ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2015
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
31
М
.:
Юрист
,
2010.;
Сейнароев
Б
.
М
.
Договор
энергоснабжения
//
Хозяйство
и
право
. 2000. N 5.
13.
Гражданское
право
.
(
Особенная
часть
).
Учебник
. –
Т
.:
Издательство
ТГЮИ
, 2009.
14.
Брагинский
М
.
И
.,
Витрянский
В
.
В
.
Договорное
право
.
Книга
вторая
:
Договоры
о
передаче
имущества
.
М
., 2000.
15.
Корнеев
С
.
М
.
Юридическая
природа
договора
энергоснабжения
//
Закон
. 1995.
№
7.
16.
Ўзбекистон
Республикаси
Фуқаролик
кодекси
. –
Т
.: «
Адолат
», 2015.
17.
Хўжалик
судлари
томонидан
2011-2012
йиллар
ва
2013
йилнинг
биринчи
ярми
давомида
энергия
таъминоти
ва
коммунал
хизматлар
кўрсатиш
шартномаларидан
келиб
чиқадиган
низоларни
даъво
тартибида
кўришга
оид
суд
амалиётини
умумлаштириш
натижалари
юзасидан
маълумотнома
Т
.
Мадумаров
Андижон
давлат
университети
“
Миллий
ғоя
,
маънавият
асослари
ва
ҳуқуқ
таълими
”
кафедраси
мудири
ю
.
ф
.
н
.
доц
.
ЎЗБЕКИСТОНДА
МИКРОМОЛИЯЛАШ
ФАОЛИЯТИНИНГ
ҲУҚУҚИЙ
АСОСЛАРИ
:
АМАЛДАГИ
ҲОЛАТ
ВА
ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
ИСТИҚБОЛЛАРИ
Аннотация
:
Мазкур
мақолада
Ўзбекистон
Республикасида
микромолиялаштириш
соҳасидаги
қонун
ҳужжатлари
таҳлили
,
ушбу
соҳанинг
бугунги
кундаги
ҳолати
,
шунингдек
,
амалдаги
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларни
такомиллаштиришга
қаратилган
таклифлар
илгари
сурилган
.
Калит
сўзлар
:
микромолиялаш
,
банк
хмзмати
,
кредит
сиёсати
,
микролизинг
,
микроқарз
,
микрокредит
.
Аннотация
:
В
данной
статье
осуществляется
анализ
законодательства
Республики
Узбекистан
в
сфере
микрофинансирования
,
а
также
анализируется
состояние
данной
сферы
.
В
заключении
автором
вносятся
предложения
по
совершенствованию
правовых
актов
в
исследуемой
сфферы
.
Ключевые
слова
:
микрофинансирование
,
банков
-
ская
услуга
,
кредитная
политика
,
микролизинг
,
микро
-
долг
,
микрокредит
.
Annotation:
In this article the analysis of the legisla-
tion of the Republic of Uzbekistan in the sphere of microfi-
nancing is carried out, and also the condition of this
sphere is analyzed. In the conclusion the author makes
suggestions on improvement of legal acts in the studied
sphere.
Key words:
microfinancing, banking service, credit
policy, microleasing, microdebt, microcredit.
Мамлакат
молиявий
тизимининг
изчил
йўлга
қўйилганлиги
,
тадбиркорлик
фаолиятини
қўллаб
-
қувватлашга
қаратилган
самарали
молиявий
режаларнинг
ишлаб
чиқилганлиги
ҳамда
кичик
бизнесга
мақсадли
сармоянинг
киритилиши
давлатнинг
иқтисодий
барқарорлигини
таъминлашнинг
муҳим
омилларидандир
.
Бунда
микромолиялаш
фаолиятининг
ҳам
ўзига
хос
ўрни
мавжуд
.
Маълумки
,
микромолиялаш
–
бу
одатдаги
банк
хизматлари
билан
қамраб
олинмаган
барча
учун
унчалик
юқори
суммада
бўлмаган
кредитлар
ва
бошқа
молиявий
хизматларни
кўрсатиш
ҳисобланади
.
