2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
143
AHOLI VA HUDUDLARNI FAVQULODDA VAZIYATLARDAN MUHOFAZA
QILISH TADBIRLARINI REJALASHTIRISH
Siddiqova Madinabonu
SAMDAQU magistranti.
https://doi.org/10.5281/zenodo.12680896
Kirish.
“Aholini va hududlarni tabiiy hamda texnogen xususiyatli favqulodda
vaziyatlardan muhofazasi to‘g‘risida”gi Qonunining 11-moddasi Korxonalar, muassasalar va
tashkilotlarning favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasidagi majburiyatlarida
ta’kidlanadiki: Korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning favqulodda vaziyatlardan muhofaza
qilish sohasida xodimlar hamda ishlab chikarish va ijtimoiy ob’ektlarni favkulodda vaziyatlardan
muhofaza kilish bo‘yicha zarur choralarni rejalashtirishlari, moliyalashlari va amalga oshirishlari
shart.
Aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza kilish bo‘yicha
quyidagi
rejalar ishlab chiqiladi:
1) aholini va xududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish bo‘yicha yillik asosiy
tadbirlar rejasi
;
2) abiiy hamda texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlarni oldini olish va bartaraf qilish
harakatlari rejasi
;
3) alohida davrlar uchun fmsi rejasi (maxfiy);
4) ob’ektlarning barkaror ishlashini ta’minlash rejasi (toifalangan va o‘ta muxim ob’ektlar
uchun);
5) evakuatsiya rejasi
;
6) o‘zaro hamkorlik rejasi
.
YUqori darajada muhofaza qilish maqsadida barcha FM rejalariga qo‘yidagi
talablar qo‘yiladi:
- reja to‘liq ishlab chiqilishi;
- mazmunning qisqa bo‘lishi;
- vaqtni qat’iy hisobga olinishi;
- reallik va aniqlik;
- iqtisodiy maqbullik
Reja tuzish jarayoni to‘rt bosqichga bo‘linadi:
I-bosqichda ma’lumotlar yig‘iladi, takvim reja ishlab chiqiladi;
II-bosqichda reja amalda ishlab chiqiladi va reja hujjatlari tuziladi;
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
144
III-bosqichda tadbirlar bir-biriga moslashtiriladi, tasdiqlanadi va yuqori tashkilot bilan
kelishib olinadi.
IV- bosqichda tegishli ijrochilarga etkaziladi
Rejalashtirish
jarayoniga
jalb kilinadiganlar;-
SHtab boshlig‘i, Evakuatsiya
komisciyasi boshligi, Barkarorlik komisiyasi raisi, Canitar drujina boshligi, Qutkaruv guruxi
boshligi, Aloka va xabar berish guruxi boshligi, Panajoy xizmatchilari guruxi boshligi, Jamoa
tartibini saklash guruxi boshligi, va boshka guruxlar boshligi
Ob’ektlarda fuqaro muhofazasi rejasini tuzish uchun yig‘iladigan ma’lumotlar :
1. O‘zbekiston Respublikasi Konunlari, O‘zR Prezidentining, Vazirlar Mahkamasining
Fuqaro muhofazasini tashkil etish va faoliyatiga oid farmonlari va qarorlari.
2. O‘zRsi FVVning nizomlari, ko‘rsatmalari va tavsiyalari, FM rahbar va me’yoriy
hujjatlari.
3.Vazirlik, boshqarma, xokimiyat organlarining ko‘rsatmalari va tavsiyalari.
4.Fuqaro muhofazasi tuzilmalari, shaxsiy tarkiblarida kishilar to‘g‘risida ma’lumot
(telefon nomerlari, manzillari, ma’lumot-lari, malakasi bo‘yicha ma’lumot).
ишчи ва
ходимларнинг
умумий сони
РЕЖА
куч ва
воситалар
миқдори
қўшни потенциал
хавфли
объектлар
объектдаги энг
хавфли
ФВлар манбалари
объект
жойлашган
ҳудуддаги
объектнинг
ички
ҳусусиятлари
эҳтимоли
мавжуд
техноген ФВ
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
145
Panajoylarning tayyorlik xolati, sig‘imi, boshqa muhofaza inshootlari to‘g‘risida
ma’lumot.
6. Ob’ektning ichki hususiyatlari (imoratlarning konstruksiyalari), genplan, muhandislik
tizimlarining (elektr, suv, gaz, kanalizatsiya, aloqa tizimlarining) chizmasi.
7. YOqilg‘i-moylovchi moddalar zahirasi, yong‘indan xavfli moddalar zaxirasi, KTEZM
moddalar zahirasi, elektr podstansiyalari, bug‘ qozon o‘rnatilgan bino, suv gidrantlarining
joylashish o‘rni to‘g‘risida ma’lumotlar.
8. Ob’ekt atrofida joylashgan potensial xavfli ob’ektlar, temir yo‘l, yong‘indan xavfli
ob’ektlar, ularning ta’siri to‘g‘risida.
9 Evakuatsiya qilinadigan korxona ishchilarini qabul qilish joyi, uning xolati to‘g‘risida
ma’lumot.
10. Fuqaro muhofazasi vazifalari bajarilishiga ta’sir etadigan mahalliy xususiyatlar
ko‘rsatilgan fizika-jo‘g‘rofiy ma’lumotlar.
11. Favqulodda vaziyatda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan sharoitga berilgan bahodan
chiqarilgan xulosalar.
Favqulodda vaziyatlarni oldini olish va ularni bartaraf etish harakatlari rejasi:-
ikki
bo‘limdan iborat bo‘ladi ikkinchi bo‘lim ham ikki qismga bo‘linadi. ilovalari FM boshlig‘i Qarori
(gen reja) taqvim reja, kuch va vositalar, boshkarish, aloka va xabar berish chizmasi
Birinchi bo‘lim:-
FV ro‘y berganda ob’ekt hududidagi bo‘lishi mumkin bo‘lgan sharoitga
qisqacha baho beriladi: Ob’ektning tavsifi:-joylashgan joyi,-ishchilarning soni,-ish smenalarining
boshlanishi va tugashi,-muhandislik tizimlari va qo‘shimcha manbalar, imoratlarning
konstruksiyasi,-omborlar, ularda saqlanadigan moddalarning turi va miqdori, muhofaza
inshootlari, SHMV to‘g‘risida ma’lumot -ta’sir etishi mumkin bo‘lgan atrofdagi potensial xavfli
ob’ektlar, temir yo‘llar to‘g‘risida ma’lumot.
Ikkinchi bo‘lim:. -
Sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan FV larga baxo beriladi. FVning
ko‘lami, keltiradigan zararlari, okibatlari, jabrlanishi mumkin bo‘lgan kishilar soni, yong‘inlar
sodir bo‘lishi extimoli mavjud joylar. Xar bir FV turi uchun aloxida yoziladi
.
Tashkilot, korxona, muassasa (keyingi o‘rinlarda ob’ekt) ning qisqacha tavsifi
Ob’ekt_________________________________________________________
shahar
(tuman)
ning
___________________________
qismida
joylashgan,
____________________________________________ tarkibiga kiradi.
Maydoni ____________________m2 (km2). Ishchilar soni_________ ta.
Ob’ektga tutashgan xududda radiatsion xavfli korxona yo‘q.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
146
Asosiy
xavflarni______________________________________ob’ektlar
tug‘diradi
(ob’ektlar va xavf xatarlar)
Ob’ekt xududida:
-KTZM
ishlatiladigan___________________________________________
binolar
mavjud; (binolar, ularning turlari, KTZM soni)
yonuvchi va portlovchi xavfli_______________________________ moddalar (birma bir
yoziladi)
ishlab chiqiladi;
portlovchi moddalar______________________________________ mavjud. (portlochi
moddalar, ularning turi, soni)
Ob’ekt yaqinida ________ km da KTZM (nomi) va boshqa xavfli (nomi ) moddalar
tashiladigan_____________________ nomli temir yo‘l stansiyasi bor.
Ob’ektdagi FV ni sodir etish extimoli bor manbalar:
Ishlab
chiqarishda
ishlatiladigan
(ishlab
chiqariladigan)
KTEZM
______________________________________________
(KTZM turi miqdori)
Avariya sodir bo‘lsa kimyoviy zaxarlanish o‘choѓining maydoni _______dan
_________gacha tashkil etishi mumkin.
Moddiy zarar ________________ ming (mln.) so‘mni tashkil etish extimoli bor.
Ob’ekt xududida yonѓin sodir bo‘lish extimoli bor. Ko‘proq ___________________
saqlanadigan, (ishlatiladigan) ________________ binolarda sodir bo‘lishi mumkin.
