Ikki oʻlchamli qoʻzgʻalishli model operatorining diskret spektri

CC BY f
235-238
4
2
Поделиться
Алмуратов, Ф. (2023). Ikki oʻlchamli qoʻzgʻalishli model operatorining diskret spektri . Информатика и инженерные технологии, 1(2), 235–238. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/computer-engineering/article/view/25099
Фирдавс Алмуратов, Джизакский филиал Национального университета Узбекистана имени Мирзо Улугбека

(PhD)

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Ushbu ishida 𝐿 2 (𝑇) Hilbert fazosida aniqlangan ikki o’lchamli qo’zg’alanishli, chiziqli, chegaralangan va o’z o’ziga qo’shma 𝐻 𝜇𝜆 operator qaralgan. Ishda 𝐻 𝜇𝜆 operatorning muhim spektrdan chapda va o’ngda faqat bitta yoki ikkita xos qiymatga ega ekanligi operatorning paremetrlariga bog’liq ravishda o’rganilgan.

Похожие статьи


background image

235

1-tarelka; 2-teshiklar, 3-tirqishlar.

5-rasm. Suyuqlik oqib tushadigan tarelkalar

Panjarali tarelkalar

- eni 3...8 mm li tirqishlar yoki frezerlash usulida qilingan

bo‘ladi (1.8 b-rasm). Teshikli va panjarali tarelkalar konstruksiyasi sodda, narxi arzon,
gidravlik qarshiligi nisbatan kichik va montaj qilish oson. Teshikli va panjarali
tarelkalar konstruksiyasi soddaligi, metall sarfi kamligi, montaj osonligi va kichik
gidravlik qarshiligi bilan ajralib turadi.

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:

1.

Yusupbekov N.R., Nurmuhamedov H.S., Zokirov S.G. Kimyoviy texnologiya

asosiy jarayon va qurulmalari. – Toshkent: Fan va texnologiyalar, 2015. – 848 b.

2.

Rasuljon, T., Azizbek, I., & Abdurakhmon, S. (2021). Research of the

hydraulic resistance of the inertial scrubber. Universum: texnicheskie nauki, (7-3 (88)),
44-51.

3.

Tojiev, R. J., Isomiddinov, A. S., Axrorov, A. A. U., & Sulaymonov, A. M.

(2021). Vыbor optimalnogo absorbenta dlya ochistki vodorodno-ftoristogo gaza v
rotorno-filtrovalnom apparate i issledovanie effektivnosti apparata. Universum:
texnicheskie nauki, (3-4 (84)), 44-51


IKKI OʻLCHAMLI QOʻZGʻALISHLI MODEL OPERATORINING DISKRET

SPEKTRI

(PhD) Almuratov Firdavs, Bobonazarova Aynura

O‘zbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali

almurotov93@mail.ru

Annotatsiya:

Ushbu ishida

𝐿

2

(𝑇)

Hilbert fazosida aniqlangan ikki o’lchamli

qo’zg’alanishli, chiziqli, chegaralangan va o’z-o’ziga qo’shma

𝐻

𝜇𝜆

operator qaralgan.

Ishda

𝐻

𝜇𝜆

operatorning muhim spektrdan chapda va o’ngda faqat bitta yoki ikkita xos

qiymatga ega ekanligi operatorning paremetrlariga bog’liq ravishda o’rganilgan.

Kalit soʻzlar:

Operator, tor, spektr, Veyl teoremasi, Hilbert fazosi.

T = (−π; π]

— bir o’lchamli tor bo’lsin.

𝐿

2

(𝑇)

kvadrati bilan integrallanuvchi

funksiyalarning Hilbert fazosi bo’lsin.

𝐿

2

(𝑇)

Hilbert fazosida aniqlangan quydagi

operatorni qaraymiz:

𝐻

𝜇𝜆

= 𝐻

0

− 𝜇𝑉

1

− 𝜆𝑉

2

, 𝜇, 𝜆 ∈ 𝑅

(2.1)

Bu yerda

𝐻

0

− 𝐿

2

(𝑇) fazoda 𝑐𝑜𝑠𝑥

funksiyaga ko’paytirish operatori,

V

1

va

V

2

lar esa

𝐿

2

(𝑇)

fazoda integral operatorlar, ya’ni


background image

236

𝐻

0

𝑓 = 𝑐𝑜𝑠𝑥 𝑓(𝑥)

