BOSHLANG‘ICH SINF O‘QITUVCHILARNI INNOVATSION
FAOLIYATGA TAYYORLASHNING AYRIM MUAMMOLARI
Soliyeva Moxigul Madaminxon qizi
TAFU Pedagogika kafedrasi o’qituvchisi
dilshodakomakova487@gmail.com
https://doi.org/10.5281/zenodo.10466981
Annotatsiya.
Maqolada boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarni innovatsion faoliyatga tayyorlashning ayrim muammolari xususida
fikrlar berilgan
.
Kalit so‘zlar:
O‘qituvchi, ta’lim, o‘quvchi, modernizatsiya, yangilash, yangilik kiritish, integratsiya, ta’lim, usul, vosita
.
Kalit so‘zlar
:
O‘qituvchi,
ta’lim,
o‘quvchi,
modernizatsiya,
yangilash, yangilik kiritish, integratsiya, ta’lim, usul,
vosita.
Hozirgi zamonda o‘rganiladigan bilimlar miqdori
shunchalik ko‘pki, ularni darslikka to‘liq sig‘dirib
bo‘lmaydi. O‘qituvchi ham dars jarayonida barcha
ma’lumotlarni
bevosita
tushuntirib
berish
imkoniyatiga ega emas. Shuning uchun o‘quvchilarni
mustaqil bilim olishga, ijodiy fikrlash ko‘nikmalarini
shakllantirishga, fikrlarini erkin bayon etishga,
mustaqil raqishda xulosalar chiqarishga o‘rgatadigan
o‘qitishning yangicha texnalogiyalarini ta’lim
jarayoniga joriy etish zaruriyati tug‘ilmoqda. Ilg‘or
yangi
pedagogik
texnalogiya
“O‘qituvchi-
ta’limo‘quvchi” tamoyiliga asoslanib unda o‘quvchi
sub’ektga,
ya’ni
ta’lim
jarayonining
faol
ishtirokchisiga aylanib, uning izlanishiga, mushohada
yuritishiga sharoit yaratib beriladi.
Bunda o‘quv dasturi va darslik shu jarayonning
bevosita tashkilotchisi, o‘qituvchi esa mazkur
murakkab jarayonni mohirlik va idrok bilan
boshqarishi kerak. Umumiy o‘rta ta’limning Davlat
ta’lim standartlarida belgilangan talabalarning barcha
o‘quvchilar tomonidan to‘lato‘kis bajarilishiga, ta’lim
samaradorligini oshirishga erishish uchun yangi
texnologiyalarni izlash, yangiliklarni yaratish va
amaliyotga jorish etish lozim.
Bilim maskanlarining moddiy texnika bazasi
mustahkamlanib,
kompyuter
texnologiyasi,
laboratoriya jihozlari bilan to‘liq ta’minlanmoqda.
Ta’lim mazmuni ham tubdan yangilanib bormoqda.
Tajriba-sinovdan o‘tib takomillashtirilgan darslar,
ta’lim standartlari, modernizatsiya qilingan o‘quv
dasturlari ta’lim jarayoniga kirib keldi. O‘qituvchilarni
ma’naviy va moddiy rag‘batlantirish ishlari kundan-
kunga yaxshilanib bormoqda. Bu esa, tabiiyki,
boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari zimmasiga katta
mas’uliyat
yuklaydi.
Buning
uchun
ularga
mutaxassislar tomonidan yo‘l yo‘riqlar ko‘rsatish,
yo‘nalish berish (albatta, ommaviy axborot vositalar
yordamida ham), bir so‘z bilan aytganda,
o‘qituvchilarning ijobiy mustaqilligini rivojlantirish
va ularni innovatsion faoliyatga tayyorlash muhim
vazifalardan sanaladi. Bu masala bugungi kunda
alohida ahamiyat kasb etmoqda.
Kadrlar tayyorlash milliy dasturida ta’kidlaganidek,
barcha
o‘qituvchilar
o‘zlarining
individual
innovatsion faoliyatini boshqarish borasida yetarli
nazariy bilimga ega bo‘lishlari kerak.
