ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2020
№
1
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
40
ишлаб
чиқиш
доирасида
иқтисодий
судларнинг
судья
-
лари
учун
суд
ҳужжатларини
электрон
рақамли
имзо
билан
имзолаш
имкониятини
таъминлаш
учун
қонунни
тайёрлаш
ва
қабул
қилиш
талаб
этилади
.
Суд
тизимига
замонавий
ахборот
технологиялари
-
ни
фаол
ва
зудлик
билан
жорий
этиш
,
фикримизча
,
одил
судловнинг
очиқлиги
ва
шаффофлигини
таъмин
-
лаш
,
суд
орқали
ҳимояланиш
конституциявий
ҳуқуқини
амалга
ошириш
,
ишларни
ва
низоларни
кўриб
чиқиш
вақтини
мақбуллаштириш
,
иш
юритуви
тугалланмаган
ишлар
сонини
камайтириш
ва
ҳужжатларни
йўқотиш
ҳолатларини
истисно
қилиш
,
судлар
аппарати
фаоли
-
ятининг
сифати
ва
самарадорлигини
ошириш
,
шунинг
-
дек
маълумотлардан
қулай
ва
тезкор
равишда
фойда
-
ланиш
учун
шароит
яратишга
қаратилган
асосий
чора
-
тадбирлардан
бири
бўлиши
керак
.
Хулоса
қилиб
шуни
таъкидлаш
лозимки
,
давлат
-
нинг
асосий
мақсадларидан
бири
мамлакатда
инсон
ҳуқуқлари
,
фуқаролик
ва
сиёсий
эркинликларини
тўлиқ
таъминлашга
имкон
берадиган
ривожланган
фуқаро
-
лик
жамияти
ва
барқарор
демократияни
барпо
этиш
ҳисобланади
.
Шу
муносабат
билан
одил
судлов
сифа
-
тини
ошириш
,
суд
ишларини
юритишни
такомил
-
лаштириш
ҳамда
уни
давлат
ва
жамиятнинг
замонавий
воқеликлари
ва
эҳтиёжларига
доимий
равишда
мо
-
слаштириш
бўйича
чора
-
тадбирларнинг
амалга
оши
-
рилиши
Ўзбекистонда
олиб
борилаётган
демократик
жараённинг
ажралмас
қисми
бўлиши
керак
.
Таклиф
қилинаётган
чора
-
тадбирлар
мажмуи
улар
-
нинг
қўллаш
жараёни
тўғри
ташкил
этилганда
Ўзбеки
-
стонда
суд
ишларини
юритишни
ривожлантиришга
ёрдам
беради
,
бу
эса
,
ўз
навбатида
,
кучли
ички
иқти
-
содиётни
шакллантиришда
ва
Ўзбекистон
аҳолисининг
турмуш
фаровонлигини
оширишда
муҳим
аҳамият
касб
этади
.
Адабиётлар
рўйхати
:
1. «
Ўзбекистонда
2020
йил
Илм
,
маърифат
ва
рақамли
иқтисодиётни
ривожлантириш
йили
деб
эълон
қилинди
»
номли
мақола
.
Тошкент
,
Ўзбекистон
.
24/01/2020. UzDaily.uz
2.
Астана
,
«
КАЗИНФОРМ
».
26/01/2018.
3.
Любовь
Доброта
.
Виртуальный
суд
.
Казахстан
-
ская
правда
. 29/11/2018.
4.
Лях
Н
.
С
.
Мобильное
приложение
«
Виртуальный
суд
». 17/07/2019. www.zakon.kz.
5.
Виртуал
суд
,
Қозоғистон
.
23/10/2018.
6. «
РИА
Новости
»
Россия
Федерацияси
Олий
судининг
матбуот
хизматига
иқтибос
келтирган
ҳолда
.
21/04/2020. https://ria/ru
7.
Пекинский
интернет
-
суд
задействовал
виртуаль
-
ного
судью
с
искусственным
интеллектом
.
Пекин
,
Синьхуа
. 28/06/2019. Russian.News.cn.
8.
Наталья
Реммер
.
В
Дубае
заработал
виртуаль
-
ный
суд
.
Дубай
,
ОАЭ
. 19/04/2020. Gulf News.
О
.
Оқюлов
,
Ўзбекистон
Республикасида
хизмат
кўрсатган
юрист
,
юридик
фанлари
доктори
,
ТДЮУ
профессори
МАДАНИЙ
ҚАРОҚЧИЛИК
ҲУҚУҚБУЗАРЛИК
ТИЗИМИ
СИФАТИДА
Аннотация
:
ушбу
илмий
мақолада
маданий
қароқчиликнинг
ҳуқуқбузарлик
тизими
сифатидаги
моҳияти
таҳлил
этилади
.
Интеллектуал
мулк
объектларига
нисбатан
мутлақ
ҳуқуқларга
,
мулкий
ҳуқуқларга
ва
шахсий
ҳуқуқларга
тажовуз
сифатидаги
хусусиятларнинг
намоён
бўлиши
ўрганилади
.
Саноат
мулки
,
муаллифлик
ҳуқуқи
,
шахсийлаштириш
воситаларига
нисбатан
содир
этилган
маданий
қароқчилик
харакатларни
малакаловчи
белгилар
очиб
берилади
.
Маданий
қароқчиликка
қарши
барча
юридик
воситалар
билан
миллий
ҳуқуқ
сегментида
тизимли
,
комплекс
кураш
олиб
бориш
зарурати
асослаб
берилади
.
Калит
сўзлар
:
маданий
қароқчилик
,
плагиат
,
контрафакт
товар
,
мутлақ
ҳуқуқлар
,
интеллектуал
мулк
объектларига
нисбатан
мулкий
ҳуқуқлар
,
интеллектуал
мулк
объектларига
нисбатан
шахсий
ҳуқуқлар
,
Париж
конвенцияси
,
Берн
конвенцияси
.
Аннотация
:
в
данной
научной
статье
анализируются
особенности
пиратсва
в
сфере
интеллектуальной
собственности
как
система
правонарушения
.
