ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2019
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
14
туристов
представителем
данного
государства
,
гаран
-
тирующим
их
безопасность
,
олицетворяющим
без
-
опасность
в
стране
.
Исходя
из
вышесказанного
,
в
нашей
стране
созда
-
ются
все
условия
для
функционирования
безопасного
туризма
,
охраны
общественного
порядка
и
безопасно
-
сти
,
оказания
туристам
консультативной
и
практиче
-
ской
помощи
.
Список
литературы
:
1.
Постановление
Президента
Республики
Узбеки
-
стан
«
О
мерах
по
обеспечению
ускоренного
развития
внутреннего
туризма
»
от
7
февраля
2018
г
.
№
ПП
-3514
2.
Государственный
комитет
Республики
Узбеки
-
стан
по
развитию
туризма
3.
Послание
Президента
Республики
Узбеки
-
стан
Шавката
Мирзиёева
Олий
Мажлису
от
28
декабря
2018
г
.
4.
Закон
Республики
Узбекистан
«
О
лицензирова
-
нии
отдельных
видов
деятельности
»
от
25
мая
2000
г
.
\\
Ведомости
Олий
Мажлиса
Республики
Узбекистан
,
2000
г
.,
№
5-6,
ст
. 142; 2003
г
.,
№
1,
ст
. 8;
Собрание
законодательства
Республики
Узбекистан
, 2006
г
.,
№
14,
ст
. 110; 2006
г
.,
№
41,
ст
. 405; 2011
г
.,
№
36,
ст
.
363; 2013
г
.,
№
18,
ст
. 233; 2014
г
.,
№
50,
ст
. 588; 2015
г
.,
№
33,
ст
. 439,
№
52,
ст
. 645; 2017
г
.,
№
1,
ст
. 1,
№
16,
ст
. 265;
Национальная
база
данных
законодатель
-
ства
, 04.10.2018
г
.,
№
03/18/494/1992
5.
Ожегов
С
.
И
.,
Шведова
Н
.
Ю
.
Толковый
словарь
русского
языка
: 72500
слов
и
7500
фразеологических
выражений
.
М
., 2015. -1520.
6.
Розанов
И
.
С
.
Административно
-
правовые
ре
-
жимы
по
законодательству
,
их
назначение
и
структу
-
ра
//
Государство
и
право
.
М
., 1996.,
№
9,
С
.33-41.
7.
Закон
Республики
Узбекистан
«
О
сертификации
продукции
и
услуг
» //
Ведомости
Верховного
Совета
Республики
Узбекистан
, 1994
г
.,
№
2,
ст
. 50;
Ведомо
-
сти
Олий
Мажлиса
Республики
Узбекистан
, 2000
г
.,
№
7–8,
ст
. 217; 2003
г
.,
№
5,
ст
. 67;
Ведомости
палат
Олий
Мажлиса
Республики
Узбекистан
, 2006
г
.,
№
4,
ст
. 157,
№
10,
ст
. 536; 2013
г
.,
№
10,
ст
. 263.
8.
Троценко
О
.
С
.
Проблемы
лицензирования
предпринимательской
деятельности
(
гражданско
-
правовой
аспект
).
Автореф
.
дис
…
канд
.
юрид
.
наук
. –
Екатеринбург
., 2005. – 28
с
.
9.
Закон
Республики
Узбекистан
«
О
сертификации
продукции
и
услуг
» //
Ведомости
Верховного
Совета
Республики
Узбекистан
, 1994
г
., –
№
2,
ст
. 50;
Ведомо
-
сти
Олий
Мажлиса
Республики
Узбекистан
, 2000
г
.,
№
7–8,
ст
. 217; 2003
г
.,
№
5,
ст
. 67;
Ведомости
палат
Олий
Мажлиса
Республики
Узбекистан
, 2006
г
.,
№
4,
ст
. 157,
№
10,
ст
. 536; 2013
г
., –
№
10,
ст
. 263.
10.
Постановление
Кабинета
Министров
Республи
-
ки
Узбекистан
«
О
мерах
по
обеспечению
безопасного
туризма
в
городах
Бухаре
,
Самарканде
,
Хиве
и
Шахрисабзе
»
от
23
ноября
2017
г
., –
№
939.
И
.
Эргашев
,
ТДЮУ
мустақил
изланувчиси
СОЛИҚ
МАЪМУРИЯТЧИЛИГИНИ
ҲУҚУҚИЙ
МЕХАНИЗМЛАРИНИ
ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
ИСТИҚБОЛЛАРИ
Аннотация
:
мазкур
мақолада
солиқ
маъмуриятчилигини
ҳуқуқий
механизмларини
такомиллаштириш
масалалари
назарий
-
амалий
жиҳатлари
тадқиқ
этилган
.
