Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 1
53
3. Указ Президента Республики Узбекистан от 01.08.2018 г. N УП-5495 (с изменениями и дополнениями на 01.10.2018) «О
мерах по кардинальному улучшению инвестиционного климата в Республике Узбекистан».
4. Указ Президента Республики Узбекистан от 07.02.2017 г. № УП-4947 "О Стратегии действий по дальнейшему развитию
Республики Узбекистан".
5. Носова О.В. Влияние притока прямых иностранных инвестиций на экономический рост / О.В. Носова // Вђсник економђчноѓ
науки Украѓни. - 2016. - № 1 (30). - С. 201–207. - Бђблђогр.: 19 назв. - рос. Режим доступа:
http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/100403
6. Фирсова С. Н. Инновации как источник экономического роста и движущая сила качественных преобразований //Часопис
економiчних реформ. 2016. - 1 (21). - С. 39-43. Режим доступа
https://elibrary.ru/contents.asp?id=34249171&selid=26318464
7. Behera S.R. Regional foreign direct investment and technology spillover: evidence across different clusters in India // Economics of
innovation and new technology. – 2017, №7. – P/ 596-620. ISSN: 1043-8599eISSN: 1476-8364. Режим доступа
https://elibrary.ru/item.asp?id=31864780
8. https://www.gazeta.uz/ru/
9.
10. Составлено автором на основе статистических данных
ИНВЕСТИЦИОН МУХИТНИ ШАКЛЛАНИШИ ВА БАХОЛАШНИНГ
МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ
Хашимова Наима Абитовна -
ТДТУ, иқтисод фанлари доктори
Тиллаева Барно Рамизитдиновна -
ТДТУ, мустақил изланувчи
Аннотация:
Мақолада инвестицион муҳитни шаклланиш ва бахолашнинг ўзига хос хусусиятлари кўриб
чиқилган. Инвестиционн муҳитни изоҳлаш ва баҳолашга турли хил ёндашувларни таҳлил қилган ҳолда ёндашуви
таклиф қилинган.
Калит сузлар
: инвестиция, инвестицион муҳит, инвестицион салохият, инвестицион фаоллик, инвестицион
жозибадорлик.
Аннотация:
В статье рассматриваются особенности формирования и оценки инвестиционного климата.
Подход инвестирования предлагается путем анализа различных подходов к интерпретации и оценке окружающей
среды.
Ключевые слова:
инвестиция, инвестиционный климат, инвестиционный потенциал, инвестиционная
активность, инвестиционная привлекательность.
Аннотация:
he article discusses the peculiarities of the formation and assessment of the investment climate. The main
approaches to the definition and assessment of the investment climate were analyzed and the author 's approach to the
assessment of the investment climate was proposed on the basis of them.
Keywords:
investment potential, structure of investment potential, investment appeal, investment climate, factors of
investment process.
Кириш
. 2017-2021 йилларда Ўзбекис-
тон Республикасини ривожлантиришнинг
бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар
стратегиясида инвестициявий муҳитни ях-
шилаш орқали мамлакатимиз иқтисодиёти
тармоқлари ҳамда ҳудудларига хорижий
сармояларни фаол жалб этиш бўйича аниқ
вазифалар белгилаб берилган[1].
Ривожланган мамлакатлар амалиётини
таҳлил қилиш шуни кўрсатадики, инвести-
ция жалб қилмай туриб, иқтисодиётни етар-
ли даражада ривожлантириб бўлмайди. Ана
шуни эътиборга олиб, мамлакатда инвести-
цион муҳитни шакллантиришга шароит яра-
тиш ва уни тезлаштириш, рағбатлантириш
мақсадида давлатимизда бир қатор қонунлар
ишлаб чиқилиб, улар ҳаётга татбиқ қилин-
моқда.
Бунга яқинда эълон қилинган Ўзбекис-
тон Республикаси Президентининг “Ўзбекис-
тон Республикасида инвестиция муҳитини
тубдан яхшилаш чора-тадбирлари тўғриси-
да”ги Фармони мисол қилиб келтириш мум-
кин[2].
Инвестицияларни жалб қилиш ва улар-
дан самарали фойдаланиш учун одатда
инвестиция муҳити деб аталувчи муайян
шарт-шароитлар талаб этилади. Ҳозирги
замон иқтисодиётига оид адабиётларда бу
атама жуда кенг тарқалган, аммо шу кунгача
аниқ таърифга эга эмас. Ушбу тушунча
иқтисодий тизимлар ҳолатининг ўта ноаниқ
сифат хусусиятлари билан тавсифланади.
