120
НОВОСТИ МЕДИЦИНЫ, НАУЧНЫЕ ОБЗОРЫ
ЎЗБЕКИСТОН ВРАЧЛАР АССОЦИАЦИЯСИНИНГ БЮЛЛЕТЕНИ
международногоконгресса.Москва.-2007,стр.347-349.
5. АзиевО.В.,МусткивиН.А.Профилактикаэрозиивлагалищаприлапароскопическойпромонтофиксации.//
Журналъакушерстваиженскихболезней.ТомLVII,спецвыпуск,Санкт-Петербург.-2007,стр.188-189.
6. БеженарьВ.Ф.Сравнительнаяоценкакачестважизнибольныхпослекоррекциигенитальногопролапса
различнымисинтетическимиимплантатами:научноеиздание/В.Ф.Беженарь,Е.С.Гусева[идр.]//
Журналакушерстваиженскихболезней.-СПб.,2013.-ТомLXIIN5.-C.15-28.
7. Беляева Л. Е. Трансперинеальное ультразвуковое исследование в оценке состояния тазового дна у
женщин:научноеиздание/Л.Е.Беляева,Ю.Г.Соболевская[идр.]//Ультразвуковаяифункциональная
диагностика.-М.,2013.-N2.-C.70-77.
8. БуяноваС.Н.Особенностилечениебольныхстяжелымиирецидивнымиформамипролапсагениталий
впожиломистарческомвозрасте:научноеиздание/С.Н.Буянова,М.В.Мгелиашвили,С.А.Петракова,
Т.Б.Марченко//Российскийвестникакушера-гинеколога.-М.,2015.-Том15N4.-C.81-84.
9. БуяноваС.Н.Эффективностьиспользованиясетчатыхпротезовприосложненныхформахпролапса
гениталий /С.Н. Буянова, Г.А. Щукина, А.С. Журавлева // Российский вестник акушера-гинеколога,
2009.–N1.–С.76-81.
10.Буянова СН, Щукина НА, Журавлева АС. Эффективность использования сетчатых протезов при
осложненныхформахпролапсагениталий.Российскийвестникакушера-гинеколога.2009;(1):76–81.
11.Глухов Е.Ю. Опыт применения синтетических материалов в хирургии генитального пролапса и
стрессовогонедержаниямочи/Е.Ю.Глухов,Е.Э.Плотко,Э.Л.Мамин,В.Н.Хютин//Рос.Вестн.акуш.–
гин.–2008.–С.14-15.
12.Гусева Е. С. Современные подходы к решению проблемы генитального пролапса влагалищным
доступом:научноеиздание/Е.С.Гусева//Журналакушерстваиженскихболезней.-СПб.,2013.-Том
LXIIВып.2.-C.51-62.
13.Foon R., Toozs-Hobson P., Latthe P.M.Adjuvant materials in anterior vaginal wall prolapse surgery: a sy
efectivenessandcomplications//Int.Urogynecol.J.PelvicFloorDysfunct.2008.Vol.19.P.1697–1706.
14.Foulques H. Tolerance of mesh reinforcement inserted through vaginal approach for the cure of genital
prolapses.A317continuouscasestudy.JGynecolObstetBiolReprod(Paris).2007Nov;36(7):653-9.Epub
2007Jun19.French.
15.Gauruder-BurmesterA.,KoutouzidouP.,RohneJ.etal.Followupaterpolypropylenemeshrepairofanterior
andposteriorcompartmentsinpatientswithrecurrentprolapse//Int.Urogynecol.J.PelvicFloorDysfunct.
2007.Vol.18,No.9.P.1059–1064.
16.GhettiC.et.al.Pelvicorgandescentandsymptomsofpelvicfloordisorders//Am.J.Obstet.Gynecol.–2005.
–Vol.7.–P.53–57.
17. Glavind K., Madsen H.A prospective study of the discrete fascial defect rectocele repair //Acta. Obstet.
Gynecol.Scand.–2000.–Vol.2.–P.145–147.
18.GlazenerC.M.A.,AdamsE.J.Surgicalmanagementofpelvicorganprolapseinwomen.C.Maher,K.Baessler,
S.H.CochraneDatabaseofSystematicReviews,Issue4,2009(Statusinthisissue:Unchanged)//BJOG.
2009.Vol.116,No.10.P.1380–1386.
19. GroutzA. et. al. Cesarean section: does it really prevent the development of postpartum stress urinary
incontinence?Aprospectivestudyof363womenoneyearaftertheirfirstdelivery//Neurourol.Urodyn.–
2004.–Vol.2.–P.2–4.
20.HamannMF,BauerRM.Prolapsesurgery:vaginalmeshorsacropexy.UrologeA.2011Jul;50(7):798-801.