Солиқ
қонунчилигини
такомиллаштириш
бўйича
таклифлар
берилган
.
Калит
сўзлар
:
солиқ
маъмуриятчилиги
,
солиқ
тизими
,
солиқ
юки
,
солиқлар
турлари
,
солиқ
ислоҳоти
,
солиқ
концепцияси
,
солиқ
маъмуриятчилиги
,
солиқ
тўлови
,
мажбурий
тўловлар
.
Аннотация
:
в
данной
статье
с
теоретико
-
практической
точки
зрения
были
проанализированы
вопросы
совершенствования
правовых
механизмов
налогового
администрирования
.
Даны
предложения
по
совершенствованию
налогового
законодательства
.
Ключевые
слова
:
налоговое
администрирование
,
налоговая
система
,
налоговое
бремя
,
виды
налогов
,
налоговые
реформы
,
налоговая
концепция
,
налоговое
администрирование
,
налоговый
платеж
,
обязательные
платежи
.
Annotation:
this article analyzes the issues of
improving the legal mechanisms of tax administration from
the theoretical and practical point of view. Proposals for
improving tax legislation are given.
Keywords:
tax administration, tax system, tax burden,
types
of
taxes,
tax
reforms,
tax
concept,
tax
administration, tax payment, mandatory payments.
Ўзб
e
кист
o
н
Р
e
спублик
a
си
муст
a
қилликк
a
эришг
a
нид
a
н
сўнг
ўзининг
муст
a
қил
с
o
лиқ
сиёс
a
тини
юритишг
a,
с
o
лиқ
тизимини
ш
a
клл
a
нтиришг
a
в
a
уни
мук
a
мм
a
л
этиб
т
a
шкилл
a
штиришг
a
ҳ
a
р
a
к
a
т
қилиб
к
e
лм
o
қд
a.
Солиқлар
давлат
бюджетининг
асосий
қисмини
ташкил
этганлиги
боис
ҳам
,
унинг
мамлакат
иқтисодиёти
ривожланишидаги
ўрни
жуда
муҳим
аҳамиятга
эга
.
Бугунги
кунга
с
o
лиқ
с
o
ҳ
a
сид
a
кўплаб
исл
o
ҳ
o
тл
a
р
амалга
оширилмоқда
.
Жумладан
,
солиқ
қонунчилигида
,
уни
такомиллаштириш
масалаларида
,
давлат
солиқ
органлари
бошқаруви
тизимида
,
солиқ
маъмурчилигини
такомиллаштиришда
олиб
борилаётган
ислоҳотларни
инобатга
олмасликнинг
иложи
йўқ
.
Ўзбекистон
Республикасинининг
ривожланиши
ва
ҳар
бир
соҳада
тараққий
этишида
солиқ
қонунчилиги
тизими
ўзига
хос
ўрин
тўтади
.
Мамлакатимиз
Президенти
Ш
.
М
.
Мирзиёев
айтиб
ўтганларидек
: “2019
йилдан
бошлаб
жорий
этилаётган
янги
солиқ
концепциясининг
энг
асосий
ғояси
солиқ
юкини
камайтириш
,
содда
ва
барқарор
солиқ
тизимини
қўллашни
кўзда
тутади
.
Шу
орқали
иқтисодиётимиз
рақобатбардошлигини
ошириш
,
тадбиркор
ва
инвесторлар
учун
ҳар
томонлама
қулай
муҳит
яратишга
эришиш
мумкин
.”[1]
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2017
йил
7
февралдаги
“
Ўзбекистон
Республикасини
янада
ривожлантириш
бўйича
ҳаракатлар
стратегияси
тўғрисида
”[2]
ги
ПФ
–4947-
сон
фармонига
кўра
Ўзбекистон
Республикасини
2017-2021
йилларда
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2019
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
15
ривожлантиришнинг
бешта
устувор
йўналиши
бўйича
Ҳаракатлар
стратегияси
тасдиқланди
.
Ушбу
Ҳаракатлар
стратегиясининг
Иқтисодиётни
ривожлантириш
ва
либераллаштиришнинг
устувор
йўналишларида
солиқ
юкини
камайтириш
ва
солиққа
тортиш
тизимини
соддалаштириш
сиёсатини
давом
эттириш
,
солиқ
маъмуриятчилигини
такомиллаштириш
ва
тегишли
рағбатлантирувчи
чораларни
кенгайтириш
кенгайтириш
муҳим
вазифа
сифатида
белгиланди
.
Шунингдек
,
мазкур
Фармон
билан
тасдиқланган
2017 — 2021
йилларда
Ўзбекистон
Республикасини
ривожлантиришнинг
бешта
устувор
йўналиши
бўйича
Ҳаракатлар
стратегиясини
«
Халқ
билан
мулоқот
ва
инсон
манфаатлари
йили
»
да
амалга
оширишга
оид
давлат
Дастурига
кўра
солиқ
маъмуриятчилиги
сифати
ва
самарадорлигини
яхшилаш
,
тадбиркорликни
ривожлантиришга
кўмаклашиш
мақсадида
солиққа
тортишни
такомиллаштириш
бўйича
қуйидагиларни
назарда
тутадиган
талифлар
ишлаб
чиқиш
муҳим
вазифа
сифатида
кўрсатиб
ўтилди
:
1)
солиқ
қонунчилигини
танқидий
ўрганиш
ва
таҳлил
қилиш
,
ҳуқуқни
қўллашда
ортиқча
ва
мураккаб
нормаларни
бартараф
этиш
,
солиққа
тортиш
базасини
ҳисоблаш
жараёнини
соддалаштириш
,
ягона
базадан
ундириладиган
солиқ
ва
бошқа
мажбурий
тўловларни
унификация
қилиш
,
шунингдек
,
солиқ
қонунчилиги
барқарорлигини
таъминлашга
қаратилган
таклифлар
тайёрлаш
;
2)
солиқ
юкини
,
шу
жумладан
:
якка
тартибдаги
тадбиркорлардан
ундириладиган
қатъий
белгиланган
солиқ
миқдорини
,
шу
жумладан
,
фаолият
кўрсатиш
(
масалан
,
узоқ
ва
бориш
қийин
бўлган
)
жойларини
ҳисобга
олган
ҳолда
қайта
кўриб
чиқиш
;
йирик
корхоналарга
бўлган
солиқ
юкини
мақбуллаштириш
ҳисобига
изчил
пасайтириш
бўйича
таклифлар
тайёрлаш
.
Бундан
ташқари
,
иқтисодий
ривожланишни
рағбатлантириш
,
ишбилармонлик
муҳити
ва
инвестициявий
жозибадорликни
яхшилаш
,
аҳоли
даромадларини
ошириш
ва
бизнес
учун
солиқ
юкини
камайтиришга
қаратилган
2018
йил
29
июндаги
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
“
Ўзбекистон
Республикасининг
солиқ
сиёсатини
такомиллаштириш
концепцияси
тўғрисида
” [3]
ги
ПФ
–5468-
сон
Фармони
қабул
қилинди
.
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2019
йил
17
январдаги
“2017 – 2021
йилларда
Ўзбекистон
Республикасини
ривожлантиришнинг
бешта
устувор
йўналиши
бўйича
Ҳаракатлар
стратегиясини
“
Фаол
инвестициялар
ва
ижтимоий
ривожланиш
йили
”
да
амалга
оширишга
оид
давлат
дастури
тўғрисида
”
ги
ПФ
–5635-
сон
[4]
Фармони
билан
тасдиқланган
2017 —
2021
йилларда
Ўзбекистон
Республикасини
ривожлантиришнинг
бешта
устувор
йўналиши
бўйича
Ҳаракатлар
стратегиясини
“
Фаол
инвестициялар
ва
ижтимоий
ривожланиш
йили
”
да
амалга
оширишга
оид
Давлат
дастури
(
бундан
буён
матнда
Давлат
дастури
деб
юритилади
)
қабул
қилинди
.
Ушбу
Давлат
дастурининг
59-60-
бандилари
бевосита
солиқ
тизими
ва
солиқ
маъмуриятчилигини
такомиллаштиришга
қаратилганлиги
билан
аҳамиятлидир
.
Мазкур
Давлат
дастурида
Давлат
солиқ
қўмитаси
ва
Молия
вазирлигига
2019
йил
давомида
бажариладиган
Самарали
солиқ
маъмуриятчилигини
йўлга
қўйиш
бўйича
ўзида
солиқ
ставкалари
пасайтирилиши
ёки
айрим
солиқлар
бекор
қилинишини
инобатга
олган
ҳолда
бюджет
барқарорлигини
таъминлаш
чоралари
назарда
тутиладиган
чора
-
тадбирлар
дастури
тасдиқлаш
вазифаси
белгиланди
.
Ушбу
2017
—
2021
йилларда
Ўзбекистон
Республикасини
ривожлантиришнинг
бешта
устувор
йўналиши
бўйича
Ҳаракатлар
стратегияси
белгиланган
устувор
вазифалардан
келиб
чиқиб
,
давлат
солиқ
органлари
фаолиятига
замонавий
ахборот
-
коммуникация
технологияларини
кенг
жорий
қилиш
,
улар
томонидан
тадбиркорлик
субъектлари
ва
аҳолига
кўрсатиладиган
интерактив
давлат
хизматлари
сифатини
тубдан
яхшилаш
ҳамда
ахборот
технологиялари
соҳасини
янада
ривожлантиришнинг
қонунчилик
асосларини
такомиллаштириш
масаласи
муҳим
ўрин
тутади
.