Унинг йўқлиги, албатта, умуман мавжуд
эмаслигини англатмайди. Фақатгина "инвес-
тиция муҳити" тушунчаси ҳали умумэътироф
этилган илмий категория сифатида шакллан-
маганлигини англатади. Инвестиция муҳити
деганда “мамлакат иқтисодиётига инвести-
цияларнинг фаол жалб қилинишига таъсир
ИННОВАЦИЯ ВА ИНВЕСТИЦИЯ
Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 1
54
кўрсатувчи молиявий, сиёсий ва бошқа шарт-
шароитлар тушунилади. Ҳукуматнинг барқа-
рорлиги, сармоядорларнинг ҳуқуқларини
белгилайдиган, яхши ишлаб чиқилган меъё-
рий-ҳуқуқий база қулай инвестиция муҳити-
нинг яратилишига ёрдам беради”[4].
Ушбу ўта ноаниқ таърифлар маълум
даражада инвестиция муҳити тушунчасининг
кенглиги ва серқирралигини намойиш этиш
имкониятини беради ва эҳтимол, шунинг
учун биз ўзбек олимларининг асарларида
"инвестиция муҳити" категориясига аниқроқ
таърифни топа олмадик. Ҳатто "Узбекистан –
деловой партнёр (потенциал преобразова-
ний, инвестиционный климат)"[3] ва "Инвес-
тиции в Узбекистане"[10] каби йирик асар-
ларда ҳам инвестиция муҳитининг аниқ таъ-
рифи йўқ. Ушбу таъриф юқоридаги келти-
рилган таърифларга яқин эканлигини фақат
матндан англашимиз мумкин. Бир нарса
аниқки, инвестиция муҳити мамлакатда амал
қилувчи шароитлар ва омиллар йиғиндисини
ўз ичига олади.
Асосий кисм.
"Инвестиция муҳити"
тушунчасининг ноаниқлиги аста-секин иқти-
содий адабиётларда янги - инвестициявий
жозибадорлик атамасининг пайдо бўлишига
олиб келди. Ушбу тушунчанинг ўзига хос
хусусияти уни муайян кўрсаткичлар тўплами
билан ўлчашга уринишдадир. Ушбу муаммо-
ни ўрганиш жараёнида, баъзи муаллифлар
инвестиция муҳити ва инвестициявий жози-
бадорлик тушунчаларига бир-бирига ўхшаш
таърифлар берадилар[15]. Бошқалар, инвес-
тиция муҳити тушунчаси инвестициявий жо-
зибадорлик тушунчасига нисбатан кенгроқ
ва сиғимлироқ тушунчадир, ҳамда у инвести-
циявий фаоллик ва инвестициявий жозиба-
дорлик билан белгиланади[12], дейдилар. (1-
расм).
1-расм. Инвестиция муҳитни шакллантириш схемаси[6]
Бундан кўриниб турибдики, ушбу йўна-
лиш тарафдорлари мазкур тушунчаларни
изоҳлашда инвестиция муҳитини инвестор-
нинг сармоя киритиш истагига таъсир кўрса-
тувчи шартлар (омиллар) тўплами сифатида
белгилайдилар, яъни инвестициявий фаол-
лик - нафақат инвестициявий жозибадорлик,
балки инвестиция муҳити учун ҳам самарали
белгидир. Учинчи гуруҳ муаллифлари, инвес-
тициявий жозибадорликни инвестиция муҳи-
тини баҳолаш учун натижа кўрсаткичларидан
бири сифатида кўриб чиқадилар. Бундан таш-
қари, улар инвестиция муҳитига корхона,
тармоқ, ҳудуд (инвестициявийсалоҳият) им-
кониятлари, ҳамда инвесторнинг фаолият
юритиши учун шарт - шароитларни (инвести-
ция хавфи) ўз ичига олади, бу эса ушбу ту-
шунчаларни таққослашга имкон беради, деб
ҳисоблайдилар.