𝑉

1

𝑓 = ∫ 𝑓(𝑦)𝑑𝑦

𝜋

−𝜋

, 𝑉

2

𝑓 = 𝑐𝑜𝑠𝑥 ∫ 𝑐𝑜𝑠𝑦 𝑓(𝑦)𝑑𝑦

𝜋

−𝜋

Malumki,

𝑉

1

, 𝑉

2

operatorlar kompakt operatorlar bo’lib, muhim spektrning turg’unligi

haqidagi Veyl teoremasiga ko’ra

𝐻

𝜇𝜆

ning muhim spektri uchun quydagi tenglik o’rinli

𝜎

𝑒𝑠𝑠

(𝐻

𝜇𝜆

) = 𝜎

𝑒𝑠𝑠

(𝐻

0

) = 𝜎(𝐻

0

) = [−1; 1].

Quyidagi to’plamlarni kiritamiz.

𝐺

1

= { (𝜇, 𝜆) ∈ 𝑅

+

2

2√2𝜋

2

𝜇𝜆 − √2𝜋𝜇 − √2𝜋𝜆 > 0 }

𝐺

2

= { (𝜇, 𝜆) ∈ 𝑅

+

2

2√2𝜋

2

𝜇𝜆 − √2𝜋𝜇 − √2𝜋𝜆 < 0 }

𝐺

3

= { (𝜇, 𝜆) ∈ 𝑅

+

2

2√2𝜋

2

𝜇𝜆 − √2𝜋𝜇 − √2𝜋𝜆 = 0 }

𝐺

1

= { (𝜇, 𝜆) ∈ 𝑅

2

− 2√2𝜋

2

𝜇𝜆 − √2𝜋𝜇 − √2𝜋𝜆 > 0 }

𝐺

2

= { (𝜇, 𝜆) ∈ 𝑅

2

− 2√2𝜋

2

𝜇𝜆 − √2𝜋𝜇 − √2𝜋𝜆 > 0 }

𝐺

3

= { (𝜇, 𝜆) ∈ 𝑅

2

− 2√2𝜋

2

𝜇𝜆 − √2𝜋𝜇 − √2𝜋𝜆 > 0 }

Endi

𝐻

𝜇𝜆

operatorning xos qiymatlari uchun o’rinli bo’lgan quyidagi teoremani

keltiramiz.

Teorema 1.

Quydagi tasdiqlar o’rinli:

a).

Agar

(𝜇, 𝜆)𝜖𝐺

1

bo’lsin. U holda

𝐻

𝜇𝜆

operator -1 dan chapda 2 ta xos

qiymatga ega va bu xos qiymatlar uchun quydagi tengsizliklar o’rinli

𝑧

1

(𝜇, 𝜆) < 𝛿

1

(𝜇, 𝜆) < 𝛿

2

(𝜇, 𝜆) < 𝑧

2

(𝜇, 𝜆) < −1

tengsizlik o’rinli bo’ladi. Bunda

𝛿

1

(𝜇, 𝜆) = min

𝜇𝜆

{𝐸

1

(𝜇) , 𝐸

2

(𝜆)}, 𝛿

2

(𝜇, 𝜆) = max

𝜇𝜆

{𝐸

1

(𝜇) , 𝐸

2

(𝜆)}

b).

Agar

(𝜇, 𝜆)𝜖𝐺

2

∪ 𝐺

3

bo’lsa, u holda

𝐻

𝜇𝜆

operator -1 dan chapda yagona

𝐸(𝜇, 𝜆)

xos qiymatga ega.

c).

Agar

(𝜇, 𝜆)𝜖𝐺

1

bo’lsin. U holda

𝐻

𝜇𝜆

operator 1 dan o’ngda 2 ta xos qiymatga

ega va bu xos qiymatlar uchun quydagi tengsizliklar o’rinli

1 < 𝑧

1

(𝜇, 𝜆) < 𝜃

1

(𝜇, 𝜆) < 𝜃

2

(𝜇, 𝜆) < 𝑧

2

(𝜇, 𝜆)

tengsizliklar o’rinli bo’ladi. Bunda

𝜃

1

(𝜇, 𝜆) = min

𝜇𝜆

{𝐸

1

(𝜇) , 𝐸

2

(𝜆) }, 𝜃

2

(𝜇, 𝜆) = max

𝜇𝜆

{(𝐸

1

(𝜇) , 𝐸

2

(𝜆))}

d).

