mavjud innovatsiyalar bilan tanishish; innovatsion
g‘oyalarni ishlab chiqish va ulardan foydalanish; innovatsion g‘oyalarni ijodiy amalga oshirish);
natija:
- kasbiy va shaxsiy rivojlanish darajasi;
- ijodiy rivojlanish darajasi.
Demak, innovatsion pedagogik faoliyat murakkab dinamik jarayon bo‘lib, uning markaziy
figurasi o‘qituvchi hisoblanadi. O'qituvchining innovatsion tayyorgarligini shakllantirish
quyidagilardan iborat: motivlar va moyilliklarga asoslangan kasbiy faoliyatni ongli tahlil qilish,
pedagogik voqelikni muammolilashtirish va ziddiyatlilashtirish, pedagogik standartlarga tanqidiy
munosabat, ma'nolar tizimini aks ettirish va qurish, atrof-muhit va kasbiy faoliyatga innovatsiyalar
kiritish, dunyoga ijodiy o'zgaruvchan munosabat va o'zini o'zi anglash istagi. L.S. Podimova
o'qituvchilarni innovatsion pedagogik faoliyatga tayyorlash tizimining o'ziga xos modelini taklif
etadi. U, xususan, o'qituvchini innovatsion pedagogik faoliyatga tayyorlash bosqichlarini ishlab
chiqdi: ijodiy izlanish texnologiyasini qo'llash qobiliyatini rivojlantirish, ilmiy bilimlar
metodologiyasi asoslarini, psixologik-pedagogik tadqiqotlarni o'zlashtirish, innovatsion faoliyat
texnologiyasini o'zlashtirish, pedagogik jarayonga innovatsiyalarni joriy etish bo‘yicha
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
629
eksperimental maydonda bajariladigan amaliy ishlar innovatsion yondashuv asosida o'qitish
sharoitida o'qituvchining kasbiy faoliyatini psixologik ta'minlash nafaqat zamonaviy psixologiya-
pedagogika fanidan, balki amaliyotdan ham alohida e'tibor talab qiladi.
Xulosa: Innovatsion ta’lim texnologiyalari Xalqaro tajribasi shuni ko'rsatadiki, kasb-hunar
ta'limi sohasida kadrlar tayyorlash sifati ustuvor bo'lgan, mavjud va shunday bo'ladi. Bu ta'lim
muassasalari rahbarlarini kadrlar tayyorlash samaradorligini oshirish uchun yangi texnologiyalarni
izlashga undamoqda. Ta'lim islohotlari sharoitida kasb-hunar ta'limida turli pedagogik
yangiliklarni joriy etishga qaratilgan innovatsion yondashuvlar alohida ahamiyat kasb etmoqda.
Ular didaktik jarayonning barcha tomonlarini: uni tashkil etish shakllarini, o'qitishning mazmuni
va texnologiyalarini, o'quv va pedagogik-psixologik faoliyatni qamrab olmoqda. Kelajak
kasbining mohiyatini aks ettiruvchi innovatsion ta’lim texnologiyalari kasbiy kasbni
shakllantiradi.
Biz texnik, texnologik va boshqa bilimlarni o‘zgartirish va tizimlashtirish, talabalarni
namunaviy texnologik vaziyatlarni modellashtirish va tahlillashtirish asosida ularni yechimini
topish yo‘llari bilan qurollantirish yo‘li bilan tayyorlash jarayonida amaliy texnologik masalalarni
yechishda foydalanish kompetensiyalarini rivojlantirishni amalga oshirish sharti namunaviy
masalalarni to’g’ri tanlash hisoblanadi.
Biz fanlararo o'quv-texnologik muammolarda ham ularning muammolilik darajasini
farqladik, bu esa talaba muammoni hal qilish uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarning etishmasligi
deb hisoblanadi.
REFERENCES
1.
Кaрaмaтовнa, М. A. (2023). ФOPМИPOВAНИE В ЯЗЫКOЗНAНИИ ТEOPИИ
CEМAНТИЧECКOГO ПOЛЯ.
2.
Musayeva, A. (2023). MADANIYATSHUNOSLIK YONDASHUVI ASOSIDA
TALABA-YOSHLARNING
KOMMUNIKATIV
KOMPETENSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH. Science and innovation, 2(Special Issue 9), 97-99.
3.
Musayeva, A. (2023). RUSSIAN LANGUAGE IN AN INTERCULTURAL
ENVIRONMENT. Modern Science and Research, 2(4), 182–186. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/19208
4.