УДК 616-089-085:615.384
РЕАНИМАЦИЯ ВА ИНТЕНСИВ ТЕРАПИЯДА ИНФУЗИОН ТЕРАПИЯ АСОРАТЛАРИ
Хайдаров М.Б., Маматқулов И.Б., Зокирова Н.З., Толипов М.Г.
Тошкент педиатрия тиббиёт институти
(адабиётлар шархи)
Инфузион терапия асоратлари таҳлил қилинди. Носпецифик асоратлар ичида алоҳида технологик,
техник,гиперволемик,гипоосмотиквабошқалараниқланди.Технологикасоратларинфузионпрепаратлар
ишлаб чиқариш технологиясининг бузилиши, уларнинг физик-кимёвий хусусиятлари (эритмани
гипертониклиги,рНқийматинипастлиги),инфузияўтказишучунмосламаларматериаливақурилмалари
(катетерлар,игналар,филтрлар,тизимларваб.)биланбоғлиқ.Техникасоратларвенагатушиболишни
танлаш ёки амалга оширишда, инфузия жараёнида ва узоқ вақт давомида ўрнатилган қон томир
катетерларига парвариш қилишда техник хатолар билан боғлиқ. Гиперволемик асоратлар қон томирга
суюқликнитезёкиортиқчакиритилишинатижасидир.Аллергикасоратларинфузионэритмаларнингҳар
қандай таркибий қисмига индивидуал юқори сезувчанлик билан боғлиқ. Инфузион терапиянинг ўзига
хос асоратлари инфузион дорилар ёки алоҳида дори гуруҳларининг физик-кимёвий ва фармакологик
хусусиятлариҳамдаэритматаркибигахосаллергикжавоббиланбоғлиқ.
Калит сўзлар:
инфузионтерапия,асоратлар,ножўятаъсир.
121
ИЛМИЙ-АМАЛИЙ ТИББИЁТ ЖУРНАЛИ, 1/2021
ТИББИЁТ ЯНГИЛИКЛАР, ИЛМИЙ МУШОХАДАЛАР
ОСЛОЖНЕНИЯ ИНФУЗИОННОЙ ТЕРАПИИ В РЕАНИМАЦИИ И ИНТЕНСИВНОЙ ТЕРАПИИ
Проанализированы осложнения инфузионной терапии. Срединеспецифических осложнений
выделены технологические, технические, гиперволемические, гипоосмотические, и др. Технологические
осложнения обусловлены нарушением технологии изготовления инфузионных препаратов, их физико-
химическимиособенностями(гипертоничностьраствора,низкоезначениярН),материаломиконструкцией
приспособленийдляпроведенияинфузий(катетеров,игл,фильтров,системит.д.).Техническиеосложнения
связаны с техническими погрешностями, допущенными при выборе или осуществлении венозного
доступа,припроведениипроцедурыинфузии,приуходезасосудистымикатетерами,устанавливаемыми
надлительноевремя.Гиперволемическиеосложненияявляютсяследствиембыстрогоилиизбыточного
введенияжидкостивсосудистоерусло.
Аллергические осложнения связаны с индивидуальной гиперчувствительностью к любому из
компонентов инфузионных растворов. Специфические осложнения инфузионной терапии связаны с
физико-химическимиифармокологическимиособенностямигруппинфузионныхпрепаратовилиотдельных
препаратов,атакжеспецифическималлергическимответомнаингредиентраствора.
Ключевые слова:
инфузионнаятерапия,осложнения,побочноедействие.
COMPLICATIONS OF FLUID THERAPY IN RESUSCITATION AND INTENSIVE CARE
Complicationsofinfusiontherapyareana
lyzed.Amongnonspecificcomplicationsareallocatedtechnological,
technical,hypervolemic,hyposmotic,etc.Technologicalcomplicationsarecausedbymanufacturingtechniques
infringement of infusion medica tions, their physical and chemical features (hypertonic of solutions, low level
рН),amaterialandadesignofdevicesforcarryingoutofinfusions(catheters,needles,filters,systemsetc.).
Technicalcomplicationsareconnectedwiththetechnicalerrorsadmittedatachoiceorrealisationofvenous
access,atcarryingoutofprocedureofinfusion,atcarevascularcatheters,establishedonlongtime.Hypervolemic
complicationsarearesultoffastorsuperfluousinfusionofaliquidinabloodstream.Allergiccomplicationsare
connected with individual hypersensitivity to any of components infusion solutions. Specific complications of
infusiontherapyareconnectedwithphysical,chemicalandpharmacologicalfeaturesofgroupsofinfusionmedi
cationsorseparatemedications,andalsothespecificallergicanswertoasolutioncomponent.