Sanoat va qishloq xo‘jalik ishllab chiqarishga etadigan taxminiy zarar
_____________________ ming (mln.) so‘mni tashkil qiladi.
Avariya xolatlari KTZM tashilayotgan temir yo‘l____________________________ da
vujudga kelish mumkin. Ayniqsa yo‘lning ob’ektdan _______ km dagi joyida avariya xolatlarini
vujudga kelish extimoli katta. KTZM to‘kilsa ob’ektning bir qismi zararlanuvchi joyga tushib
qolishi mumkin. Zararlanuvchi joyda _____ ta odam va ______ ta chorva mollari qolib ketishi
mumkin. Taxminiy qurbonlar soni odamlar _____ tadan _____ tachagacha, chorva mollari ______
tadan ______ tagachani tashkil etish mumkin.
Epidemiologik xolat shaharda (rayonda) umuman yaxshi (emas), lekin ayrim odamlarning
____________________________________________________ bilan
(kasallanish turi)
kasallanishi kuzatilgan.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
147
Epizootik xolat xayvonlarning _______________________________bilan
(kasallanish turi)
kasallanishi mumkinligi bilan xarakterlanadi.
O‘z vaqtda ko‘rilmagan chora-tadbirlar chorva mollarining umumiy sonidan _____ % ni
yo‘qotishga olib keladi.
Ikkinchi bo‘lim. I-qism.
Favqulodda vaziyatlar sodir bo‘lishi xavfi tug‘ilganda (yuqori tayyorgarlik rejimida):
Kimyoviy zaharlanish xavfi sezilganda
:
1. FV sodir bo‘lish xavfi tug‘ilgani haqida boshqaruv organlarini, ishchi va xizmatchilarni
va qolgan aholini xabardor qilish tartibi.
2. FVni oldini olish yoki ular ta’sirini kamaytirish tadbirlarining hajmi, amalga oshirilish
muddatlari va tartibi, jalb etiladigan kuchlar va vositalar.
3. FM tuzilmalarini, mavjud muhofaza inshootlarini shay holga keltirish.
4. SHahsiy muhofaza vositalarini ishchi va xizmatchilarga berishga tayyorlash va berish.
5. Odamlarni evakuatsiya qilish va ko‘chirish uchun avtotransportni va shahardan tashqari
zonani tayyor holga keltirish.
6. Aholini tibbiy va epidemiyaga qarshi muhofaza qilish tadbirlarini o‘tkazish.
7. YOng‘indan saqlash profilaktik tadbirlar o‘tkazish va ishlab chiqarishni avariyasiz
ishlashga tayyorlash
.
Favqulodda vaziyat xavfi tug‘ilgani to‘g‘risida xabarlash signali olinganda FM boshlig‘i
yuqori tayyorgarlik rejimini amalga kiritadi. Vujudga kelgan xolatga ko‘ra qo‘yidagi tadbirlar
o‘tkazilish tashkillashtiriladi:
daqiqa ichida ob’ekt ishchilarini, FM tuzilmalarini FV xavfi tug‘ilganligi haqida xabar berishini
tashkillashtirish, rahbar tarkibini to‘plash va unga aniq vazifalar qo‘yish;
_______ daqiqadan keyin ob’ektda kuzatish va razvedkani tashkillashtirish;
raxbar tarkibini kecha-kunduz navbatchiligini tashkillashtirish;
_______ daqiqa ichida _______________________________ tuzilmani ishlab chiqarish
faoliyatini to‘xtatmagan xolda yuqori va umumiy tayyorgarlikka odamlar soni ____ ta bilan
keltirilsin;
_______ soat ichida tinchlik davrda FV oldini olish va bartaraf etish rejasi bo‘yicha harakatlar
aniqlansin;
jaroxatlanganlarga tibbiy yordam berish maqsadida tibbiy drujina (tibbiy maskan) tayyorgarlikka
keltirilsin;
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
148
____________________kuchlari yordamida FM tuzilmalari shaxsiy tarkibini ovqatlantirish
ko‘zda tutilsin;
qish vaqtida FM tuzilmalarini ____________________________ da isitish tashkillashtirilsin
.
-_________________________________________________________da
(kim tomonidan, qachon, qaerda)
ob’ekt ishchilariga shaxsiy ximoya vositalarini tarqatishga tayyorgarlik ko‘rilsin;
______________________________________________________________da (kim tomondan,
qachon)
ob’ekt ishchilari tibbiy va epidemiyaga qarshi himoya tadbirlarini o‘tkazishni tashkillashtirish va
boshqa kerakli tadbirlar
Quyidagi tashkiliy tadbirlar amalga oshiriladi
:
- tegishli boshqaruv organlari FVDT kichik tizimlariga va bo‘g‘inlariga bevosita rahbarlik
qilishni o‘z zimmasiga olishi;
- zarurat bo‘lsa sharoit yomonlashgani sabablarini ehtimoli bor falokat joyining bevosita
o‘zida aniqlash uchun, sharoitni yaxshilash takliflarini ishlab chiqish uchun tezkor guruhlar tuzish;
- doimiy dislokatsiya punktlarida rahbar tarkibining kecha kunduz navbatchilik qilishini
tashkil etish;
- tezkor navbatchilik xizmatini kuchaytirish;
- atrof tabiiy muhit ahvolini, potensial xavfli ob’ektlardagi unga tutash hududlardagi
sharoitni kuzatish va nazorat qilishni kuchaytirish;
- boshqaruvni tashkil etish;
- rahbarlar tarkibiga FM tuzilmalariga xabar berish, yig‘ish, takvim rejalarga, vazifalarga
aniqliklar kiritish;
- razvedkani, nazoratni, kuzatishni tashkil etish;
- vaziyat rivojini oldindan taxminlash.
II-qism. Favqulodda vaziyatlar sodir bo‘lganda (favqulodda rejimda):
1. Zilzila sodir bo‘lganda:
- FV sodir bo‘lgani haqida boshqaruv organlariga, ishchi va xizmatchilarga, qolgan aholiga
xabar berish tartibi.
-
FV o‘chog‘ida razvedkani tashkil etish va sharoitga baho berish;
-
qutqarish va boshqa shoshilinch ishlarga jalb qilingan kuch va vositalarni shaylik xolatiga
keltirish. Tuzilmalarning tarkibi, shay bo‘lish muddati, vazifalari, ishlarni tashkil etish
;
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
149
Aholini muhofaza qilish tadbirlarini amalga oshirish:
-muhofaza inshootlariga yashirish
-shahsiy muhofaza vositalari (SHMV), dozimetrik va kimyoviy asboblar bilan
ta’minlash;
- davolash va epidemiyaga qarshi tadbirlar;
-aholini evaquatsiya qilish va ko‘chirish, ularning hajmi, muddatlari, tartibi va buning
uchun jalb qilinadigan kuchlar va vositalar;- qutqarish va boshqa shoshilinch ishlar o‘tkazishga
jalb etiladigan, shuningdek aholini, qishloq xo‘jaligi hayvonlarini, chorvachilik va ekin
mahsulotlarini, moddiy va madaniy boyliklarni muhofaza qilish tadbirlari o‘tkazilishiga jalb
qilinadigan kuch va vositalarining faoliyatini ta’minlash;
-shahsiy muhofaza vositalari (SHMV), dozimetrik va kimyoviy asboblar bilan ta’minlash;
- davolash va epidemiyaga qarshi tadbirlar;
-aholini evaquatsiya qilish va ko‘chirish, ularning hajmi, muddatlari, tartibi va buning
uchun jalb qilinadigan kuchlar va vositalar;- qutqarish va boshqa shoshilinch ishlar o‘tkazishga
jalb etiladigan, shuningdek aholini, qishloq xo‘jaligi hayvonlarini, chorvachilik va ekin
mahsulotlarini, moddiy va madaniy boyliklarni muhofaza qilish tadbirlari o‘tkazilishiga jalb
qilinadigan kuch va vositalarining faoliyatini ta’minlash;
Odamlar hayoti va salomatligiga bevosita xavfni yo‘q qilish yuzasidan qutqarish va
boshqa shoshilinch ishlarni o‘tkazish, ko‘chirilgan aholini hayot faoliyatini qayta tiklash;
-
yordamga kelgan xizmat va kutkaruv otryadlari bilan hamkorlik qilish;
- boshqarish, boshqarish punktlariga joylashish tartibi, ishchilar, xizmatchilar va qolgan
aholini sharoit haqida, ularning shikast (FV) o‘chog‘idagi faoliyatlari va hatti-harakat qoidalari
haqida xabarlash va axborot bilan ta’minlash, bo‘ysunuvchi, yuqori va hamkorlik qiluvchi
boshqaruv organlari bilan aloqani tashkil etish;
-
FV o‘chog‘ini, atrof tabiiy muhit holatini uzluksiz nazorat qilish rejalashtiriladi
.