Мусаева, А. (2023). ГАРМОНИЯ ЧЕЛОВЕКА И ПРИРОДЫ В ТВОРЧЕСТВЕ
ПАУСТОВСКОГО. Современная наука и исследования , 2 (6), 113–115.
5.
Мусаева Амина Караматовна. (2023). ФОРМИРОВАНИЕ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ
КОММУНИКАТИВНОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ СТУДЕНТОВ ВУЗА ЧЕРЕЗ
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИННОВАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ НА ЗАНЯТИЯХ ПО
ДИСЦИПЛИНЕ «КУЛЬТУРА РЕЧИ И ОБЩЕНИЯ». Международный журнал
педагогики , 3 (11), 85–89.
https://doi.org/10.37547/ijp/Volume03Issue11-17
6.
Shokir
o’g’li,
S.
U.
(2023).
MAHALLANING
JAMIYAT
IJTIMOIY
TARAQQIYOTIDAGI O’RNI. Научный Фокус, 1(6), 369-371.
7.
Sadullayev, U. (2024). THE NEIGHBORHOOD IS THE CRADLE OF VALUES.
Modern
Science
and
Research
,
3
(1),
607–613.
Retrieved
fromhttps://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/28343
8.
Sadullayev, U. (2023). ABOUT THE EMERGENCE OF THE CONCEPT OF
NEIGHBORHOOD.
Modern Science and Research
,
2
(12), 722-727.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
630
9.
Sadullayev Umidjon Shokir O’g’li. (2023). THE IMPORTANCE OF THE MAHALLA
SYSTEM’S REFORMATIONS IN NEW UZBEKISTAN. International Journal Of
History And Political Sciences, 3(10), 25–30.
https://doi.org/10.37547/ijhps/Volume03Issue10-05
10.
Sadullayev Umidjon Shokir o’g’li. (2023). The History of the Creation and Formation of
the Neighborhood. American Journal of Language, Literacy and Learning in STEM
Education
(2993-2769),
1(10),
480–485.
Retrieved
from
https://grnjournal.us/index.php/STEM/article/view/2142
11.
O’gli, S. U. S. (2023). ELUCIDATION OF ISSUES OF THE HISTORY OF BUKHARA
GUZARS IN OA SUKHAREVA AND HER STUDIES.
International Journal Of History
And Political Sciences
,
3
(11), 30-35.
12.
Sadullayev, U. (2023). ABOUT THE EMERGENCE OF THE CONCEPT OF
NEIGHBORHOOD. Modern Science and Research, 2(12), 722–727.
13.
Shokir o’gli, S. U. (2023). The Essence of State Policy on Youth in New Uzbekistan.
American Journal of Language, Literacy and Learning in STEM Education (2993-2769)
,
1
(9), 554-559.
14.
Sadullayev, U. (2023). THE ROLE OF THE NEIGHBORHOOD IN RAISING A
SPIRITUALLY MATURE GENERATION.
Modern Science and Research
,
2
(10), 488-
493.
15.
Sadullayev, U. (2023). O’zbekistonda xotin-qizlarga berilayotgan e’tibor: mahalla
boshqaruvida xotin-qizlarning roli. In
Oriental Conferences
(Vol. 1, No. 1, pp. 551-556).
ООО «SupportScience».
16.
Sadullayev, U. (2023). THE ROLE OF THE NEIGHBORHOOD IN THE SOCIAL
DEVELOPMENT OF SOCIETY.
Modern Science and Research
,
2
(10), 755-757.
17.
Shokir o'gli, U. S. (2023). MILLIY QADRIYATLARIMIZ ASROVCHISI.
Journal of
new century innovations
,
35
(1), 79-80.
18.
Sadullayev, U. (2023). THE ROLE OF WOMEN IN NEIGHBORHOOD
MANAGEMENT IN UZBEKISTAN.
Modern Science and Research
,
2
(9), 132-135.
19.
Ollomurodov Arjunbek Orifjonovich. (2023). Metaphoric Analysis of “The Kite Runner”
by Khaled Hosseini.
American Journal of Language, Literacy and Learning in STEM
Education
(2993-2769)
,
1
(10),
573–578.
Retrieved
from
https://grnjournal.us/index.php/STEM/article/view/2175
20.
Ollomurodov A. (2024). REFLECTION OF HUMAN PSYCHOLOGICAL AND
EMOTIONAL STATE IN LITERARY DISCOURSE.