Key words:
infusiontherapy,complications,sideeffect.
Инфузионтерапия–трансфузиологиянинг
бирқисмибўлиб,қоннингморфологиктаркиби
вафизиологикхусусиятларигамақсадлитаъ-
сиркўрсатишйўлибилантанафункцияларини
бошқаришдаги фаолияти тиббиёт фанининг
бирқисмибўлиб,органикваноорганиктранс-
фузияагентларинивенақонтомиридаинфу-
зия терапияни ўтказишни асосий мақсади го-
меостазбузилишларинитузатишдир[1].
Бунда унинг асосий вазифалари қуйида-
гилар:айланмақонҳажминитўлдиришваги-
поволемиянибартарафэтиш;сув-электролит
балансивакислотамувозанатинитиклаш;қон
микроциркуляциясинияхшилаш;қонниреоло-
гикваивишхусусиятларибузилишини,мета-
боликбузилишларнибартарафэтиш;самара-
ликислородташилишинитаъминлаш[2].
Замонавий тиббиётда инфузион терапия
деярли барча мутахассисликлар шифокорла-
риамалиётидажудакўпкасалликларнидаво-
лашучунқўлланилади.
Инфузионтерапиянингасоратлариноспец-
ифик ва специфик турга ажратиш мумкин.
Носпецифик асоратлар технологик, техник,
гиперволемик, гиперосмотик,аллергик ва бо-
шқаларниўзичигаолади.Технологикасорат-
лар инфузия учун дори воситаларни ишлаб
чиқариш технологиясининг бузилиши, уларни
физик-химикҳусусияти(юқориосмолярлик,рН
қийматини пастлиги), Технологик асоратлар
инфузион препаратлар ишлаб чиқариш тех-
нологиясининг бузилиши, уларнинг физик-ки-
мёвийхусусиятлари(эритманигипертоникли-
ги,рНқийматинипастлиги),инфузияўтказиш
учунмосламаларматериаливақурилмалари
(катетерлар,игналар,филтрлар,тизимларва
б.)биланбоғлиқ[10].
Техник асоратлар вена қон томирни тан-
лашёкиунгайўлтопишниамалгаоширишдаги
инфузияўтказишамалиётипайтидагихатоли-
клар, узоқ муддатга қўйилган қон томирдаги
катетерни парваришлаш. Гиперволемик асо-
ратлар суюқликни қон томирига бирданига
ёки ортиқча киритиш хисобига келиб чиқади.
Аллергик асоратлар инфузион эритмаларни
ҳарқандайтаркибийқисмигаалоҳидасезгир-
лик ортиши билан боғлиқ бўлади. Инфузион
терапиянинг ўзига хос асоратлари инфузион
гуруҳларнинг физиологик хусусиятлари би-
ланбоғлиқёкияккатартибдагидорилар,шу-
нингдекдориқисмларигаўзигахосиммунал-
лергик жавоб ривожлантириш билан боғлиқ.
Анафилактикшокгачабўлганбундайаллергик
асоратлар кўпинча желатин, оқсил, крахмал,
эмулсиялар, декстран ва аминокислоталар
эритмалариданфойдаланилгандакузатилади
[11].
Инфузион терапияни носпецифик асо
-
ратлари
Технологик асоратлар. Айниқса инфузион
122
НОВОСТИ МЕДИЦИНЫ, НАУЧНЫЕ ОБЗОРЫ
ЎЗБЕКИСТОН ВРАЧЛАР АССОЦИАЦИЯСИНИНГ БЮЛЛЕТЕНИ
дориларни ишлаб чиқариш технологияси бу-
зилиши билан асосланган. Бугунги кунда энг
кўп ишлатиладиган эритмалар (натрий хло-
рид, глюкоза, натрий бикарбонат ва б.) ши-
фохонаёкишифохоналарародорихоналарда
ишлабчиқарилади[3].Дорихоналардаишлаб
чиқариш шароити замонавий талаблардан
орқада қолади [4]. Шифохона дорихоналари-
дадориларасосан7-30кунликмуддатбилан
ишлабчиқарилади,лекинсифатжудапастбў-
либ, кўпинча асоратларга олиб келади, улар
орасида пироген реакциялар асосий ўринни
эгаллайди.Бунингсабабишундаки,дорихона-
лардаги мавжуд бўлган аквадистиллаторлар,
уларниқайтаишлаш,сақлаш,йиғишваинфу-
зионэритмаларниишлабчиқаришжойигаинъ-
екцияучунсуветказибберишшароитлариҳар
доимҳамюқорисифатлиманбамаҳсулотиби-
лантаъминланмайди.
