43
TASVIRIY SAN’AT DARSIDA BO’YOQLARDAN FOYDALANISH TEXNIKASI
Madaminjonova Muxlisa Mahmudjon qizi
Andijon davlat pedagogika instituti “Tasviriy san’at va musiqa ta’limi” kafedrasi
“Tasviriy san’at va muhandislik grafikasi” yo’nalishi 2-bosqich talabasi.
e-mail:rizayevaqomarun0@gmail.com
https://doi.org/10.5281/zenodo.10812743
Annotatsiya.
Ushbu maqolada tasviriy san’at darsida o’quvchilarga akvarel va guash
bo’yoqlarining qanday tartibda qo’llanilishi, ushbu bo’yoqlar yordamida qonun qoidalariga rioya
qilgan holda ishlanishi keltirilgan. Asosan bo’yoqlardan to’g’ri foydalanish, u bilan ishlashda
nimalarga e’tibor berish kerak ekanligi yoritilgan.
Kalit so‘zlar:
Akvarel, moybo’yoq, tempera, malbert, planshet, guash, planshet, palitra,
mato.
TECHNIQUES FOR USING PAINTS IN A VISUAL ARTS LESSON
Abstrct.
This article presents students in a fine arts class in the order in which watercolor
and gouache paints are applied, using these paints to work in compliance with the rules of the law.
Basically, it is illuminated what to pay attention to when working with it, using paints correctly.
Keywords:
watercolor, watermark, tempera, malbert, tablet, gouache, tablet, palette,
fabric.
ТЕХНИКА ИСПОЛЬЗОВАНИЯ КРАСОК НА УРОКЕ ИЗОБРАЗИТЕЛЬНОГО
ИСКУССТВА
Аннотация.
В этой статье рассказывается, в каком порядке на уроке
изобразительного искусства ученики наносят акварельные и гуашевые краски, работая с
этими красками в соответствии с правилами закона. В основном освещается правильное
использование краски, на что обращать внимание при работе с ней.
Ключевые слова:
Акварель, водяной знак, темпера, мальберт, планшет, гуашь,
планшет, палитра, ткань.
Tasviriy san’atning muhim xususiyatlaridan biri- inson uchun faqat borliqni, tabiat va
jamiyatdagi voqea- hodisalar va narsalarni bildiribgina qolmay, odamlarga yangi bilim, tasavvur
va tushunchalar berib, ma’naviy boyituvchi, ijodiy yuksalishga boshlovchi omil bolib xizmat
qiladi. Rassomlar voqeani turli uslub xarakter va mazmunda ifodalaydilar. Ana shu tasvirlash
uslubi, xarakteri va mazmuniga ko’ra, san’at asarlari rang tasvir, haykaltaroshlik, memorchilik va
grafika kabi san’at turlariga bo’linadi.Rang tasvir real borliqni voqea hodisalarni bo’yoqlar
44
yordamida asosan qog’oz, taxta, mato va kartonlarda tasvirlanadi.Rang tasvir asarlarini ishlashda
biz guash, akvarel, moybo’yoq, tempera bo’yoqlaridan foydalanamiz
.
Akvarel bilan ishlashda talabga javob beradigon qilib jixozlash kerak. Birinchi o’rinda
planshet va malbertdan foydalanishni bilish kerak. Planshetda foydalanishda qog’ozni tog’ri
tortishni bilish shart. Chunki akvarelda suv bilan ishlanganligi uchun qog’oz usti notekis holga
kelishi mumkin. Shuning uchun birinchi o’rinda qog’oz suvlanib planshetga tarang holda tortilishi
kerak. Keyin bo’yoqning ham sifatiga e’tibor berilishi shart. Ushbu suvli bo’yoqlarda maxsus
qog’oz ishlatiladi. Akvarel bilan ishlashda suv uchun maxsus idish, bo’yoqlarni arashlashtirish
uchun palitra yoki qog’oz bo’lagidan foydalanish maqsadga muvofiq. Akvarel bilan ishlash
texnikasini puxta o’zlashtirish uchun dastlab grizayl uslubi bilan boshlash ma’qul. Bunda o’quvchi
qora, to’q jigarrang va ko’k ranglardan foydalangan holda ishlasa ranglarni qo’yish dastlabki
texnikasini o’rganadi.
Akvarel bilan ishlashda quyidagi qoidalarga rioya qilinishi kerak.
1.
Planshet yoki malbertga qog’oz tog’ri tortilganligi;
2.
Kerakli bo’yoqlar, maxsus suv idish va palitra yoki qog’oz bo’lagi tayyorligi;
3.
Akvarel bo’yog’i uchun maxsus mo’yqalamlar va ular quruq holda bo’lishi
4.
Akvarelda oq rangdan foydalanmaslik, chunki qog’ozning o’zi ushbu vazifani bajaradi;
5.
Qo’yilgan bo’yoq qavati ostidan qog’ozning sirti sezilib turishi;
6.
Birinchi qavatdagi bo’yoq qurimaguncha, ustma-ust boyoqlar bermaslik kerak, chunki
bo’yoqlar biri bilan qo’shilib ketilishi mumkin;
7.
Uchtadan ortiq ranglarni aralashtirmaslik,chunki bo’yoqlarni holati o’zgarib ketadi;
Ushbu qoidalarga amal qilish orqali akvarel bilan ishlash samaradorligini oshirish
mumkin. Akvarelda birinchi ochroq ranglardan foydalangan holda ishlanadi keyin, ketma-ketlik
bilan to’qroq ranglardan foydalangan holda yorug’ soya joylari ajratiladi. Guashda esa buning aksi
ya’ni birinchi to’qroq ranglar qo’yilib undan so’ng ochroq ranglar bilan ishlanadi. Guash
bo’yoqlari akvarelga nisbatan ko’rimsiz, nursiz va tiniq bo’lmaydi. Aynan guash bilan
bajariladigon tasvir qurigach, bir muncha mayin va oqimtir ko’rinishga ega va nursiz ko’ringanligi
sababli asosan amaliy bezak san’atida qollaniladi.Guash bilan ishlashda oq rangdan bemalol
foydalana olish mumkin, chunki yorug’ va blik joylarini ushbu rang orqali ishlash mumkin.
Guashdan shunday foydalanish kerakki, u mo’yqalamda oson olinishi, qog’oz sirtiga tekkis
yopishishi, quriganda uqalanib, surkalib ketmasligi, ostidagi bo’yoq qavatini to’la berkitadigon
bo’lishi shart. Taniqli rang tasvir ustalarining asarlarini kuzatib, guash texnikasidan qanday
foydalanganligini kuzatgan holda bilim tajribalarni boyitish mumkin.
45
REFERENCES
1.
S.Abdirasilоv., N.Tоlipоv - Dastgоhli rangtasvir. “Iqtisоd-mоliya” T.: 2010 4. R.Xasanоv,
Tasviriy san’at asоslari - T.: G`afur G`ulоm nоmidagi nashriyot matbaa-ijоdiy uyi - 2009.
2.
TASVIRIY SAN’AT VA UNI O’QITISH METODIKASI B.N.Oripov 2-nashri Toshkent
– 2012 “Ilm ziyo”
3.
Gusev V.N. Akvarelniye kraski. M. 1970 yil.
4.
Borsh K. Rang tasvir M. 1968 yil.
5.
Qo’ziyev T. , Egamov A. , Nurqobilov A. , “Rang tasvir”, “San’at”. 2003 yil