Modern Science and Research
,
3
(1), 600–606.
21.
Orifjonovich, O. A. (2024). INSON PSIXOLOGIK-EMOTSIONAL HOLATINING
BADIIY DISKURSDA AKS ETTIRILISHI.
22.
Ollomurodov Arjunbek Orifjonovich. (2023). LANGUAGE AND SOCIETY IN
CINEMATIC DISCOURSE.
International Journal Of Literature And Languages
,
3
(12),
44–50. https://doi.org/10.37547/ijll/Volume03Issue12-09
23.
Ollomurodov, A. (2023). COMPARATIVE ANALYSIS OF THE TRANSLATION OF
CONCEPTUAL METAPHORS IN UZBEK AND ENGLISH.
Modern Science and
Research
,
2
(12), 608-614.
24.
Orifjonovich, O. A. (2023). The Main Features of Conceptual Metaphors in Modern
Linguistics.
American Journal of Language, Literacy and Learning in STEM Education
(2993-2769)
,
1
(9), 365-371.
25.
Orifjonovich, O. A. (2023). INGLIZ VA OZBEK TILIDAGI KONSEPTUAL
METAFORALAR TARJIMASINING QIYOSIY TAHLILI.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
631
26.
Ollomurodov, A. (2023). CINEMA DISCOURSE ANALYSIS AND THEORETICAL
FOUNDATIONS IN LINGUISTICS. Modern Science and Research, 2(10), 500-505.
27.
Ollomurodov, A. (2023). MULTIDISCIPLINARY AND INTERDISCIPLINARY
STUDY OF METAPHOR. Modern Science and Research, 2(9), 136-139.
28.
Orifjonovich, O. A. (2023). METAFORANING KO'P TARMOQLI VA FANLARARO
O'RGANILISHI.
29.
Orifjonovich, O. A. (2023). KINODISKURS LINGVISTIK SISTEMANING BIR QISMI
SIFATIDA. O'ZBEKISTONDA FANLARARO INNOVATSIYALAR VA ILMIY
TADQIQOTLAR JURNALI, 2(23), 208-211.
30.
Orifjonovich, O. A. (2023). Cognitive-Discursive Approach to the Analysis Of Film
Discourse. International Journal Of Literature And Languages, 3(10), 25-31.
31.
Sulaymonovna, Q. N., Tashpulatovna, K. M., & Orifjonovich, O. A. (2023). COGNITIVE
AND LINGUOCULTURAL CHARACTERISTICS OF. VOLUME, 3, 30-35.
32.
Sulaymonovna, Q. N., & Orifjonovich, O. A. (2023). XOLID HUSAYNIYNING
ASARLARI TARJIMALARIDA KONSEPTUAL METAFORALAR TALQINI VA.
33.
Sulaymonovna, Q. N., Tashpulatovna, K. M., & Orifjonovich, O. A. (2023). COGNITIVE
AND LINGUOCULTURAL CHARACTERISTICS OF METAPHORS. Finland
International Scientific Journal of Education, Social Science & Humanities, 11(3), 849-
854.
34.
Мусаева Амина Караматовна. (2023). ФОРМИРОВАНИЕ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ
КОММУНИКАТИВНОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ СТУДЕНТОВ ВУЗА ЧЕРЕЗ
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИННОВАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ НА ЗАНЯТИЯХ ПО
ДИСЦИПЛИНЕ «КУЛЬТУРА РЕЧИ И ОБЩЕНИЯ». Международный журнал
педагогики 3 (11), 85–89. https://doi.org/10.37547/ijp/Volume03Issue11-17
35.
Мусаева
Амина
Караматовна. (2024). Формирование
коммуникативной
компетентности студентов.
Информационные горизонты: Американский журнал
инноваций в области библиотечного дела и информатики (2993-2777)
,
2
(1),156-
164. Извлечено из https://grnjournal.us/index.php/AJLISI/article/view/2817
36.
Мусaeвa, А. (2024). ПРИМЕНЕНИЕ ИННОВАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ НА
ЗАНЯТИЯХ РУССКОГО ЯЗЫКА. В CENTRAL ASIAN JOURNAL OF EDUCATION
AND
INNOVATION
(Т.
3,
Выпуск
1,
сс.
158–165).
Zenodo.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10500272
37.