Катетерюзасиниетарлидаражадасиллиқ
бўлмаслиги, уларни тромбогенлиги микро-
бларадгезиясигашароитяратибберади,шу-
нинг учун кўп миқдорда полиэтилен ва поли-
винилхлориддан катетерлар ишлаб чиқариш,
микроблар колонизацияси ва ифлосланишда
айниқсанозиктомонихисобланади.Бумаъно-
даэнгхавфсизматериаллартефлон,силикон
ва полиуретан эканлиги аниқланди. Ангиоген
инфекцияларнинг олдини олиш усулларини
ишлаб чиқиш давом этмоқда. Инфузион ти-
зимлар учун бактериал филтрлар самарали
бўлди. Антибиотиклар ва антисептиклар би-
ланқопланганкатетерларишлабчиқилмоқда.
Бугунгикундаэнгхавфсизусуллартериости
йўлидебаталадиганмарказийкатетерларва
тўлиқтанагажойлаштирилганкатетерларби-
лан катетеризация деб тан олинади, бунинг
учунтериостийўлитериостидаяратиладива
инфузион тизимдан транскутан игна киритиш
учунтериостипортиташкилэтилади.
Техник асоратлар. Ангиоген инфекция ин-
фузионтехниканибузилишиёкитиббийходим
омили билан боғлиқ етакчи асоратдир. Ин-
фекциятарқалишичастотаситеридагифлора
миқдори билан белгиланади ва шунинг учун
тананипасткитаянчаъзолариқонтомирлари-
ни катетеризацияси инфекция ривожланиши
юқоритананитянчаъзолариқонтомирларини
катетерлашга қараганда юқори хавфли бўла-
ди.Перифериккалтакатетерларучункатетер-
ни киритишдан олдин қўлларга тўғри ишлов
бериш, катетер қўйгандан кейинги парвариш
билан бирга инфекцияга қарши ишончли ҳи-
моя ҳисобланади. Марказий катетерлер ин-
фекция сезиларли даражада юқори хавфини
ошириш,Шунингучунмарказийтомирникате-
терлаш давомида асептика ҳажми максимал
бўлиши керак (қалпоқ, ниқоб, стерил халат,
стерилқўлқопваоперационсоҳагакенгишлов
бериш)[14].
Техник асоратларга, айниқса, Марказий
веналарни пункция қилиш ва катетеризация
қилиштехникасибиланбоғлиқасоратлар(кў-
краклимфайўлинингшикастланиши,плевра,
ўпка, елка чигали ва бошқалар киради., ҳаво
эмболияси);катетернинотўғритурганҳолати-
данкелибчиқадиганасоратлар(венапункция
қилинган жойдан узоқ вақт қон кетиши, вена
деворинингтешилиши);венадаузоқвақткате-
тернитурибқолишинатижасидакелибчиқади-
ганасоратлар(флеботромбоз,ўпкаартерияси
тромбоэмболияси).
Тиббийходимларомилибиланбоғлиқбўл-
ганасоратлар,совуқсуюқликларёкимоскел-
майдиган препаратлар сақловчи дориларни
киритилишитуфайликелибчиқадиганреакци-
ялармисолбўлади.
Техник асоратларга гиперволемик асо-
ратлар кириб, буларга кўп миқдорда суюқли-
кларникиритиш(хадданташқариқонсуюлиб
кетиши натижасида оқсил концентрацияси,
қонививчанлигиомилларвагемоглобиннисе-
зиларлидаражадакамайибкетиши;кичикқон
айланиш доирасида гипертензия, мия шиши,
анасаркаваб.).Асоратларэритмаларникири-
тишда уларни осмолярлиги ва рН қийматини
хисобгаолмаслик,фақатгинақонививчанлиги
бузилишигаэмас,балкиичкиаъзоларниоғир
шикастланишиничақиради[15].
Специфик асоратлар
Кристаллоидлар. Кристаллоид эритмалар-
ни кимёвий таркиби етарли даражада содда-
лиги туфайли ва арзимас молекуляр масса-
сини ташкил этувчи моддалар бу гурухдаги
препаратларни мижозлар қабул қилиши қо-
ниқарлидаражадабўлади.Органиканионлар
ўзида сақламайдиган тузли эритмалар учун,
кўпроқхарактерлиасоратларгасувалмашину-
винибузилиши,мисолучун,мияваўпкашиши,
ацидоз(натрийхлорниизотоникэритмаси),ги-
покалиемия (Рингер эритмаси, Рингер-Локк)
ёкигиперкалиемия(Трисоль).Гиперкалиемия
балкиорганиканионсақловчи(Ацесоль,Хло-
соль,ваКвартсоль)тузлиэритмаларникирит-
гандаривожланишимумкин.
