ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
539
OLIY O‘QUV YURTLARI TA’LIM SIFATINI NAZORATINI TASHKIL ETISHI
Kurbanova Gullola Bakhramovna
GulDPI Pedagogika kafedrasi
(PhD) katta o‘qituvchi.
+9989-99-476-63-68
Yursunova Nafisa Yo‘ldoshovna
GulDPI 2-kurs talabasi
+9989- 97- 199-50-09
https://doi.org/10.5281/zenodo.11207077
Annotatsiya.
Maqolada bugungi kunning dolzarb ta’limning muammolaridan biri
proffessor-o‘qituvchilarning orasida bo‘lajak o‘qituvchilarning dars mashg’ulotlarini sifatli
tarzda tashkil etishda uchraydigan sabablari va yechimlari to‘g’risida so‘z boradi. talim
mussasalarida o‘quv jarayonini tashkil etish va uning maqsad va vazifalarini amalga oshrishning
asosiy elementlarining pedagogik moxiyatlarini tushuntirish qo‘yilgan maqsadga erishish uchun
o‘qitishning maqsadi, o‘quv mazmunini, o‘quv vositalari, o‘qitish usullari va baxolashning
monitoringini olib borish asosida talimning sifati nazorati tashkil etiladi.
Kalit so‘zlar:
talim mussasa, o‘quv jarayoni, o‘qitish maqsadi, o‘quv mazmuni, o‘quv
vositalari, o‘qitish usullari va baxolash monitoringi.
ORGANIZATION OF EDUCATION QUALITY CONTROL OF INSTITUTIONS OF
HIGHER EDUCATION
Abstract.
The article talks about the causes and solutions of one of the current problems of
today's education among the professors-teachers in the qualitative organization of the lessons of
the future teachers. to organize the educational process in educational institutions and to explain
the pedagogical nature of the main elements of the implementation of its goals and tasks, to carry
out monitoring of the purpose of education, educational content, educational tools, teaching
methods and evaluation on the basis of which quality control of education is organized.
Key words:
educational institution, educational process, educational goal, educational
content, educational tools, teaching methods and evaluation monitoring.
ОРГАНИЗАЦИЯ КОНТРОЛЯ КАЧЕСТВА ОБРАЗОВАНИЯ ВУЗОВ
Аннотация.
В статье говорится о причинах и решении одной из актуальных
проблем современного образования профессорско-преподавательского состава в
качественной организации занятий будущих учителей. организовывать образовательный
процесс в образовательных учреждениях и разъяснять педагогическую природу основных
элементов реализации его целей и задач, осуществлять контроль цели образования,
содержания образования, учебных средств, методов обучения и оценки на основе из них
организован контроль качества образования.
Ключевые слова:
образовательное учреждение, образовательный процесс,
образовательная цель, образовательное содержание, образовательные инструменты,
методы обучения и мониторинг оценки.
O‘zbekiston oliy talim muassasalarida o‘quv jarayonining tashkil etilishi va olib borilishi
birinchi navbatda boshqaruv mexanizimining to‘g’ri tanlanishiga bog’liqdir. Boshqarishning bosh
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
540
vazifalaridan biri o‘quv jarayonlarining tashkil etish va uning sifatini nazoratini olib borishdan
iborat.
Shunga asosan talim mussasalarida o‘quv jarayonini tashkil etish va uning maqsad va
vazifalarini amalga oshrishning asosiy elementlarining pedagogik moxiyatlarini tushuntirish
qo‘yilgan maqsadga erishish uchun o‘qitishning maqsadi, o‘quv mazmunini, o‘quv vositalari,
o‘qitish usullari va baxolashning monitoringini olib borish asosida talimning sifati nazorati tashkil
etiladi.
Talim muassasalarida talimning sifatini nazoratini olib borishdan oldin, o‘quv
jarayoniniilmiy asosda tashkil etishda xar bir raxbar (fakultet dekani) quydagi vazifalarin mazmun
va mohiyatini mukammal bilishi va ularning bajarilishini sifat ko‘rsatkichlarini tahlilini olib borish
zarur:
Talimning maqsadlari
Talimning mazmuni
Talimning o‘quv vositasi
Talimning usullari
Talimda baxolash.