Микромолиялаш
кичик
бизнес
субъектлари
,
хусусий
ва
оилавий
корхоналар
ҳамда
қишлоқ
хўжалиги
товар
ишлаб
чиқарувчиларининг
молиялаш
манбаларига
эркин
эга
бўлиш
имкониятлари
учун
самарали
восита
ҳисобланади
ва
энг
муҳими
кўплаб
тадбиркорлик
фаолиятига
биринчи
қадамларни
қўяётганлар
учун
ўз
бизнесларини
нолдан
бошлаш
имконини
тақдим
этади
.
Микромолиялаш
фаолиятининг
тадбиркорлик
фаолияти
учун
ўта
муҳим
ўрни
ва
аҳамиятидан
келиб
чиқиб
,
молиялашнинг
мазкур
турини
Ўзбекистон
Республикаси
иқтисодиётида
жорий
этиш
ва
унинг
ҳуқуқий
асосларини
яратиш
зарурияти
юзага
келди
ва
бу
ҳолат
2006
йил
15
сентябрдаги
№ЎРҚ
-50-
сонли
“
Микромолиялаш
тўғрисида
”
ги
Қонуни
қабул
қилинишига
олиб
келди
.
Мазкур
қонуннинг
мақсади
микромолиявий
хизматлар
бозорини
ривожлантириш
,
фуқароларнинг
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2015
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
32
ва
тадбиркорлик
субъектларининг
ишчанлик
фаоллигини
ошириш
учун
уларнинг
молиявий
маблағлар
ҳамда
хизматларга
бўлган
эҳтиёжларини
таъминлаш
соҳасидаги
муносабатларни
тартибга
солишдан
иборат
қилиб
белгиланган
.
Қонунда
микромолиялаш
тушунчасига
берилган
таъриф
тадбиркорлар
ва
кичик
бизнес
субъектлари
учун
тушунарли
тарзда
ифодаланган
бўлиб
,
унга
биноан
микромолиялаш
микромолиявий
хизматлар
кўрсатувчи
ташкилотларнинг
қонун
ҳужжатларида
белгиланган
миқдордан
ошмайдиган
суммада
микрокредит
,
микроқарз
,
микролизинг
бериш
,
шунингдек
микромолиявий
хизматлар
кўрсатиш
тўғрисидаги
шартномага
мувофиқ
бошқа
хизматлар
кўрсатиш
борасидаги
фаолиятидир
.
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2008
йил
10
ноябрдаги
4051-
сонли
“
Микрокредитбанк
”
акциядорлик
тижорат
банкининг
тадбиркорлик
субъектларини
қўллаб
-
қувватлаш
борасидаги
фаолиятини
янада
кенгайтириш
чора
-
тадбирлари
тўғрисида
”
ги
Фармонига
мувофиқ
2008-2009
йилларда
«
Микрокредитбанк
»
акциядорлик
тижорат
банкининг
устав
капиталини
қўшимча
72
млрд
.
сўмга
кўпайтириб
,
унинг
умумий
миқдорини
150
млрд
.
сўмга
етказиш
белгиланганлиги
микромолиялаш
соҳасини
янада
ривожланишига
муҳим
туртки
бўлди
. [1]
Ўтган
давр
мобайнида
Ўзбекистон
микромолиялаш
ҳажми
йилдан
йилга
ортиб
бораётганлиги
кўзга
ташланади
.
Масалан
, 2010
йилда
кичик
бизнеснинг
мамлакат
ялпи
ички
маҳсулотидаги
улуши
ортишида
бозорнинг
ушбу
сигменти
ЯИМ
52,5%
ни
ташкил
этди
.
Бунда
асосий
ролни
қишлоқ
хўжалигидаги
микромолиялаш
ўйнайди
,
зеро
кичик
бизнес
субъектлари
ва
хусусий
тадбиркорлар
мамлакатда
ишлаб
чиқарилаётган
қишлоқ
хўжалик
маҳсулотларининг
97,9%
ни
ташкил
этган
.