Кaрaмaтовнa, М. A. (2023). ФOPМИPOВAНИE В ЯЗЫКOЗНAНИИ ТEOPИИ
CEМAНТИЧECКOГO ПOЛЯ.
38.
Musayeva, A. (2023). MADANIYATSHUNOSLIK YONDASHUVI ASOSIDA
TALABA-YOSHLARNING
KOMMUNIKATIV
KOMPETENSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH. Science and innovation, 2(Special Issue 9), 97-99.
39.
Musayeva, A. (2023). RUSSIAN LANGUAGE IN AN INTERCULTURAL
ENVIRONMENT. Modern Science and Research, 2(4), 182–186. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/19208
Предмет и задачи методики преподавания русского языка в образовательных
учреждениях МА Караматовна RESPUBLIKA PEDAGOGLAR JURNALI 3 (3), 209-
210
41.
Мусаева, А. (2023). ГАРМОНИЯ ЧЕЛОВЕКА И ПРИРОДЫ В ТВОРЧЕСТВЕ
ПАУСТОВСКОГО. Современная наука и исследования , 2 (6), 113–115.
42.
4. Formation of Professional Communicative Competence in University Students through
the Use of Innovative Technologies. Musaeva Amina Karamatovna. INTERNATIONAL
JOURNAL ON ORANGE TECHNOLOGY.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
632
https://journals.researchparks.org/index.php/IJOT. e-ISSN: 2615-8140 | p-ISSN: 2615-70
43.
Zayniddinovna, T. N. (2021). The Image of the Eastern Ruler in the Works of Christopher
Marlowe.
CentralAsianJournalOfSocialSciencesAndHistory
,
2
(10), 10-14.
44.
Zayniddinovna, T. N. (2022). The Problem of “A Strong Personality” in
Shakespeare’Dramas: Richard III and Macbeth.
MiddleEuropeanScientificBulletin
,
20
, 7-
10.
45.
Zaynitdinovna, T. N. (2022). Lyrical Dialogue in Shakespeare's Poems as a Reflection of
Renaissance Anthropocentrism and a Strong Personality.
MiddleEuropeanScientificBulletin
,
21
, 120-125.
46.
Ташева, Н. З. (2022). КРИСТОФЕР МАРЛОУ (ЛИТЕРАТУРНЫЙ АНАЛИЗ):
ТАМЕРЛЕН
ВЕЛИКИЙ
КАК
ТИП
ЛИЧНОСТИ
ВОСТОЧНОГО
ПРАВИТЕЛЯ.
EurasianJournalofAcademicResearch
,
2
(2), 234-239.
47.
Zayniddinovna, T. N. (2022). THE CHARACTER OF STRONG PERSONALITY
ACCORDINGLY WITH EASTERN THEMATICS IN CHRISTOPHER MARLOWE’S
PLAY" TAMBURLAINE THE GREAT".
InternationalJournalOfLiteratureAndLanguages
,
2
(08), 9-14.
48.
Zayniddinovna, T. N. (2022). STRONG PERSONALITY’S ARTISTIC AND POETIC
REFLECTION
IN
THE
RENAISSANCE
EPOCH.
InternationalJournalOfLiteratureAndLanguages
,
2
(11), 43-51.
49.
nafisaZayniddinovna, T. (2022). Lexico-Semantic Word Production as a Way of Forming
Theater
Terminology
of
the
English
Language.
AmericanJournalofSocialandHumanitarianResearch
,
3
(10), 144-150.
50.
Zayniddinovn, T. N., &Sharofiddinovich, S. S. (2021). General cultural and educational
values of ancient-classic latin language.
CentralAsianJournalofTheoreticalandAppliedScience
,
2
(5), 77-80.
51.
Zayniddinovna, T. N. (2023). CHARACTERIZATION OF THE IMAGE OF AMIR
TEMUR IN CHRISTOPHER MARLOWE'S DRAMA" TAMERLANE THE
GREAT".
InternationalJournalOfLiteratureAndLanguages
,
3
(02), 36-43.
52.
Zayniddinovna, T. N. (2023). CHARACTERIZATION OF THE IMAGE OF AMIR
TEMUR IN CHRISTOPHER MARLOWE'S DRAMA" TAMERLANE THE
GREAT".
InternationalJournalOfLiteratureAndLanguages
,
3
(02), 36-43.
53.
Tasheva, N. (2023). EXPRESSION OF LEXICAL-SEMANTIC AND SOCIO-
SPIRITUAL PARAMETERS IN THE CREATION OF GREAT HUMAN FIGURES IN
ENGLISH RENAISSANCE DRAMA.
