Часть-19_ Том-4_
Апрель -2024
ЛУЧШИЕ ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ
214
ISSN:
3030-3680
JAHON IQTISODIYOTI
Urinboyeva Yulduz Pirnazarovna -
i.f.f.dok., dotsent
Murodimov Javohir Abdumannon o’g’li
Samarqand iqtisodiyot va servis instituti talabasi
Annotatsiya:
Ushbu maqolada Jahon iqtisodiyoti haqida so’z yuritilgan.
Аннотация:
Эта статья о мировой экономике.
Abstract:
This article is about the world economy.
Kalit so’zlar:
Jahon iqtisodiyoti
,
O‘zbekistonning milliy iqtisodiy siyosati.
Ключевые слова:
Мировая экономика, национальная экономическая
политика Узбекистана.
Keywords:
World economy, national economic policy of Uzbekistan.
Jahon
iqtisodiyoti
mutaxassisligi bo‘yicha kirish imtihoni dasturi
talabgorlarning “Jahon iqtisodiyoti” faniga oid asosiy tushunchalar, konsepsiyalar va
kategoriyalar bo‘yicha bilimini baholashga, xalqaro iqtisodiy munosabatlarning
rivojlanish tendensiyalarini tahlil qilish, raqobatga asoslangan ochiq bozor
iqtisodiyoti sharoitida ko‘p sonli muqobil iqtisodiy yechimlar ichidan eng samarali
variantni tanlab olish hamda ilmiy asoslangan iqtisodiy takliflar ishlab chiqish
ko‘nikmalarini aniqlashga qaratilgan. Dasturda “Jahon iqtisodiyoti” fanining asosiy
bo‘limlari va mavzulari hamda imtihonga tayyorlanish uchun tavsiya etiladigan
adabiyotlar ro‘yhati keltirilgan .
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoev tomonidan imzolangan “2022-2026 yillarga
mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasida” belgilab berilgan
vazifalarni amalga oshirishda ham jahon ihqtisodiyotiga oid bilimlarning o‘rni
muhimdir.
“Jahon iqtisodiyoti” fanini egallash xalqaro munosabatlarning asosiy
yo‘nalishlarini anglash, shuningdek, O‘zbekistonning milliy iqtisodiy siyosati va
xalqaro strategiyasini hozirgi jahon iqtisodiyoti rivojidagi asosiy yo‘nalishlar va
tendensiyalarga muvofiqligini tushunish uchun asos yaratadi
Darhaqiqat, globallashuvning zarurati mamlakatimiz tashqi savdodasida hamkor
davlatlarning ahamiyati va integratsiyaning zaruratini o‘zida aks ettirmoqda. Shu
nuqtai nazardan, O‘zbekiston iqtisodiyotining o‘sish sur’atlarini mustahkamlash,
savdo munosabatlarnini erkinlashtirish blan birga kapital va ishchi kuchi xarakatini
soddalashtirilishida integratsion jarayonlarning roli o‘zining dolzarbligini
Часть-19_ Том-4_
Апрель -2024
ЛУЧШИЕ ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ
215
ISSN:
3030-3680
ko‘rsatmoqda. So‘nggi vaqtlarda Jahon Savdo Tashkiloti (JST), YevroOsiyo
iqtisodiy ittifoqi (YeOII) haqida, unga mamlakatimizni qo‘shilish qo‘shilmaslik
masalalari, umuman olganda xalqaro iqtisodiy integratsiyalarning foyda va zararlari
xususida turlicha qarashlar paydo bo‘ldi. Ta’kidlash lozimki, jahon iqtisodiyotida
ro‘y berayotgan globallashuv va so‘nggi kuzatuvlar asosida shunday xulosaga kelish
mumkinki, xalqaro savdo, moliya, kapital va kreditlar hamda axborot oqimi,
shuningdek, integratsiyalashgan bozorlarning kengayishi va tobora chuqurlashi yuz
bermoqda.Iqtisodiy globallashuv – bu tarixiy jarayon bo‘lib, inson kashfiyotlari va
texnologik taraqqiyotning natijasidir. U jahon iqtisodiyotida integratsiyalashuv
jarayonlarining jadallik bilan o‘sib borishini (xususan, savdo va kapital oqimlari
orqali) anglatadi. Bu tushuncha ba’zan insonlar (ishchi kuchi) va ilm-fanning
(texnologiya) xalqaro hududlar bo‘ylab harakatini ifodalashda ham ishlatiladi.
