ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
298
БЮДЖЕТ СОЛИҚСИЁСАТИНИНГ КОРХОНАЛАР ИНВЕСТИЦИОН
ФАОЛЛИГИГА ТАЪСИРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
Назаров Жалолиддин
Тошкент молия институти. Иқтисодиёт факултети,
2 – курс И-3 гуруҳ талабаси
https://doi.org/10.5281/zenodo.7833116
Аннотация.
Мазкур мақолада бюджет солиқсиёсатининг корхоналар инвестицион
фаоллигига таъсирини такомиллаштириш масалалари ёритиб берилган. Мақолада асосли
фикр ва мулоҳазалар келтирилган.
Калит сўзлар:
ҳудудларининг салоҳияти, географик жойлашув, аҳолининг даромади,
ихтисослашув даражаси.
BUDGET TAX POLICY TO THE INVESTMENT ACTIVITY OF ENTERPRISES
IMPROVE THE EFFECT
Abstract.
This article describes the issues of improving the impact of the budget tax policy
on the investment activity of enterprises. The article contains valid opinions and comments.
Key words:
regional potential, geographical location, population income, level of
specialization.
БЮДЖЕТНАЯ НАЛОГОВАЯ ПОЛИТИКА НА ИНВЕСТИЦИОННУЮ
ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ ПРЕДПРИЯТИЙ УЛУЧШИТЬ ЭФФЕКТ
Аннотация.
В данной статье рассмотрены вопросы улучшения воздействия
бюджетной налоговой политики на инвестиционную деятельность предприятий. Статья
содержит обоснованные мнения и комментарии.
Ключевые слова:
региональный потенциал, географическое положение, доходы
населения, уровень специализации.
Ўзбекистоннинг ижтимоий-иқтисодий ривожланишининг энг муҳим вазифаларидан
бири иқтисодий ўсишни жонлантириш ва аҳолининг турмуш даражасини ошириш учун
қулай шароитларни яратиш ҳисобланади. Мазкур вазифани амалга ошириш ва
таъминлашнинг зарур шарти республика ҳудудларининг инвестицион салоҳиятини
ошириш ва ушбу жараённи муваффақиятли олиб боришда ҳудудларнинг географик
жойлашуви, табиий ресурсларнинг мавжудлиги, унинг захираси, меҳнат ресурсларининг
сони, ёши ва малакаси, шунингдек, ҳудудда бир неча йиллардан бери сақланиб келинаётган
ихтисослашув даражаси, инфратузилмаларнинг ҳолати каби бир қанча омилларни инобатга
олиш асосий шартлардан ҳисобланади. Мамлакат ҳудудларининг салоҳиятини тўғри
аниқлашда инвестор ҳудуднинг ривожланиш стратегиясига, аҳолининг даромадига ва
маҳаллий бошқарув органлари томонидан олиб борилаётган комплекс чора-тадбирларнинг
нечоғли бозор муносабатларига мос келаётганига қараб қарор чиқаради.
Умуман олганда, ҳудудларни инвестицион салоҳиятини баҳолаш бўйича услубиёт
ҳудуднинг инвестицион жозибадорлиги ва ундаги инвестицион фаоллик ўртасидаги
объектив ҳолда мавжуд бўлган ўзаро алоқадорликни ҳисобга олади, бу эса, инвестицион
иқлимни яхшилаш бўйича ҳудудий дастурларни ишлаб чиқишда муаммоли нуқта ва
кўрсаткичларни аниқлашга имкон беради. Инвестиция муҳити микроиқтисодиёт
даражасида икки томонлама, яъни инвестор ва аниқ давлат органлари, хўжалик
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
299
субъектлари ўртасидаги муносабатларда ўз аксини топади. Инвестиция муҳити ҳар қандай
аниқ вақт учун объектив ҳолат бўлиб, капитал қўйиш учун мавжуд шароитларнинг
мажмуасини ўзида қамраб олади. Инвестиция муҳити давлат органларининг бошқариш
фаолияти таъсирида шаклланади. Шунинг учун давлатнинг инвестиция сиёсати энг асосий
омиллардан ҳисобланади. Шу маънода ҳар бир давлат капитал импорт қилишда ўзининг
аниқ капитал қабул қилиш тизимига эга бўлади. Капитал қабул қилиш тизими бу хорижий
капиталга нисбатан давлат сиёсати ва қонунларининг, меъёрий ҳужжатларининг
мажмуасидир. Ўзбекистонда ҳам ишлаб чиқаришга капитал қабул қилиш тизими йилдан-
йилга такомиллашиб бормоқда. Ҳозирда хорижий инвестицияларга бўлган муносабатда
замонавий халқаро хўжалик алоқалари қоидаларига асосланган ҳолда, қонун ва қарорлар
ишлаб чиқилмоқда, шунингдек, хорижий инвестицияларнинг кенгроқ инфратузилмалари
яратилмоқда
Таъкидлаш жоизки, юртимизда амалга оширилаётган ислоҳотлар даврида мавжуд
инфратузилмани модернизация қилиш, инвесторларга тенг шароитлар яратиш орқали
иқтисодиётимизга маҳаллий ҳамда хорижий инвестицияларни жалб қилиш бўйича қатор
ижобий кўрсаткичларга эришилди.