Раскрывается
специфика
проявления
пиратства
как
посягательство
исключительных
,
имущественных
,
личных
прав
правообладателей
на
различные
объекты
интеллектуальной
собственности
.
Особое
внимание
уделено
на
квалификационные
признаки
неправомерных
действий
пиратов
в
сфере
промышленной
собственности
,
авторского
права
,
права
на
средства
индивидуализации
.
Аргументируется
необходимость
системной
и
комплексной
борьбы
с
применением
всего
арсенала
юридических
средств
против
пиратства
в
сегменте
национального
права
.
Ключевые
слова
:
пиратство
,
плагиат
,
контрафактные
товары
,
исключительные
права
,
имущественные
права
на
объекты
интеллектуальной
собственности
,
личные
права
на
объекты
интеллектуальной
собственности
,
Парижская
конвенция
,
Бернская
конвенция
.
Abstract:
This research paper analyzes the features
of piracy in the field of intellectual property as a system of
offenses. The specifics of manifestation of piracy as an
infringement of exclusive, property, personal rights of right
owners to various intellectual property objects are
revealed. Special attention is paid to the qualifying
characteristics of illegal acts of pirates in the field of
industrial property, copyright, the right to means of
individualization. The need for a systematic and
comprehensive fight against the use of the entire arsenal
of legal means against piracy in the segment of national
law is argued for.
Keywords:
piracy, plagiarism, counterfeit goods,
exclusive rights, property rights to intellectual property
objects, personal rights to intellectual property objects,
Paris Convention, Berne Convention.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2020
№
1
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
41
Президентимиз
ташаббуси
билан
2020
йил
мамлакатимизда
“
Илм
-
маърифат
ва
рақамли
иқтисодиётни
ривожлантириш
”
йили
деб
эълон
қилинди
.
Бу
бежиз
эмас
,
албатта
.
Илм
-
фан
,
янги
техника
-
технологиялар
,
инновацион
ишланмалар
бугунги
кунда
ҳар
қандай
мамлакатнинг
ҳам
иқтисодий
,
ҳам
ижтимоий
,
ҳам
маънавий
тараққиётини
таъминловчи
манба
ҳисобланади
.
Шу
сабабли
ҳам
илм
-
фаннинг
асосий
ишланмалари
интеллектуал
мулк
сифатида
ҳуқуқий
ҳимоя
остидадир
.
Конституциямизнинг
53-
моддасида
мулк
ҳуқуқи
дахлсизлиги
ва
ҳар
томонлама
ҳимоя
қилиниши
белгилаб
қўйилган
.
Бу
билвосита
интеллектуал
мулкка
ҳам
тааллуқлидир
.
Мулк
ҳуқуқи
мамлакатимиздаги
барча
қонунлар
ва
ҳуқуқ
-
тартибот
асослари
билан
таъминланган
.
Интеллектуал
мулк
ҳуқуқи
ҳам
нафақат
Фуқаролик
кодекси
ва
интеллектуал
мулкнинг
алоҳида
объектлари
бўйича
махсус
қонунлар
,
балки
ҳуқуқ
-
тартибот
тизими
негизларининг
асосий
фундаментал
таомиллари
ва
тамойиллари
билан
таъминлангандир
.
Мулкдор
ҳуқуқлари
ҳимояси
учун
мол
-
мулкка
нисбатан
қилинадиган
ҳар
қандай
тажовузлар
турлари
ва
уларга
қарши
санкциялар
миллий
ҳуқуқ
-
тартибот
тизимининг
таркибий
қисми
ҳисобланади
.
Интеллектуал
мулк
ўз
моҳиятига
кўра
,
муайян
хусусиятлари
билан
мулк
ҳуқуқидан
фарқ
қилади
,
шу
сабабли
ҳам
мулк
ҳуқуқини
ҳимоя
қилишнинг
барча
воситалари
ва
усулларини
ўз
-
ўзидан
автоматик
равишда
интеллектуал
мулк
ҳуқуқини
ҳимоя
қилишга
қўллаб
бўлмайди
.
Бинобарин
,
интеллектуал
мулкни
ҳимоя
қилиш
ҳуқуқий
механизми
мулк
ҳуқуқини
ҳимоя
қилиш
ҳуқуқий
механизми
билан
бир
қаторда
,
унинг
учун
махсус
яратилган
ҳуқуқий
ҳимоя
механизмига
ҳам
таянади
.
Интеллектуал
мулкни
ҳимоя
қилиш
ҳуқуқий
механизми
интеллектуал
мулкка
нисбатан
мутлақ
ҳуқуқ
эгалари
ваколатларини
,
шунингдек
бу
объектларга
нисбатан
мулкий
ҳуқуқлар
ва
шахсий
ҳуқуқлар
эгаларини
ҳуқуқлари
ва
манфаатларини
ҳимоя
қилади
.
Интеллектуал
мулк
объектларига
нисбатан
турли
ҳуқуқ
субъектлари
қонуний
манфаатларини
ҳимоя
қилиш
мақсадида
қонунларда
ҳуқуққа
хилоф
ҳаракатлар
турлари
ва
уларга
қарши
ҳимоя
усуллари
,
жавобгарлик
санкциялари
белгилаб
қўйилган
.
Интеллектуал
мулкка
қарши
ҳуқуқбузарликларнинг
катта
қисми
“
маданий
қароқчилик
”
умумлашма
номи
билан
аталади
.
Тўғри
,
на
Фуқаролик
кодексида
,
на
Жиноят
кодексида
бевосита
маданий
қароқчилик
ибораси
қўлланмаган
,
бироқ
бутун
дунё
бўйича
мулкдорларнинг
мол
-
мулкига
очиқдан
-
очиқ
зўравонлик
билан
қилинадиган
ҳуқуқбузарликка
нисбатан
қароқчилик
ибораси
ишлатилган
ва
бундай
ҳолат
интеллектуал
мулкка
нисбатан
нисбат
берилиб
,
маданий
қароқчилик
сифатида
қараш
эътироф
этилган
.