Бунда улар, агар инвестициявий сало-
ҳият инвестиция хавфидан юқори бўлса,
унинг инвестициявий жозибадорлиги ҳақида
сўз юритиш мумкин деган хулосага келади-
лар[11]. Юқорида қайд этилганидек, инвести-
циявий жозибадорлик иқтисодиётга оид ада-
биётларда бир қатор ўхшаш "инвестиция му-
ҳити", "инвестиция имиджи" каби тушунча-
ларга эга. Аммо улар бир хил эмас. Одатда
"инвестиция муҳити" атамаси мамлакат иқти-
содиётига ички ва ташқи инвестицияларнинг
кириб келишига таъсир кўрсатувчи иқтисо-
дий, сиёсий, молиявий шароитларнинг йиғин-
диси сифатида тушунилади, "инвестиция
имиджи" эса инвестиция муҳитининг турли
жиҳатларини инвесторлар тасаввурида комп-
лекс акс этишидир[12]. Бундан инвестиция
фаолияти тизими бир қатор элементларни ўз
ичига олиши кўриниб турибди (2-расм).
Инвестициявий
жозибадорлик
(умумлаштирилган
факторал белги, Х)
Инвестиция муҳити
Инвестициявий жозибадорликни амалга ошириш даражаси
(Е) (инвестициявий фаолликнинг инвестициявий
жозибадорликка муносабати,
E=Y/X
)
Инвестициявий
фаоллик (натижа
кўрсаткичи, Y)
Y=f(X
)
ИННОВАЦИЯ ВА ИНВЕСТИЦИЯ
Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 1
55
2- расм. Инвестиция фаолияти тизим элементларининг ўзаро боғлиқлиги[13]
Инвестициявий жозибадорлик тушунча-
сининг турли талқинлари муқаррар равишда
унинг корхонанинг барқарор молиявий ҳо-
лати, капиталнинг даромадлилиги, акциялар
курси ва тўланаётган дивидендлар даражаси-
ни акс эттирувчи ички таркибий қисмларини
аниқлашда турли ёндашувларга олиб келади,
Иккинчи ёндашувда, бу - инвестор ва инвес-
тиция реципиентининг манфаатлари ва имко-
ниятларининг мувофиқлаштирилишига асос-
ланган инвестициялашнинг иқтисодий (иж-
тимоий-иқтисодий) мақсадга мувофиқлиги-
дир. Бу эса ҳар иккаласининг ҳам мақбул да-
ражадаги даромадлилик ва инвестиция ҳавфи
мавжуд бўлгани ҳолда ўз мақсадларига эри-
шишларини таъминлайди.
Инвестицияларнинг
жозибадорлиги
уларнинг истиқболлилиги, даромадлилиги,
самарадорлиги ва уни ривожлантиришга ин-
вестиция қилиш ҳавфини минималлаштириш
нуқтаи назаридан тавсифланади. Бундан таш-
қари, одатда, макро даражада инвестициявий
жозибадорлик қуйидаги омиллар билан бел-
гиланади: мамлакатда сиёсий барқарорлик ва
уни олдиндан айта билиш; асосий макроиқти-
содий кўрсаткичлар (инфляция даражаси,
ЯИМнинг ўсиш суръатлари, саноат маҳсулот-
ларининг энг муҳим турларини ишлаб чиқа-
риш ҳажми, бюджет тақчиллиги ва бошқалар)
ва уларнинг истиқболлари; инвестиция фао-
лияти соҳасидаги меъёрий ҳужжатларнинг
мавжудлиги ва такомиллашганлик даражаси;
солиқ тизимининг мукаммаллик даражаси;
инвестиция ҳавфи даражаси ва бошқалар.
Бизнинг фикримизча, объектларнинг
инвестициявий жозибадорлиги муаммоси кўп
қиррали ва нисбатан мустақил. Унинг наза-
рий ва амалий жиҳатларини ажратиб кўра-
миз. Биринчидан, сарфланадиган маблағлар
бошқа турларининг манфаатлилиги билан
таққослаганда реал капиталга (капитал қў-
йилмаларга) инвестиция ҳаражатларининг
жозибадорлиги. Масалан, инфляция жараён-
лари, давлат қимматбаҳо қоғозларининг юқо-
ри фойда келтириши ва кўплаб бошқа омил-
лар молиявий активларга ёки жорий савдо
операцияларига инвестицияларни узоқ муд-
дат қопланадиган инвестицияларга нисбатан
фойдалироқ қилади. Инвестициявий жозиба-
дорликнинг иккинчи муҳим жиҳати - бу реал
амалга ошадиган инвестицияларнинг мамла-
катнинг аниқ тармоқ, корхона ва минтақа-
ларига интилишидир. Потенциал инвестиция
олувчилар (корхона эгалари, минтақалар ва
мамлакат резидентлари) ўртасида инвести-
цияларни жалб қилиш учун рақобат пайдо
бўлади. Инвестициявий жозибадорлик ва
уларнинг инвестиция бозоридаги рақобат-
дошлигини акс эттиради.