Bundan tashqari, globallashuv tushunchasi keng madaniy, siyosiy va iqtisodiy holat
bilan bog‘liq o‘lchovlarni ham qamrab oladi. Bu tushunchaning ishlatilishi XX
asrning 80- yillarida ommaviy tus olgan bo‘lib, u o‘zida xalqaro o‘tkazmalarni
amalga oshirishni soddalashtiruvchi va tezlashtiruvchi texnologik imkoniyatlarni aks
ettirgan.
U inson iqtisodiy faoliyatining turli darajalarida asrlar davomida amal qilib
kelgan o‘sha bozor kuchlarining milliy chegaralarni e’tiborga olmay uzluksiz
kengayishini anglatadi. Globallashuv kechagina sodir bo‘lgan voqelik emas. Ba’zi
tahlilchilar jahon iqtisodiyoti 100 yillar oldin ham bugungi kundagidek
globallashganligini e’tirof etadilar. XIX asr oxirlariga kelib, milliy daromad
tarkibidagi tashqi savdo oqimining ulushi deyarli bugungi kundagidek edi, zero,
kapital, transferlar nisbatan yirikroq, insonlarning ko‘chib o‘tishi darajasi
immigratsiyaga to‘siqlarning mavjudligiga qaramay bugungi kunga nisbatan
yuqoriroq bo‘lgan. Lekin shuni tan olishimiz kerakki, bugungi kunda tijorat va
moliyaviy xizmatlar avvalgi davrdagiga nisbatan ancha taraqqiy etgan va chuqur
integratsiyalas. Jahon iqtisodiyotidagi globallashuv jarayoni hozirgi bosqichining
asosiy farqli xususiyati zamonaviy elektron kommunikatsiyalari tufayli moliya
bozorlarining yanada integratsiyalashganligidir. Globallashuv XX asrning oxirgi o‘n
yilligida hukmron kuchga aylandi va o‘ziga xos yangi xususiyatlar kasb etdi.
Quyidagi krasvord iqtisod nazariyasiga moslashtirib tuzilgan
1.Davlat tassarufidan chiqarish davlat mulki hisobidan boshqa nodavlat mulk
shaklining vujudga kelishiga nima deyiladi.
2.Narx bilan talab urtasidagi teskari bogliqlik nima deb ataladi.
3.Mehnatning sarflanish tezligi yoki jadallashuviga nima deb ataladi.
Часть-19_ Том-4_
Апрель -2024
ЛУЧШИЕ ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ
216
ISSN:
3030-3680
4.Tadbirkorlik faoliyatining qishloq sohasidagi shakli nima deb ataladi.
5.Mehnatning aniq shaklidan qatiy nazar umuman ishchi kuchining sarflanishi
ijtimoiy mehnatning bir qismi nima deyiladi.
6.Narxning oshishi taklif miqdorini oshiradi bu nima deb ataladi.
7.Fikirning umumiy faktlaridan xususiy faktlarga tamon harakat qanday usul deb
ataladi.
8.yer va boshqa tabbiy resurslarning narxi nima deyiladi.
9.R.Xorrod uz modeliga 3 tenglamani kiritadi shulardan biri.
10.Iqtisodiyotning meyorida amal qilishi uchun zarur bulgan pul massasi
harakatini tartibga solinishiga nima deyiladi .
11.Tahlil vaqtida xalaqit berishi mumkin bulgan 2-darajali voqea hodisalarni
chetlashtirishga nima deyiladi.
I
Q
T
I
S
O
D
I
Y
O
T
Krossvord Javoblari
1.Xususiylashtirish
2.Talab qonuni
3.Mehnat entinsivligi
4.Agrobiznes
5.Abstrak mehnat
6.Taklif qonuni
7.Peduktsiya
Часть-19_ Том-4_
Апрель -2024
ЛУЧШИЕ ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ
217
ISSN:
3030-3680
8.Iratsional narx
9.Huquqiy usish
10.Bank sektori
11.Abstraksiya
Foydalanilgan adabiyotlar:
1Isatjanov A.A, Ismoilova N.S, Jahon iqtisodiyotining globallashuvi
O’quv qo’llanma ‘IQTISODIYOT’,2019
2SHarifxo’djayev SH.O, ‘Xalqaro iqtisodiyot’2019
3.
https://worldlyjournals.com/index.php/IJSR/article/download/1302/1746
https://e-itt.uz/index.php/eitt/article/view/742