Ҳозирда республикамизда ҳудудларни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш
борасида бир қанча комплекс ва узоқ муддатга мўлжалланган тадбирлар амалга оширилиб
келинмоқда. Ҳудуднинг ижтимоий-иқтисодий салоҳиятига баҳо беришда ҳудудда мавжуд
бўлган иқтисодиий ресурслар, ҳудуднинг интеллектуал салоҳияти ва ушбу салоҳиятдан
амалда нечоғлик даражада фойдаланганлик, ҳудуднинг ресурс салоҳиятидан техник ва
технологик жиҳатдан фойдаланиш имкониятлари ва мавжуд ресурсларнинг кўламидан
келиб чиқиб, инвестицион дастурларнинг ишлаб чиқилиши ва бошқа бир қанча
омилларнинг инобатга олиниши талаб қилинади. Бугунги кунда ҳудудларнинг бир текис
ривожланишини таъминлаш, ишлаб чиқариш кучларини уларнинг ижтимоий-иқтисодий
салоҳиятини эътиборга олган ҳолда жойлаштириш ва ҳудудий инвестицион дастурларни
амалга ошириш борасида давлат томонидан тизимли ишлар амалга оширилиши ҳар
томонлама мақбул ҳисобланади.
Хорижий мамлакатларнинг тажрибасига кўра, айнан давлат томонидан инвестицион
фаолликни ошириш, инвесторлар учун шарт-шаротиларни яратиш, уларнинг
манфаатларини ҳимоя қилиш, солиқ ва божхона имтиёзларини тақдим этиш билан боғлиқ
бўлган ижтимоий-иқтисодий сиёсат сабаб мамлакатнинг иқтисодий ривожланиши, миллий
даромаднинг ўсиши намоён бўлган. Хулоса ўрнида таъкидлаш лозимки, ривожланган
мамлакатларнинг тажрибаси, босиб ўтган йўли, иқтисодий ривожланишни таъминлаш
йўлида мамлакатнинг инвестицион муҳитини соғломлаштириш борасида қабул қилган
қонунлари, ишлаб чиққан қарорларини ўрганиш, инвестициялари кенгроқ жалб этиш
бўйича ишлаб чиққан усул ва услубларининг керакли жиҳатларини Ўзбекистон шароитига
татбиқ этиш муҳим масалалардан ҳисобланади. Зеро, тўпланган тажрибаларни
мамлакатнинг ўзига хос хусусият- 192 ларини инобатга олган ҳолда татбиқ этилиши,
таваккалчиликни
пасайтиришга,
мавҳумликнинг
олди
олинишига,
юқори
самарадорликнинг таъмин этилишига олиб келади. Чунки тайёр тажрибалар вақт синовидан
ўтган бўлади. Энг асосийси, йиллар давомида қўлланилиб келинаётган усуллар
такомиллашиб боради. Шунинг учун ҳам илғор тажрибалардан фойдаланиш
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
300
муваффақиятнинг асоси бўлиб хизмат қилади. Мулоҳазаларни чуқурлаштирган ҳолда,
таъкидлаш ўринлики, Ўзбекистон учун ҳам инвестиция соҳасини либераллаштириш, унинг
жозибадорлигини ошириш бўйича ислоҳотларни давом эттириш, республикада эркин
иқтисодий ҳудудларни ташкил этиш бўйича ҳуқуқий базани янада такомиллаштириш
юзасидан хорижий тажрибалардан унумли фойдаланиш тараққиётнинг гарови
ҳисобланади.
REFERENCES
1.
Банк ахборотномаси. 2017 йил 2 март, №9
2.
Бергер Ф. Что вам надо знать об анализе акций: Пер. с нем. – М.:
3.
АОЗТ & laquo-Интерэксперт», 1998. 206 с.
4.
Бияков О.А. Теория экономического пространства: методологический
5.
и региональные аспекты. – Томск. Изд-во Том. гос. ун-та, 2004. 152с.
6.
Быковский В.В. Инвестиционный потенциал: механизм формирования
7.
и испоьзования. – М.: Изд. «Машиностроение-1», 2002. 168 с.
8.
Википедия. Свободная энциклопедия. http://ru.wikipedia.org/wiki/.
9.
Губанова Е.С. Инвестиционная деятельность в регионе. – Вологда:
10.
ВНКЦ ЦЭМИ РАН. 2002. 137 с.