Маданий
қароқчилик
ўз
моҳиятига
кўра
интеллектуал
мулкка
нисбатан
мутлақ
ҳуқуқ
эгасини
ёки
ундан
лицензия
асосида
фойдаланувчи
лицензиарни
ёки
шахсий
ҳуқуқларга
эга
бўлган
ижодкор
муаллиф
ҳуқуқларини
очиқдан
-
очиқ
поймол
этиб
,
менсимасдан
ўзлаштириш
,
зўравонлик
билан
фойдаланиш
ва
шу
йўл
билан
уларга
зарар
етказиш
ҳаракатларида
намоён
бўлади
.
Интеллектуал
мулк
объектларига
нисбатан
субъектлар
ҳуқуқларининг
умумий
тавсифи
ФКнинг
1033-1037-
моддаларида
белгилаб
қўйилган
.
Унда
белгиланган
ҳуқуқлар
ва
қонуний
манфаатларни
бузишнинг
кўпчилик
ҳолатлари
маданий
қароқчилик
сифатида
баҳоланиши
мумкин
.
Интеллектуал
мулкка
доир
алоҳида
қонунларда
маданий
қароқчилик
ҳуқуқбузарлик
ҳолатларининг
алоҳида
тавсифлари
янада
аниқроқ
ўз
ифодасини
топган
,
деб
айтиш
мумкин
.
Жумладан
, “
Ихтиролар
,
фойдали
моделлар
ва
саноат
намуналари
тўғрисида
”
ги
Қонуннинг
13-
моддаси
2-
қисмида
саноат
мулкининг
тегишли
равишда
патентланган
маҳсулот
ёки
буюмни
рухсат
олмасдан
тайёрлаш
,
қўллаш
,
импорт
қилиш
,
сотишга
таклиф
этиш
,
сотиш
бошқача
равишда
фуқаролик
муомаласига
киритиш
ёки
шу
мақсадда
сақлаш
,
шунингдек
,
ихтиро
сифатида
патент
билан
муҳофаза
қилинган
усулдан
фойдаланиш
ёки
фуқаролик
муомаласига
киритиш
ёхуд
шу
мақсадда
ихтиро
сифатида
патентнинг
муҳофазаланган
усули
орқали
бевосита
тайёрланган
маҳсулотни
сақлаш
патент
эгасининг
мутлақ
ҳуқуқларини
бузиш
ҳисобланиши
қайд
этилган
[1]. “
Селекция
ютуқлари
тўғрисида
”
ги
Қонуннинг
33-
моддасида
селекция
ютуқларига
нисбатан
маданий
қароқчиликнинг
намоён
бўлиш
хусусиятлари
кўрсатилган
.
Бунга
кўра
,
рухсат
олмаган
ҳолда
селекция
ютуғини
етиштириш
ва
такрор
етиштириш
(
кўпайтириш
),
селекция
ютуғини
нав
ёки
насллик
кондицияларига
етказиш
,
муҳофаза
қилинаётган
селекция
ютуқларидан
фойдаланган
ҳолда
яратилган
маҳсулотни
сотишга
таклиф
қилиш
,
сотиш
ва
бошқача
тарзда
фуқаролик
муомаласига
киритиш
,
сақлаш
,
олиб
кириш
ва
олиб
чиқиш
маданий
қароқчиликнинг
бир
кўриниши
сифатида
белгиланган
[2]. “
Тижорат
сири
тўғрисида
”
ги
Қонуннинг
6-
моддасига
кўра
,
тижорат
сири
учинчи
шахслар
томонидан
ошкор
этилган
,
қонунга
хилоф
равишда
олинган
ёки
ундан
қонунга
хилоф
равишда
фойдаланилган
ҳолларда
тижорат
сири
эгаси
ўз
ҳуқуқларини
қонунда
белгиланган
тартибда
ҳимоя
қилиш
,
шу
жумладан
ўз
ҳуқуқлари
бузилиши
натижасида
етказилган
зарарнинг
ўрнини
қопланишини
талаб
қилишга
ҳақли
[3]. “
Фирма
номлари
тўғрисида
”
ги
Қонуннинг
11-
моддасига
кўра
,
фирма
номидан
ҳар
қандай
ғайриқонуний
фойдаланиш
мутлақ
ҳуқуқнинг
бузилиши
ҳисобланади
.
Бундай
ғайриқонуний
фойдаланиш
натижасидан
товарлар
,
ёрлиқлар
,
қадоқлаш
жиҳозларидаги
ғайриқонуний
қўйилган
фирма
номлари
ўчириб
ташланади
.
Ўчириб
ташлашнинг
иложи
бўлмаганда
,
бундай
товарлар
йўқ
қилиб
ташланади
ёки
фирма
номи
эгасига
берилади
[4].
Маданий
қароқчилик
бу
интеллектуал
мулк
соҳасидаги
ҳуқуқбузарликлар
тизими
ҳисобланади
.
Интеллектуал
мулк
объектларига
нисбатан
мутлақ
ҳуқуқлар
ёхуд
бошқача
мулкий
ҳуқуқлар
эгасидан
рухсат
сўрамаган
ҳолда
фойдаланиш
–
бу
маданий
қароқчилик
ҳисобланади
.
Шу
маънода
олганда
,
маданий
қароқчиликни
,
ҳуқуқий
жиҳатдан
олганда
,
умумлашма
категория
сифатида
баҳолаш
мумкин
.
Унинг
XIX-XX
асрларда
вужудга
келгани
бежиз
эмас
,
худди
шу
даврдан
бошлаб
интеллектуал
мулк
объектлари
бойлик
тури
,
даромад
манбаи
,
товар
сифатида
ўз
хусусиятларини
намоён
эта
бошлади
.
Интеллектуал
мулк
объектларига
нисбатан
мутлақ
ҳуқуқларнинг
амал
қилиш
муддатлари
белгилаб
қўйилди
.
Худди
шу
муддат
давомида
улардан
,
ҳуқуқ
эгасидан
берухсат
фойдаланганлик
учун
санкциялар
қонунларда
мустаҳкамланди
.
Албатта
,
бу
бир
мамлакат
доирасида
кураш
олиб
бориладиган
ҳуқуқбузарлик
эмас
,
балки
глобал
характерга
эга
бўлган
ҳуқуқбузарликдир
.