Agar

(𝜇, 𝜆)𝜖𝐺

2

∪ 𝐺

3

bo’lsa, u holda

𝐻

𝜇𝜆

operator 1 dan o’ngda yagona

𝐸(𝜇, 𝜆)

xos qiymatga ega.



background image

237

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:

1.

Sh.Yu.Kholmatov, S.N.Lakaev, F.M.Almuratov. On the spectrum of

Schrödinger-type operators on two dimensional lattices.// Journal of Mathematical
Analysis and Applications–USA,2022.–Vol.514.–№2.– 126363.

2.

S.N.Lakaev, A.T.Boltaev, F.M.Almuratov. On the discrete spectra of

Schrödinger-type operators on one dimensional lattices.// Lobachevskii Journal of
Mathematics–Russia, 2022.–Vol.43.– №3.–P.770–783

3.

F.M.Almuratov. Asymptotics for eigenvalues of Schrödinger operator

associated to one-particle systems on one dimensional lattice.// Scientific journal of
Samarkand University. – Samarkand, 2022. – №3. – P. 39–46.

4.

S.N.Lakaev, F.M.Almuratov. Panjaradagi bir zarrachali Schrödinger

operatori xos qiymatlari va ularning yoyilmalari.// Scientific journal of Samarkand
University. – Samarkand, 2018. – №5. – P. 24–33.

5.

S.N. Lakaev, A.T. Boltaev, F.M. Almuratov. On the discrete spectra of

Schrödingeroperators on one dimensional lattices.// “Mathematical analysis and its
applications in modern mathematical physics” International conference. – Samarkand,
2022. –P. 201–203.

6.

A.T.Boltaev, F.M.Almuratov, The Existence and Asymptotics of

Eigenvalues of Schrödinger Operator on Two Dimensional Lattices, Lobachevskii J.
Math. 2022.–Vol.43.– №12.–P. , 3460–3470

7.

F.M. Almuratov, I.B. Avalboyev. Asymptotics of the eigenvalues of a

discrete Schrödingeroperators on two dimensional lattices. // “Mathematical analysis
and its applications in modern mathematical physics” International conference. –
Samarkand, 2022. –P. 28–29.

8.

F.M. Almuratov. Expansion of eigenvalues of Schrödingeroperators on one

dimensional lattices.// “4th -International Conference on Research in Humanities,
Applied Sciences and Education”.–Germany, 2022.–P.152–154.

9.

S.N. Lakaev, F.M. Almuratov. On the discrete spectrum of lattice

Schrödinger operators in one and two dimensions.// “Modern methods of mathematical
physics and their applications” Republican scientific conference. – Tashkent, 2020. –
P. 143–146.

10.

S.N. Lakaev, Sh.Yu. Kholmatov, F.M. Almuratov. Coupling constant

threshold for one-particle discrete Schrödinger operators.// “Mathematical analysis and
its application to mathematical physics” Scientific programm of the international
conference . – Samarkand, 2018. – P. 85–86.

11.

Turakulov, Olim Kholbutayevich, and Uktam Haydarovich Halimov.

"TENDENCIES FOR THE DEVELOPMENT OF TECHNICAL EDUCATION FOR
FUTURE ENGINEERS." Mental Enlightenment Scientific-Methodological Journal
2022.2 (2022): 307-316.

12.

Юлдашев, Турсун и Клара Холманова. «НЕЛИНЕЙНОЕ ИНТЕГРО-

ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНОЕ

УРАВНЕНИЕ

ФРЕДГОЛЬМА

С

ВЫРОЖДАЮЩИМСЯ ЯДРОМ И НЕЛИНЕЙНЫМ МАКСИМУМ».

Журнал

математики и информатики

1.3 (2021).


background image

238

13.

Содиков, Тохир Аслиддинович, et al. "НЕКОТОРЫЕ МЕТОДЫ

ПРИВЕДЕНИЯ К КАНОНИЧЕСКОМУ ВИДУ И ОПРЕДЕЛЕНИЯ ТИПА
ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНЫХ

УРАВНЕНИЙ

С

ЧАСТНЫМИ

ПРОИЗВОДНЫМИ."

МОЛОДОЙ

ИССЛЕДОВАТЕЛЬ:

К

ВЕРШИНАМ

ПОЗНАНИЯ

. 2023.

14.

Xolmanova, K. "Maksimum belgisi ostida funksional parametrni o’z ichiga

olgan

integro-defferensial

tenglamalar

sistemasi

uchun

boshlang’ich

masala."

ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ

международный научный электронный журнал

(2022).

15.