Ob’ektda yong‘in sodir bo‘lganda:
zudlik bilan 01 telefoni orqali yong‘in sodir bo‘lganligi xaqida shaxar (tuman) yong‘in
xavfsizligi xizmatiga xabar berilsin;
_________minut ichida ob’ekt ishchilariga yong‘in sodir bo‘lganligi xaqida xabar qilish va
xavfsiz joyga olib chiqishni tashkillashtirish ________________________________________;
(bu ishga kim rahbarlik qiladi)
rahbar tarkibiga (FV komissiyasiga) xabar berish va to‘plash, vaziyatni etkazish va vazifa qo‘yish;
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
150
_______minut
ichida
yong‘in
o‘chog‘ini
razvedka
qilish
_______________________________________
(qaysi kuchlar bilan va kim raxbar)
_________ minut ichida razvedka ma’lumotlariga asoslanib sharoitga baxo berish va yong‘inni
o‘chirishga
qaror
qilish
________________________________________________________________
yong‘inni
o‘chirishni
tashkillashtirish
____________________________________________________
(qaysi kuchlar bilan va kim rahbarlik qiladi)
FM
tuzilmalarini
shay
xolga
keltirish
_________________________________________________
(qaysi tuzilmalarni)
is gazidan zaxarlanganlarga va kuyganlarga yordam berish uchun tibbiy yordam punktini
tashkillashtirish.________________________________________________________________
_____
(qaerda va qaysi kuchlar yordamida)
yong‘inni o‘chirish uchun etib kelishi mumkin bo‘lgan qo‘shni ob’ekt tuzilmalari bilan o‘zaro
xamkorlikni
tashkillashtirish
_________________________________________________________
(kim tashkillashtiradi)
FVlarni oldini olish va bartaraf etish xarakatlari rejasiga quyidagilar ILOVA
qilinadi:
1. FM boshlig‘ining FVni tugatish Qarori.
2. FVni oldini olish va bartaraf etish xarakatlari tadbirlarning takvim (kalendar) rejasi.
3. Ob’ektning favqulodda vaziyatlar xavfi tug‘ilgandagi va sodir bo‘lgandagi tadbirlarini
bajarishga jalb qilinadigan kuch va vositalarining hisobi (har bir tadbir haqidagi umumiy
ma’lumotlar).
4. Favqulodda vaziyatlarda boshqaruv, xabarlash va aloqani tashkil qilish chizmasi.
Izohlar:
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
151
1. Respublika, shahar, tuman, qo‘rg‘on, jamoa xo‘jaligi, qishloq kengashi, mahalla
qo‘mitasi va ob’ektlar rejalari bir xil tuzilishda ishlab chiqiladi.
2. Ikkinchi bo‘lim ishlab chiqarish avariyasi, halokati va tabiiy ofatning viloyat uchun
ehtimoli bor har bir turi bo‘yicha ishlab chiqiladi.
3. Rejalarni tegishli FM boshliqlari tasdiqlaydi, itoat tartibiga binoan kelishib olinadi,
reja ikki nusxada tuzilib, ikkinchi nusxasi yuqori tashkilotga jo‘natiladi
.
Kimyoviy xavfli ob’ektlarning fuqaro muhofazasi rejalarining xususiyatlari
reja -
bu ktzm oqib (chiqib) ketgan avariyalarda xodimlar va aholini muhofaza qilish
tadbirlarining hajmini, tashkil etilishini, bajarilishi tartibi va muddatlarini belgilab beradigan
xujjatdir. Unda quyidagi FM vazifalari bayon etiladi:
- FM boshlig‘ining tadbirlarning bajarilishi haqidagi qarori;
- gazdan qutqarish ishlari kuch va vositalarini aniqlash;
- kuch va vositalar o‘zaro hamkorligini, har yoqlama ta’minlanishini va ularni boshqarish;
- ob’ekt xodimlarining va aholining xatti-harakat tartibini belgilash;
- boshqaruv organlarining ish tartibi.
Rejaning birinchi bo‘limida quyidagilar ko‘rsatiladi:
1. Ob’ektning umumiy ma’lumotlari va kimyoviy xavf tavsifi:
-qaysi idoraga qarashliligi;
-korxonadagi ishchi va xizmatchilar soni;
- eng ko‘p odamlar ishlaydigan smena;
-ob’ekt yaqinida yashovchi aholi soni;
- aholi yashash va ishlab chiqarish zonalariga nisbatan ob’ektning joylashganligi;
-ishlab chiqarishda ishlatiladigan KTEZM turlari va
2. KTEZMning saqlanish va ishlab chiqarishda ishlatilish sharoiti haqidagi ma’lumotlar:
saqlanish usullari, texnologik jarayonda ishlatiladigan moddalarning har biri bo‘yicha alohida
KTEZMning saqlanish joylari, miqdori va sharoiti, ishlab chiqarish qurilishlariga nisbatan
KTEZM zaxirasi qanday joylashtirilgani, ehtimoli bo‘lgan kimyoviy shikast o‘choqlarini
kengayishiga yo‘l qo‘ymadigan avariyaga qarshi vositalar mikdori.
3. KTEZMni qabul qilish va qo‘shni ob’ektlarga jo‘natish, shuningdek ob’ekt ichida
tashish tartibi: qanday transportda va qay miqdorda transportda ob’ektga kelishi va boshqa
ob’ektlarga jo‘natilishi, kelib turish (jo‘natilish) davriyligi.
4. Ob’ektda avariya xavfsizligi xizmati tashkil etish, bu xizmatning ijrosi kimning
zimmasiga yuklatilishi va qanday amalga oshirilishi:
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
152
a) shikast o‘choqlarini kengayib ketishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun jalb qilinishi mumkin
bo‘lgan kuch va vositalar, ob’ektda dispetcherlik xizmati yoki kechayu- kunduzlik navbatchilikni
tashkil etilishi;
b) ob’ekt xodimlari va ob’ekt yaqinida yashovchi aholini shaxsiy muhofaza vositalari
(SHMV) bilan ta’minlanganining qisqacha tahlili, shikast o‘choqlarini bartaraf etish va avariya-
qutqarish ishlari o‘tkazishga mo‘ljallangan tuzilmalarning shaxsiy tarkibini SHMV bilan
ta’minlanganligi
v) ob’ekt joylashgan joyning meteorologik va topografik sharoit tavsifi: shamol
yo‘nalishlarini ko‘rsatadigan chizmaga muvofiq erga yaqin shamol qatlamining yo‘nalishi va
esish tezligi, joyning relefining va u erdagi qurilishlarining xarakteri, ularning KTEZM bug‘lari
tarqalishiga qanday ta’sir etishi mumkinligi, KTEZM to‘planib qolishi va oqib kirishi ehtimoli bor
joylar;
g) ishlab chiqarishda ishlatib bo‘lingan KTEZM saqlanishidagi bo‘lishi mumkin bo‘lgan
eng ko‘p qaltis joylar hamda ishlab chiqarish avariyasi yuzaga kelgudek bo‘lsa kutilaetgan
kimyoviy sharoit: texnologik ish tartibidagi quvurlarning germetikliligini buzilish ehtimoli bor
tutash joylari, tabiiy ofatlar va h.k., KTEZMdan zaharlanish ehtimoli bo‘lgan zonaning uzunligi
va kengligi, ishchi smena va aholining zaxarlanish xavfining darajasi.
Rejaning ikkinchi Bo‘limida- KTEZM to‘kilib (oqib) ketishi bilan bog‘liq ishlab chiqarish
avariyalarini bo‘lishi ehtimolini e’tiborga olgan holda oldindan xodimlar va aholini KTEZMdan
muhofaza qilish tadbirlarning bajarilishi tartibi belgilanadi.
Korxonaning texnologik xavfsizligini oshirish yuzasidan quyidagi tadbirlar oldindan
amalga oshiriladi
:
Zaharlanish oqibatlarini bartaraf etish tadbirlari;-
ishlab chiqarish xodimlari va
aholining zaharlanish ehtimolini kamaytirish tadbirlari
Ob’ektning texnologik xavfsizligini oshirish tadbirlarida quyidagilar aks ettiriladi:
- uskunalarni harakatni to‘xtatish (blokirovka) tizimlari bilan jihozlash (quvurlarda
ajratgich klapanlar, avtomat zadvijkalar o‘rnatish va h.k.), KTEZM oqadigan quvurlarni er tagiga
yotqizish;
- KTEZM solingan yakka idishlar zaxirasini kamaytirish;
- KTEZM solingan idishlar tagini to‘kilgan zaharli moddalarni yig‘ish maqsadida tagliklar,
avariya rezervuarlari bilan jihozlash;
- texnologik rezervuarlardagi KTEZMni rezerv idishlarga tez bo‘shatib olish tizimini
ishlab chiqish
.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
153
Ob’ekt xodimlari va aholini shikastlanishi ehtimolini kamaytirish tadbirlarida
quyidagilar aks ettiriladi:
- SHMVni to‘plash va ular ishlatishga tayyorlash;
- xodimlarni avariya vaziyatlaridagi xatti-harakatlarga tayyorlash;
- FM tuzilmalarini tashkil etish, jihozlar bilan ta’minlash va ekstremal hollardagi
(avariyalardagi) harakatlarga tayyorlash;
- KTEZMdan zaharlanish xavfi borligi haqidagi hodimlarga va aholiga xabar berish
tizimini tashkil etish va shay holda saqlash;
- SHaroitni oldindan taxminlanishi uchun axborot yig‘ishni tashkil etish (avariya sodir
bo‘lgani haqida zavod dispetcheriga axborot berish (doklad qilish) ma’suliyati kimga yuklatilishi,
avariya va meteosharoit haqida axborot berish tartibi
).