Шу
сабабли
ҳам
унга
қарши
халқаро
миқёсда
кураш
олиб
бориш
зарурияти
вужудга
келганлиги
сабабли
XIX
аср
охирларида
Саноат
мулкини
ҳимоя
қилиш
бўйича
Париж
конвенцияси
,
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2020
№
1
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
42
Адабий
-
бадиий
асарларни
ҳимоя
қилиш
бўйича
Берн
конвенцияси
ишлаб
чиқилди
ва
дунёнинг
кўп
мамлакатларида
унга
қўшилиш
жараёни
бошланди
.
1967
йилда
Женевада
Бутунжахон
интеллектуал
мулк
ташкилоти
ташкил
топди
.
Унинг
асосий
мақсади
,
вазифалари
интеллектуал
мулкка
нисбатан
ҳуқуқ
эгалари
манфаатларини
ҳимоя
қилиш
,
бу
соҳадаги
ҳуқуқбузарликларга
,
шу
жумладан
маданий
қароқчиликка
қарши
кураш
олиб
боришдир
.
Маданий
қароқчиликни
ижтимоий
-
ҳуқуқий
категория
сифатида
ўрганишда
унга
нисбатан
дунёнинг
турли
мамлакатларида
турлича
муносабат
мавжудлигини
қайд
этиш
лозим
.
Интеллектуал
мулк
маҳсулотларининг
асосий
ишлаб
чиқарувчиси
бўлган
Ғарбий
Европа
ва
АҚШ
ўз
манфаатидан
келиб
чиқиб
,
бутун
дунёда
маданий
қароқчиликка
нисбатан
шафқатсиз
уруш
эълон
қилган
.
Улар
дунёнинг
бошқа
мамлакатлари
билан
иқтисодий
,
илмий
-
маданий
ҳамкорликни
йўлга
қўйишда
ўша
мамлакатда
интеллектуал
мулк
ҳуқуқларига
қай
даражада
риоя
қилиниши
,
маданий
қароқчиликка
қарши
муросасиз
кураш
олиб
борилишига
алоҳида
эътибор
қаратадилар
.
Улар
етакчи
мавқега
эга
бўлган
халқаро
иқтисодий
ҳамкорлик
тузилмалари
-
Европа
иттифоқи
,
Америка
давлатлари
иттифоқи
,
Жаҳон
савдо
ташкилоти
ва
шу
кабиларда
аъзоликка
қабул
қилиш
масаласида
интеллектуал
мулк
соҳасидаги
ҳуқуқбузарликка
қарши
кураш
олиб
бориш
бўйича
қонуний
санкциялар
мавжудлиги
ва
уни
амалда
қўллаш
ҳолатига
алоҳида
эътибор
қаратадилар
.
Интеллектуал
мулк
маҳсулотларининг
истеъмолчиси
бўлган
дунёнинг
баъзи
мамлакатларида
эса
маданий
қароқчиликка
нисбатан
зўраки
кураш
,
формал
бефарқлик
,
ҳатто
унга
яширин
хайрихоҳлик
кузатилади
.
Ўзбекистон
Республикасидаги
маданий
қароқчиликка
нисбатан
расмий
муносабат
соҳасида
шуни
таъкидлаш
ўринлики
,
мамлакатимиз
интеллектуал
мулкни
ҳимоя
қилиш
бўйича
кўплаб
халқаро
конвенциялар
ва
битимлар
иштирокчиси
,
Бутунжахон
интеллектуал
мулк
ташкилоти
аъзоси
ҳисобланади
.
Ўзбекистон
Республикасининг
Фуқаролик
кодексида
,
Маъмурий
жавобгарлик
кодексида
,
Жиноят
кодексида
,
Божхона
кодексида
,
Солиқ
кодексида
ва
бошқа
қатор
қонунларда
маданий
қароқчиликка
қарши
юридик
воситалар
мустаҳкамлаб
қўйилган
.
Маданий
қароқчиликка
қарши
кураш
олиб
бориш
Ўзбекистоннинг
ички
бозорида
ва
ташқи
иқтисодий
фаолиятда
ўзига
хос
хусусиятларга
эга
.
Ўзбекистон
товарлар
импорти
-
экспортида
интеллектуал
мулк
соҳасида
қонунларга
қатъий
риоя
қилишга
ҳаракат
қилади
ва
бошқа
ҳамкорлардан
ҳам
шуни
талаб
этади
.
Бу
масалада
ҳар
қандай
бошқача
позиция
Ўзбекистоннинг
обрўсини
тушириши
мумкин
.
Маълумки
,
сўнгги
йилларда
Ўзбекистон
дунёда
ўзининг
мавқеини
мустаҳкамлашга
ҳаракат
қилмоқда
.
Ушбу
жараён
тизимли
асосда
амалга
оширилмоқда
ва
бунда
дунё
бўйича
ижтимоий
-
иқтисодий
соҳаларда
амал
қилувчи
халқаро
рейтинг
кўрсаткичлари
,
индекслар
ва
индикаторлар
бўйича
ўз
ҳолатини
яхшилашга
уринмоқда
.
Жумладан
,
Бирлашган
Миллатлар
Ташкилотининг
мамлакатдаги
ҳаёт
шароити
,
саводхонлик
даражаси
,
таълим
ва
умр
кўриш
муддати
бўйича
инсоний
ривожланиш
индекси
(Human
Development index),
Жаҳон
иқтисодий
форумининг
глобал
рақобатбардошлик
индекси
(Global
Competitiveness index),
Жаҳон
банкининг
бизнес
юритиш
рейтинги
(Doing Business)
кўрсаткичларига
мўлжал
олмоқда
.
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2019
йил
5
февралда
“
Жаҳон
банки
ва
Халқаро
молия
корпорациясининг
«
Бизнес
юритиш
»
йиллик
ҳисоботида
Ўзбекистон
Республикасининг
рейтингини
яхшилашга
доир
қўшимча
чора
-
тадбирлар
тўғрисида
”
ги
Қарори
ва
2019
йил
7
мартда
“
Халқаро
рейтинг
ва
индексларда
Ўзбекистон
Республикасининг
ўрнини
яхшилашга
оид
чора
-
тадбирларни
тизимлаштириш
тўғрисида
”
ги
Фармони
қабул
қилинди
.
