№ 14 (2025) Общественные науки в современном мире: теоретические и практические исследования

В данной статье лингвистика и нейродидактика в синтезе, подразумевается обучение и воспитание посредством воздействия на определенные участки мозга. В романе писатель поднимает именно проблему такого рода воздействия, но только с целью демонстрации физического и духовно-нравственного порабощения человека.

Mazkur maqolada 2016-yildan buyon O‘zLiDeP tomonidan tashkillashtirilayotgan “Ishbilarmon ayol” respublika ko‘rik-tanlovining Buxoro viloyatidagi bosqichlari haqida fikr-mulohazalar bildirilgan. Maqolada 2016–2021-yillar oralig‘ida Buxoro viloyatida o‘tkazilgan tanlov bosqichlari, natijalari, g‘oliblari haqida aniq raqam va dalillar berilgan.

This article analyzes, from a cognitive linguistic perspective, the ways in which new concepts emerging under the influence of technological, ecological, and political changes in the 21st century are expressed within the language system. It examines the semantic fields formed in social consciousness through new lexico-semantic units - such as neologisms, calques, and conceptual metaphors. Using terms like “greenwashing,” “intersectionnalité,” and “glottophobie” as examples, the study highlights the role of language in understanding and articulating social realities.

Yozuvchining “Long” hikoyasini tahlil etish orqali unda millat qadriyatlarining hikoyada ifodalanishi, so‘zning qiymati, o‘zbek xalqining boshiga og‘ir kunlar kelganda insonlar o‘rtasida kuzatilgam munosabatlar haqida ma’lumotlar beriladi. Hikoya mavzusi, g‘oyasi va obrazlar tizimi tahlil etiladi. Ijodkorning milliy ruhni asarga singdirish mahorati tadqiq etiladi.

This article examines the main lexical and grammatical difficulties in translating J.R.R. Tolkien’s The Lord of the Rings into Uzbek. It highlights issues such as archaic language, complex noun phrases, phrasal verbs, and cultural references. The study analyzes translation strategies used to preserve the meaning, style, and cultural tone of the original text in the Uzbek language context.

Ushbu tezisda ishsiz yoshlar raqobatbardoshligini oshirish orqali kambag‘allikni qisqartirishning ijtimoiy va iqtisodiy ahamiyati tahlil qilingan. Mehnat bozori talablariga mos kasbiy ko‘nikmalarni shakllantirish, yoshlarda tadbirkorlik ruhini uyg‘otish va innovatsion salohiyatni rivojlantirish orqali ularni iqtisodiy faol qatlamga jalb etish imkoniyatlari ko‘rib chiqilgan.

So‘ngi yillarda Markaziy Osiyo mintaqasining ko‘p qismlarida anomal qish va jazirama yoz tendentsiyasi kuzatilmoqda, bu esa Pamir va Tyan-Shan tog‘larida muzliklar va abadiy muzlarning erishini keltirib chiqaradi. Kuchli yomg‘ir, qurg‘oqchilik, suv toshqini va sel oqimlari xavfi oshadi. Bu o‘z navbatida, iqlim o‘zgarishi suv resurslari, qishloq xo‘jaligi va inson salomatligiga ta‘sir ko‘rsatishi, ma’lum bir xududlarni cho‘llanishi, ekotizimlar va tabiiy resurslarning buzilishi kabi mavjud muammolarni kuchaytirishi mumkin. Ushbu maqolada iqlim o‘zgarishining ta‘sirini oldini olish va uning oqibatlarini yumshatish hamda iqlim o‘zgarishiga moslashish bo‘yicha O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan dasturlar va harakatlar to‘g‘risida ma’lumotlar keltirilgan.

Усы илимий мақалада образ ҳәм оның түрлери ҳаққында мағлыўмат берилди. Қурбанбай жыраў репертуарындағы унамлы ҳәм унамсыз образларға сыпатлама келтирилди. Жыраў атқарған «Қырық қыз» ҳәм «Алпамыс» дәстанларынан мысаллар берилди.

В статье представлен анализ гендерных различий в проявлении толерантности у подростков, обучающихся в общеобразовательных организациях Узбекистана. На основе теоретических и эмпирических исследований рассмотрены особенности формирования толерантного поведения у юношей и девушек, а также влияние образовательной среды и социокультурных факторов. Особое внимание уделено специфике Узбекистана как многонационального государства, где толерантность является важным элементом государственной политики. Результаты исследования подкреплены статистическими данными, а также рекомендациями по воспитанию толерантности в школьной среде.