Baxtiyor, Po‘latov, et al. "BA’ZI BIR MUHIM XOSMAS

INTEGRALLARNI

HISOBLASHDA

FRULLANI

FORMULASIDAN

FOYDALANISH."

International Journal of Contemporary Scientific and Technical

Research

(2023): 363-367.

16.

Baxtiyor P. et al. BA’ZI BIR MUHIM XOSMAS INTEGRALLARNI

HISOBLASHDA FRULLANI FORMULASIDAN FOYDALANISH //International
Journal of Contemporary Scientific and Technical Research. – 2023. – С. 363-367.

17.

Xoljigitov D., Isroilov I. GRAFLAR NAZARIYASI YORDAMIDA

MANTIQIY MASALALARNI YECHISH //Журнал математики и информатики. –
2022. – Т. 2. – №. 2.

18.

Xoljigitov D., MANTIQIY I. I. G. N. Y. MASALALARNI YECHISH

//Журнал математики и информатики. – 2022. – Т. 2. – №. 2.

19.

o‘latov, B., & Ibrohimov, J. (2023). BA’ZI RATSIONAL

FUNKSIYALARNI

INTEGRALLASHDA

OSTRAGRADSKIY

USULIDAN

FOYDALANISH. Talqin

Va

Tadqiqotlar, 1(21).

извлечено

от

http://talqinvatadqiqotlar.uz/index.php/tvt/article/view/377

20.

Ibrohimov Javohir Bahrom o‘g‘li. (2022). OCHIQ CHIZIQLI QAVARIQ

TO‘PLAMDA

POLINOMIAL

QAVARIQLIKNING

YETARLI

SHARTI. International Journal of Contemporary Scientific and Technical
Research, 1(2),

363–365.

Retrieved

from

https://journal.jbnuu.uz/index.php/ijcstr/article/view/203

21.

Ibrohimov Javohir Bahrom o‘g‘li, & Po‘latov Baxtiyor Sobirovich. (2022).

OCHIQ

CHIZIQLI

QAVARIQ

TO‘PLAMDA

POLINOMIAL

QAVARIQLIK. PEDAGOGS

Jurnali, 10(3),

96–104.

Retrieved

from

http://pedagoglar.uz/index.php/ped/article/view/1184.

GAZLARNI TOZALASHDA INNOVATSION USUL VA APPARATNING

SAMARADORLIGI

t.f.f.d., (PhD) A.A. Axrorov, A.A. Botirov

Farg‘ona politexnika instituti, O‘zbekiston

akmaljon.akhrorov@mail.ru

Annotatsiya:

Maqolada, gazlarni ho‘l usulda toazlovchi rotor-filtrli apparatda

o‘tkazilgan tajribaviy tadqiqotlarda olingan ma’lumotlar berilgan. Tajriba natijalariga

Библиографические ссылки

Sh.Yu.Kholmatov, S.N.Lakaev, F.M.Almuratov. On the spectrum of Schrödinger-type operators on two dimensional lattices.// Journal of Mathematical Analysis and Applications–USA,2022.–Vol.514.–№2.– 126363.

S.N.Lakaev, A.T.Boltaev, F.M.Almuratov. On the discrete spectra of Schrödinger-type operators on one dimensional lattices.// Lobachevskii Journal of Mathematics–Russia, 2022.–Vol.43.– №3.–P.770–783

F.M.Almuratov. Asymptotics for eigenvalues of Schrödinger operator associated to one-particle systems on one dimensional lattice.// Scientific journal of Samarkand University. – Samarkand, 2022. – №3. – P. 39–46.

S.N.Lakaev, F.M.Almuratov. Panjaradagi bir zarrachali Schrödinger operatori xos qiymatlari va ularning yoyilmalari.// Scientific journal of Samarkand University. – Samarkand, 2018. – №5. – P. 24–33.

S.N. Lakaev, A.T. Boltaev, F.M. Almuratov. On the discrete spectra of Schrödingeroperators on one dimensional lattices.// “Mathematical analysis and its applications in modern mathematical physics” International conference. – Samarkand, 2022. –P. 201 203.

A.T.Boltaev, F.M.Almuratov, The Existence and Asymptotics of Eigenvalues of Schrödinger Operator on Two Dimensional Lattices, Lobachevskii J. Math. 2022.–Vol.43.– №12.–P. , 3460–3470

F.M. Almuratov, I.B. Avalboyev. Asymptotics of the eigenvalues of a discrete Schrödingeroperators on two dimensional lattices. // “Mathematical analysis and its applications in modern mathematical physics” International conference. – Samarkand, 2022. –P. 28–29.