Ушбу
рейтинглар
ва
индекслар
тизимида
мамлакатимизда
мулк
ҳуқуқини
ҳимоя
қилиш
,
шу
жумладан
интеллектуал
мулкка
нисбатан
ҳуқуқларга
риоя
қилиш
ҳолати
бўйича
индикаторлар
тизими
мавжуд
.
Юқорида
маданий
қароқчилик
ижтимоий
-
ҳуқуқий
воқеълик
сифатида
умумлашма
категория
эканлиги
таъкидланган
эди
.
Агар
уни
ҳуқуқбузарликлар
тизими
сифатида
бахоласак
,
бу
ҳолда
қонун
ҳужжатларида
унинг
қуйидаги
турлари
мавжуд
эканлигини
қайд
этиш
лозим
:
асар
муаллифларининг
шахсий
номулкий
ҳуқуқларини
бузиш
;
ижрочининг
исм
-
шарифга
бўлган
ва
ижрони
ҳар
қандай
тарзда
бузиб
кўрсатилишидан
ёки
ҳар
қандай
бошқача
тарзда
тажовуз
қилинишидан
ҳимоя
қилиш
ҳуқуқларини
бузиш
;
ҳуқуқ
эгаси
ёки
мулкий
ҳуқуқларни
жамоавий
асосда
бошқарувчи
ташкилот
билан
шартнома
тузмасдан
асарлар
ёки
турдош
ҳуқуқлар
объектини
такрорлаш
,
тарқатиш
ёки
ундан
бошқача
тарзда
фойдаланиш
(“
Муаллифлик
ҳуқуқи
ва
турдош
ҳуқуқлар
тўғрисида
”
ги
Қонуннинг
24-
моддасида
кўрсатилган
ҳолатлар
бундан
мустасно
);
қонун
ҳужжатларида
назарда
тутилган
ҳолларда
ҳақ
тўлаш
тўғрисидаги
талабларни
бузиш
;
асарлардан
ёки
турдош
ҳуқуқ
объектларидан
ҳуқуқ
эгаси
ёки
мулкий
ҳуқуқларни
жамоавий
асосда
бошқарувчи
ташкилот
билан
тузилган
шартнома
бўйича
олинган
ҳуқуқларни
ошириб
юборган
ҳолда
фойдаланиш
.
Ҳуқуқ
эгаларининг
мулкий
ҳуқуқларини
бошқача
тарзда
ҳар
қандай
бузиш
,
асарларнинг
ва
турдош
ҳуқуқлар
объектларининг
такрорланиши
ёки
тарқатилиши
муаллифлик
ҳуқуқи
ва
турдош
ҳуқуқларни
бузган
ҳолда
амалга
оширилган
нусхалари
контрафакт
нусхалардир
.
Ўзбекистон
Ресрубликасининг
“
Муаллифлик
ҳуқуқи
ва
турдош
ҳуқуқлар
тўғрисида
”
ги
Қонунига
мувофиқ
муҳофаза
қилинадиган
асарларнинг
ва
турдош
ҳуқуқлар
объектларининг
бундай
асарларни
ва
турдош
ҳуқуқлар
объектларини
муҳофаза
қилиш
тўхтатилган
ёки
ҳеч
қачон
муҳофаза
қилинмаган
давлатларда
ҳуқуқ
эгаларининг
розилигисиз
импорт
қилинадиган
нусхалари
ҳам
контрафакт
нусхалардир
(“
Муаллифлик
ҳуқуқи
ва
турдош
ҳуқуқлар
тўғрисида
”
ги
Қонуннинг
67-
моддаси
).
Интеллектуал
мулк
соҳасида
бугунги
кунда
Ўзбекистонда
кенг
тарқалган
ҳуқуқ
бузарликлардан
бири
бу
–
плагиат
(
кўчирмачилик
).
Плагиат
нафақат
фан
,
адабиёт
,
санъат
асарлари
яратишда
,
илмий
-
тадқиқотларни
амалга
оширишда
,
балки
таълим
соҳасида
,
шоу
-
бизнесда
ҳам
намоён
бўлаётган
иллатдир
.
Плагиат
яратилиш
факти
асосида
муҳофаза
қилинадиган
,
объектив
шакл
негиз
бўлиб
ҳисобланадиган
муаллифлик
ҳуқуқи
объектларида
бошқача
,
ғоявий
мазмун
асосий
негиз
бўлиб
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2020
№
1
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
43
ҳисобланадиган
ҳуқуқий
муҳофаза
ёрлиғи
асосида
ҳимоя
қилинадиган
объектларда
бошқача
тарзда
намоён
бўлади
.
Масалан
,
илмий
ишланмаларда
,
диссертацияларда
асосийси
илмий
ғоя
,
унинг
янгилиги
,
оригиналлиги
,
самарадорлиги
ва
шу
кабилар
.
Адабий
асарларда
эса
объектив
шакл
,
ундаги
сўзлар
тизими
алоҳида
аҳамият
касб
этади
.
Битта
сюжет
асосида
ўнлаб
асарлар
яратиш
мумкин
.
Ҳатто
битта
ғояни
турли
кўринишлардаги
объектив
шаклда
ифодалаш
мумкин
.
Шу
сабабли
ҳам
илмий
ишланмаларда
мазмун
юкига
асосий
эътибор
берилади
.
Ихтиро
асосида
ётган
ғоя
қандай
сўзлар
орқали
ифодаланишидан
қатъи
назар
мазмунан
янги
,
оригиналлигича
қолади
.
Муаллифлик
ҳуқуқида
адабий
асарларни
айнан
турли
муаллифлар
томонидан
айний
(
адевкат
)
объектив
шаклда
яратилиши
учрамайди
.
Лекин
илмий
ғояларни
дунёнинг
турли
ҳудудларида
яшаган
шахслар
томонидан
бир
-
биридан
бехабар
ҳолда
кашф
этилиши
кўплаб
учрайди
.