Darslarni yangicha tashkil etish, kundalik darslarga
yangicha, ijodiy yondashishni, o‘quvchilarning shu
faoliyatda faol ishtiroklarini tashkil etishni taqozo
etmoqda. Qisqacha qilib aytganda, maktabda ijodiy
muhitni yaratish orqaligina ta’limning sifat va
samaradorligini oshirish mumkin. Kuzatuvlarimizdan
ma’lumki, ko‘pgina o‘qituvchilar darslarni umuman
yangicha tashkil etish yoki innovatsiya asosida olib
borishni istaydilar, ammo, ishni qanday va nimadan
boshlamoq kerakligini aniqlaganda qiynaladilar.
Innovatsion faoliyat tushunchasiga:
1.
Innovatsiyalash – yangilash, yangilik kiritish.
Jumladan, ta’lim mazmuniga yangilik kiritish
integratsiya tushunchasi bilan belgilanadi. Bunda
«integr» (lotincha integre – bog‘lash) ta’lim
mazmunida ba’zi fanlarni bir biriga bog‘lash.
Yunoncha esa, integratsiya - moslashish, aloqa
yaratish.
2.
Ta’lim usul, vosita, uslubiy jarayonga
yangilik kiritish texnologiya tushunchasi bilan
belgilanadi. Demak, o‘qituvchilarning innovatsion
faoliyatga
tayyorgarlikni
ta’minlash
ularni
integratsiyalashgan va texnologiyalashgan darslarni
o‘tkazishga tayyorlash tizimi sanaladi. Boshlang‘ich
sinf o‘qituvchilarini innovatsion faoliyatga tayyorlash
tizimi bizning fikrimiz bo‘yicha uchta bo‘limdan
iborat bo‘lishi kerak.
Mazkur tizimning yo‘nalishlarini ko‘rib chiqamiz:
1-yo‘nalishi: talabalarni – bo‘lajak pedagoglarni
o‘qitish jarayoniga innovatsion fanlarni kiritishni talab
qiladi.
2-yo‘nalish: oliy va o‘rta maxsus ta’lim muassasalarni
bitirib, yosh o‘qituvchilar mustaqil ishlayotgan
paytida innovatsion faoliyatni tashkillaydilar.
3-yo‘nalishi:
malaka
oshirish
institutlarda
o‘qituvchilar uchun an’anaviy o‘qish tizimiga maxsus
mavzularni kiritish; ya’ni innovatsion faoliyatining
mohiyati,
yo‘nalishlari,
jumladan
ta’limni
integratsiyalash va texnologiyalashtirish masalalarni
o‘rganishni, tajribalar almashuvini tashkillash.
Xulosa qilib aytganda, 4 ta ta’riflangan ish
yo‘nalishlari: 1-bo‘lajak pedagoglarni nazariy jihatdan
zaruriy
bilimlar
bilan
ta’minlash,
2-o‘quv
muassasalarda ishlayotgan o‘qituvchilarni ilmiy-
uslubiy jihatdan uqtirish; 3-oliy va o‘rta maxsus ta’lim
muassasalari o‘qituvchilarning boshlang‘ich maktab
bilan hamkorlik ishlarini tashkillash hamda malaka
oshirish institutida pedagoglarning bilimlarni va
kasbiy mahoratini oshirish – boshlang‘ich sinf
o‘qituvchilarini innovatsion faoliyatga tayyorlashni
ta’minlash bo‘yicha tarmoqlashgan, yagona tizimini
tashkil qiladi, deb o‘ylaymiz.
References:
1.
Maksutovna, K. D. (2022). Development of
innovative thinking skills among students of
higher educational institutions. Asia pacific
journal of marketing & management review
ISSN: 2319-2836 Impact Factor: 7.603, 11
(10), 55-59.
2.
Dilobarkhon, K. (2019). The importance of
modern innovation in education. European
Journal of Research and Reflection in
Educational Sciences Vol, 7 (12).
3.
Mukhtoraliyevna, Z. S., & Solieva, M. M
(2022). MNEMONIKA XUSUSIDA AYRIM
MULOHAZALAR. BARQARORLIK VA
YETAKCHI TADQIQOTLAR ONLAYN
ILMIY JURNALI, 211- 215
4.
Mukhtoraliyevna, Z. S., & Solieva, M. M.
(2022). Methods of mnemonics in pedagogical
work with elementary school students.
International Journal of Culture and modernity,
13, 44-52.
5.
Mukhtoraliyevna,
Z.
S.
(2022).