F.M. Almuratov. Expansion of eigenvalues of Schrödingeroperators on one dimensional lattices.// “4th -International Conference on Research in Humanities, Applied Sciences and Education”.–Germany, 2022.–P.152–154.

S.N. Lakaev, F.M. Almuratov. On the discrete spectrum of lattice Schrödinger operators in one and two dimensions.// “Modern methods of mathematical physics and their applications” Republican scientific conference. – Tashkent, 2020. – P. 143–146.

S.N. Lakaev, Sh.Yu. Kholmatov, F.M. Almuratov. Coupling constant threshold for one-particle discrete Schrödinger operators.// “Mathematical analysis and its application to mathematical physics” Scientific programm of the international conference Samarkand, 2018. – P. 85–86.

Turakulov, Olim Kholbutayevich, and Uktam Haydarovich Halimov. "TENDENCIES FOR THE DEVELOPMENT OF TECHNICAL EDUCATION FOR FUTURE ENGINEERS." Mental Enlightenment Scientific-Methodological Journal 2022.2 (2022): 307-316.

Юлдашев, Турсун и Клара Холманова. «НЕЛИНЕЙНОЕ ИНТЕГРО-ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНОЕ УРАВНЕНИЕ ФРЕДГОЛЬМА С ВЫРОЖДАЮЩИМСЯ ЯДРОМ И НЕЛИНЕЙНЫМ МАКСИМУМ». Журнал математики и информатики 1.3 (2021).

Содиков, Тохир Аслиддинович, et al. "НЕКОТОРЫЕ МЕТОДЫ ПРИВЕДЕНИЯ К КАНОНИЧЕСКОМУ ВИДУ И ОПРЕДЕЛЕНИЯ ТИПА ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНЫХ УРАВНЕНИЙ С ЧАСТНЫМИ ПРОИЗВОДНЫМИ." МОЛОДОЙ ИССЛЕДОВАТЕЛЬ: К ВЕРШИНАМ ПОЗНАНИЯ. 2023.

Xolmanova, K. "Maksimum belgisi ostida funksional parametrni o’z ichiga olgan integro-defferensial tenglamalar sistemasi uchun boshlang’ich masala." ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ международный научный электронный журнал (2022).

Baxtiyor, Po‘latov, et al. "BA’ZI BIR MUHIM XOSMAS INTEGRALLARNI HISOBLASHDA FRULLANI FORMULASIDAN FOYDALANISH." International Journal of Contemporary Scientific and Technical Research (2023): 363-367.

Baxtiyor P. et al. BA’ZI BIR MUHIM XOSMAS INTEGRALLARNI HISOBLASHDA FRULLANI FORMULASIDAN FOYDALANISH //International Journal of Contemporary Scientific and Technical Research. – 2023. – С. 363-367.

Xoljigitov D., Isroilov I. GRAFLAR NAZARIYASI YORDAMIDA MANTIQIY MASALALARNI YECHISH //Журнал математики и информатики. – 2022. – Т. 2. – №. 2.

Xoljigitov D., MANTIQIY I. I. G. N. Y. MASALALARNI YECHISH //Журнал математики и информатики. – 2022. – Т. 2. – №. 2.

o‘latov, B., & Ibrohimov, J. (2023). BA’ZI RATSIONAL FUNKSIYALARNI INTEGRALLASHDA OSTRAGRADSKIY USULIDAN FOYDALANISH. Talqin Va Tadqiqotlar, 1(21). извлечено от http://talqinvatadqiqotlar.uz/index.php/tvt/article/view/377

Ibrohimov Javohir Bahrom o‘g‘li. (2022). OCHIQ CHIZIQLI QAVARIQ TO‘PLAMDA POLINOMIAL QAVARIQLIKNING YETARLI SHARTI. International Journal of Contemporary Scientific and Technical Research, 1(2), 363–365. Retrieved from https://journal.jbnuu.uz/index.php/ijcstr/article/view/203

Ibrohimov Javohir Bahrom o‘g‘li, & Po‘latov Baxtiyor Sobirovich. (2022). OCHIQ CHIZIQLI QAVARIQ TO‘PLAMDA POLINOMIAL QAVARIQLIK. PEDAGOGS Jurnali, 10(3), 96–104. Retrieved from http://pedagoglar.uz/index.php/ped/article/view/1184.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов