ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
973
RAQAMLI TRANSFORMATSIYANING AFZALLIKLARI VA TA`LIMGA TA`SIRI
Akabirxodjayeva D.R.
Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti dotsenti, f.-m. f. n., dotsent.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10419642
Annotatsiya.
Mazkur maqolada
raqamli texnologiyalardan foydalanish natijasida sodir
bo`layotgan raqamli transformatsiya jarayonlari barcha sohalarga tubdan ta`sir etayotgani
haqida ma`lumot keltirilgan. Bunday o`zgarishlar ta`lim sohasiga olib kirayotgan afzalliklar
haqida Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti o`quv jarayoni misolida bayon etilgan.
Kalit
so`zlar:
Iqtisodiyot,
biznes,
raqamlashtirish,
raqamli
texnologiyalar,
transformatsiya, ta`lim, optimallashtirish, samarali boshqarish, takomillashtirish.
BENEFITS AND IMPACT OF DIGITAL TRANSFORMATION ON EDUCATION
Abstract.
This article presents information that the processes of digital transformation that
occur as a result of the use of digital technologies have a radical impact on all areas. Such changes
are described in the example of the educational process of the University of world economy and
diplomacy about the advantages that they bring into the field of Education.
Keywords:
Economy, business, digitization, digital technologies, transformation,
education, optimization, effective management, improvement.
ПРЕИМУЩЕСТВА ЦИФРОВОЙ ТРАНСФОРМАЦИИ И ВЛИЯНИЕ НА
ОБРАЗОВАНИЕ
Аннотация.
В данной статье представлена информация о том, что процессы
цифровой трансформации, происходящие в результате использования цифровых
технологий, оказывают фундаментальное влияние на все отрасли. О преимуществах,
которые такие изменения приносят образовательному сектору, рассказывается на
примере учебного процесса Университета мировой экономики и дипломатии.
Ключевые слова:
Экономика, бизнес, цифровизация, цифровые технологии,
трансформация,
образование,
оптимизация,
эффективное
управление,
совершенствование.
Bugungi kunda iqtisodiyot va biznesning raqobatbardoshligi uchun eng muhimi –
kompaniyalar tomonidan raqamli texnologiyalardan keng foydalanishdir. Biznes jarayonlarini
raqamli transformatsiya qilish, ya'ni bozorda ustunlikka erishish uchun texnologiyadan samarali
foydalanish istagi allaqachon korporativ mantraga aylangan: har qanday yirik biznes-hamkorlar
va investorlar raqamli bo'lishga intiladi. 2022 yilda tashkilotlar raqamli transformatsiyaga 1,78
trln. dollar pul tikishgan, 2020 yilda esa 1,31 trln. dollar harajat bo`lgan. Tractica Omnia
konsalting kompaniyasi prognozlariga ko'ra, jahon iqtisodiyotida sun'iy intellekt tizimlari uchun
dasturiy ta'minot sotuvi 2025 yilga borib 126 milliard dollardan oshadi, bu ko`rsatkich 2018 yilda
10 milliard dollarni tashkil etgan. IDC ma'lumotlariga ko'ra, keyingi uch yilda raqamli
transformatsiyaga jahon investitsiyalari 7,4 trillion dollardan oshadi, bu axborot texnologiyalari
sohasidagi barcha xarajatlarning yarmini tashkil etadi [1].
So‘nggi yillarda O‘zbekistonda iqtisodiyotni raqamlashtirish, jumladan, tadbirkorlik
subyektlarining raqamli kompetensiyasi va aholining raqamli savodxonligini oshirish bo‘yicha
keng ko‘lamli chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
974
Bu borada davlatimiz rahbarining 2020-yil 10-avgustdagi “Raqamli O‘zbekiston – 2030”
strategiyasini tasdiqlash va uni samarali amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori
muhim ahamiyat kasb etmoqda. Muhim hujjatlar qatorida davlatimiz rahbarining 2020-yil 17-
martdagi “Toshkent shahrida raqamli texnologiyalarni keng joriy etish chora-tadbirlari
to‘g‘risida”gi qarorini ham alohida ta’kidlash lozim. Hujjat bilan tasdiqlangan “Digital Tashkent”
kompleks dasturi Oʻzbekiston poytaxtini raqamli rivojlantirishga qaratilgan [2].
Raqamli transformatsiya - bu tashkilot raqamli texnologiyalarni o'z biznesining barcha
sohalariga integratsiyalash uchun foydalanadigan jarayon bo'lib, mijozlar uchun o'z xizmatlarining
salohiyatini keskin o'zgartiradi.
Raqamli transformatsiya raqamli texnologiyalar va yechimlarni biznesning barcha
sohalariga integratsiyalashni o‘z ichiga oladi. Bu texnologik o'zgarish kabi madaniy o'zgarish
bo'lib, tashkilotlardan o'zlarining ishlash usullarini va mijozlar tajribasi va afzalliklarini qanday
taqdim etishlarini tubdan o'zgartirishni talab qiladi.
Raqamli transformatsiyaning biznes uchun foydalari nihoyatda yuqori: resurslarni oson
boshqarish, mijozlar haqida ko‘proq ma’lumot olish, moslashuvchanlik va innovatsiyalarni
oshirish, shaffoflikning yangi darajasiga erishish, xodimlarning imkoniyatlarini kengaytirish va
raqamli madaniyatni yaratish.
Raqamlilashtirish raqamli texnologiyalarni joriy etish orqali insonning butun hayotini
to‘liq raqamli o‘zgartirishga qaratilgan. Raqamlashtirish maqsadlariga muvaffaqiyatli erishilsa,
insoniyat sivilizatsiyasi rivojlanishning sifat jihatidan yangi bosqichiga chiqadi [3].