Шундан
келиб
чиқиб
айтиш
мумкинки
,
мамлакатимизда
солиқ
маъмуриятчилигида
замонавий
ахборот
-
коммуникация
технологияларини
қўллашни
кенгайтириш
ҳамда
мазкур
тизимини
янада
такомиллаштириш
масаласини
чуқур
илмий
-
амалий
тадқиқ
этиш
лозимлигидан
далолат
беради
.
Давлат
солиқ
органларида
ахборот
-
коммуникация
технологиялари
қўлланилган
ҳолда
кўрсатиладиган
давлат
хизматининг
асосий
мақсади
ахборот
технологиялари
асосида
интерактив
давлат
хизматлари
кўрсатиш
самарадорлигини
ошириш
,
хизмат
кўрсатиш
вақти
ва
жараёнларини
,
шу
жумладан
,
иқтисодий
сарф
-
харажатларни
қисқартириш
,
солиқ
органлари
фаолиятининг
очиқлиги
ва
ошкоралигини
таъминлашдан
иборатдир
.
Бугунги
кунд
a
с
o
лиқ
м
a
ъмурчилигини
т
a
к
o
милл
a
штириш
,
қ
o
ғ
o
зсиз
ҳужж
a
т
a
лм
a
шинувини
ж
o
рий
этиш
в
a
д
a
вл
a
т
с
o
лиқ
x
изм
a
ти
o
рг
a
нл
a
ри
ишининг
с
a
м
a
р
a
д
o
рлигини
o
ширишг
a
қ
a
р
a
тилг
a
н
элликк
a
яқин
д
a
стурий
м
a
ҳсулл
a
р
ишл
a
б
чиқилиб
a
м
a
лиётг
a
ж
o
рий
этилмоқда
.
Шунингдек
,
мамалакатимизда
аҳоли
ҳамда
тадбиркорлик
субъектлари
вакилларини
солиқларни
ўз
вақтида
тўлаш
муддатларидан
,
солиқ
қонунчилигидаги
ўзгаришлардан
хабардор
қилиш
,
уларнинг
солиққа
оид
ҳуқуқий
билимларини
янада
юксалтириш
,
солиқ
тўловларини
электрон
тарзда
,
ортиқча
сарф
харажатсиз
амалга
оширишларига
алоҳида
эътибор
қаратилмоқда
.
Шу
сабабли
ҳам
,
с
o
лиқ
o
рг
a
нл
a
ри
тизимид
a
илғ
o
р
ax
б
o
р
o
т
-
к
o
ммуник
a
ция
т
ex
н
o
л
o
гиял
a
ри
ж
o
рий
этилиши
с
o
лиқ
қ
o
нунчилиги
бузилишл
a
рининг
o
лдини
o
лиш
,
ул
a
рни
a
ниқл
a
ш
в
a
б
a
рт
a
р
a
ф
этиш
бўйич
a ax
б
o
р
o
т
-
т
a
ҳлилий
ишл
a
р
с
a
м
a
р
a
д
o
рлигини
o
ширишг
a
муҳим
аҳамият
касб
этади
.
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2018
йил
26
июндаги
“
Давлат
солиқ
хизмати
органлари
фаолиятини
тубдан
такомиллаштириш
чора
-
тадбирлари
тўғрисида
”
ПҚ
–3802-
сон
қарори
билан
Ўзбекистон
Республикаси
солиқ
маъмуриятчилиги
тизимини
такомиллаштиришнинг
энг
муҳим
йўналишлари
бири
сифатида
текширувдан
олдинги
таҳлил
ва
масофавий
назорат
-
таҳлил
ишларини
амалга
ошириш
учун
маълумотларни
тўлиқ
йиғиш
ва
қайта
ишлашни
таъминлайдиган
замонавий
,
илғор
ахборот
-
коммуникация
технологияларини
жорий
этиш
чораларини
янада
кучайтириш
белгиланди
.