Kimyoviy razvedkani tashkil qilish va o‘tkazish (razvedkaga jalb qilinadigan kuch va
vositalar, razvedka tuzilmalarining razvedka priborlari bilan qanchalik ta’minlanganligi):
- kuzatish postlari qo‘yiladigan joylar;
- razvedkaga yuklatiladigan vazifalar, zaharlanish zonasi chegaralarini belgilash tartibi.
Kimyoviy zaxarlanish zonalaridan ob’ekt xodimlarini va aholini olib chiqishni va
evakuatsiya qilishni tashkil etish (evakuatsiya bo‘ladiganlar marshruti va yig‘ilish joylari,
odamlarni olib chiqishga va evakuatsiya qilishga ma’sul kishilar, transport hisobi va etkazib berish
vaqtlari).
Kimyoviy shikast o‘chog‘i o‘rab olinishini tashkil etish (kuch va vositalar, post
qo‘yiladigan joylar, o‘rab olishga ma’sul kishilar).
Jabrlanganlarga yordam berish (qidirish va birinchi tibbiy yordam berish kuchlari va
vositalari).
SHikast o‘chog‘ini kengayib ketishiga yo‘l qo‘ymaslik va bartaraf etish yuzasidan
shoshilinch ishlar o‘tkazish (kuch va vositalar tarkibi, texnologik uskunalarni ta’mirlash,
KTEZM oqib chiqqan joylarni tuproq to‘kib o‘rash, KTEZM yig‘iladigan “tuzoq”lar
qurish).
KTEZMni neytrallash, suv to‘siqlar qo‘yish tartibi; avariya oqibatlarini tugatish yordam
berish uchun keladigan kuch va vositalarni kiritish va ulardan foydalanish tartibi.
Avariya qutqaruv ishlarini bajarish davomida kuch va vositalar boshqarilishini tashkil
etish.
Avariya bo‘lgani haqida va uning oqibatlarini bartaraf etish mobaynida ma’lumot topshirib
turish tartibi.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
154
Avariya oqibatlarini bartaraf etish ishlarini transport, energiya va moddiy texnika
ta’minotini tashkil etish.
Rejaning ikkinchi bo‘limiga ilova tarzida quyidagilar ishlab chiqiladi:
- ob’ekt xodimlariga va aholiga xabar berish sxemasi;
- xodimlarni, ob’ektni va aholini olib chiqishning va evakuatsiya qilishning hisobi;
- avariya bo‘lganda KTEZMni neytrallash vositalariga ehtiyoj va ular qancha borligining
hisobi.
Ob’ekt FM boshlig‘ining buyrug‘iga va FM rejasiga binoan korxonalarning FM xizmatlari
avariyalar, xalokatlar va tabiiy ofatlar ro‘y bergandagi FM tadbirlarini ta’minlaydigan o‘z
rejalarini ishlab chiqadilar
.
Quyidagi xizmat guruxlarning rejalari asosiy reja xisoblanadi:
- moddiy texnik ta’minot xizmati;
- radiatsiyadan va kimyoviy moddalardan muhofaza qilish xizmati;
- xabar berish va aloka xizmati;
- jamoat tartibini saklash xizmati;
- energiya ta’minoti va yoruglikni nikoblash (maskirovka kilish) xizmati;
- avariya texnika va transport xizmati
.
Xizmatlarning rejalaridan tashkari ob’ektda kup xil ma’lumotnoma (spravka) xujjatlari,
talabnomalar, ishonch xatlari va boshkalar ishlab chikiladi.
FM rejalarini ob’ekt FM boshligi tasdiklaydi xamda uni Fm boshkarmasi (bulim) bilan
kelishib olinadi va unga navbatdagi yil 1 yanvaridagi axvolga karab tuzatish kiritiladi
.
5. Panajoylar soni, ularning sig‘imi, boshqa muxofaza inshootlari to‘g‘risida ma’lumot.
6. Ob’ektning tavsifi, uning mudofaa va iqtisodiy imkoniyati.
7. Toifalangan shaharga FVda yordam berish imkoniyati.
- FM respublika ma’muriy-hududiy tuzilishiga muvofiq hududiy-ishlab chiqarish
prinsipida tashkil etilib, milliy iqtisodiyotning hamma tarmoqlarini qamrab oladi.
FM tadbirlari hududlarning iqtisodiy, tabiiy va boshqa tavsiflarini, hususiyatlarini hamda
FV sodir bo‘lish havfi qanchalik realligini hisobga olib, oldindan rejalashtiriladi va amalga
oshiriladi.
Bo‘lishi mumkin bo‘lgan sharoitdan kelib chiqib, quyidagi aniq (konkret) tadbirlar
rejalashtiriladi:
- boshqarishni, xabarlashni va aloqani tashkil etish;
-
razvedkani, kuzatishni va nazorat qilishni tashkil etish;
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
155
- FM kuchlari guruhini tashkil etish;
- odamlarni va moddiy boyliklarni muhofaza qilish tadbirlari;
- moddiy va moliyaviy ta’minotning barcha turlarini tashkil etish;
- FVni oldini olishni va ularni tugatishni tashkil etish
.
Ishlab chiqarish avariyasi sodir bo‘lganda xodimlarni ehtimol bo‘lgan zaharlanish ko‘lami
hamda ob’ektning, ob’ekt yaqinidagi boshqa ob’ektlarning xodimlari uchun va aholi uchun shikast
o‘chog‘ining xavfiga baho berish tartibi (sharoitni oldindan taxminlash kimga yuklatilishi va
qanday xujjatlar yordamida amalga oshirilishi) aks ettiriladi
.
Kimyoviy xavf borligi haqida xodimlar va aholiga xabar berish tartibi.
Tez va
ishonchli xabar berilishi uchun xabarlash sxemasi oldindan ishlab chiqilib, unda abonentlar, xabar
berish vositalari va kuchlari, xabarlash navbati, xabar berish signallari ko‘rsatiladi.
Avariya-qutqarish ishlarini rejalashtirish va o‘tkazishning hududdan va ob’ektidan
qat’iy nazar, quyidagi tartibi belgilangan:
1. SHikast o‘choqlarini va ofat joylarini razvedka qilish, qidiruv-qutqarish ishlari
kompleksini o‘tkazish.
2. Aholini, qishloq xo‘jaligi mollarini, o‘simliklarni, sanoat va qishloq xo‘jaligida ishlab
chiqariladigan mahsulotlarni, moddiy boyliklarni muhofaza qilish tadbirlari.
3. SHikastlangan aholi hayot faoliyatini tashkil qilish, halok bo‘lganlarni hisobga olish va
ko‘mish, yaradorlarni kasalxonalarga yotqizish.
4. Karantin-observatsion, sanitar-gigienik, epidemiyaga qarshi tadbirlar.
5. Mahalliy organlar va harbiy qo‘mondonlik organlari bilan hamkorlik.
REFERENCES
1.
Sultonova D. N., qizi Siddiqova M. A. COLOR SCHEME IN THE FORMATION OF
THE ARTISTIC ENVIRONMENT OF THE INTERIOR OF MODERN
EDUCATIONAL CENTERS //Educational Research in Universal Sciences. – 2023. –
Т. 2. – №. 14. – С. 109-115.
2.
Sultanova D. N. Epigrafical ornaments in architecture of Uzbekistan //International
journal of scientific & technology research. – 2015. – Т. 4. – №. 07. – С. 83-87.
3.
Namazovna S. D. Harmony Of Art In Architecture Of Uzbekistan //The American
Journal of Social Science and Education Innovations. – 2021. – Т. 3. – №. 05. – С. 87-
94.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
156
4.
Namazovna S. D., Makkamovich S. S., Zohirovich D. Z. Aral Oasis as Potential Base
for Development of the Tourism //Indonesian Journal of Law and Economics Review.
– 2020. – Т. 6. – С. 10.21070/ijler. 2020. V6. 491-10.21070/ijler. 2020. V6. 491.
5.
Султанова Д. Н. Применение архитектурного декора и художественной пластики
в средневековой архитектуре Узбекистана и её место в художественной культуре
Средней Азии //Молодой ученый. – 2013. – №. 12. – С. 719-723.