Декстроза (глюкоза) эритмаларидан фой-
даланилганда гипергликемия, гиперволемия,
ўткир чап қоринча етишмовчилиги ва фебри-
литет каби ножўя таъсирлар юзага келиши
мумкин. Юқорида таъкидланганидек, рН қий-
мати пасайиши туфайли постинфузион фле-
битривожланишижудахосдир.
123
ИЛМИЙ-АМАЛИЙ ТИББИЁТ ЖУРНАЛИ, 1/2021
ТИББИЁТ ЯНГИЛИКЛАР, ИЛМИЙ МУШОХАДАЛАР
Кўпатомлиспиртлар(маннитолвасорби-
тол)эритмалариодатдажудаяхшимуҳосаба
қилинади,аммодозасиошибкетишинатижа-
сидасувсизланишбелгилар(диспепсикбузи-
лишлар,галлюцинацияларваб.),ваасосида
сорбитсақловчидориларкомплекси(реосор-
билакт,сорбилакт)пайдобўлишимумкин[7].
Ўзичигаамингуруҳолгандориларни(три-
самин)нафассўниши,гипогликемия,гипотен-
зия, кўнгил айниши, қусиш каби асоратлари
характерлидир.
Кристалли аминокислоталар эритмалари-
нинг ножуя таъсирига кўнгил айниши, қусиш,
титроқ,терлаш,тахикардиявааллергикреак-
циялар, яъни индивидуал юқори сезувчанлик
белгиларикиради.
Коллоид эритмалар. Коллоид эритмалар-
данташкилтопгансуюқликларбиланинфузия
ўтказишучунпрепаратларниқўллашҳардоим
беморга маълум бир хавф туғдиради ва шу-
нингучунуларниишлатишучункўрсатмалар
ва қарши кўрсатмаларни диққат билан кўриб
чиқишниталабқилади,шунингдекдозасигава
инфузияўтказиштехникасиқоидаларигариоя
қилишниталабқилади.
Коллоид препаратларни яратишда учрай-
диганмуаммолардоирасиниқуйидагичатаъ-
рифлаш мумкин. Эритмаларга қўйиладиган
асосий талаб инфузион терапияда қўлланил-
ганда АҚҲ бир маромда сақлаш қобилияти,
яъни қон томир ётоғида сувни сақлаб қолиш
ваосмотикградиентнияратишқобилияти,бу
ердасувниҳужайралараробўшлиқдан(“учин-
чи бўшлиқ”) кўчиришга қаратилган. Бунинг
ягона йўли – молекуляр массасини ошириш-
дир.Чункибуҳолдамоддаучунтомирдевор
ўтказувчанлиги жуда паст (сув ўтказувчанли-
гидан 0,0001 кам), чунки, зардоб албумини
молекуляр оғирлиги (тахминан 67,000) билан
солиштиргандаоптималҳисобланади[16].
Декстранлар
поливинилпирролидондан
фарқлиўлароқ,РЭСҳужайраларидатўпланиб
қолган бўлса хам, улар аста-секин декстро-
загача парчаланиб (кислотали алфа - глюко-
зидаза),касалликларйиғилибқолишигаолиб
келмайди. Бироқ, айниқса юқори молекуляр
массали декстранларни жуда жиддий камчи-
ликларидан, антитана шаклланишига олиб
келувчиқобилиятидир.Бубилантез-тезучраб
турадиган (беморларнинг 60-70% да) препа-
ратни такрорий қўллаш эвазига аллергик ре-
акцияларни анафилаксиягача ривожланиши-
нитушунтиради[13].Буниолдиниолишучун
Декстран-1000 препарати ишлаб чиқилди ва
у анти-декстран иммуноглобулин G (IgG) би-
лан ўзаро гаптен хусусиятларига эга бўлган
иммун мажмуаларини шаклланиши билан ку-
затилмайди. Декстран-1000, декстран препа-
ратлариинфузиясиданолдин20млмиқдорда
киритилганда, ўтказилган инфузиялар сонига
нисбатаноғиранафилактикреакцияларсодир
бўлишсонини1:5000дан1:85000гачакамай-
тиради.Декстранларданфойдаланишнингяна
биржиддийасорати,униқўллашгакўрсатмани
кескинкамайтиради,бу“декстрансиндроми“
(ўпка,буйракнишикастланишивагипокоагуля-
ция)дебаталадиваасосидатомирларэндо-
телийсигадоринитоксиктаъсириётганлигиту-
файлиТИҚТИсиндромикўринишидакечади.