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2017
йил
1
августдаги
“
Давлат
солиқ
хизмати
органлари
фаолиятини
янада
такомиллаштириш
чора
-
тадбирлари
тўғрисида
”
ПҚ
-3168-
сон
қарори
бажариш
юзасидан
Ўзбекистон
Республикаси
Вазирлар
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2019
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
16
Маҳкамасининг
2017
йил
1
августдаги
“
Давлат
солиқ
хизмати
органлари
фаолиятини
ҳуқуқий
тартибга
солишни
янада
такомиллаштириш
тўғрисида
”
ги
677-
сон
[5]
қарори
билан
тасдиқданган
Ўзбекистон
Республикаси
Давлат
солиқ
қўмитаси
тўғрисидаги
Низомнинг
8-
бандида
солиқ
тўловчилар
ва
солиқ
солиш
объектларининг
ўз
вақтида
ҳамда
ишончли
ҳисобга
олинишини
таъминлаш
,
уларни
солиқ
маъмуриятчилиги
жараёнига
замонавий
ахборот
-
коммуникация
технологияларини
ва
илғор
автоматлаштирилган
таҳлил
услубларини
кенг
жорий
этган
ҳолда
тўлиқ
қамраб
олиш
механизмларини
такомиллаштириш
Давлат
солиқ
қўмитасининг
асосий
вазифаларидан
бири
сифатида
кўрсатиб
ўтилди
.
Бундан
ташқари
мазкур
қарор
билан
2017-2021
йилларда
давлат
солиқ
хизмати
органларининг
моддий
-
техника
базасини
мустаҳкамлаш
чора
-
тадбирлари
дастури
тасдиқланди
.
Мазкур
чора
-
тадбирлари
дастурига
кўра
2018-2021
йилларда
Ахборот
тизимлари
ва
ахборот
ресурсларини
такомиллаштириш
мақсадида
10
дастурий
маҳсулот
ва
34
автоматлаштирилган
ахборот
тизими
яратилиши
белгиланди
.[6]
Ўзбекистон
Республикасининг
2017
йил
13
июндаги
“
Ўзбекистон
Республикасининг
айрим
қонун
ҳужжатларига
ўзгартириш
ва
қўшимчалар
киритиш
,
шунингдек
айрим
қонун
ҳужжатларини
ўз
кучини
йўқотган
деб
топиш
тўғрисида
”
ги
Қонунига
[7]
мувофиқ
,
Ўзбекистон
Республикасининг
2007
йил
25
декабрда
қабул
қилинган
Қонуни
билан
тасдиқланган
Ўзбекистон
Республикасининг
Солиқ
кодексига
янги
22
1
-
модда
(
солиқ
тўловчининг
шахсий
кабинети
деган
тушунча
)
киритилди
.
Мазкур
моддага
мувофиқ
,
солиқ
тўловчининг
шахсий
кабинети
Ўзбекистон
Республикаси
Давлат
солиқ
қўмитасининг
расмий
веб
-
сайтига
жойлаштирилган
,
солиқ
тўловчилар
ва
давлат
солиқ
хизмати
органларининг
солиқ
тўғрисидаги
қонун
ҳужжатларида
назарда
тутилган
ҳуқуқ
ва
мажбуриятлари
амалга
оширилиши
билан
боғлиқ
бўлган
ўзаро
муносабатларни
электрон
тарзда
амалга
оширишни
таъминлайдиган
ахборот
ресурси
ҳисобланиши
белгиланди
.
Мазкур
норма
асосида
солиқ
тўловчилар
ва
давлат
солиқ
хизмати
органларининг
солиқ
тўғрисидаги
қонун
ҳужжатларида
назарда
тутилган
ҳуқуқ
ва
мажбуриятлари
амалга
оширилиши
билан
боғлиқ
бўлган
ўзаро
муносабатларни
электрон
тарзда
амалга
оширишга
ўтишга
ҳуқуқий
асос
ҳисобланади
.
Ўзбекистон
Республикаси
Солиқ
кодексининг
22
1
-
моддасига
ва
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2017
йил
18
июлдаги
ПФ
–5116-
сонли
“
Солиқ
маъмуриятчилигини
тубдан
такомиллаштириш
,
солиқлар
ва
бошқа
мажбурий
тўловларнинг
йиғилувчанлигини
ошириш
чора
-
тадбирлари
тўғрисида
”
ги
Фармонига
мувофиқ
ишлаб
чиқилган
ҳамда
Ўзбекистон
Республикаси
Давлат
солиқ
қўмитасининг
2017
йил
15
августдаги
2017-41-
сон
қарори
билан
тасдиқланган
Солиқ
тўловчининг
шахсий
кабинетидан
фойдаланиш
тартиби
тўғрисидаги
низом
(
рўйхат
рақами
2926, 2017
йил
5
сентябрь
)
қабул
қилинди
.