Масалан
,
Англияда
Джоул
,
Россияда
Ленц
бир
пайтнинг
ўзида
физика
қонунларидан
бирини
очишган
,
бу
қонун
ҳозирги
адабиётларда
Джоул
-
Ленц
қонуни
деб
юритилади
.
Бироқ
XIX
асардан
фарқли
равишда
XXI
асрда
ахборот
айрибошлаш
шиддатли
тарзда
кетмоқда
.
Дунёнинг
бир
бурчагида
яратилган
янги
ғоя
саноқли
дақиқалардан
сўнг
дунёнинг
шу
соҳа
бўйича
тегишли
мутахассисларига
маълум
бўлмоқда
.
Шу
сабабли
ҳам
,
Париж
конвенцияси
бўйича
илмий
ишланмани
яратиш
факти
бўйича
устуворлик
саналари
белгилаб
қўйилган
.
Муаллифлик
ҳуқуқи
объектларида
плагиат
асарлар
матни
,
қўшиқлар
мусиқа
-
оҳанги
ва
шу
кабилардаги
мослик
даражаси
орқали
аниқланади
.
Мусиқада
аранжировка
,
компьютер
дастурлари
компиляцияси
каби
ҳосила
асарлар
мавжуд
.
Мусиқани
аранжировка
қилган
бастакор
турли
мусиқа
асарлари
элементларидан
фойдаланган
ҳолда
ҳосила
асар
яратади
ва
мустақил
муаллиф
сифатида
эътироф
этилмайди
.
Бугунги
кунда
илмий
-
бадиий
асарлар
бўйича
плагиатни
аниқлаш
махсус
техник
антиплагиат
дастурлари
орқали
амалга
оширилади
.
Инглиз
тилидаги
,
рус
тилидаги
матнлар
бўйича
антиплагиат
экспертизасини
амалга
ошириш
учун
хеч
қандай
муаммо
йўқ
,
бироқ
,
илмий
ишланмадаги
матндаги
мосликнинг
йўқлиги
айнан
битта
ғояни
бошқа
матнлар
орқали
такрорланишига
халақит
бермайди
.
Бу
ҳолда
турли
матнлар
мазмуни
бўйича
тадқиқ
этилиб
,
плагиат
масаласи
ҳал
этилиши
мумкин
.
Плагиат
таълим
тизимида
рефератлар
,
курс
ишлари
,
диплом
ишлари
,
магистрлик
диссертациялари
соҳасида
ҳам
учраб
туради
.
Масалан
,
якуний
назорат
ишлари
бўйича
плагиат
ҳолатлари
аниқланганда
плагиатга
рухсат
берган
оригинал
иш
муаллифи
ҳам
,
кўчирмачи
ҳам
қониқарсиз
бахо
олади
.
ОАК
низомлари
бўйича
фан
доктори
диссертацияси
бўйича
ҳам
,
фалсафа
доктори
диссертацияси
бўйича
ҳам
плагиат
аниқланишининг
ҳар
қандай
факти
диссертацияни
ҳимоядан
четлатиш
,
агар
плагиат
ҳимоядан
кейин
аниқланган
бўлса
,
илмий
даражадан
маҳрум
этиш
учун
асос
бўлади
.
Бироқ
диссертация
иши
ўз
таркибий
тузилиши
бўйича
ҳам
,
мазмуни
бўйича
ҳам
турлича
қисмлардан
иборат
.
Бунда
биринчи
пландаги
илмий
материаллар
(
ҳимояга
олиб
чиқилаётган
илмий
ғоялар
),
иккинчи
пландаги
илмий
материаллар
(
ёндашув
,
методологик
асослар
,
илмий
тизим
),
учинчи
пландаги
илмий
материаллар
(
илмий
манбалар
тизими
,
амалиёт
материаллари
тизими
),
тўртинчи
пландаги
илмий
материаллар
(
турли
иловалар
,
социологик
сўровлар
ва
шу
кабилар
)
фарқланади
.
Биринчи
,
иккинчи
пландаги
илмий
материаллар
бўйича
плагиат
диссертацияни
салбий
бахолаш
учун
асос
бўлиши
эътироз
туғдирмайди
.
Бироқ
,
жиддий
аҳамиятга
эга
бўлмаган
материаллар
соҳасида
,
масалан
,
ҳаволанинг
тушиб
қолиши
ҳам
плагиат
сифатида
баҳоланади
ва
химоядан
четлаштириш
учун
баҳона
бўлади
.
Шу
сабабли
ҳам
ОАК
низомларига
бу
бўйича
аниқлик
киритиш
лозим
.
Чунки
,
учинчи
пландаги
илмий
материал
бўйича
асарга
хаволани
тушиб
қолиши
(
бу
кўпинча
тасодифий
ҳолатда
бўлади
)
диссертацияни
салбий
бахолаш
учун
асос
бўлмаслиги
лозим
.
Модомики
маданий
қароқчилик
ҳуқуқбузарлик
тизими
ҳисобланар
экан
,
унга
нисбатан
кураш
олиб
бориш
ҳам
тизимли
асосда
амалга
оширилиши
лозим
.
Бошқача
айтганда
,
бу
борада
Фуқаролик
кодекси
,
Маъмурий
жавобгарлик
тўғрисидаги
кодекс
,
Жиноят
кодекси
,
Божхона
кодекси
,
Солиқ
кодекси
ва
интеллектуал
мулкнинг
алоҳида
объектлари
бўйича
қонунлар
ўртасида
ўзаро
боғланиш
ва
уйғунлик
бўлиши
лозим
.
Ушбу
қонунлар
тизимида
Фуқаролик
кодекси
алоҳида
ўринни
эгаллайди
.
Фуқаролик
кодекси
лойиҳасини
ишлаб
чиқишда
интеллектуал
мулкка
бағишланган
интеллектуал
мулкнинг
умумий
қоидалари
қисми
назарда
тутилиши
лозим
.