Гидроксиэтилкрахмалгаасосланганпрепа-
ратлар (ГЭК) РЭСга таъсир қилмайди, чунки
ГЭКқоннингалфа-амилазаларибиланпарча-
ланади ва организмдан уларни парчаланиш
маҳсулотлари чиқарилиши буйрак орқали со-
дирбўлади.Ножўятаъсирларигаолдингиюқо-
ридасанабўтилганбирхилаллергикваана-
филактик реакциялар (уртикария тошмалари,
қичишиш, нафас олиш қийинлашиши билан
бронхоспазм,ўпкашиши,Квинкешиши)кира-
ди.Шунингдек,юракетишмовчилиги,қонзар-
добидаамилазалармиқдориниортиши;юқори
дозалар асносида – коагулопатия (қон ивиш
вақти, протромбин ва қисман тромбин вақти-
нинг вақтинчалик узайиши), гемодилюция хо-
латида – умумий оқсил, албумин, калций ва
фибриногенмиқдоринипасайишикузатилади
[12].
Асоратларнингэнгюқорикўрсаткичибўлиб
оқсил препаратлари билан ажралиб туради.
Энг кам ишлатиладиган желатин препарат-
ларининг ножуя таъсири декстранлар билан
таққосланади.Кўпҳоллардакучлиаллергиква
пирогенреакцияларкузатилади.
Реоло-
гикбузилишларэҳтимолиданогоҳбўлибтуриш
лозимбўлади,яънижелатинэритмалариэри-
троцитларчўкмасиникелтирибчиқаради,қон
қовушқоқлигиортади,қонкетишвақтиузаяди,
қон лахтаси ҳосил бўлиши ва тромбоцитлар
агрегациясисекинлашади,буэсаўзнавбати-
да эритмаларда Cа
2
+ ионларининг кўпайиши
билан боғлиқ бўлади. Ўзида натив плазма
оқсилларисақловчи(албумин,протеинваб.)
ҳозирги вақтда камдан-кам ҳолларда ишла-
тилади,сабабиасосанбеморларниқабулқи-
лишидаги муоммалар (аллергик реакциялар)
вирусливабошқаинфекциялар(ОИТС,гепа-
титлар,сифилис,ваб.),вауларниқабулқилиб
олишдаги ўзига хос ҳусусиятлари билан боғ-
лиқ.Амалиётшифокорлариорасидаёғэмуль-
сияларижудаяммашҳурэмас.Уларданфой-
даланишданожуятаъсирларжудахилма-хил
ватез-тезучрайди.Уларгаўткирреакциялар,
124
НОВОСТИ МЕДИЦИНЫ, НАУЧНЫЕ ОБЗОРЫ
ЎЗБЕКИСТОН ВРАЧЛАР АССОЦИАЦИЯСИНИНГ БЮЛЛЕТЕНИ
шу жумладан, юқори сезувчанлик: ҳансираш,
цианоз, гиперлипидемия, гиперкоагуляция,
кўнгилайниши,қусиш,бошоғриғи,юзгипере-
мияси, гипертермия, кўп терлаш, титроқ, уй-
қучанлик,тўшортидавабелсоҳасидаоғриқ.
Кечки реакцияларга жигар дисфункцияси ва
РЭС га юкланиш белгилари: гепатомегалия,
холестатик сариқлик, жигар трансаминазала-
ри ўтувчан фаоллигини ортиши, тромбоци-
топения, лейкопения, спленомегалия, гипер-
гидратация синдроми (ретикулоэндотелиал
тизимдажигаррангёки“венаичигаёғ”пигмен-
тинингтўпланиши)киради.
Анафилактик шокгача бўлган ҳақиқий ал-
лергикасоратларфақаткиритилаётганинфу-
зионпрепаратларасосиниоқсиллар,желатин-
лар, крахмал, декстран ва аминокислоталар
эритмалари ташкил этувчи дорилар билан
юзагакелишимумкин.
ХУЛОСАЛАР
Инфузион терапия – кўплаб касалликлар
ва патологик ҳолатлар учун ишлатиладиган
юқорисамаралидаволашусули.Бироқ,унинг
моҳиятижудаагрессиваралашувбўлиб,уҳар
доим ножуя таъсир ёки асоратларни риво-
жлантиришимкониятибиланбоғлиқ.
Инфузион терапиянинг асоратлари асо-
сан инфузион препаратлар ишлаб чиқариш
технологиясининг бузилиши ва инфузиялар
учун ускуналарнинг номукаммаллиги билан
боғлиқ.Буфақатзамонавийасбоб-ускуналар
ватехнологияларбиланйирикфармацевтика
корхоналаришароитидаGMPстандартларига
қатъиймувофиқинфузионсуюқликларишлаб
чиқаришучунжудамуҳимаҳамиятгаэга.Янги
авлодбиоинертматериаллариданфойдалан-
ганҳолдаинфузияўтказиштехтехникаси(ве-
ноз катетерлар, бактериал филтрлар ва б.)