Академические исследования в современной
науке
,
2
(21), 50-57.
54.
Tasheva, N. (2023). LINGUISTIC AND STYLISTIC FEATURES OF THE TRAGEDY"
TAMERLANEE THE GREAT".
Общественные науки в современном мире:
теоретические и практические исследования
,
2
(8), 11-14.
55.
Tasheva, N. (2023). " TAMERLANE THE GREAT" AS A PHENOMENON OF THE
WORLDVIEW OF RENAISSANCE HUMANISM.
Педагогика и психология в
современном мире: теоретические и практические исследования
,
2
(9), 24-27.
56.
Tasheva, N. (2023). EXPLORING THE RICH TAPESTRY OF LINGUISTICS: A
COMPREHENSIVE
OVERVIEW.
Scienceandinnovationintheeducationsystem
,
2
(11),
51-57.
57.
Tasheva, N. (2023). SEMANTIC ANALYSIS OF LEXEMES WITHIN THE CONCEPT
OF THE IDEA OF THE GREAT MAN IN MARLOWE'S DRAMA" TAMERLANE THE
GREAT".
Инновационные исследования в современном мире: теория и
практика
,
2
(18), 90-93.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
633
58.
Tasheva, N. (2023). EXPRESSION OF LEXICAL-SEMANTIC AND SOCIO-
EDUCATIONAL PARAMETERS IN THE CREATION OF A GREAT HUMAN
FIGURE
IN
ENGLISH
RENAISSANCE
DRAMA:
A
COMPREHENSIVE
ANALYSIS.
Solutionofsocialproblemsinmanagementandeconomy
,
2
(7), 11-14.
59.
Tasheva, N. (2023). THE ROLE OF CHRISTOPHER MARLOWE IN THE
DEVELOPMENT
OF
NATIONAL
ENGLISH
DURING
THE
RENAISSANCE.
Modelsandmethodsinmodernscience
,
2
(7), 14-19.
60.
Tasheva, N. (2023). THE IMAGE OF THE EAST IN THE PLAY" TAMERLANE THE
GREAT" BY K. MARLOWE.
InternationalBulletinofAppliedScienceandTechnology
,
3
(3), 113-120.
61.
Tasheva, N. (2023). THE GREAT TAMBURLEN AS THE PSYCHOTYPE OF THE
EASTERN RULER IN THE POETRY OF CHRISTOPHER MARLOW.
Академические
исследования в современной науке
,
2
(4), 52-58.
62.
Tasheva, N. (2022). INDIVIDUALISM OF THE PHENOMENON OF A STRONG
PERSONALITY IN THE AGE OF THE RENAISSANCE.
Евразийский журнал
академических исследований
,
2
(13), 454-462.
63.
Tasheva, N. (2023). LEXICO-SEMANTIC WORD WORK AS A WAY OF FORMING
THE
THEATRICAL
TERMINOLOGY
OF
THE
ENGLISH
LANGUAGE.
ModernScienceandResearch
,
2
(10), 75-83.
64.
Tasheva, N. (2023). EXPRESSION OF LEXICAL-SEMANTIC AND SOCIO-
SPIRITIVE PARAMETERS IN THE CREATION OF GREAT HUMAN FIGURES IN
ENGLISH
DRAMA
DURING
THE
RENAISSANCE.
Modern
Science
and
Research
,
2
(12), 360–366. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-
65.
Shodiev, S. S., Bakaev, N. B., &Tasheva, N. Z. (2021). STUDYING PHILOSOPHICAL
REALITIES OF THE RENAISSANCE EPOCH, BASED ON THE STRUCTURAL
ANALYSIS
OF
PHILOSOPHICAL
TEXTS.
Academicresearchineducationalsciences
,
2
(8), 28-34.
66.
Tasheva, N. (2024). THE ROLE OF INTERACTIVE METHODS IN TEACHING
ENGLISH. Modern Science and Research, 3(1), 12-18.
67.
Tasheva,
N.
(2024).
ENGLISH
LITERATURE
IN
THE
RENAISSANCE
PERIOD.
Журнал академических исследований нового Узбекистана
,
1
(1), 8-13.
68.
Akmal B. (2024). THE GREAT WALL OF THE EARLY MIDDLE AGES -
KANPIRAK WALL. Modern Science and Research, 3(1), 694–698. Retrieved from