Мазкур
Низом
солиқ
тўловчининг
шахсий
кабинетини
шакллантириш
ва
ундан
фойдаланиш
ҳамда
солиқ
тўловчилар
ва
давлат
солиқ
хизмати
органлари
ўртасидаги
ўзаро
муносабатларни
солиқ
тўловчининг
шахсий
кабинети
орқали
амалга
ошириш
тартибини
белгилаб
берди
.
Солиқ
тўловчининг
шахсий
кабинети
жисмоний
шахс
,
якка
тартибдаги
тадбиркор
ёки
юридик
шахс
солиқ
тўловчи
сифатида
давлат
солиқ
хизмати
органларида
ҳисобга
қўйилган
кундан
бошлаб
уч
иш
куни
ичида
Ўзбекистон
Республикаси
Давлат
солиқ
қўмитасининг
расмий
веб
-
сайтида
автоматик
режимида
шакллантирилади
.
Солиқ
тўловчининг
шахсий
кабинети
солиқ
тўловчилар
тоифалари
(
жисмоний
шахслар
,
якка
тартибдаги
тадбиркорлар
,
юридик
шахслар
)
учун
алоҳида
шакллантирилади
.
Солиқ
тўловчи
фақат
битта
шахсий
кабинетга
эга
бўлиши
мумкин
.
Солиқ
тўловчини
ҳисобга
олиш
жойидан
қатъи
назар
,
унинг
давлат
солиқ
хизмати
органлари
билан
ўзаро
муносабатлари
битта
шахсий
кабинет
орқали
амалга
оширилади
.
Солиқ
тўловчининг
шахсий
кабинетини
активлаштириш
ёки
амал
қилишини
тўхтатиб
туриш
солиқ
тўловчи
томонидан
ихтиёрий
равишда
амалга
оширилади
.[8]
Мазкур
Низомнинг
10-
бандига
кўра
солиқ
тўловчи
шахсий
кабинет
орқали
давлат
солиқ
хизмати
органларига
:
а
)
Давлат
солиқ
хизмати
органлари
билан
ўзаро
муносабатларни
шахсий
кабинет
орқали
амалга
ошириш
(
амалга
оширишдан
воз
кечиш
)
тўғрисидаги
аризани
;
б
)
давлат
солиқ
хизмати
органига
шахсий
кабинет
орқали
юборилиши
Ўзбекистон
Республикаси
Солиқ
кодексида
назарда
тутилган
ҳужжатларни
;
в
)
бошқа
ҳужжатларни
(
маълумотларни
),
шу
жумладан
давлат
солиқ
хизмати
органларига
мурожаатларни
юбориши
мумкин
.
Солиқ
тўловчилар
томонидан
шахсий
кабинет
орқали
давлат
солиқ
хизмати
органларига
юбориладиган
электрон
ҳужжатларнинг
рўйхати
Ўзбекистон
Республикаси
Давлат
солиқ
қўмитасининг
расмий
веб
-
сайтида
жойлаштирилади
.
Жорий
этилаётган
технологиялар
аҳоли
,
кичик
бизнес
ва
хусусий
тадбиркорлик
учун
янги
имкониятлар
яратади
,
шу
билан
бир
қаторда
ахборот
алмашиш
ва
тарқатиш
тезлигини
оширишга
имкон
беради
.
Бу
эса
,
фискал
органларнинг
ўз
вазифаларини
бажариш
самарадорлигини
кенгайтиради
.
Солиқ
маъмурчилигини
такомиллаштириш
,
тадбиркорлик
субъектлари
фаолиятини
жадал
ривожлантириш
мақсадида
мамлакатимизда
кўплаб
ислоҳотлар
,
чора
-
тадбирларнинг
амалга
оширилмоқда
.
Зарур
қонун
ва
қарорларнинг
қабул
қилиниши
,
жумладан
,
солиқ
соҳасида
амалга
оширилаётган
солиқ
имтиёзлари
,
соддалаштирилган
солиқ
тизимининг
такомиллаштирилиб
борилиши
,
солиқ
ставкаларининг
пасайтирилиб
бориши
ўз
самарасини
бермоқда
.
Солиқ
маъмурчилигини
янада
такомиллаштиришда
ахборот
-
коммуникация
технологияларининг
ўрни
беқиёсдир
.
Шу
сабабли
ахборот
-
коммуникация
технологиялари
солиқ
тўловчиларнинг
солиқ
хизмати
органлари
билан
ўзаро
ҳамкорлигини
мустаҳкамлаш
ва
такомиллаштиришда
асосий
воситалардан
бири
бўлиб
ҳисобланади
.
Солиқ
органларининг
бундан
кейинги
фаолиятини
замонавий
ахборот
-
коммуникация
технологияларисиз
тасаввур
этиб
бўлмайди
.