O‘quv jarayonining tashkil etilishdagi ushbts elementlarni xar birini bajarilishini
taminlashda aniq maqsadlarga yonaltirilgan rejalar tuzimidagi va belgilangan muddatlarda
meyoriy ishlari olib boriladi:
O‘quv jarayoni
Talimning maqsadlari
Nima uchun o‘qitish
Talimning mazmuni
Nimani o‘qitish
Talimning o‘quv vositalari
Nima bilan o‘qtish
Talimiy usullar
Qanday o‘qitish
Talimda baxolash
Qanday baxolash
1 shakl
quv jarayonining tashkiliy mavchad va vazifalaridan kelib chiqqan xolda talim muassasalarida
talim mazmuni va sifatini nazoratini olib borish uchun birinchi navbatda Xar bir raxbar (fakultet
dekani) va pedagoglar quyidagi ishlarni amalga oshirishlari lozim:
Talimda boshqaruv mexanizmning ilmiy asosda to‘g’ri tashkil etish;
Talimda sifat nazoratini tashkil etish;
Talim sifatini buruvchi omillar;
Sifat nazoratini olib boruvchilar (dekan o‘rinbosarlari va komissiya).
Sifatni baxolash mezonlari;
Nazorat monitoringi va uni yuritilishi;
Natijalarni baholash va qo‘shimcha tadbirlar belgilash;
Sifat qo‘yilgan maqsadga erishish uchun amalga oshiriladigan ishlarnining nazorat va baxolash
bo‘yicha olingan natijalarni monitoringi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
541
Talim muassasalarini moddiy texnik bazasi, o‘quv metodik taminot, zamonaviy o‘quv va
laboratoriya jihozlari, pedogoglarning malakalari bilan taminlanishdan asosiy maqsad zamonaviy
talim berish va talimning sifati darajasini oshirilishiga qaratilgan.
Zamonaviy o‘quv jihozlari va o‘quv metodik materiallar, didaktik materiallardan dars
jarayoni samarali foydalanish va talabalarning nazaraiy bilimlarini oshirishda, amaliy ko‘nikma
va malakalarini shakllanishida talimning sifat nazoratini tashkil etish mexanizmlarini fakultet
rahbariyati, kafedra mudiri tomonidan ishlab chiqilishi lozim va doimiy ravishda uning
monitoringini olib borishdir.
Buning uchun birinchi navbatda fakultet rahbari, mounlari va pedagogik jamoasi
tomonidan talim sifatini belgilovchi omillar aniqlab olinishi lozim.
Belgilab olingan omillarni bajarilishi yoki mavjud kamchilik va muammolar fakultet
rahbariyati va kafedra mudiri tomonidan bartaraf etilib, talim sifati nazariyasi tuzilishi lozim va
ularning xar birining vazifalari belgilab beriladi va bajarish monitoringi olib boriladi.
Talim sifatini belgilovchi omillar
Pedagogika o‘quv amaliyoti chizmasi
DTS o‘quv reja o‘quv dasturlari
Darslik o‘quv qo‘llanmalar
Pedagoglar
Talim sifatini belilovchi omillar
O‘qitishni texnik vositalari
Fanlar bo‘yicha pedagogik materiallar
Lobaratoriya va ustaxona jixozlari
Fanlar bo‘yicha nazariy darslar.
2 shakl
Xar bir talim muassasasida boshqaruv mexanizmi ilmiy asosda tashkil etilgan bo‘lsa,
muassasa rahbarining (fakultet dekanining) asosiy vazifalaridan biri talim mazmuni va sifat
ko‘rsatkichlarini oshirishga rejalari aniq maqsadlarga yo‘naltirilgan bo‘lsa, shu talim
muassasalarida talimning sifat nazoratini tashkil etish va uning monitoringini olib borish
mexanizmlari ham ishlab chiqilgan bo‘lsishi kerak.
Buning uchun rahbar o‘zining movunlari, pedagoglar jamoasining talim sifatini oshirishga
qaratilgan asosiy vazifalarini ishlab chiqishi va bu vazifalarni bajarilishi monitoringini olib borish
uchun rahbar nazorati ostida sifat komissiyasi tizimida va talim sifatini belgilovchi omillardan
kelib chiqqan holda talim sifatini baholash mezonlarini ishlab chiqadi va shu mezonlar asosida
talim sifatini baholab beradi va duch kelingan muammolar bo‘yicha qo‘shimcha chora tadbirlar
kiritiladi.