Бунда
интеллектуал
мулкка
нисбатан
мутлақ
ҳуқуқ
субъектлари
ваколатлари
,
мулкий
ҳуқуқлар
шу
жумладан
,
лицензиат
ва
лицензиарлар
ҳуқуқлари
,
интеллектуал
ижодкорларнинг
шахсий
ҳуқуқлари
атрофлича
,
батафсил
белгилаб
қўйилмиши
лозим
.
Бундай
ҳолат
маданий
қароқчилик
ҳуқуқбузарлик
ҳолатларининг
аниқ
,
равшан
,
тўлақонли
тавсифини
тасаввур
қилиш
имконини
беради
.
ЖКда
ҳам
маданий
қароқчилик
ҳам
шахс
ҳуқуқлари
,
эркинликларига
қарши
жиноятлар
туркумида
,
ҳам
иқтисодий
жиноятлар
туркумида
ўз
ифодасини
топиши
лозим
.
Маъмурий
жавобгарлик
тўғрисидаги
кодексда
эса
интеллектуал
мулкка
қарши
ҳуқуқбузарликлар
махсус
параграф
сифатида
белгилаб
қўйилиши
мақсадга
мувофиқдир
.
Маданий
қароқчилик
ҳуқуқбузарлик
тизими
сифатида
қонунларда
белгилаб
қўйилиши
билан
бир
пайтда
,
бундай
ҳуқуқбузарлик
ҳолатларига
нисбатан
шафқатсиз
кураш
олиб
бориш
талаб
этилади
.
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2019
йил
1
июлдаги
“
Ўзбекистон
Республикаси
Адлия
вазирлиги
ҳузуридаги
Интеллектуал
мулк
агентлиги
фаолиятини
ташкил
этиш
чора
-
тадбирлари
тўғрисида
”
ги
ПҚ
-4380-
сон
Қарорида
интеллектуал
мулк
объектларининг
ҳуқуқий
муҳофаза
қилинишини
,
муаллифларнинг
,
бошқа
ҳуқуқ
эгаларининг
ҳуқуқлари
муҳофаза
қилинишини
таъминлаш
бўйича
,
шу
жумладан
,
контрафакт
маҳсулотларини
ишлаб
чиқариш
,
реализация
қилишга
қарши
курашда
ваколатли
давлат
органлари
фаолиятини
жонлантириш
белгилаб
қўйилган
.
Қонунлардаги
аниқлик
,
ҳуқуқни
қўллаш
амалиётидаги
фаоллик
мамлакатимизда
маданий
қароқчилик
ҳуқуқбузарликлари
кўламини
кескин
суратда
камайишига
ва
шу
орқали
инвестиция
жозибадорлигини
ошишига
,
Ўзбекистон
Республикасининг
халқаро
миқёсларда
рейтинг
даражасини
ўсишига
олиб
келган
бўлар
эди
.
Маданий
қароқчиликнинг
турли
кўринишлари
миллий
ҳуқуқ
тизимида
тадқиқотлар
предмети
сифатида
ҳам
жиддий
ўрганилмоқда
.
Жумладан
,
цивилист
олимлардан
Б
.
Тошев
[6],
Н
.
Имомов
[7],
Қ
.
Мехмонов
[8],
З
.
Бобоқулов
[9],
жиноят
ҳуқуқи
нуқтаи
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2020
№
1
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
44
назаридан
М
.
Рустамбаев
[10],
божхона
ҳуқуқи
нуқтаи
назаридан
Б
.
Рўзиев
[11],
ҳуқуқ
назариясида
эса
А
.
Ғофуров
[12]
илмий
тадқиқотларни
амалга
оширганлар
.
Шуни
эътироф
этиш
керакки
,
агарда
бу
соҳа
Ўзбекистон
миллий
ҳуқуқ
фанида
энди
шаклланиб
келаётган
бўлса
,
дунё
миқёсида
аллақачон
ғоят
кенг
кўламли
тадқиқотлар
мавзусига
айланган
[13].
Шуни
қайд
этиш
лозимки
,
мамлакатимизда
маданий
қароқчилик
оммавий
тус
олган
,
кундалик
хаёт
тарзида
оддий
воқеа
сифатида
қараладиган
ҳолатлар
учрайди
.
Масалан
,
жуда
кўплаб
радио
каналларда
халқимиз
севган
хонандалар
К
.
Рахимов
,
Н
.
Хамроқулов
,
Ш
.
Жўраев
,
О
.
Отажоновларнинг
оригинал
ижролари
ўрнига
уларнинг
қўшиқларини
ўртамиёна
хонандалар
томонидан
айтилиш
ҳолатлари
кўп
учрайди
.
Ишончимиз
комилки
,
бу
ўртамиёна
хонандалар
ҳуқуқ
эгаларидан
ҳеч
қандай
рухсат
олмаган
.
Яқин
даврларда
айрим
“
чаққонлар
”
дунёнинг
машҳур
брендларини
Ўзбекистон
Республикасида
ўзларининг
номларига
расмийлаштириб
олиш
ҳолатлари
учради
.
Шуниси
афсусланарлики
,
уларда
ушбу
брендлардан
фойдаланиш
учун
ишлаб
чиқаришни
йўлга
қўйиш
имконияти
ҳам
,
хоҳиши
ҳам
бўлмаган
.
Улар
Ўзбекистон
Республикасига
ўша
машҳур
бренд
эгалари
товарлар
ва
инвестициялар
билан
кириб
келишини
кутишган
ва
уларга
нисбатан
шантаж
ва
товламачилик
содир
этганлар
.
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2019
йил
1
июлдаги
“
Ўзбекистон
Республикаси
Адлия
вазирлиги
ҳузуридаги
Интеллектуал
мулк
агентлиги
фаолиятини
ташкил
этиш
чора
-
тадбирлари
тўғрисида
”
ги
ПҚ
-4380-
сон
Қарори
9-
банди
“
б
”
кичик
бандида
Ўзбекистон
Республикасида
ҳаммага
маълум
деб
эътироф
этиладиган
товар
белгиси
ва
хизмат
кўрсатиш
белгисининг
мезонлари
белгилаб
қўйилгандан
кейин
бундай
ҳуқуқбузарликлар
содир
этишнинг
йўли
тўсилди
[14].