Sinf o‘qituvchisi har bir o‘quvchining individual, psixologik va fiziologik xususiyatlarini hisobga olgan holda o‘quv jarayonini tashkil etishga erishadi. O‘qituvchilar o‘quvchilarni o‘zlarini qiziqtigan sohalarda puxta ta'lim olishlari uchun g‘amxo‘rlik qilishi, berilgan vazifalarni izchil bajarishi, bir-birlariga javobgarlik va sadoqat hissi va o‘zaro yordam, u qo‘shimcha darslar olish, dars berish yo‘nalishini ham yuritadi. Mana, boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari bilan dars o‘qituvchilari o‘rtasida uyg‘un aloqani yaratish. Shuni ham ta‘kidlash mumkinki, sinf rahbari ish sohasi bilan shug'ullanadi. Qisqacha aytganda, sinf rahbari o‘quvchilarga savodxonlik, odob-axloq qoidalarini takomillashtirish to‘g‘risida ham ma‘lumot beradi, takomillashtirish choralari belgilanishi kerak. O‘qituvchi maktabdagi ta‘lim-tarbiya jarayonining asosiy tashkilotchisi. O‘quvchilarning umumiy tayyorgarlik darajasi asosan o‘qituvchiga, uning kasbiga, iymon-e‘tiqodiga bog`liq bo‘ladi. Shuning uchun o‘quvchilar tarbiyasiga oid pеdagogik ishlar maxsus uyushqoqlik hamda muayyan malaka va ko‘nikmalarnigina emas, balki pеdagoglik qobiliyatlari darajasiga taalluqli bir qancha psixik xususiyatlarning ham mavjud bo‘lishini talab etadi.

2017-2021 yillarda “O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi”da xalqimiz hayot darajasini yuksaltirishning aniq mexanizmlari belgilab berilganligi to‘g‘risida fikrlarini bildirib, ushbu strategiyaning nafaqat xalqimiz, balki dunyo jamoatchiligi e‘tiborini o‘ziga jalb etgan muhim hujjatga aylanganligini alohida ta‘kidla, o‘tamiz. 

Maqolada oila shaxsni ijtimoiylashtirish va uning axloqiy-ma’naviy fazilatlarini shakllantirishdagi eng muhim institut sifatida o‘rganiladi. Yoshlarda milliy qadriyatlarni qadrlash, sog‘lom ijtimoiy muhitda voyaga yetish va barqaror jamiyat qurilishida oilaning o‘rni alohida ta’kidlanadi.

Mazkur maqolada ijtimoiy inklyuziya va ta’lim integratsiyasi tushunchalarining o‘zaro bog‘liqligi ilmiy-nazariy va amaliy asosda tahlil qilingan. Ijtimoiy inklyuziya – jamiyatdagi barcha qatlamlarning, ayniqsa imkoniyati cheklangan shaxslarning ijtimoiy hayotga jalb etilishini ta’minlashga yo‘naltirilgan jarayon bo‘lsa, ta’lim integratsiyasi esa bu jarayonning amaliy ifodasi sifatida maxsus ehtiyojli o‘quvchilarni umumiy o‘quv tizimiga qo‘shishni ko‘zda tutadi. Maqolada xalqaro va milliy tajriba misolida integratsiyalashgan ta’limning ijtimoiy inklyuziyaga ta’siri, mavjud muammolar va zamonaviy yondashuvlar keng yoritilgan. Shuningdek, O‘zbekistonda ushbu yo‘nalishning rivojlanish istiqbollari va amalga oshirish mexanizmlari haqida tavsiyalar berilgan.

This article analyzes the grammatical characteristics and pronunciation of modern borrowed (loan) words entering the Uzbek language from English, which are still rarely covered in academic literature. The study examines how words such as "freemium," "reboot," "vlogging," "brainstorm," and "streaming" are being adapted into Uzbek, focusing on their phonetic and morphological integration.

Ушбу мақолада XX аср бошларида Туркистондаги миллий матбуотнинг ислом маданияти ва маърифатига оид ғояларни қандай ёритгани кенг таҳлил қилинган. Муаллиф жадидчилик ҳаракати доирасида ташкил этилган газета ва журналлар саҳифаларида ислом ахлоқи, диннинг софликда сақланиши, диний ислоҳотлар, шариат масалалари ҳамда халқ урф-одатларининг танқидий таҳлили қандай намоён бўлганини очиб беради. “Изҳор ул-Ҳақ” журнали таҳлил марказида туриб, унда чоп этилган мақолаларнинг мазмун-моҳияти, муаллифларининг илмий салоҳияти ва ислом ҳуқуқига тааллуқли фатволар билан боғлиқ материаллар таҳлил қилинган. Мақолада журнал саҳифаларида миллий қадриятларни ҳимоя қилиш, диний сабабли саводхонликни ошириш, жаҳолатга қарши курашиш ва мусулмон жамиятининг ривожига қаратилган саъй-ҳаракатлар кенг ёритилган. Шу билан бирга, “Фуқаҳо” жамиятининг ташкил этилиши ва унинг нашри бўлган мазкур журнал орқали фиқҳий ва шариат масалалари бўйича кенг жамоатчиликка мурожаат қилганлиги қайд этилган. Аҳамиятлиси, мақолада журналнинг мазмунан бойлиги ва ҳозирги диншунослик, ислом тарихи ва туркий матбуотшунослик фани учун муҳим манба бўлиб хизмат қилиши таъкидланган.