Демак
,
соҳада
илғор
технологияларга
асосланган
интерфаол
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2019
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
17
хизматларнинг
жорий
қилиниши
тадбиркорлик
субъектлари
вакилларига
янада
кенг
имконият
ва
қулайликлар
яратади
.
Шунга
мувофиқ
,
мамлакатни
модернизация
ва
ислоҳ
этиш
,
иқтисодиётни
эркинлаштириш
жараёнларини
чуқурлаштириш
вазифаларидан
келиб
чиққан
ҳолда
солиқ
маъмуриятчилигини
амалга
оширишда
аборот
-
коммуникация
технологиялари
кенгайтиришнинг
ҳуқуқий
механизмларини
такомиллаштириш
масалаларини
илмий
тадқиқ
этиш
ҳамда
амалдаги
қонунчиликни
янада
такомиллаштириш
учун
қуйидаги
таклиф
ҳамда
тавсиялар
берилади
:
Ўзбекистон
Республикасининг
Солиқ
кодексининг
84-
моддасида
солиқ
тўловчиларнинг
мажбуриятлари
юзага
келганлиги
тўғрисида
ахборот
тақдим
этадиган
ўн
иккита
орган
ва
ташкилотлар
ҳамда
уларнинг
мажбуриятлари
кўрсатилган
.
Бироқ
,
солиқ
тўловчиларнинг
мажбуриятлари
юзага
келганлиги
тўғрисида
ахборот
тақдим
этиш
тартиби
мазку
органлар
билан
келишилган
ҳолда
Ўзбекистон
Республикаси
Давлат
солиқ
қўмитаси
томонидан
белгиланган
бўлса
-
да
,
мазкур
орган
ва
ташкилотлардан
фақатгина
битта
Қимматли
қоғозлар
марказий
депозитарийси
томонидан
ўзи
ва
инвестиция
воситачилари
томонидан
рўйхатга
олинган
акцияларга
доир
битимлар
тўғрисидаги
ахборотни
Ўзбекистон
Республикаси
Давлат
солиқ
қўмитасига
тақдим
этиш
тартиби
тўғрисидаги
низом
тасдиқланган
.
Бизнинг
фикримизча
солиқ
тўловчиларнинг
мажбуриятлари
юзага
келганлиги
тўғрисида
ахборот
тақдим
этадиган
барча
орган
ва
ташкилотлар
ахборотни
солиқ
органларига
тақдим
этиш
тартиби
белгиланиши
лозим
.
Шунингдек
,
интернет
жаҳон
ахборот
тармоғи
миллий
сегментининг
домен
номлари
тизимини
белгиловчи
орган
тегишли
маълумотлар
базасига
уланиш
учун
дастурий
воситаларни
тақдим
этиш
орқали
давлат
солиқ
хизмати
органларига
домен
номлари
администраторлари
тўғрисидаги
ахборотдан
фойдаланиш
имкониятини
бериши
кўрсатилган
бўлсада
,
ҳозирги
кунга
қадар
процессуал
тартиби
тасдиқланмаган
.
Бизнинг
фикримизча
ахборотдан
фойдаланиш
имкониятини
беришни
назарда
тутиладиган
низом
ишлаб
чиқилиши
лозим
.
Солиқ
органлари
ва
солиқ
тўловчиларнинг
мажбуриятлари
юзага
келганлиги
тўғрисида
ахборот
тақдим
этадиган
органлар
ва
ташкилотлар
ўртасида
электрон
ҳужжат
алмашинувини
янада
такомиллаштириш
ва
солиқ
соҳасида
низолар
келиб
чиққан
ҳолларда
ушбу
ҳужжатлардан
далил
сифатида
фойдаланиш
мумкинлиги
тўғрисидаги
нормаларни
қонунчиликка
киритиш
мақсадга
мувофиқ
ҳисобланади
.
Шу
билан
бирга
,
солиқ
тўловчиларнинг
мажбуриятлари
юзага
келганлиги
тўғрисида
ахборот
тақдим
этиш
тартибини
бузганлик
учун
молиявий
жавобгарликни
қонунчиликка
киритиш
лозим
.
Бундан
ташқари
қайд
этиш
лозимки
,
замонавий
ва
қулай
янги
усулни
давр
талаблари
асосида
амалга
ошириш
борасида
ҳали
қилинадиган
ишлар
талайгина
.
Бунинг
сабаби
шуки
,
барча
солиқ
тўловчилар
ҳали
ҳам
бу
ҳақда
тўлиқ
маълумот
ва
тушунчага
эга
эмас
.