Talimda sifat nazoratini olib borish uchun tegishli bo‘lgan asosiy vazifalarni bajarishga
kirishadilar va belgilangan muddatda rahbarga axborot beradi. Talim muassasasida sifat nazoratini
olib boruvchilar ishchi guruxning mantiqiy shakl 3 shakl ko‘rinishida bo‘lib gurux a’zolarini
bajaradigan vazifalarini mazmuni quyidagilardan iborat.
Talim muassasasida sifat nazoratini olib boruvchilar
Rahbar (dekan)
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
542
O‘.i.p.o‘.i.b.d. movini
M.m.ch.p.d movini
Pedagoglar
Sifat nazorati monitoringi
3 shakl
Talim muassasasida sifat nazoratini olib boruvchilarning vazifalari:
1.
Talim sifatini nazoratini tashkil etishda fakultet dekanining vazifalari.
1.1.Talimda sifat nazoratini olib borish mexanizmini ishlab chiqish.
1.2.Talimda sifat nazoratini olib boruvchilarning vazifalarini ishlab chiqadi.
1.3.Nazariy va amaliy mashg’ulotlardan mazmunli tashkil etish va o‘rgatish bo‘yicha shart–
sharoitlar yaratish.
1.4.Amaliy mashg’ulotlar o‘tkazish.
1.5.Ish beruvchi korxonalar bilan ijtimoiy xamkorlik olib borish.
1.6.Ichki imkoniyatlardan kelib chiqqan xolda pedagoglarni moddiy va manaviy
rag’batlantirish.
1.7.O‘qituvchilarni ijodkorlik, izlanuvchanlik, pedagogik maxoratlarini oshirish bo‘yicha
extiyojli malaka oshirish kurslariga jalb qilish.
1.8.Amalga oshirilgan ishlarni monitoringini olib borish, sifat komissiyaga axborot berish.
2.
O‘quv ishlari bo‘yicha fakultet dekanining vazifalari.
2.1..O‘quv jarayonini tashkil etish mexanizmini tshlab chiqish.
2.2.Pedagoglarning dars o‘tish usullarini tahlil qilish tavsiyalar berish.
2.3.Sifat komissiyasi bilan xamkorlikda pedagoglarning ijodkorligini va pedagogik
maxoratlarini baxolash mezonini ishlab chiqish
.
2.4.Talimda sifat ko‘rsatkichlari bo‘yicha ijobiy natijalarga erishilgan pedagoglarni
moddiy va manaviy rag’batlantirish bo‘yicha raxbarga takliflar kiritish.
2.5.Kasbiy fanlarni o‘qitish bo‘yicha fan to‘garaklarini tashkil etishga rahbarlik qilish va
o‘tkazilishini nazoratga olish.
2.6.Fanlarning o‘qitilishidagi yutuq va kamchiliklar bo‘yicha sifat komissiyai bilan
xamkorlikda monitoring ishlarni olib borish va rahbariyatga axborot berib borish.
2.7.Talim jarayonini olib borilishida sifat jihatida ijobiy o‘zgarishlar. Talimni metodik
taminoti va ulardan foydalanish monitoringini olib borish.
2.8. Har oyda talimda sifat nazoratini olib borish bo‘yicha amalga oshirilgan ishlarni va
muammolar xaqida sifat komissiyasiga qisqacha axborot berish.
2.9. Sifat komissiyasi ushbu takliflar va muammolarni hal etish bo‘yicha umumlashgan
takliflarni rahbariyatga kiritish.
2.10. O‘quv va pedagogik, ishlab chiqarish amaliyotlari mexanizmlari kafedra mudiri bilan
birgalikda ishlab chiqish.
2.11. Amaliyotchi talabalarni zaruriy xujjatlar, rejalar, amaliyot o‘taydigan muassasalar,
korxonalarga borish to‘g’risida buyruqlar tayyorlash.
2.12.Ish beruvchi muassasa va korxonalar bilan istiqbol rejalarni ishlab chiqish.