янада ривожлантириш ва такомиллаштириш
каттааҳамияткасбэтади.
Инфузион асоратларни олдини олиш учун
тиббиётходимларихатолариаҳамиятиниюқо-
рибахолаббўлмайди.Шифокорходимлар
инфузионтерапияпрепаратларини,айниқ-
саколлоидларнитайинлашучункўрсатмалар
вақаршикўрсатмаларниқатъийҳисобгаолиш,
венаётоғигатушиболиш,вамарказийтомир
катетеризацияситехникасиниэгаллашикерак.
Перифериквеналарникатетерлашвакатетер-
нипарваришқилишбўйичатавсияларгариоя
қилишучунҳаммажойдаўртатиббиётходим-
ларибиланишлашкерак.
Кейинги илмий тадқиқот ишларини бажа-
ришда минимал ножуя таъсир асносида мак-
симал терапевтик самара билан таъминлаш
мумкин бўлган янги, фойдаланишга тайёр,
инфузия ўтказиш учун маҳсулотлар яратиш
зарур.
АДАБИЁТЛАР.
1. Александрович Ю.С., Гордеев В.И., Пшениснов К.В. Современные принципы инфузионной терапии
впедиатрическойпрактике.Российскийвестникдетскойхирургии,анестезиологиииреаниматологии.
2011;3:54–59
2. Беляев А.В. Выбор препарата для коррекции: кристаллоидно-коллоидная дилемма // Мистецтво
лікування.–2004.−№7(13).–С.53.
3. ВолодинH.H.,РогаткинС.О.,ЛюдовскаяЕ.В.Лечениедетей,перенесшихперинатальнуюгипоксиюв
периодраннейнеонатальнойадаптации//Вопросыгинекологии,акушерстваиперинатологии.2005.№
1.С.20-25.
4. ГалинскийИ.А.Профилактикаилечениежелудочно-кишечныхкровотеченийприожоговойболезни//
Актуальныевопросыдиагностикиилеченияожоговойтравмы:Тезисыдокл.илекцийОбл.науч.-практ.
конф.–Одесса,2004.–С.26–29.
5. Горовенко Н.Г. Использование инфузионных препаратов для коррекции метаболического ацидоза //
Українськийхіміотерапевтичнийжурнал.–2008.−№1-2(22).–С.29–33.
6. ГордеевВ.И.Практикумпоинфузионнойтерапиипринеотложныхсостоянияхудетей.СПб.:ЭЛБИ-
СПб,2014
7. ДеркачН.Н.Осложненияинфузионнойтерапииацидоза//Українськийхіміотерапевтичнийжурнал.–
2008.−№1-2(22).–С.34–38.
8. Лазарев В.В., Михельсон В. А., Хелимская И. А. и соавт. Первый опыт применения реамберина в
анестезиологическомобеспеченииноворожденных//Детскаяхирургия.2003.№6.С.31-34.
9. Пастухова Н.К. Инфузионно-трансфузионная терапия у пациентов с острыми хирургическими
заболеваниямииповреждениями/ТрудыМариинскойбольницыВыпускIХ,Спб.-2012г.-С.133-136
10.Свиридов С.В., Николаев Д.В., Гафоров Д.А. Дегидратация и методы контроля за проводимой
инфузионнойтерапией.Consiliummedical(Хирургия)2008;1:33-37.
11.СтепаненкоС.М.,АфуковИ.И.ПрименениеГЭК200/0,5Рефортан®удетейсхирургическойпатологией.
Consiliummedical(Хирургия).2011;1:26-28.
12.AdamsH.P.AmericanStrokeAssociation(ASA)Guidelinesfortheearlymanagementofpatientswithischemic
stroke/H.P.Adams,K.J.Adams,T.Brottetal.IIStroke.−2003.−Mi29.−P.1056–1083.
13.BarryK.G.,BermanA.R.Mannitolinfusion.PartIII.Theacuteeffectoftheintravenousinfusionofmannitol
onbloodandplasmavolume//NEnglJMed.−1961.−Vol.264.−P.1085–1088.
125
ИЛМИЙ-АМАЛИЙ ТИББИЁТ ЖУРНАЛИ, 1/2021
ТИББИЁТ ЯНГИЛИКЛАР, ИЛМИЙ МУШОХАДАЛАР
14.Bastuji-GarinS.,FouchardN.,BertocchiM.etal.SCORTEN:aseverity-ofillnessscorefortoxicepidermalnec-
rolysis//J.Invest.DermatoL.−2000.−Vol.115.−P.149–153.