INFORMATION
TECHNOLOGIES
IN
EDUCATION.
BARQARORLIK
VA
YETAKCHI TADQIQOTLAR ONLAYN
ILMIY JURNALI, 162- 165.
6.
Mukhtoraliyevna, Z. S., & Saminjanovna, M.
S. (2022). Formation of Future Primary School
Teachers Skills to Use Project Activities.
Spanish Journal of Innovation and Integrity, 6,
346-353.
7.
Alimdjanovna, X. M. (2022). CLIMATE
CONTROL AND LIGHT CONTROL IN A
SMART HOME. European Journal of
Interdisciplinary Research and Development,
8, 149-155. Jo’rayev Vohid Tojimamatovich, A.
M. (2022). Working With Geospatial and
Descriptive Data in A Geoinformation System.
Periodica Journal of Modern Philosophy,
Social Sciences and Humanities, 11, 113-116.
8.
Joʻrayev, V. T. (2020). The role and advantages
of distance courses in the innovative
educational system. The American Journal of
Social Science and Education Innovations,
2(10), 434-439.
9.
Muxtoraliyevna, Z. S., & Madinabonu, E.
(2023).
BOSHLANG’ICH
SINF
O’QUVCHILARIDA
INGLIZ
TILINI
O’QITISHNING
O’ZIGA
XOSLIGI.
IJTIMOIY
FANLARDA
INNOVASIYA
ONLAYN ILMIY JURNALI, 3(5), 190-197.
10.
Nilufar, O. (2022). XALQ OG ‘ZAKI IJODI
VOSITASIDA BOSHLANG ‘ICH SINF O
‘QUVCHILARINING
TALAFFUZI
VA
NUTQINI O ‘STIRISH TEXNOLOGIYASI.
BARQARORLIK
VA
YETAKCHI
TADQIQOTLAR
ONLAYN
ILMIY
JURNALI, 2(11), 416-423.
11.
O‘rinova , N. M. (2023). TYUTORLIK
FAOLIYATINING
PEDAGOGIK-
PSIXOLOGIK
XUSUSIYATLARI.
INTERNATIONAL
SCIENTIFIC
AND
PRACTICAL CONFERENCE "THE TIME
OF SCIENTIFIC PROGRESS ", 2(6), 17–22.
12.
O‘rinova, N. M. (2023). TYUTORLIK
FAOLIYATINI
TASHKILIY
METODIK
JIHATDAN
SHAKLLANTIRISHNING
PEDAGOGIK
SHART-SHAROITLARI.
INTERNATIONAL
SCIENTIFIC
CONFERENCE " INNOVATIVE TRENDS IN
SCIENCE, PRACTICE AND EDUCATION",
2(6), 5–10.
13.
O‘rinova, N. M., & Muminova, N. J. (2022).
BOSHLANG ‘ICH TA’LIMDA O ‘QUV-
KVEST
TEXNOLOGIYASIDAN
FOYDALANISHNING
NAZARIY
JIHATLARI. Academic research in educational
sciences, 3(5), 460-472.
14.
O‘Rinova,
Nilufar
Muhammadovna
BO‘LAJAK
O‘QITUVCHILARNI
TYUTORLIK
FAOLIYATIGA
TAYYORLASH
MEXANIZMLARI
//
ORIENSS. 2023. №4-2.
15.
O‘zbekiston
Respublikasi
Prezidentining
"Nodavlat ta’lim xizmatlarini ko‘rsatish
faoliyatini
yanada
rivojlantirish
chora-
tadbirlari to‘g‘risida" 2017yil 15 sentyabrdagi
PQ3276-sonli qarori
16.
Qizi, O. N. K., & Qizi, M. A. M. (2021). The
interest of junior school age students and their
impact
on
speech
performance.
ACADEMICIA:
An
International
Multidisciplinary Research Journal, 11(10),
1861-1864.
17.
Qizi, O. N. Q. (2021). Ways To Work with
Difficult Sounds in The Pronunciation of
Younger Students. Journal of Pedagogical
Inventions and Practices, 1(1), 91-93.
18.
Rahmatjonovich, T. D., & Ruslanovna, M. B.
(2022). Creative Activity of Students in the
Lessons. Spanish Journal of Innovation and
Integrity, 6, 440-445.
19.