Шунинг
учун
солиқ
органлари
ходимлари
томонидан
ҳисоботларни
қоғоз
кўринишида
тақдим
этган
ва
етарли
кўникмага
эга
бўлмаган
жойларда
тегишли
корхона
ва
ташкилот
раҳбарлари
ҳамда
ҳисобчилари
иштирокида
“
Солиқ
тўловчилар
учун
қулай
интерактив
хизматлар
”
мавзусида
семинарлар
ҳамда
давра
суҳбатлари
ўтказилиб
,
доимий
равишда
тушунтириш
ишлари
олиб
борилиши
мақсадга
мувофиқ
.
Мамлакатимизда
амалга
ошириб
келинаётган
суд
-
ҳуқуқ
,
солиқ
ислоҳотлари
,
соҳа
қонунчилиги
мазмун
-
моҳияти
юзасидан
кенг
аҳоли
қатлами
,
айниқса
,
эндигина
ўз
фаолиятини
бошлаган
ёш
тадбиркорлик
субъектлари
орасида
ҳуқуқий
тарғибот
ва
ташвиқот
,
тушунтириш
ишлари
олиб
боришни
кенгайтириш
,
давлат
солиқ
хизмати
органлари
томонидан
ташкил
қилинадиган
семинарлар
,
давра
суҳбатларида
иштирок
этишга
жалб
қилиш
орқали
уларнинг
олиб
борилаётган
ислоҳотлар
,
янгиликларга
нисбатан
онгли
муносабатини
ошириш
,
уларнинг
солиқ
маслаҳатчилари
ва
аудиторлик
ташкилотлари
хизматларидан
кенгроқ
фойдаланишига
кўмаклашиш
,
солиқ
соҳасига
оид
муаммолар
ёки
тушунмовчиликлар
вужудга
келганда
давлат
солиқ
хизмати
органлари
ёки
Давлат
солиқ
қўмитаси
ҳузуридаги
Республика
ахборот
маслаҳат
марказига
мурожаат
қилиш
тартиби
билан
таништириб
бориш
тавсия
этилади
.
Хулоса
ўрнида
шуни
айтиш
мумкинки
,
солиқ
маъмуриятчилигида
замонавий
ахборот
-
коммуникация
технологияларини
қўллашни
кенгайтиришга
қаратилган
лойиҳалар
ва
чора
-
тадбирларни
амлага
ошириш
,
хусусан
,
давлат
солиқ
органларининг
ўз
функцияларини
бажаришда
тезкорлик
ва
сифатни
оширишга
имкон
берувчи
фаолиятини
автоматлаштириш
,
давлат
солиқ
органларининг
корпоратив
ва
локал
тармоқларини
такомиллаштириш
ва
модернизациялаш
,
давлат
солиқ
органлари
томонидан
тадбиркорлик
субъектлари
ва
аҳолига
кўрсатиладиган
интерактив
давлат
хизматлари
рўйхатини
кенгайтириш
ва
сифатини
яхшилаш
,
давлат
солиқ
хизматчилари
,
тадбиркорлик
субъектлари
ва
аҳолининг
ахборот
технологиялари
бўйича
саводхонлигини
оширишга
қаратилган
ишлар
кўламини
янада
кенгайтириш
давр
талаби
ҳисобланади
.
Адабиётлар
рўйхати
:
1.
Мирзиёев
Ш
.
М
.
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
Шавкат
Мирзиёевнинг
Олий
Мажлисга
Мурожатномаси
. (2018
йил
28
декабрдаги
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлисига
мурожаатномаси
).
2.
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
, 2017
й
., 6-
сон
, 70-
модда
, 20-
сон
, 354-
модда
.
3.
Қонун
ҳужжатлари
маълумотлари
миллий
база
-
си
, 30.06.2018
й
., 06/18/5468/1420-
сон
4.
Қонун
ҳужжатлари
маълумотлари
миллий
базаси
, 18.01.2019
й
., 06/19/5635/2502-
сон
.
5.
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
,
2017
й
.,
35-
сон
,
929-
модда
;
Қонун
ҳужжатлари
маълумотлари
миллий
базаси
, 04.12.2017
й
., 09/17/960/0355-
сон
, 04.04.2018
й
., 09/18/252/0995-
сон
, 24.05.2018
й
., 09/18/384/1266-
сон
.
6.
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
,
2017
й
.,
35-
сон
,
929-
модда
;
Қонун
ҳужжатлари
маълумотлари
миллий
базаси
, 04.12.2017
й
., 09/17/960/0355-
сон
, 04.04.2018
й
., 09/18/252/0995-
сон
, 24.05.2018
й
., 09/18/384/1266-
сон
.
7. “
Халқ
сўзи
”
газетасининг
2017
йил
14
июндаги
117 (6811)-
сони
.
8.
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
, 2017
й
., 36-
сон
, 972-
модда
.