Raqamli transformatsiyaga misollar keltiraylik:
Sent- Luis Universiteti (SLU) o'zining asosiy biznes maqsadlari bo'lgan talabalar
unumdorligi va kampus ishtirokini yaxshilash maqsadida raqamli sayohatini boshladi.
1.
Talabalarni qiziqtirish jarayonlarini tahlil qilgandan so'ng, transformatsiya rahbarlari
talabalar universitetda o'qish haqidagi savollariga tezroq javob olishni xohlashlarini tushunishdi.
2.
Ular Amazon Echo qurilmalarining prototipini 2300 ta qurilmani yotoqxonalar yoki
kampusdagi yashash joylariga o‘rnatishga qaror qilishdi. Talabalar qurilmalarga universitet haqida
savollar berib, javob olishlari mumkin edi.
3.
Sinov jarayonida qurilmalar juda faol ishlatilgan. Talabalar bilan o'zaro munosabatlar
tahlili shuni ko'rsatdiki, ular eslatmalarni o'rnatish uchun qurilmalardan foydalanganlar va umumiy
savollar berishgan.
4.
Sent- Luis universiteti ushbu raqamli transformatsiya ko'rinishini yanada kengaytirish
uchun AWS Professional Services bilan hamkorlik qildi . U to'liq miqyosli intellektual chatbot
platformasini yaratish uchun rahbarlarning dastlabki sinovlardan olgan ma'lumotlaridan
foydalangan. Talabalar endi universitet veb-sayti, matnli xabarlar yoki Amazon Echo orqali
chatbot bilan muloqot qilishlari va izchil javob olishlari mumkin.
SLU yanada uzoqroqqa borishga qaror qildi. Ushbu raqamli transformatsiya loyihasining
navbatdagi bosqichi chatbotni sozlashdir, shunda talabalar “Mening tarix imtihonim qachon?”
kabi shaxsiy savollarni berishlari mumkin yoki xodimlar “Menda qancha vaqt bor?” deb
soʻrashlari mumkin.
Xuddi shunday raqamli transformatsiya O‘zbekistondagi Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya
universitetida (JIDU) amalga oshirilmoqda. Universitetning oʻquv jarayoni MOODLE
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
975
platformasiga asoslangan edi, lekin 2022-yil sentabr oyidan boshlab JIDU faol ravishda
Algorismus tizimiga oʻta boshladi. Algorismus tizimi bir qator afzalliklarga ega:
1.
Talabalar va o‘qituvchilar tizimda o‘z dars jadvalini ko‘rish imkoniyatiga ega.
2.
Semestr boshida tizim universitet kabinetlar fondini avtomatik ravishda
taqsimlaydi.
3.
Talabalarning davomatini hisobga olish va nazorat qilish qulay.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
976
4.
Semestr oxiridagi qaydnomalar avtomatik ravishda shakllanadi.
5.
Baholashda inson omili chiqarib tashlanadi, ya’ni uni 0,5 yoki 1 ballga oshirishning iloji
yo‘q.
6.
Talabalarning o'zlari oraliq va yakuniy nazoratlarda to'plagan ballarini Algorismus tizimi
orqali ko'rishadi.
7.
Sinov daftarlarini to'ldirishning hojati yo'q.
8.
Diplomlarga ilovalar (fan ballari) ham avtomatik tarzda beriladi, ya’ni avval dekanatlarda
bo‘lganidek, sinov daftarlari va qaydnomalarni solishtirish jarayoni bo‘lmaydi.
9.
Talabalar voqea va yangiliklardan xabardor bo‘lish imkonini beruvchi Telegram kanali
orqali dolzarb savollarini berishlari va ularga javob olishlari mumkin.
Shunday qilib, ta'lim tashkilotidagi bunday raqamli transformatsiya zamonaviy jamiyatda
ta'lim jarayonini samarali boshqarish va optimallashtirish imkonini beradi. Raqamli
transformatsiya onlayn taʼlim platformalari, virtual sinflar va taʼlim dasturlari orqali taʼlimni
oʻzgartirdi.
Elektron ta'lim global miqyosda ta'limga kirish imkoniyatini kengaytirdi, moslashuvchan
o'rganish imkoniyatlari va shaxsiylashtirilgan ta'lim tajribasini taqdim etdi. Raqamli vositalar va
tahlillar, shuningdek, o‘quvchilar faoliyatini kuzatish, moslashuvchan o‘rganish va ta’lim
mazmunini yaratishni yaxshiladi.
Raqamli transformatsiyaning strategik maqsadi inson faoliyatining barcha sohalarini AKT
taʼsirida oʻzgartirishga yordam beradigan shart-sharoitlarni yaxshilash, shu jumladan raqamli
iqtisodiyotni shakllantirish, axborot jamiyatini rivojlantirish va respublikaning elektron hukumat
tizimini takomillashtirishdan iborat.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
977
REFERENCES
1.
Jahon banki O‘zbekistonga quyosh energiyasi loyihasini amalga oshirish uchun 12 million
dollar ajratadi. https://kun.uz/ru/news/2023/03/09/vb-vydelit-uzbekistanu-12-mln-dlya-
realizatsiiproyekta-v-sfere-solnechnoy-energetiki
2.
Narzullaeva D.K. O‘zbekistonda biznesning raqamli transformatsiyasi . Zamonaviy
tadqiqotlarda
innovatsion
fan
xalqaro
konferensiyasi,
200-205-betlar.
http://www.conferenceseries.info
3.
https://aws.amazon.com/ru/what-is/digital-transformation