2.13.Amaliyotlar bo‘yicha xisobotga qo‘shimcha ravishda topshiriladigan, xujjatlar
majmuasini ishlab chiqish. (kafedra mudiri bilan birgalikda).
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
543
3.manaviy marifiy ishlar bo‘yicha fakultet dekani o‘rin bosari.
1.Talim mazmuni va sifatiga manaviy marifiy ishlar bo‘yicha ijobiy tasir ko‘rsatuvchi
omillarni mexanizmini ishlab chiqish.
2.Kasb va ixtisosliklar bo‘yicha talabalarni kasbga bo‘lgan qiziqishlarini shakillantirib
borish maqsadida turli tadbirlar o‘tkazish. (yo‘nalishlar bo‘yicha)
3. Oliy talim muassasasi, fakultet ichki tartib intizomini, moddiy texnik bazani saqlash va
ulardan foydalanish, talabalarning odob– ahloq, kiyinish madaniyati, o‘zaro hurmat va boshqa
mavzular bo‘yicha davrv suxbatlarini tashkil etish va o‘tkazish.
4. Soha kasb egalari, fahriylari bilan uchrashuvlar tashkil etish va o‘tkazish.
5.Fanlar bo‘yicha talabalarni darsga qatnashishi tartib-intizomi o‘zlashtirish darajalarini va
dars tahlillari bo‘yicha monitoringni olib borish.
4. Pedagoglarning vazifalari.
1.
Dars jarayonin tashkil etish va o‘tkazish bilan bog’liq o‘quv xujjatlarini mazmunli ishlab
chiqish.
2.
Darsning texnologik va xaritalarini tayyorlash.
3.
Dars jarayonlarini talabalar egallashgan kasb va ixtisosliklarga mos bo‘lgan misollar bilan
tushintirish.
4.
Talabalarning o‘zlashtirish davomatlarini xisobga olgan xolda o‘qitish metodlarini tanlash.
5.
Talabalarni psixologik xususiyatlarini to‘liq bilish va ishlarni xisobga olgan xolda darsni
tashkil etishi.
6.
Talabalarning o‘z fanga bo‘lgan qiziqishlarini oshirish maqsadida fan mavzulariga mos
ravishda kichik guruxlar tashkil etilishi va amaliy torshiriqlar berib, ularni mustaqil ishlashga
yo‘naltirish .
7.
O‘z fani bo‘yicha talabalarni o‘zlashtirishi va sifat ko‘rsatkichlarining monitoringini olib
borish.
8.
O‘z fani bo‘yicha o‘quv–metodik taminoti, didaktik materiallar to‘plash va dars jarayonida
samarali foydalanish.
5.Kafedra mudirining vazifalari.
1.
Talim sifatini baholash ishlarini ishlab chiqish.
2.
Talim mazmuni va amaliy ko‘rsatkichlarni oshirish bo‘yicha amalga oshiriladigan va
amalga oshrilishi zarur bo‘lgan ijobiy va ijodiy ishlar xaqida mahsus seminarlar tashkil etish.
3.
O‘qituvchilar uchun dars o‘tish metodlari, pedagogik maxoratlarini oshirish. Ijodkorlik va
izlanuvchanliklarini oshirish bo‘yicha yo‘riqnomalar ishlab chiqish.
4.
Fanlarni o‘qitilishini, talabalarni o‘zlashtirishlari va sifat ko‘rsatkichlari bo‘yicha
monitoring ishlarini olib boradi.
5.
Malaka oshirish kurslarida qatnashib kelgan o‘qituvchilar ishtirokida seminar tashkil etish
va talim jarayonini tashkil etishdagi o‘rganilgan yangiliklarni kafedra jamoasiga etkazish.
6.
Doimiy ravishda mutaxassislik va ixtisoslik fanlarini o‘qitish jarayonlari taminlanadi va
o‘qitishning texnik vositalaridan foydalanish darsni tahlilini olib borish va tavfsiyalar ishlab
chiqish.
7.
Talim mazmuni va sifat ko‘rsatkichini oshirish bo‘yicha umumiy natijalarga erishayotgan
o‘qituvchilarni moddiy va manaviy rag’batlantirish bo‘yicha rahbargariyatga takliflar kiritishi.