Микромолиялаш
соҳасидаги
фаолиятни
янада
ривожлантириш
ва
унинг
ҳуқуқий
асосларини
янада
такомиллаштириш
мақсадида
2010
йил
26
ноябрда
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
томонидан
“2011-2015
йилларда
микромолиялаш
соҳасини
ривожлантириш
бўйича
дастури
”
тасдиқланди
.
Дастур
2011-2015
йилларда
нобанк
кредит
ташкилотларининг
умумий
капиталини
2,1
баравар
оширишга
,
микрокредит
ва
микромолиявий
хизматлар
ҳажмини
–
2,8
марта
,
шунингдек
бу
даврда
нобанк
кредит
ташкилотларининг
сонини
1,7
марта
оширишни
назарда
тутган
.
Ўзбекистон
Республикаси
Марказий
Банки
бошқарувининг
2013
йил
24
январдаги
2/8-
сонли
«
Микрокредитбанк
орқали
микромолиялаштириш
учун
жалб
этилган
грант
ва
кредитларни
кредит
уюшмалари
ва
микрокредит
ташкилотлари
ўртасида
танлов
асосида
тақсимлаш
тартиби
тўғрисидаги
низомни
тасдиқлаш
ҳақида
»
ги
қарорга
ўзгартиришлар
киритиш
тўғрисида
”
ги
қарорига
мувофиқ
эндиликда
Микрокредитбанк
орқали
микромолиялаштириш
учун
жалб
этилган
грант
ва
кредитларни
микрокредит
ташкилотлари
ўртасида
танлов
асосида
тақсимлашнинг
ягона
тартиби
белгиланди
ва
бунда
“
Нобанк
кредит
”
ва
“
кредит
уюшмалари
”
деган
сўзлар
низомдан
чиқарилди
. [2]
Ушбу
кўрсаткичларнинг
амалий
ифодасини
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
Ислом
Каримовнинг
мамлакатимизни
2014
йилда
ижтимоий
-
иқтисодий
ривожлантириш
якунлари
ва
2015
йилга
мўлжалланган
иқтисодий
дастурнинг
энг
муҳим
устувор
йўналишларига
бағишланган
Вазирлар
Маҳкамасининг
мажлисидаги
маърузасида
келтириб
ўтилган
қуйидаги
фактлар
билан
изоҳлашимиз
мумкин
:
“
Банк
тизимидаги
ислоҳотлар
иқтисодиётимизнинг
барқарор
ўсиш
суръатларини
таъминлашда
энг
муҳим
омил
бўлди
.
Бунинг
натижасида
тижорат
банкларининг
жами
капитали
25
фоизга
ошди
.
Банк
тизимининг
мустаҳкамланиши
2014
йилда
Марказий
банкнинг
қайта
молиялаш
ставкасини
12
фоиздан
10
фоизга
,
тижорат
банкларининг
кредитлар
бўйича
фоиз
ставкасини
ҳам
шунга
мос
равишда
камайтириш
учун
зарур
имкониятлар
туғдирди
.
Ташқи
иқтисодий
фаолият
миллий
банки
ҳузурида
махсус
ташкил
этилган
Кичик
бизнес
ва
хусусий
тадбиркорлик
субъектларининг
экспортини
қўллаб
-
қувватлаш
жамғармасининг
роли
бу
борада
тобора
ошиб
бормоқда
.
2014
йилда
мазкур
Жамғарма
томонидан
2
минг
400
та
тадбиркорлик
субъектига
ўз
товар
ва
хизматларини
ташқи
бозорларга
чиқариш
бўйича
ҳуқуқий
,
молиявий
ва
ташкилий
хизматлар
кўрсатилди
.
Жамғарма
кўмагида
тадбиркорлик
субектлари
томони
-
дан
1
миллиард
250
миллион
доллар
миқдоридаги
экспорт
шартномалари
тузилди
.
Мазкур
шартномалар
асосида
ўтган
йили
қиймати
840
миллион
доллардан
зиёд
товарлар
экспорт
қилинди
.
2014
йилда
тижорат
банклари
томонидан
кичик
бизнес
ва
хусусий
тадбиркорлик
субъектларига
9
триллион
сўмдан
ортиқ
ёки
2013
йилга
нисбатан
1,3
баробар
кўп
,
шу
жумладан
, 2
триллион
сўмга
яқин
миқдордаги
микрокредитлар
ажратилди
.
Бу
ўтган
йилга
қараганда
39
фоиз
кўпдир
.
Сўнгги
беш
йилда
кичик
бизнесни
кредитлаш
ҳажми
қарийб
5
баробар
кўпайди
.
Кичик
бизнес
ва
хусусий
тадбиркорликни
ривожлантиришни
рағбатлантириш
бўйича
кўрилган
чора
-
тадбирлар
натижасида
ўтган
йили
,
фермер
ва
деҳқон
хўжаликларини
ҳисобга
олмаганда
, 20
мингдан
зиёд
янги
кичик
бизнес
субъектлари
ташкил
этилди
,
уларнинг
умумий
сони
эса
195
мингдан
зиёдни
ташкил
этди
.
Бу
2000
йилга
нисбатан
2
баробар
кўпдир
.
Ялпи
ички
маҳсулотни
шакллантиришда
кичик
бизнес
ва
хусусий
тадбиркорлик
соҳасининг
улуши
2000
йилдан
буён
31
фоиздан
56
фоизга
,
саноат
маҳсулотлари
ишлаб
чиқаришда
12,9
фоиздан
31,1
фоизга
ўсди
”. [3]
Ўзбекистонда
микромолиялаш
фаолияти
ва
кўрсатиладиган
микромолиявий
хизматларнинг
турлари
сифатида
микрокредит
билан
бирга
микроқарз
ва
микролизинг
шакллари
ҳам
кенг
йўл
қўйилган
.
Микроқарз
микрокредит
ташкилотлари
томонидан
жисмоний
шахс
бўлган
қарз
олувчига
энг
кам
иш
ҳақининг
юз
баравари
миқдоридан
ошмайдиган
суммада
муддатлилик
ва
қайтариш
шартлари
асосида
,
шартномада
назарда
тутилган
ҳолларда
эса
тўловлилик
шарти
асосида
ҳам
бериладиган
пул
маблағларидир
.
Микролизинг
микромолиявий
хизматлар
кўрсатувчи
ташкилот
томонидан
лизинг
олувчининг
топшириғига
биноан
учинчи
тарафдан
мол
-
мулк
олиш
ҳамда
уни
эгалик
қилиш
ва
фойдаланиш
учун
лизинг
олувчига
шартномада
белгиланган
шартлар
асосида
ҳақ
эвазига
бериш
назарда
тутиладиган
хизматдир
.
Микролизинг
тадбиркорлик
фаолиятини
амалга
ошириш
учун
лизинг
тўғрисидаги
қонун
ҳужжатларига
мувофиқ
энг
кам
иш
ҳақининг
икки
минг
баравари
миқдоридан
ошмайдиган
суммада
берилади
.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2015
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
33
Микролизинг
-
бундай
битимда
иштирок
этувчи
барча
учун
мақбул
ва
фойдали
восита
ҳисобланади
.
Бунда
лизинг
олувчи
зарур
ишлаб
чиқариш
воситаларига
умумий
баҳонинг
фақат
30%
қийматини
тўлаб
эга
бўлади
.
Лизинг
берувчи
лизинг
объектларини
ижарага
берилганидан
олинадиган
лизинг
ставкасидан
тегишли
фойда
кўради
.
Шу
боис
микромолиявий
лизинг
орқали
тадбиркор
ўзи
учун
зарур
бўлган
ишлаб
чиқариш
воситаларини
қўлга
киритиб
,
ўзининг
ишлаб
чиқариш
фаолиятини
йўлга
қўйишига
бугунги
кунда
алоҳида
эътибор
қаратилмоқда
.
Микромолиявий
хизматлар
кўрсатувчи
ташкилот
қонун
ҳужжатларига
ёки
шартномага
мувофиқ
бошқа
ҳуқуқларга
ҳам
эга
бўлиши
ва
унинг
зиммасида
бошқа
мажбуриятлар
ҳам
бўлиши
мумкин
.
Ўзбекистонда
микромолиялаш
фаолияти
билан
асосан
микрокредит
ташкилотлари
шуғулланади
.
Микрокредит
ташкилотларининг
фаолияти
ҳам
махсус
қонунчилик
билан
тартибга
солинади
.
Ўзбекистон
Республикаси
Вазирлар
Маҳкамаси
2006
йил
6
майдаги
78-
сонли
“
Микрокредитбанк
”
акциядорлик
тижорат
банки
фаолиятини
ташкил
этиш
ва
унинг
моддий
техника
базасини
мустаҳкамлаш
чора
тадбирлари
тўғрисида
”
ги
қарори
,
айтиш
мумкинки
,
микрокредит
ташкилотлари
фаолиятини
шакллантиришдаги
қонунчилик
соҳасидаги
асосий
қадамлардан
бири
бўлди
.
2006
йил
20
сентябрда
қабул
қилинган
Ўзбекистон
Республикасининг
“
Микрокредит
ташкилотлари
тўғрисида
”
ги
Қонунининг
13-
моддасига
биноан
,
микрокредит
ташкилоти
қуйидаги
турлардаги
микромолиявий
хизматлар
кўрсатиши
мумкин
:
микрокредитлар
ёки
микроқарзлар
бериш
;
қарз
мажбуриятларини
сотиб
олиш
ва
сотиш
(
факторинг
);
микрокредит
ташкилоти
лизинг
берувчи
сифатида
иштирок
этадиган
микролизинг
(
молия
ижараси
);
қонун
ҳужжатларига
мувофиқ
бошқа
турдаги
микромолиявий
хизматлар
кўрсатиш
,
шу
жумладан
истеъмол
кредитлари
бериш
.
Микрокредит
ташкилоти
микрокредитлар
,
микроқарзлар
,
микролизинг
бериш
ва
бошқа
микромолиявий
хизматлар
кўрсатиш
билан
боғлиқ
маслаҳат
ва
ахборот
хизматлари
кўрсатиши
мумкин
.
Ўзбекистон
Республикасининг
2012
йил
29
декабрдаги
“
Ўзбекистон
Республикасининг
айрим
қонун
ҳужжатларига
ўзгартириш
ва
қўшимчалар
киритиш
тўғрисида
”
ги
345-
сонли
қонуннига
мувофиқ
микрокредит
ташкилоти
шунингдек
:
қарз
мажбуриятларини
чиқаришга
ҳамда
юридик
ва
жисмоний
шахслардан
омонатлар
(
депозитлар
)
қабул
қилишга
;
жисмоний
шахслардан
қарз
маблағларини
жалб
қилишга
,
бундан
ўз
муассислари
(
иштирокчилари
,
мулкдорлари
)
мустасно
;
ўз
муассисларининг
(
иштирокчиларининг
,
мулкдорларининг
)
мажбуриятлари
бўйича
кафил
бўлишга
ёки
кафолат
берувчи
бўлишга
,
шунингдек
уларга
ўз
мажбуриятлари
бажарилишини
таъминлашнинг
бошқа
усулларини
тақдим
этишга
ҳақли
эмас
.
Бугунги
кунда
Ўзбекистонда
фаолият
юритаётган
микрокредит
ташкилотлари
томонидан
кўрсатилаётган
микромолия
хизматлари
мамлакатнинг
иқтисодий
ривожланишида
ўзига
хос
улуш
қўшилишини
таъминламоқда
.
Бунда
микрокредит
ташкилотлари
фаолият
юритиши
ва
молиявий
операцияларни
амалга
оширишлари
учун
муайян
имтиёзлар
ва
бошқа
банк
тузилмаларига
қараганда
соддароқ
молиявий
тартиб
-
таомиллар
ўрнатилган
.
Хусусан
,
бухгалтерия
ҳисоботи
ва
аудит
соҳасидаги
ўзгаришлар
,
шунингдек
молиявий
ҳисоботларни
халқаро
стандартларга
мослаштириш
,
ҳисобот
жараёнини
автоматлаштириш
ва
турли
қоғозбозликларнинг
камайтирилиши
микрокредит
ташкилотларининг
операциявий
харажатларини
сезиларли
даражада
камайтиради
.
Масалан
,
микрокредитларни
қоплаш
учун
9
турдаги
қоғозни
расмийлаштириш
ўрнига
эндиликда
мижозлар
фақат
битта
ҳужжатни
имзолашлари
кифоя
.
Бундан
ташқари
,
ҳар
10
кунда
катта
ҳажмдаги
бухгалтерия
китобларини
расмийлаштириш
ва
қоғозга
чиқариш
ўрнига
микрокредит
ташкилотларига
китобни
бир
ойда
бир
марта
шакллантиришга
рухсат
этилди
.
Бу
эса
микрокредит
ташкилотларга
мижозлар
билан
кўпроқ
ва
самаралироқ
ишлаш
имконини
беради
.
Шунингдек
,
айрим
ҳужжатларни
,
хусусан
,
мемориал
ордерни
тузиш
бекор
қилинади
ва
ўз
навбатида
айрим
харажатлар
(
энергияресурслари
,
турли
материаллар
ва
шу
кабилар
)
лар
ва
микрокредит
ташкилотларининг
операция
харажатлари
1500
марта
камайтирилиши
ҳам
микрокредит
ташкилотларининг
фаолияти
кенг
ривожланишига
замин
яратмоқда
.
Бу
эса
келгусида
микрокредит
ташкилотлари
операцияларининг
молиявий
барқарорлигини
сақлаган
ҳолда
фоиз
ставкаларини
камайтириш
имконини
беради
ва
аҳоли
учун
микромолиявий
хизматлардан
фойдаланиш
имкониятини
кенгайтиради
.
Бундан
ташқари
,
микромолия
соҳаси
ва
микрокредит
ташкилотларининг
фаолиятидаги
бундай
ҳолатлар
микрокредит
ташкилотларининг
филиал
тармоғларини
ташкил
этиш
борасидаги
тўсиқларни
бартараф
этади
ҳамда
кичик
ва
ўрта
бизнес
соҳасини
ривожлантиришга
кенг
йўл
очади
.
Шунингдек
,
Ўзбекистон
Республикаси
Марказий
Банки
бошқарувининг
2013
йил
8
июндаги
12/8-
сонли
“
Микрокредит
ташкилотларида
аудит
текширувларини
ўтказиш
тартиби
тўғрисидаги
низомга
ўзгартириш
ва
қўшимчалар
киритиш
ҳақида
”
ги
қарори
юқорида
таъкидлаб
ўтилган
ҳуқуқий
меъёрларнинг
амалиётда
қўлланиши
ва
микрокредит
субъектларининг
манфаатларини
ҳимоялашга
хизмат
қилиб
келмоқда
.
[4]
Ҳозирда
микрокредит
ташкилотлари
активи
ҳажмини
ортиши
асосан
устав
капиталининг
ошиши
ва
тақсимланмаган
даромадга
тўғри
келади
.
Шунингдек
,
микрокредит
ташкилотлари
ўзларининг
сармояларини
амалдаги
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
асосида
маблағларини
жалб
қилиш
орқали
кўпайтиришлари
мумкин
.
Биринчи
навбатда
,
бу
инвестиция
шартномалари
асосида
инвесторлар
,
шу
жумладан
чет
эл
инвесторларини
жалб
қилиш
йўли
билан
даромадларни
оширишдир
.
Шунингдек
,
банкларнинг
кредити
ва
давлатнинг
мақсадли
фондлари
маблағлари
ҳисобидан
,
халқаро
молиявий
институтлар
,
нодавлат
нотижорат
ташкилотлари
,
шу
жумладан
,
қонун
билан
тақиқланмаган
манбалар
ҳисобидан
микрокредит
ташкилотларининг
даромадлари
шакллантирилади
.
Юқорида
белгиланган
барча
ҳолатлар
келгусида
микрокредит
фаолияти
соҳасининг
ҳуқуқий
жиҳатдан
мустаҳкамланиши
ва
ушбу
фаолиятни
янада
ривожланишини
таъминлашга
хизмат
қилади
.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2015
№
2
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
34
Адабиётлар
рўйҳати
:
1.