6.
Султанова Д. Н. Решение художественного образа здания Академического театра
имени Алишера Навои в Ташкенте //Вопросы гуманитарных наук. – 2015. – №. 2.
– С. 130-135.
7.
Султанова
Д.
Н.
ЗАРУБЕЖНЫЙ
ИСТОРИЧЕСКИЙ
ОПЫТ
ХУДОЖЕСТВЕННОГО ОБРАЗОВАНИЯ АРХИТЕКТОРОВ И ДИЗАЙНЕРОВ
//Архитектура и архитектурная среда: вопросы исторического и современного
развития. – 2021. – С. 50-53.
8.
Султанова Д. Н., Эшпулатова М. Р., Дусанов З. З. Формирование
профессионального объемно-пространственного мышления у студентов
дизайнеров и архитекторов Узбекистана //Дизайн-образование XXI век. – 2017. –
С. 152-158.
9.
Султанова Д. Н. Гармонизация художественных средств в архитектурных
сооружениях, посвященных космонавтике //Молодой ученый. – 2015. – №. 3. – С.
933-936.
10.
Султанова Д. Н., Бахриддинова З. Ф. КЛАССИФИКАЦИЯ СТОЛОВЫХ И
РЕСТОРАНОВ В АРХИТЕКТУРЕ ТАШКЕНТА //Архитектура и архитектурная
среда: вопросы исторического и современного развития. – 2021. – С. 53-55.
11.
Султанова Д. Н. Возникновение и взаимосвязь монументальной живописи в
традиционной архитектуре Средней Азии //Молодой ученый. – 2013. – №. 12. –
С. 710-719.
12.
Султанова Д. Н. Традиционность художников Жарских в декорировании
многоэтажных домов //Молодой ученый. – 2018. – №. 23. – С. 231-236.
13.
Sultanova D. Artistic Means of Agitation and Propaganda in Urban and Architectural
Space of Modern Uzbekistan //Young Scientist USA. – 2016. – Т. 5. – С. 88.
14.
Sultanova D. N., Dusanov Z. Z. Самарқанд-рассомлар шаҳри //Молодой ученый. –
2020. – №. 12. – С. 324-332.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
157
15.
Sultanova D. N. the Emergence and relationship of monumental painting in the
traditional architecture of Central Asia //Young scientist. – 2018. – №. 12. – С. 59.
16.
Sultanova D. N. Xasanova XB Tarixiy muzeylar interyerida tasviriy va badiiy
vositalarning qo’llanilishi, Me’morchilik va qurilish muammolari, 3 son. SamDAQU.-
Sam., 2022. – B-66-69.
17.
Qizi S. M. A., Namazovna S. D. JAMOAT BINOLARI VA O ‘QUV MARKAZLARI
UCHUN TASVIRIY SAN’AT VA RANG YECHIMINI LOYIHALASHDA
RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING O ‘RNI //Raqamli iqtisodiyot (Цифровая
экономика). – 2024. – №. 6. – С. 333-340.
18.
Султанова Д. Н. РАЗВИТИЕ АРХИТЕКТУРЫ УЗБЕКИСТАНА В ПЕРИОД
1980-Х ГОДОВ //Архитектура и архитектурная среда: вопросы исторического и
современного развития. – 2022. – С. 269-276.
19.
Султанова Д. Н. Художественная реставрация резного деревянного панно
найденного в Кофиркале //Дизайн и архитектура: синтез теории и практики. –
2022. – С. 321-326.
20.
Султанова Д. Н. Домостроительные комбинаты в архитектуре Узбекистана
//Дизайн и архитектура: синтез теории и практики. – 2022. – С. 317-321.
21.
Султанова Д. Н., Сиддикова Г. Х. ИСКУССТВО КАК ПСИХОЛОГИЧЕСКОЕ
ВОСПИТАНИЕ РЕБЁНКА //Архитектура и архитектурная среда: вопросы
исторического и современного развития. – 2021. – С. 437-441.
22.
Султанова Д. Н., Юлдашева Б. Р. ДЕКОРЫ МОСКОВСКОГО МЕТРО
ГЛАЗАМИ АРХИТЕКТОРОВ И ДИЗАЙНЕРОВ //Архитектура и архитектурная
среда: вопросы исторического и современного развития. – 2021. – С. 442-445.
23.
Султанова Д. Н., Султанов А. Н. Культурное значение" Моны Лизы" для
современных поклонников //Евразийское Научное Объединение. – 2019. – №. 1-
7. – С. 401-403.
24.
СУЛТАНОВА Д. Н., Кодиров Э. ФЛОРА И ФИТОДИЗАЙН ЗИМНИХ САДОВ
МИРА //МОЛОДЕЖЬ И СИСТЕМНАЯ МОДЕРНИЗАЦИЯ СТРАНЫ. – 2017. –
С. 314-316.
25.
Султанова Д. Н., Дусанова С. З. Анализ художественной подготовки по рисунку
в
архитектурно-строительных
высших
образовательных
учреждениях
Узбекистана //Материалы международного научного форума обучающихся"
Молодежь в науке и творчестве". – 2017. – С. 95-97.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
158
26.
Sultanova D., Sobirov M. Harmonization of the Artistic Means in the Architectural
Buildings Devoted to Astronautics in the Modern Architecture of Uzbekistan //Young
Scientist USA. – 2016. – Т. 5. – С. 86.
27.
Алмабаев Ы. А. и др. МОРФОЛОГИЧЕСКИЕ ИЗМЕНЕНИЯ МОЗГА НА ФОНЕ
ПРИМЕНЕНИЯ НООТРОПНЫХ СРЕДСТВ ПРИ ПУЛЬМОНЭКТОМИИ
//Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. –
2016. – №. 10-3. – С. 374-377.
28.
Sultanova D., Dusanova S., Dusanov Z. Architecture of the Republiс of Uzbekistan
during the Year of Independence //Young Scientist USA. – 2016. – Т. 5. – С. 79.
29.
Султанова
Д.
ХОРЕЗМИЙСКОЕ
ОЗЕРО
//В
ТВОРЧЕСТВЕ
САМАРКАНДСКОГО ЖИВОПИСЦА НАМОЗА СУЛТАНОВА//ТАБИИЙ
ФАНЛАР. – С. 40.
30.
Султонова Д. Н. Ўзбекистон меъморчилигида маҳобатли рангтасвирни
уйғунлаштириш тамойиллари/номзодлик диссертацияси. – 2004.
31.
Султанова Д. Н. Взаимогармонизации изобразительных и художественных
средств в архитектуре Узбекистана/ISBN: 978-620-3-93073-3 Publisher: LAP
LAMBERT Academic Publishing is a trademark of the OmniScriptum SRL Publishing
group 2021. – 2021.
32.
Раимкулов А. А., Султанова Д. М. Города и селения монгольского и
тимуридского времени в долине Кашкадарьи (археологическое изучение,
интерпретация, локализация) //Цивилизации скотоводов и земледелъцев
Центральной Азии//Самарканд–Бишкек. – 2005. – С. 215-226.
33.
Султонова Д. Н. Ўзбекистон меъморчилигида деворий рангтасвирни
уйғунлаштириш тамойиллари (шаклланиш ва тараққиёт йўллари) номз. – 2004.
34.
Султанова Д. Н. Принципы синтеза настенной живописи в архитектуре
Узбекистана (пути формирования и развития). – 2004.
35.
Бердиев Э. А. и др. Молодой ученый. – 2021.
36.
Султанова
Д.
Н.,
Султанов
А.
Н.
АНАЛИЗ
ПРИМЕНЕНИЯ
ИЗОБРАЗИТЕЛЬНЫХ СРЕДСТВ АГИТАЦИИ И ПРОПАГАНДЫ (ИСАП) В
ГОРОДСКОЙ И АРХИТЕКТУРНОЙ СРЕДЕ //ME′ MORCHILIK va QURILISH
MUAMMOLARI. – С. 35.
37.
Айрян З. Г. и др. ББК 65.290-2я43 И88.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
159
38.
Dilshoda S. About Modern Graphic Reconstruction Wall Painting Of The Throne-
Room Of Afrasiab.
39.
Чориев А. и др. Тақризчилар.
40.
Рахимов О. АЙРИМ ХОРИЖИЙ ДАВЛАТЛАР ТАЖРИБАСИДА НОТАРИАЛ
ФАОЛИЯТНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА НАЗОРАТНИ АМАЛГА ОШИРИШНИНГ
ЎЗИГА ХОС ЖИҲАТЛАРИ.
41.
Dustkabilovich R. O. THE EFFECT OF THE APPLICATION OF INNOVATIVE
PEDAGOGICAL TECHNOLOGIES ON THE DEVELOPMENT OF STUDENTS.
42.
Рахимов О. Д. Исследование процесса подачи кормосмесей пониженной
влажности коловратным насосом на малых свинофермах. – 1992.
43.
ТРЕГУБ Л. И., РАХИМОВ О. Д., ПРАВАТОВ Н. М. Установка для подачи
влажных кормов. – 1993.
44.
Dustkabilovich R. O. NECESSITY OF LIVE MODERN LECTURES IN HIGHER
EDUCATION AND ITS TYPES //Проблемы науки. – 2020. – №. 10 (58). – С. 65-
69.
45.
Dustkabilovich R. O. et al. Description of pedagogical technology and problematic
teaching technology //Проблемы современной науки и образования. – 2020. – №. 2
(147). – С. 59-62.
46.
Рахимов О. Д. ИНТЕРНЕТ-ОБУЧЕНИЕ МУЗЫКЕ //Рекомендовано к печати
Ученым советом Института психологии имени ГС Костюка НАПН Украины
(Протокол № 14 от 28 декабря 2020). – 2020. – С. 412.
47.
РАХИМОВ О. Д., МАНЗАРОВ Ю. Х., АШУРОВА Л. PRIMARY FORESIGHT
RESEARCH IN THE SYSTEM OF HIGHER EDUCATION IN UZBEKISTAN
//Современное образование (Узбекистан). – 2021. – №. 4. – С. 16-22.
48.
Рахимов О. Д., Рахимова Д. О. Форсайт исследование по прогнозированию
развития цифровизации высшего образования Республики Узбекистан. – 2021.
49.
Рахимов О. Д., Ашурова Л. ЎҚИТИШНИНГ ИНТЕРАКТИВ УСЛУБЛАРИДАН
ФОЙДАЛАНИШ САМАРАДОРЛИГИ //RESEARCH AND EDUCATION. – 2022.
– С. 332.
50.
Rakhimov O., Nuriddinova S. THE SIGNIFICANCE OF APPLYING PROJECT
METHOD TECHNOLOGY IN INDEPENDENT STUDY OF THE SUBJECT OF
BIOLOGY //Евразийский журнал медицинских и естественных наук. – 2022. – Т.
2. – №. 11. – С. 375-380.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
160
51.
Dustkabilovich R. O. MASOFAVIY TA’LIM TEXNOLOGIYALARI TASNIFI
//International journal of scientific researchers (IJSR) INDEXING. – 2023. – Т. 3. – №.
2.
52.
Рахимов О. Д., Рахматов М. И. ЦИФРОВАЯ ЭКОНОМИКА В УЗБЕКИСТАНЕ:
ЦИФРОВИЗАЦИЯ ОРГАНИЗАЦИИ И УПРАВЛЕНИЯ ОХРАНОЙ ТРУДА НА
ПРОМЫШЛЕННЫХ ПРЕДПРИЯТИЯХ //Феномен рыночного хозяйства: от
истоков до наших дней. Трансформация экономических систем в контектсе
турбулентного развития. – 2023. – С. 246-253.
53.
OD R. et al. Methodology of Education of Specialists in Industrial Enterprises using
for Site Technology on the Effect of Electricity on the Human Body. – 2023.
54.
Dustkabilovich R. O., Laylo А. Innovative Pedagogical Technology in the Education
and Training System: The Importance of Project Method Technology. – 2023.
55.
Raximov O. D. GLOBALLASHUV DAVRIDA TA’LIM TIZIMI MUAMMOLARI
//GOLDEN BRAIN. – 2024. – Т. 2. – №. 5. – С. 10-16.
56.
Raximov O. D. i dr. Zamonaviy ta’lim texnologiyalari //T.:“Fan va texnologiya
nashriyoti.–2013.
57.
Шодиева М., Рахимов О. Д. Ўқитувчилар малака ошириш тизимида таълим
сифатини таъминлашда ўқув-услубий мажмуаларнинг ўрни //Современное
образование (Узбекистан). – 2017. – №. 1. – С. 24-28.
58.
Азаренкова Г. М. и др. ИНСТИТУЦИОНАЛЬНО-ВОСПРОИЗВОДСТВЕННЫЙ
МЕХАНИЗМ ФОРМАЦИОННОЙ РАЗВИЛКИ: ПРИНЦИПЫ, ФОРМЫ,
ИНСТРУМЕНТЫ. – 2021.
59.
Рахимов О. Д., Чоршанбиев З. Э. Форсайт как инструмент прогнозирования
применения информационно-цифровой технологии в высшем образовании
республики Узбекистана //Феномен рыночного хозяйства: от истоков до наших
дней. Синтез цифровых технологий и инновационных решений. – 2021. – С. 326-
335.
60.
Raximov O. D. Manzarov Yu. X., Ashurova L. O ‘zbekiston oliy ta'lim tizimida
dastlabki forsayt tadqiqotlar //Sovremennoye obrazovaniye (Uzbekistan).–2021. –
2021. – Т. 4. – №. 101. – С. 16-22.
61.
Anisimov K. V. et al. Phenomenon of market economy: business concepts of
innovations in theoretical and practical solutions. – 2022.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
161
62.
Anisimov K. V. et al. Phenomenon of market economy: business concepts of
innovations in theoretical and practical solutions. – 2022.
63.
Рахимова Д. О. “MENEJMENT” FANINI O’QITISHDA FORSAYT
TEXNOLOGIYADAN FOYDALANISH METODIKASI: Raximova Dilrabo
Oktyabrovna, Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti “Biznes va innovatsion
menejment” kafedrasi assistenti, mustaqil izlanuvchi //Образование и
инновационные исследования международный научно-методический журнал. –
2022. – №. 4. – С. 154-158.
64.
Rakhimov O. D., Eshmirzaeva M. A. THE ROLE AND FUNCTION OF THE
STUDENT PORTFOLIO IN THE PROCESS OF HIGHER EDUCATION
//Educational Research in Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 17 SPECIAL. – С.
369-372.
65.
Рахимов О. Д., ТурFунов О. М., Мустафаев К. О. 2012 //Замонавий таълим
технологиялари. Тошкент.
66.
Рахимов О. Д. Таълим сифати ва ҳаѐт сифати. Ўқув-услубий қўлланма, 2015. 16.
67.
Рахимов О. Д. Инновацион педагогик технологиялар: талаба портфолиоси-
билимни
назорат
қилиш
ва
баҳолашнинг
қўшимча
технологияси
сифатида./Педагоглар учун қўлланма //Қарши, 2013й, 84б.
68.
Raximov O. D., Mustafaev Q. O., Zoirov N. I. Masofaviy ta’limning didaktik ta’minoti
//O ‘quv qo ‘llanma. Qarshi-2012y. – Т. 45.
69.
Kholbaev B. M., Rakhimov O. D., Makhmatkulov N. I. Hayot faoliyati havfsizligi.
70.
Rakhimov O. D. et al. Pump for the supply of liquid feed mixtures, 1089. – 1998.
71.
Rakhimov O. D., UB K. B. M. M. F. M. E. Feed pump //As. 1090 Patent 5150 Rep.
Uzbek. – 1998.
72.
Рахимов О. Д. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги/Маъруза матнлари тўплами
//Қарши:«ҚарМИИ. – 2005.
73.
Рахимов О. Д., Турғунов О. М., Мустафаев Қ. О. Олий таълимда масофавий
ўқитишни ташкил этиш. Услубий қўлланма. – 2012.
74.
Raximov O. D. OM Turg? unov, QO Mustafayev, HJ Ro? ziyev //Zamonaviy ta’lim
texnologiyalari. Toshkent. – 2012.
75.
Рахимов О. Д., Муродов М. О. Рўзиев ҲЖ Таълим сифати ва инновацион
технологиялар. Монография //Тошкент,―Фан ва технологиялар‖ нашриѐти. –
2014.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
162
76.
Рахимов О. Д., Муродов М. О., Рузиев Х. Ж. Качество образования и
инновационные технологии //Т.: Издательство «Наука и технологии. – 2015.
77.
Рахимов О. Д. Таълим сифати-ҳаёт сифати. Тошкент ахборот технологиялари
университети Қарши филиали. – 2015.
78.
Rakhimov O. D. The quality of education is the quality of life //TATU Karshi Branch.
– 2015.
79.
Rakhimov O. D., Murodov M. O. Ruziev KhJ //Quality of education and innovative
technologies. Tashkent," Science and technologies" publishing house. – 2016. – С. 208.
80.
Shodieva M., Rakhimov O. D. The role of teaching aids in ensuring the quality of
education in the system of teacher training //Modern education (Uzbekistan). – 2017. –
№. 1. – С. 24-28.
81.
Холбаев Б. М., Рахимов О. Д. Махматқулов" Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги"
дарслик, 2-қисм./Т //Т., ҚамИИ. – 2020. – Т. 326.
82.
Xolbayev B. M., Raximov O. D., Maxmatqulov N. I. Hayot faoliyati xavfsizligi.