Илмий тушунча сифатида инвестиция-
вий жозибадорлик маҳаллий адабиётларда
турли объектларга: алоҳида корхоналар,
мамлакат, ҳудудлар ва соҳаларга нисбатан
кенг акс эттирилди.
Таҳлил қилинаётган ҳодиса ва тушунча-
ларга турли назарий ёндашувлар ва уларни
илмий адабиётларда акс эттиришнинг баҳсга
сабаб бўлувчи табиати инвестиция имконият-
лари, инвестициявий жозибадорлик ва инвес-
тиция муҳитини баҳолашнинг турли усулла-
ри амалда қўлланишига олиб келади. Улардан
турли рейтинг агентликлари, илмий журнал-
лар, тартибга солувчи давлат органлари фой-
даланади.
Кўплаб методикаларда инвестициявий
жозибадорлик ва инвестиция муҳити инвес-
тициявий салоҳият, инвестициявий фаоллик
каби тавсифлар, ҳамда объектларнинг фойда
Инвестициявий салоҳият
Инвестиция сиѐсати
Инвестиция хавфи
Инвестиция муҳити
Инвестициявий жозибадорлик
Инвестиция имиджи
Инвестициявий фаоллик
Инвестиция фондлари
Инвестициявий кластерлар
ИННОВАЦИЯ ВА ИНВЕСТИЦИЯ
Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 1
56
келтириши, уларнинг рентабеллиги, молия-
вий самарадорлик ва молиявий барқарорлик
кўрсаткичлари, бозорларнинг ривожланиш
истиқболлари, минтақаларнинг иқтисодий
салоҳияти тавсифи, инвесторларга берилади-
ган маъмурий, ҳуқуқий ва иқтисодий кафо-
латлар каби қўшимча параметрларни ўз ичи-
га олувчи хусусиятлар сифатида ўрганилади.
Инвестицияларнинг жозибадорлиги кўп ҳол-
ларда инвестиция фаолиятида учрайдиган
турли хатарлар (иқтисодий, сиёсий, ҳуқуқий,
экологик, ижтимоий, коррупция, жиноий)
билан боғлиқ. Кўпинча рейтинг ва методи-
каларни тузувчилар реклама мақсадларига
интиладилар. Бироқ, илмий-таҳлилий фао-
лиятда инвестиция жараёнлари билан боғлиқ
турли жиҳатларнинг омиллари ва ўзаро боғ-
лиқлигини аниқлаш учун, бизнинг фикримиз-
ча, таҳлил қилинадиган тоифалар ўзининг
конкрет мазмуни билан тўлдирилиши керак.
Бир қатор асарларда “инвестициявий
жозибадорлик” ва “инвестиция муҳити” ту-
шунчаларини иқтисодий тизимнинг улар қўл-
ланадиган турли даражаларига қараб фарқ-
лаш муҳимлиги таъкидланади[8]. Иккала ҳо-
дисани мустақил ҳодиса сифатида ўрганишда
умумий қулай ёки ноқулай инвестиция му-
ҳити шароитида муайян объектларнинг ин-
вестициявий жозибадорлигининг фарқлани-
ши фактига дуч келамиз.
Иқтисодий таҳлил ва инвестицияларни
давлат томонидан тартибга солиш мақсад-
лари, бир томондан, "инвестициявий сало-
ҳият",
"инвестициявий
жозибадорлик",
"инвестициявий фаоллик", "инвестиция эҳти-
ёжлари", "инвестиция муҳити" ва "инвести-
цияларнинг самарадорлиги (натижа бериши)"
ни ўзигагина хос бўлган тавсифи ва шакл-
ланиш омилларига эга нисбатан мустақил
жараён ва категориялар сифатида ўрганиш
заруриятини келтириб чиқаради. Бошқа то-
мондан, инвестиция жараёнига тизимли ён-
дашув уларни ўзаро боғликликда, ўзаро таъ-
сир этиш, ҳамда ролини "инвестиция модули"
тушунчаси бажариши мумкин бўлган ягона
категория доирасида ўрганишни назарда
тутади. Ушбу мақолада биз инвестициявий
салоҳият тушунчаси ва тузилмасини конкрет-
лаштириш, инвестиция модулининг бошқа
элементлари билан унинг ўзаро муносабат-
лари изоҳини кенгайтириш вазифасини қўй-
дик. Инвестициявий салоҳият, инвестиция
модули тизимидаги мустақил тушунча
сифатида, бизнинг нуқтаи назаримизга кўра,
энг аввало, ресурс тавсифи ҳисобланади.