Бироқ
бу
ҳолат
Ўзбекистонда
маданий
қароқчилик
даражаси
юқорилиги
тўғрисида
хорижий
мамлакатлар
мутахассислари
учун
ахборот
манбаси
бўлиб
хизмат
қилди
.
Яна
бунинг
устига
баъзи
ҳолларда
суд
амалиётида
ҳам
бундай
“
чаққонлар
”
ҳуқуқлари
ҳимоя
қилинди
.
Масалан
,
товар
белгисидан
фойдаланиш
шарт
бўлган
муддат
ўтиш
хавфи
туғилганда
“
чаққонлар
”
брендларни
бошқа
“
чаққонлар
”
га
сотдилар
.
Судлар
эса
ушбу
мутлақ
ҳуқуқни
ўтказиш
тўғрисидаги
шартномаларни
ҳуқуқ
эгасининг
мутлақ
ҳуқуқни
тасарруф
этиши
эмас
,
балки
мутлақ
ҳуқуқдан
фойдаланиш
ваколатини
амалга
ошириш
сифатида
талқин
этиб
,
хорижий
инвесторлар
кўз
ўнгида
мамлакатда
инвестиция
жозибадорлиги
ҳолатига
салбий
таъсир
кўрсатдилар
.
Мамлакатимизда
бугунги
кунда
профессионал
,
халол
ва
адолатли
судьялар
корпуси
шакллантирилмоқда
.
Маданий
қароқчилик
ҳуқуқбузарлик
тизими
сифатида
қонунларда
белгиланиб
қўйилиши
ҳуқуқни
қўллаш
ва
суд
амалиётида
бундай
иллатга
қарши
тизимли
равишда
кураш
олиб
борилиши
Ўзбекистон
Республикасининг
халқаро
рейтингларда
даражасини
ҳар
томонлама
кўтаришга
хизмат
қилган
бўлар
эди
.
Адабиётлар
рўйхати
:
1)
Ўзбекистон
Республикасининг
“
Ихтиролар
,
фойдали
моделлар
ва
саноат
намуналари
тўғрисида
”
ги
Қонуни
//
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлисининг
Ахборотномаси
, 2002
й
., 9-
сон
, 158-
модда
.
2)
Ўзбекистон
Республикасининг
“
Селекция
ютуқлари
тўғрисида
”
ги
Қонуни
//
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлисининг
Ахборотномаси
,
2002
й
., 9-
сон
, 156-
модда
.
3)
Ўзбекистон
Республикасининг
“
Тижорат
сири
тўғрисида
”
ги
Қонуни
//
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
, 2014
й
., 37-
сон
, 463-
модда
4)
Ўзбекистон
Республикасининг
“
Фирма
номлари
тўғрисида
”
ги
Қонуни
//
Ўзбекистон
Республикаси
Қонун
ҳужжатлари
тўплами
, 2006
й
., 37-38-
сон
, 370-
модда
.
5)
Ўзбекистон
Республикасининг
“
Муаллифлик
ҳуқуқи
ва
турдош
ҳуқуқлар
тўғрисида
”
ги
Қонуни
//
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
,
2006
й
., 28-29-
сон
, 260-
модда
.
6)
Тошев
Б
.
Муаллифлик
ҳуқуқи
. –
Тошкент
:
Мерос
, 1996.
7)
Имомов
Н
.
Интеллектуал
мулк
ҳуқуқининг
янги
объектлари
. –
Тошкент
:
ТДЮУ
, 2011.
8)
Мехмонов
Қ
.
Компьютер
дастурлари
,
маълумотлар
базаси
ва
интеграл
микросхемалар
топологияларининг
ҳуқуқий
режими
. –
Тошкент
:
ТДЮУ
,
2017.
9)
Бобоқулов
З
.
Товар
белгиларининг
фуқаролик
-
ҳуқуқий
мақоми
:
назарий
ва
амалий
масалалар
. –
Тошкент
: 2019.
10)
Ўзбекистон
Республикаси
Жиноят
Кодексига
шарҳлар
.
Махсус
қисм
. –
Тошкент
:
Илм
-
зиё
, 2006.
11)
Рўзиев
Б
.
Товар
белгиларидан
ғайриқонуний
фойдаланиш
//
Божхона
хабарномаси
. 2019. 15-
сон
.
12)
Ғофуров
А
.
Развитие
системы
интеллектуальной
собственности
в
странах
СНГ
//
Право
интеллектуальной
собственности
перспективы
развитие
. –
Тошкент
:
Адолат
, 2012.
13) Against intellectual monopoly. By Michele Boldrin
and David K. Levine. Cambridge university Press. 2008. p.
298;
Андрийчук
О
.
Реальная
виртуальность
:
интеллектуальное
пиратство
в
цифровую
эпоху
//
Сайт
«
Зеркало
недели
»
//
htpp://www.zn.ua/3000/3050/54415//; Intellectual Property
Harmonization Within ASEAN and APEC (coeditor with
Michael Blakeney and Christopher Heat), The Max Plank
Series On Asian Intellectual Property law, volume 10,
Kluwer law international. The Hague, 2004;
В
.
Н
.
Лисица
.
Право
интеллектуальной
собственности
.
Новосибирск
.
2012;
К
.
Коклю
.
Общие
принципы
защити
прав
интеллектуальной
собственности
в
Европейским
Союзе
//
Право
интеллектуальной
собственности
перспективы
развитие
. –
Тошкент
:
Адолат
, 2012. 40–41-
б
.
14)
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2019
йил
1
июлдаги
“
Ўзбекистон
Республикаси
Адлия
вазирлиги
ҳузуридаги
Интеллектуал
мулк
агентлиги
фаолиятини
ташкил
этиш
чора
-
тадбирлари
тўғрисида
”
ги
ПҚ
-4380-
сон
Қарори
//
Қонун
ҳужжатлари
маълумотлари
миллий
базаси
,
02.07.2019
й
.,
07/19/4380/3360-
сон
; 20.05.2020
й
., 06/20/5997/0634-
сон
.