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
, 2008
й
., 46-
сон
, 451-
модда
; 2009
й
., 22-
сон
,
257-
модда
; 2013
й
., 14-
сон
.
2.
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
, 2013
й
., 7-
сон
, 95-
модда
3. “
Ҳалқ
сўзи
” 2015
йил
17
январь
№
11 (6194)
4.
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
, 2013
й
., 26-
сон
, 340-
модда
О
.
Холмуминов
Преподаватель
кафедры
«
Гражданско
-
правовые
дисциплины
»
Академии
МВД
РУз
ВОПРОСЫ
ПРАВА
СОБСТВЕННОСТИ
НА
ЗЕМЛЮ
И
ДРУГИЕ
ПРИРОДНЫЕ
РЕСУРСЫ
Аннотация
:
мақолада
ер
ва
бошқа
табиий
ресурсларга
нисбатан
мулк
ҳуқуқи
масаласи
жумладан
,
ушбу
соҳа
қонунчилигини
экологиялаштириш
,
уни
мақсади
,
вазифалари
,
принциплари
,
формаси
ва
методларидан
кенг
фойдаланишга
оид
бир
қатор
илмий
-
назарий
таклифлар
ўз
ифодасини
топган
.
Калит
сўзлар
:
ер
участкаси
,
ерга
нисбатан
мулк
ҳуқуқи
,
табиий
ресурсларга
нисбатан
мулк
ҳуқуқи
,
ер
участкасидан
фойдаланишни
давлат
рўйхатидан
ўтказиш
,
қонунчиликни
экологиялаштириш
,
экологиялаштиришнинг
мақсади
,
экологиялаштириш
-
нинг
вазифалари
,
экологиялаштиришнинг
принциплари
,
ердан
фойдаланишда
ижара
ҳуқуқи
,
ашёвий
ҳуқуқ
.
Аннотация
:
в
статье
рассматриваются
вопросы
права
собственности
на
землю
и
другие
природные
ресурсы
,
в
том
числе
выдвигаются
научно
-
теоретические
и
практические
предложения
по
широ
-
кому
применению
экологизации
законодательства
,
целей
,
задач
,
принципов
,
форм
и
методов
экологизации
.
Ключевые
слова
:
земельный
участок
,
право
собственности
на
землю
,
право
собственности
на
природные
ресурсы
,
государственная
регистрация
прав
на
земельные
участки
,
экологизация
законода
-
тельства
,
цель
экологизации
,
задачи
экологизации
,
принципы
экологизации
,
право
аренды
земли
,
вещное
право
.
Annotation:
the article deals with the right to owner-
ship of land and other natural resources, including those
put forward scientific and theoretical and practical pro-
posals for the broad application of ecologization of the
legislation, goals, objectives, principles, forms and meth-
ods of ecologization.
Keywords:
land, land ownership, ownership of natural
resources, the state registration of land rights, the
greening of the legislation, the purpose of ecologization,
ecologization objectives, principles ecologization, the right
to lease the land, property law.
Юридическое
закрепление
системы
вещных
прав
на
землю
в
нашей
стране
непосредственно
связано
с
развитием
рыночных
отношений
и
вовлечением
зе
-
мель
в
сферу
гражданского
оборота
.
Институт
вещных
прав
охватывает
огромный
пласт
имущественных
отношений
,
имеет
очень
сложное
со
-
держание
.
Однако
в
правовой
науке
до
сих
пор
нет
всеохватывающего
,
бесспорного
определения
вещно
-
го
права
.
Соответственно
нет
и
общепризнанного
определения
вещных
прав
на
землю
.
Вещные
права
на
землю
выражают
имущественный
аспект
земель
-
ных
отношений
,
включающий
различные
правовые
способы
реализации
собственности
,
осуществления
обладания
и
воздействия
на
землю
.
Согласно
ст
.164
Гражданского
кодекса
Республики
Узбекистан
[1]
вещ
-
ные
права
на
землю
представляют
собой
правоотно
-