Инвестициялаш ресурслари жозибадор-
лигига қараб турли даражаларда фойдалани-
лиши, ҳамда ҳар хил соҳалар ва объектларга
йўналтирилиши мумкин. Объектларнинг ин-
вестициявий жозибадорлиги деганда турли
субектларнинг (фирмалар, давлат идоралари,
аҳоли) ўз маблағларини муайян объектларга
(корхоналар, тармоқлар, минтақалар, мамла-
катлар) инвестиция қилишга сарфлаш истаги
тушунилади. Турли хўжалик юритувчи субъ-
ектларнинг реал инвестициявий фаоллиги
уларнинг ўзининг (ички) инвестициявий са-
лоҳияти таъсири остида бўлгани каби, ташқи
инвесторлар учун манфаатли бўлиши таъ-
сирида ҳам шаклланади.
Хулоса.
Бизнинг фикримизча, инвести-
цияларнинг ички жозибадорлиги тўғрисида
ҳам айтиб ўтиш лозим, чунки муайян ташки-
лотлар, тармоқлар ва ҳудудларнинг инвести-
циявий салоҳияти турли хил механизмлар
(банк тизими, қимматли қоғозлар бозори,
хўжаликлараро кредитлар) орқали бошқа жо-
зибадор шакл ва соҳаларда фойдаланилиши
мумкин.
Объектларнинг инвестициявий сало-
ҳияти ва инвестициявий жозибадорлигини
шакллантирувчи бир қатор омиллар мос
келади. Масалан, тармоқ ва корхоналарнинг
юқори рентабеллиги ўзига хос ёпиқ занжирни
ҳосил қилади: юқори рентабеллик фойда учун
муҳим ички инвестициявийсалоҳиятни ярата-
ди ҳамда ташқи ва ички инвестицияларни
жалб этиш омили ҳисобланади. Шу сабабли,
масалан, солиқ юкининг умумий пасайишига
йўналтирилган инвестицияларни давлат то-
монидан тартибга солиш чора-тадбирлари
барча тармоқларнинг инвестиция имконият-
ларини кенгайтириши мумкин, бироқ авто-
матик равишда рентабеллик даражаси нисба-
тан паст бўлган тармоқ ва корхоналарнинг
инвестициявий жозибадорлигининг ошишига
олиб келмайди. Ўзбекистонда ўтиш даври
иқтисодиёти, асосан хом ашё ва энергия
ишлаб чиқарувчи соҳаларнинг кўпайишини
таъминлади ва қайта ишлаш саноати билан
боғлиқ фаолият турларининг таназзулига
олиб келди. Фақатгина бозор кучлари ва қо-
липларида қолдирилган инвестиция жараён-
лари мамлакатнинг фақат хом ашё ишлаб
чиқаришга йўналтирилишига олиб келди.
Инвестицияларни давлат томонидан
тартибга солишнинг энг таниқли механизм-
ларини таҳлил қилишимиз шуни кўрсатдики,
кўплаб воситалар инвестиция ресурслари ва
объектларнинг инвестициявий жозибадор-
ИННОВАЦИЯ ВА ИНВЕСТИЦИЯ
Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 1
57
лигига тенг равишда таъсир кўрсатмайди.
Шунинг учун иқтисодий таҳлил ва иқтисодий
сиёсатда инвестициявий салоҳият ва инвес-
тициявий жозибадорлик туунчаларини фарқ-
лаш талаб этилади.
Фикримизча, "инвестициявий салоҳият"
тушунчаси инвестиция жараёнини, унинг
имкониятлари, нуқтаи назаридан, инвести-
циявий жозибадорлик эса муайян объектлар-
га инвестиция киритиш учун рағбатланти-
риш нуқтаи назаридан, акс эттиришга қара-
тилган, "инвестиция муҳити" категорияси-
нинг вазифаси эса инвестиция жараёнининг
шартлари, омиллари ва суръатларини кенг
изоҳлашдадир. Инвестициявий жозибадорлик
инвестициявий салоҳиятни кенгайтириш
омили сифатида ҳам, умумий инвестициявий
салоҳиятдан фойдаланиш даражаси омили ва
пировардида турли хўжалик юритувчи субъ-
ектларнинг реал инвестициявий фаоллиги
омили сифатида ҳам хизмат қилади.