Darslik (1-qism) //T.:«Voris-nashriyot. – 2020. – Т. 304.
83.
Dustkabilovich R. O., Esonpulatovich C. Z., Khusenovich R. A. Interaction of
innovative pedagogical, information and production technologies //Проблемы науки.
– 2021. – №. 2 (61). – С. 23-27.
84.
Rakhimov O. D. Berdiyev Sh. J., Rakhmatov MI, Nikboev AT //Foresight In The
Higher
Education
Sector
of
Uzbekistan:
Problems
and
Ways
of
Development.//Psychology and Education Journal. – 2021. – Т. 58. – №. 3. – С. 957-
968.
85.
Рахимов О. Д. 1, Отакулов УХ, Рахимова ДО Образовательный форсайт качества
и результативности самостоятельного образования //Вестник науки и
образования. – 2021. – Т. 7. – №. 110. – С. 8.
86.
Dustkabilovich R. O. Muradov Sirojiddin Husan ogli. Innovative Technologies in
Teachingdirectors and Specialists of Industrial Enterprises on //Labor Protection"."
European Journal of Life Safety and Stability. – 2021. – С. 80-85.
87.
Kurbonov A. et al. Chemical and mineralogical studies of basalt “Aydarkul” //BIO Web
of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 71. – С. 02040.
88.
Eshdavlatova G., Turabaeva N., Rakhimov O. Examining the rheological properties of
thickening compositions for printing textures based on blended strands //E3S Web of
Conferences. – EDP Sciences, 2024. – Т. 494. – С. 04046.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
163
89.
Рахимов О. Д., Турғунов О. М. Мустафаев ҚО Замонавий таълим технологиялари
//Тошкент:“Фан ва технологиялар” нашриёти, 2013й.-210б.
90.
Raximov O. D., Sapayev M., Nazarov B. F. Modern Lectures in Higher Education. A
Guide //Against:" Nasaf.
91.
Yoʻldoshev O. R. et al. Mehnatni muhofaza qilish //Toshkent-2011. Oʻquv qoʻllanma.
– 2005.
92.
Рахимов О. Д. Инновацион педагогик технологиялар //Педагоглар учун
қўлланма. Қарши, 2011й. – Т. 64.
93.
Raximov O. D., Nazarov B. F., Sapaev M. S. Modern lectures in higher education
//TUIT Karshi branch. – 2012.
94.
Рахимов О. Д. ва бошк, алар. Таълим сифати ва инновацион технологиялар
//Т.:«Фан ва технология» нашриёти. – 2015.
95.
Рахимов О. Д., Муродов М. О., Рузиев Х. Ж. Таълим сифати ва инновацион
технологиялар. Тошкент. – 2016.
96.
Raximov O. D., Roʻziev H. J., Murodov M. O. Ta’lim sifati va innovatsion
texnologiyalar.“ //Fan va texnologiya” nashriyoti, 2016y., 206b. – 2016.
97.
Рахимов О. Д., Сапаев М. С., Назаров Б. Ф. Замонавий маърузалар //Педагоглар
учун қўлланма. Қарши, 2012й. – Т. 68.
98.
Рахимов О. Д., Назаров Б. Ф., Сапаев М. С. Олий таълимда замонавий маърузалар
//ТАТУ Карши филиали. – 2012.
99.
Raximov O. D. Innovative pedagogical technologies: project style as a technology that
improves the quality of education //Karshi, TUIT Karshi branch. – 2013. – Т. 80.
100.
Rakhimov O. D. others. Modern pedagogical technologies./T.:" //Science and
technology" publishing house. – 2013. – С. 170.
101.
Рахимов О. Д. Ахборотлашган жамият таълим тизимида замонавий ахборот ва
педагогик технологиялар–Қарши //ТАТУ Қарши филиали. – 2014.
102.
Рахимов О. Д. Таълим сифати-ҳаёт сифати //Рисола. ТАТУ Қарши филиали. –
2015.
103.
Rakhimov O. D. Requirements and technology for creating electronic educational
resources //Sovremennoe obrazovanie (Uzbekistan). – 2016. – №. 2. – С. 45-50.
104.
Холбаев Б. М. и др. Мониторинг влияния показателей эколого-мелиоративного
состояния на урожай сельскохозяйственных культур в аридной зоне //Наука,
техника и образование. – 2019. – №. 4 (57). – С. 112-115.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
164
105.
МИРЗАЕВ О. А., УРАКОВ Н. А. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ КОНСТРУКЦИИ
ПОДАЧИ ЛЕНТЫ В ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ ПРЯДИЛЬНЫХ МАЩИНАХ
//МОЛОДЕЖЬ И НАУКА: ШАГ К УСПЕХУ. – 2017. – С. 386-389.
106.
Мирзаев О. А., Алмардонов О. М. Теоретическая анализ деформированного
состояния цилиндрической оболочки заполненной вулканизированной резиной.
– 2021.
107.
Шухратов Ш., Мирзаев О. ДИНАМИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ КОЛЕБАНИЙ
СОСТАВНОГО ДИСКРЕТИЗИРУЮЩЕГО БАРАБАНЧИКА //Universum:
технические науки. – 2022. – №. 9-3 (102). – С. 5-10.
108.
Мирзаев О. А., Боймуратов Ф. Х., Мустапақулов С. У. МЕХАНИЗМЛАРДАГИ
ТАРКИБЛИ ТИШЛИ ЦИЛИНДРЛАРНИНГ ДЕФОРМАЦИЯСИДАГИ ҲОЛАТ
ТАҲЛИЛИ //Инновацион технологиялар. – 2022. – Т. 1. – №. 4 (48). – С. 33-38.
109.
Мирзаев О. А. ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ РАСЧЕТЫ ДИСКРЕТИЗИРУЮЩЕГО
БАРАБАНЧИКА В ЗОНЕ ДИСКРЕТИЗАЦИИ ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ
ПРЯДИЛЬНИХ МАШИН //Ученый XXI века. – 2022. – №. 10 (91). – С. 4-8.
110.
Mirzaev O. A. et al. Stability of feeding cylinder shell under torsion in pneumo-
mechanical spinning machines //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т.
392. – С. 01049.
111.
Ураков Н. А., Янгибоев Р. М., Мирзаев О. А. ВЫНУЖДЕННЫЕ КОЛЕБАНИЯ
ПИТАЮЩЕГО ЦИЛИНДРА, ИМЕЮЩЕГО УПРУГУЮ ОБОЛОЧКУ,
ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ
ПРЯДИЛЬНЫХ
МАШИН
//Universum:
технические науки. – 2023. – №. 11-4 (116). – С. 9-15.
112.
Мирзаев
О.
А.
ИЗУЧЕНИЯ
ПИТАЮЩЕГО
ЦИЛИНДРА
ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ ПРЯДИЛЬНЫХ МАШИН, РАБОТАЮЩИХ ПРИ
КОАКСИАЛЬНОМ КРУЧЕНИИ //International journal of advanced research in
education, technology and management. – 2023. – Т. 2. – №. 5.
113.
Мирзаев О. А. ИЗУЧЕНИЕ ПРОЦЕССА КОЛЕБАНИЯ ПИТАЮЩЕГО
ЦИЛИНДРА С УПРУГИМИ ВТУЛКАМИ ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ
ПРЯДИЛЬНЫХ МАШИН //International journal of advanced research in education,
technology and management. – 2023. – Т. 2. – №. 9.
114.
Мирзаев О. А. и др. ИЗУЧЕНИЕ ДИНАМИЧЕСКОЙ УСТОЙЧИВОСТИ
СОСТАВНОГО ПИТАЮЩЕГО ЦИЛИНДРА ШЕВРОННОГО ТИПА ПРИ
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
165
КРУЧЕНИИ В ПНЕВМОМЕХАНИЧЕКИХ ПРЯДИЛЬНЫХ МАШИНАХ
//ИННОВАЦИИ В НЕФТЕГАЗОВОЙ ОТРАСЛИ. – 2023. – Т. 4. – №. 2.
115.
Mirzaev O. A. et al. The power required to maintain the forced oscillations of a
composite feed cylinder of spinning machines //Third International Scientific and
Practical Symposium on Materials Science and Technology (MST-III 2023). – SPIE,
2024. – Т. 12986. – С. 202-210.
116.
ДЖУРАЕВ
А.,
МИРЗАЕВ
О.,
ХОЛДОРОВ
Ш.
ЭФФЕКТИВНАЯ
КОНСТРУКЦИЯ ПИТАЮЩЕГО ЦИЛИНДРА ПРЯДИЛЬНОГО УСТРОЙСТВА
//Современные наукоемкие технологии и перспективные материалы текстильной
и легкой промышленности (Прогресс): сборник материалов международной
научно-технической конференции (см. в книгах). – Федеральное государственное
образовательное учреждение высшего профессионального образования"
Ивановская государственная текстильная академия", 2013. – №. 2. – С. 129-130.