15.Belfort MA, Antbony J, Saade GR, AllenJC A comparison of magnesium sulfate and nimodipine for the
preventionofeclampsia.NEngl/Med200З:
16.FinferS.,BellomoR.,BoyceN.Acomparisonofalbuminandsalineforfluidresuscitationintheintensivecare
unit//NewEngl.J.Med.2004.Vol.350,№22.P.2247-2256
17.HebertPC,WellsG,BlajchmanMA,etal.Amulticenter,randomized,controlledclinicaltrialoftransfusion
requirementsincriticalcare.NEJM1999;340:409-417.
18.PerelP,RobertsI.Colloidsvs.CrystalloidsforFluidResuscitationinCriticallyIllPatientsCochraneDBSyst
Rev2012;6:CD000567.
УДК:616.028-78;615-89
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ТЕХНОЛОГИЙ ИСКУССТВЕННОГО ИНТЕЛЛЕКТА В
ЗДРАВООХРАНЕНИИ
Вихров И.П.
Ташкентский педиатрический медицинский институт
Данный литературный обзор предназначен для изучения использования технологий
искусственного интеллекта (ИИ) в здравоохранении и медицине, а также для понимания
современногосостоянияитенденцийразвитияИИвздравоохранении,втомчислеобсуждения
этических аспектов использования технологий ИИ в медицине. Кроме того, авторы обзора
очерчивают потенциально возможные улучшения, связанные с использованием технологий
ИИ в медицине, наряду с проблемными областями и возможными рисками. Для авторов
обзоракрайневажнаориентацияисследованиянапрактическоеприменениетехнологийИИв
областиздравоохранения,всвязисчембылиприведенынекоторыепрактическиеразработки
международныхпромышленныхкомпанийвкачествепримера.
Ключевые слова:
искуственныйинтеллект,системаздравоохранения,медицина.
СОҒЛИҚНИ САҚЛАШДА СУНЪИЙ АҚЛ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ
Ушбуадабиётниўрганишсоғлиқнисақлашватиббиётдасунъийақл(СА)технологияларидан
фойдаланишниўрганиш,шунингдек,соғлиқнисақлашдаСАривожланишинингҳозиргиҳолати
ва тенденцияларини тушуниш, жумладан, СА технологияларидан фойдаланишнинг ахлоқий
жиҳатларинимуҳокамақилишучунмўлжалланган.Бунданташқари,шарҳмуаллифларимуаммо
соҳалардавамумкинбўлганхавфбиланбирга,тиббиётдаСАтехнологиялариданфойдаланиш
биланбоғлиқпотенциаляхшилашбелгилаяпти.Шарҳмуаллифлариучунтадқиқотларнисоғлиқни
сақлашсоҳасидаСАтехнологиялариниамалдақўллашгақаратишғоятмуҳимдир,шумуносабат
биланхалқаросаноаткомпанияларинингайримамалийишланмаларимисолқилибкелтирилди.
Калит сўзлар:
сунъийақл,соғлиқнисақлаштизими,тиббиёт.
USE OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE TECHNOLOGIES IN HEALTHCARE
This literature review is intended to study the use of artificial intelligence (AI) technologies in
healthcareandmedicine,aswellastounderstandthecurrentstateandtrendsinthedevelopment
ofAIinhealthcare,includingdiscussingtheethicalaspectsoftheuseofAItechnologiesinmedicine.
In addition, the review authors outline the potential improvements associated with the use of AI
technologies in medicine, along with the problem areas and possible risks. For the authors of the
review,itisextremelyimportanttofocustheresearchonthepracticalapplicationofAItechnologiesin
thefieldofhealthcare,inconnectionwithwhichsomepracticaldevelopmentsofinternationalindustrial
companieswerecitedasanexample.
Key words:
artificialintelligence,healthcaresystem,medicine.
Введение.
Развитие технологий Искус-
ственногоИнтеллекта(ИИ)внастоящеевремя
являетсявесьмаактуальнойизанимаетодно
изпервыхмествповесткенаучныхисследо-
ванийвовсеммире.Потокиобъемгенериру-
емойинформациинастольковелик,чточело-
веческий мозг не в состоянии справляться с
анализомпоступающихданных,всвязисчем
широкое распространение получили инфор-
мационные технологии обработки больших
данных,атакжетехнологиисиспользованием
ИИ,втомчислеивздравоохранении.
Область исследования ИИ является до-
статочномолодойивцеломсложновыявить
устоявшиеся термины, классификации, стан-
дартыинормы,темнеменееуученых,рабо-