Инвестиция муҳити тўғридан-тўғри ало-
қалар тизимининг инвестициявий салоҳият
ҳажми ва объектларнинг инвестициявий
жозибадорлигини шакллантирувчи омиллар
тизими билан бўлгани каби, қайта алоқалар,
ва инвестициявий фаоллик ҳамда инвести-
цияларнинг инвестициявий салоҳият ривожи
ва объектларнинг инвестициявий жозибадор-
лигига нисбатан натижавийлиги таъсири
билан ҳам шаклланади.
Бунда, инвестиция муҳитини тадқиқ қи-
лишда нафақат тадбиркорликни рағбатлан-
тиришга, балки давлат ва минтақавий орган-
ларнинг инвестиция жараёнлари учун шарт-
шароитлар яратиш фаолиятига, унинг қисқа
муддатли эмас, балки барқарор тавсифига
ҳам алоҳида эътибор қаратиш лозим.
Манба ва адабиётлар рўйхати.
1.
ЎзбекистонРеспубликасиПрезидентининг 2017 йил 7 февралдаги “2017–2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини
ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги Фармони. Lex.uz
2.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 1августдаги ПФ-5495- сонли «Ўзбекистон Республикасида инвестиция
муҳитини тубдан яхшилаш чора-тадбирлари тўғрисида».ги Фармони.
3.
Узбекистан – деловой партнер (потенциал преобразований, инвестиционный климат). Ташкент, 1996.
4.
Алиев А.И. Методы оценки инвестиционного климата // Современные наукоемкие технологии. 2004. № 2. 122-123 бб;
5.
Благодатин А., Лозовский Л., Райзберг Б. Финансовый словарь. М., Инфра-М, 2001. 124б.
6.
Кирюхин В.В. Инвестиционный риск в анализе инвестиционной привлекательности // Проблемы современной экономики.
2006. № 3. 19б.
7.
Мальков Э.Д. Оценка инвестиционного климата в России // Ташқи иқтисодий бюллетень. М.: 2000. № 1. 34–40 б;
8.
Подшиваленко Г.П. Инвестиционный климат и инвестиционная привлекательность. // Финансовая аналитика: проблемы и
решения. 2010. № 15.
9.
Ройзман И.И. Типология инвестиционного климата регионов на новом этапе развития российской экономики // Инвестиции
в России.2003. № 3. 7–8б.
10.
СамарходжаевБ. Инвестиции в Узбекистане. Тошкент, Академия, 2003.34б.
11.
Сачук Т.В. Территориальный маркетинг. СПб.: Питер, 2009. 78б;
12.
Сукиасян А.А
.
Методика оценки инвестиционного климата региона
//
Государственное управление. Электронный вестник.
№ 31 сон. 2012.1-11б;
13.
Хашимова Н.А.Совершенствование научно-методологических основ развития инвестиционного потенциала в республике
Узбекистан/ Иқтисод фанлари номзоди илмий даражасини оли учун Автореферат. Тошкент-2017.
14.
Шарп У. Ф., Александер Г. Дж., Бэйли Дж. В.Инвестиции. Москва, ИНФРА-М, 2009. 46-49бб;
15.
http://www.raexpert.ru/ratings/
САНОАТДА ИНВЕСТИЦИОН ЛОЙИҲАЛАРИНИ АМАЛГА ОШИРИШ
САМАРАДОРЛИГИНИ БАҲОЛАШ
Хакимов Зиёдулла Ахмадович -
Тошкент давлат иқтисодиёт университети,
Маркетинг кафедраси катта ўқитувчиси, PhD
Раджабов Бунёд Абдухалилович -
Тошкент давлат иқтисодиёт университети,
Иқтисодиёт таълим йўналиши 3 курс EK-02-гуруҳ талабаси
Аннатация.
Мақолада саноат корхоналарида инвестицион лойиҳаларини амалга ошириш самарадорлигини
баҳолашнинг илмий-назарий жиҳатлари ўрганилган. Саноат корхоналарининг инвестицион лойиҳаларини бошқариш
модели таклиф этилган. Инвестицион лойиҳаларни амалга ошириш самарадорлигини халқаро ва миллий стандарт
талабларидан келиб чиқиб баҳолаш усули таклиф этилган.
Калит сўзлар:
Саноат, инвестиция, рақобат, лойиха, инвестицион лойиха, лойиха самарадорлиги, лойиха
бошқаруви, халқаро стандартлар, миллий стандартлар, лойиҳа менежери.
ИННОВАЦИЯ ВА ИНВЕСТИЦИЯ