117.
Джураев А. Д., Мирзаев О. А. МОДЕЛИРОВАНИЕ КОЛЕБАНИЙ
ПИТАЮЩЕГО СТОЛИКА ПРЯДИЛЬНОЙ МАШИНЫ //ИННОВАЦИИ,
КАЧЕСТВО И СЕРВИС В ТЕХНИКЕ И ТЕХНОЛОГИЯХ. – 2014. – С. 186-189.
118.
Джураев А. Д., Мирзаев О. А. ОПРЕДЕЛЕНИЕ СИЛЫ СЖАТИЯ УПРУГОЙ
СВЯЗИ
ПИТАЮЩЕГО
СТОЛИКА
ПРЯДИЛЬНОЙ
МАШИНЫ
//ИННОВАЦИИ, КАЧЕСТВО И СЕРВИС В ТЕХНИКЕ И ТЕХНОЛОГИЯХ. –
2014. – С. 189-191.
119.
МИРЗАЕВ О., ЖУМАНИЯЗОВ К., ДЖУРАЕВ А. ЭФФЕКТИВНАЯ
КОНСТРУКЦИЯ
СОСТАВНОГО
ЦЕНТРИРУЮЩЕГО
ПИТАЮЩЕГО
ЦИЛИНДРА ПРЯДИЛЬНОЙ МАШИНЫ //Современные инновации в науке и
технике. – 2014. – С. 112-115.
120.
ДЖУРАЕВ А. Д. и др. ВЛИЯНИЕ ЗАХОДНОСТИ ЗУБЧАТОЙ ГАРНИТУРЫ
ДИСКРЕТИЗИРУЕЩЕГО БАРАБАНЧИКА НА ОБРЫВНОСТЬ ПРЯЖИ В
ПНЕВМОПРЯДИЛЬНОЙ МАШИНЕ //Поколение будущего: взгляд молодых
ученых. – 2016. – С. 311-314.
121.
Муродов Т. и др. ЭФФЕКТИВНАЯ КОНСТРУКЦИЯ ПИТАЮЩЕГО
ЦИЛИНДРА ЗОНЫ ДИСКЕРИТИЗАЦИИ ПРЯДИЛЬНОЙ МАШИНЫ
//Качество в производственных и социально-экономических системах. – 2016. –
С. 267-268.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
166
122.
АХМЕДОВ К. И., УРАКОВ Н. А., МИРЗАЕВ О. А. ИЗУЧЕНИЯ УРАВНЕНИЯ
ДВИЖЕНИИ И КОЭФФИЦИЕНТ ДИНАМИЧНОСТИ ПИТАЮЩЕГО
СТОЛИКА В ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ ПРЯДИЛЬНЫХ МАШИН
//МОЛОДЕЖЬ И НАУКА: ШАГ К УСПЕХУ. – 2017. – С. 394-397.
123.
МИРЗАЕВ О. А., АХМЕДОВ К. И., УРАКОВ Н. А. ИЗУЧЕНИЯ УРАВНЕНИЯ
ДВИЖЕНИИ И КОЭФФИЦИЕНТ ДИНАМИЧНОСТИ ПИТАЮЩЕГО
СТОЛИКА В ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ ПРЯДИЛЬНЫХ МАШИН
//МОЛОДЕЖЬ И НАУКА: ШАГ К УСПЕХУ. – 2017. – С. 382-385.
124.
МИРЗАЕВ О. А., УРАКОВ Н. А. Изучения теория колебания нитей на
пневмомеханических прядильных машин //МОЛОДЕЖЬ И НАУКА: ШАГ К
УСПЕХУ. – 2017. – С. 390-393.
125.
МИРЗАЕВ О. А., АХМЕДОВ К. И., УРАКОВ Н. А. Строительство.
Градостроительство и архитектура //М-75 МН-01.–2017. – 2017.
126.
Sarimsakov O. S., Mirzayev O. A., Akhmedov K. I. Calculation of the deformed state
of a cylindrical shell filled with vulcanized rubber //British Journal of Innovation in
Science and Technology. – 2018. – Т. 3. – №. 1. – С. 37-44.
127.
Djuraev A. D., Urakov N. A., Mirzaev O. A. Analysis of deformation of the tape in the
area of its supply to the discretizing drum //Textile Journal of Uzbekistan. – 2019. – Т.
6. – №. 2. – С. 13.
128.
Мирзаев О. и др. ДИСКРЕТЛАШ ЗОНАСИДАГИ БАРАБАНЧА ТИШЛАРИ
ИЛАШТИРГАН ТОЛАЛАР ҲАРАКАТИНИ ДИНАМИК ТАҲЛИЛИ //ЖУРНАЛ
ТЕХНИЧЕСКИХ ИССЛЕДОВАНИЙ. – 2019. – №. 5.
129.
Мустапакулов С. У., Мирзаев О. А. Изучение и анализ влияния конструкции
питающего столика прядильной машины на качество пряжи //Проблемы
современной науки и образования. – 2020. – №. 6-2 (151). – С. 38-42.
130.
Мирзаев О. А., Боймуратов Ф. Х., Назаров А. А. УСТОЙЧИВОСТЬ
ТРЕХСЛОЙНЫХ ОБОЛОЧЕК ПИТАЮЩЕГО ЦИЛИНДРА В ЗОН ПИТАНИИ
ПНЕВМОМЕХАНИЧЕСКИХ ПРЯДИЬНЫХ МАШИН //Oriental renaissance:
Innovative, educational, natural and social sciences. – 2021. – Т. 1. – №. 4. – С. 1464-
1473.
131.
Mirzaev O. A. Mathematic analysis of dimensions of walnut //International Journal of
Advanced Research in Science, Engineering and Technology. – 2019. – Т. 6. – №. 1. –
С. 7801-7805.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
167
132.
Mirzaev O. A., Sobirov X. A., Barakaev N. R. Scientific foundation of the rate of falling
of raw materials on walnut breakage device //Scientific Bulletin. Physical and
Mathematical Research. – 2019. – Т. 1. – №. 2. – С. 58-64.
133.
Джураев А. и др. РАЗРАБОТКА НОВОЙ КОНСТРУКЦИИ ПИТАЮЩЕГО
СТОЛИКА ПРЯДИЛЬНОЙ МАШИНЫ //ТошДТУ ХАБАРЛАРИ. – 2018. – Т.
115.
134.
Abdukarimovich M. O. et al. Designing a new design of a loading cylinder for
pneumomechanical spinning machines //Engineering. – 2018. – Т. 10. – №. 06. – С.
345.
135.
Хакимов Д. В., Мирзаев О. А. Задачи метрологического обеспечения в
повышении
качества
агропромышленной
продукции
//Современное
экологическое состояние природной среды и научно-практические аспекты
рационального природопользования. – 2017. – С. 1657-1660.
136.
Джураев А. Д. и др. Питающий цилиндр прядильного устройства //Патент на
изобретение, № IAP05854. – 2019. – Т. 7.
137.
Максудов Р. и др. Изучения изменений коэффициента жесткости упругой
оболочки прядильной установки //VII International Scientific and Practical
Conference “SCIENTIFIC HORIZON IN THE CONTEXT OF SOCIAL CRISES. –
2021. – С. 894-903.
138.
Джураев А. Д. и др. Дискретизирующий барабанчик для пневмомеханических
прядильных машин //Патент на изобретение, № IAP06301. – 2020. – Т. 30.
139.
Abdukarimovich M. O., Ibragimovich A. K., Sharipjanovich S. O. Designing a New
Design of a Loading Cylinder for Pneumomechanical Spinning Machines. Engineering,
10, 345-356. – 2018.
140.
Мирзаев О. А., Турсунов Ш. С. Теоретическая обоснования деформированного
состояния оболочки питающего цилиндра прядильных машин //Oriental
renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences. – 2021. – Т. 1. – №.
4. – С. 1092-1103.
141.
Мирзаев О. А., Маматов Н. З. Температурный расчет питающего цилиндра с
упругим элементом пневмомеханических прядильных машин //Science and
Education. – 2023. – Т. 4. – №. 12. – С. 294-304.
2024
JULY
NEW RENAISSANCE
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
VOLUME 1
|
ISSUE 5
168
142.
Мирзаев О. А., Маматов Н. З. КОЛЕБАНИЯ СОСТАВНОГО ПИТАЮЩЕГО
ЦИЛИНДРА С СОПРОТИВЛЕНИЕМ ПРИ КРУЧЕНИИ //Educational Research in
Universal Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 14. – С. 120-124.
143.
Barakaev N. et al. Justification of the parameters of parts of a walnut cracking machine
//Journal of Physics: Conference Series. – IOP Publishing, 2021. – Т. 1889. – №. 2. –
С. 022061.
