Муаллифлар томонидан жигарнинг травматик шикастланишларида «damage control» каби хирургии тактиками куллаш таклиф этилган. РШТЁИМ Самарканд филиалида «damage control» усули 2006 йилдан буен (Е.Мооге буйича, 1986) жигарнинг IV ва V даражали травматик шикастланишларида беморлар хаётини саклаб коладиган ягоиа усул сифатида амалистда кулланилиб кслинмокда. 2008 - 2018 йиллардан буен РШТЁИМСФ шошилинч хирургия булимларида 127 бемор жигар травмаси билан операция килинган.
Шулардан 19 (14,96%) беморда жигарнинг IV ва V даражали травматик шикастланишлари (Е.Мооге буйича) кайд этилган. Куп боскичли тактиками самарадорлиги улим ва йирингли-септик асоратларни учраш суръатига боглик холда бахоланган.
17 ёшдан 50 ёшгача булган 19 беморларда жигарнинг массив травмасини хирургик даволаш тахлил килинган. Бсморларнипг уртача ёши 26 ёшпи ташкил килган. Эркаклар 11, аёллар эса 8 кишипи ташкил килган. Е.Мооге буйича жигарнинг IV ва V даражали шикастланишларида ISS шкаласи буйича уртача ши-кастланиш даражаси 34 баллни ташкил этди (17-76). Йукотилган коннинг уртача микдори 2850 мл булган (1750-3850 мл). Барча беморларга куп боскичли марлили тампонада (пленка) - лапаротомия бажарилди, 1 ки-шига операцияларнинг уртача сони 2,7 (2-5), жигар жарохатини тикиш тампонада билан (13), кенг гепатото-мия ва кон томирларни боглаш (3), атипик резекция (2), магистрал кон томирларни боглаш тампонада билан (1) беморларга утказилди. Реанимация булимида уртача койка/кун 13 (3-16), клиникада эса уртача койка/кун 25 (3-28) ташкил килди. Улим асосан йирингли-ссптик ва полиорган стишмовчилиги сабабли вужудга келди ва 26,3% ни (19 задан 5 гаси) ташкил этди. Жигарнинг изолацияланган ва кушма огир травмаларида, качонким ностабил холатдаги беморларда коагулопатиява полиорган етишмовчилиги ривожланиш хавфи юкори булган-