S.M. Zokirova. (2023). INTERLANGUAGE
HOMONYMS AS A
TRANSLATION
PROBLEM.
Horizon: Journal of Humanity and Artificial
Intelligence, 2(5), 248–251.
20.
Teshaboyev, D., & Usmonova, M. (2023).
BOSHLANG ‘ICH SINF ONA TILI
DARSLARIDA “UYUSHIQ BO ‘LAKLAR”
MAVZUSINI O ‘RGATISHDA INTERFAOL
METODLAR VA MUSTAQIL ISHLARDAN
FOYDALANISHNING
AHAMIYATI.
Евразийский
журнал
технологий
и
инноваций, 1(5 Part 2), 252-257.
21.
Teshaboyev, D., & Xamdamova, M. (2022).
UMUMIY O’RTA TA’LIM MAKTABINING
BOSHLANG’ICH SINFLARIDA ONA TILI
O’QITISH METODIKASI. Eurasian Journal
of Academic Research, 2(5), 823-827.
22.
Teshaboyev, Dilmurod, Ne’Matova, Mahfuza
Ma’Rufjon Qizi BOSHLANG’ICH SINF
DARSLIKLARIDA QO’LLANGAN HARAKAT
SEMALI FE’LLARNING SEMANTIKASI //
ORIENSS. 2023. №3.
23.
Tojimamatovich, J. V. (2023). CONCEPT AND
ESSENCE OF INFORMATION SECURITY.
Web of Synergy: International Interdisciplinary
Research Journal, 2(4), 643-647.
24.
Tojimamatovich, J. V. . (2023). Digital
Transformation of Educational Management
System. Web of Semantic: Universal Journal
on Innovative Education, 2(4), 202–206.
25.
Valijonovna K. I. et al. About Humorous
Literature For Children. – 2022.
26.
Valijonovna, X. I. (2022). FORMING OF
EDUCATIONAL
MOTIVATION
FOR
PRIMARY SCHOOLCHILDREN. Emergent:
Journal of Educational Discoveries and
Lifelong Learning (EJEDL), 3(10), 83-91.
27.
Valizhonovna,
K.
I.
(2023).
THE
ROLE OF
SPELLING
IN
IMPROVING
STUDENTS'LITERACY. Open Access Repository,
4(2), 768-774.
28.
Valizhonovna, K. I., & Malikakhan, A. (2023).
Develop the Speech of Primary Class Students
Modern Issues. Eurasian Journal of Humanities
and Social Sciences, 16, 7-10.
29.
XOLDAROVA, I., & ALIJONOVA, M.
(2023). SINFDAN TASHQARI ISHLAR
ORQALI O‘QUVCHILARNING AQLIY
FAOLIYATI
VA
DUNYOQARASHINI
SHAKLLANTIRISH. Journal of Pedagogical
and Psychological Studies, 1(5), 141–146.
30.
Zokirova , S. M., & Tojialiyeva , D. R. qizi.
(2023). O‘ZBEK BOLALAR SHE’RIYATIDA
VATAN TASVIRI. Educational Research in
Universal Sciences, 2(3), 539–546.
31.
Zokirova
Sohiba
Muhtoraliyevna,
&
Tojialiyeva Dilnoza Rasuljon qizi. (2023).
VATANPARVARLIK
RUHIDA
TARBIYALASHDA
AN'ANAVIYLIK
VA
ZAMONAVIYLIK.
Educational research in universal sciences, 2(4), 805–
810.
32.
Zokirova
Sohiba
Mukhtoraliyevna,
&
Kholikova Mukhtasar Kurbonali qizi. (2023).
The Problem of Defining a Riddle. Texas
Journal of Philology, Culture and History, 18,
22–26.
33.
Тешабоев, Д. Р. (2022). ЭРГАШ ГАПЛИ
ҚЎШПРЕДИКАТИВ
БИРЛИКЛАР
ФАЛСАФИЙ НАРСА КАТАГЕРИЯСИ
СИФАТИДА.
IJTIMOIY
FANLARDA
INNOVASIYA ONLAYN ILMIY
34.
Уринова, Н. М., & Таджибоева, Х. М. (2018).
Педагогические
основы
развития
социальной
активности
учащейся
молодежи. In international scientific review of
the problems of philosophy, sociology, history
and political science (pp. 29-33).
