ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
299
SOG’LOMLASHTIRUVCHI MASHG’ULOTLARNING TURLARI VA
SAMARADORLIGI.
Yarasheva Dilnoza
Asian International University Physical Education Department Lecturer
Email:
yarashevadilnozaismoilqizi@oxu.uz
https://doi.org/10.5281/zenodo.10500960
Annotatsiya. Sog‘lomlashtirish mashg‘ulotlari o‘zining mazmun mohiyati bilan sog‘lom
turmush tarzi jismoniy madaniyati tarkibida vosita tarzida munosib o‘ringa ega bo‘lib, jamiyat
a’zolarini organizimini kundalik hayotiy faoliyatiga tayyorlash, shu faoliyat uchun zaruriy
biologik quvvatni yuzaga keltirish va ulardan aqliy, jismoniy mehnat jarayonida foydalanishni
nazarda tutadi. Bu mashg‘ulotlar inson hayotiy faoliyati davomidagi maqsadli mashg‘ulotlardan
farqlanadi.
Shuning uchun ham sog‘lomlashtirish mashg‘ulotlarining vositalari va ulardan
foydalanish nazariyasi va ularni amaliyotda qo‘llaydigan vositalarni turkumlash, tizimga solish
va amaliyotga tavsiya etish muhim.
Kalit so’zlar: akrobatika rok-n-roll, yoga, asana, bouldring, gidroerobika, djaz gimnatika,
disko-gimnastika, kanat (arg‘amchi) tortish.
TYPES AND EFFECTIVENESS OF FITNESS TRAINING.
Abstract. With its essence, fitness training has a worthy place as a tool in the physical
culture of a healthy lifestyle, preparing the div of society members for daily life activities,
creating the necessary biological strength for this activity, and refers to their use in the process of
mental and physical work. These trainings are different from targeted trainings during the life
activity of a person.
That is why it is important to categorize, systematize and recommend the theory of health
training tools and their use and the tools that use them in practice.
Keywords: acrobatics, rock-n-roll, yoga, asana, bouldering, hydro aerobics, jazz
gymnastics, disco gymnastics, tug-of-war.
ВИДЫ И ЭФФЕКТИВНОСТЬ ФИТНЕС-ТРЕНИРОВОК.
Аннотация. По своей сути оздоровительная тренировка занимает достойное
место как средство физической культуры здорового образа жизни, подготавливающее
организм членов общества к повседневной жизнедеятельности, создающее необходимые
для этой деятельности биологические силы. в процессе умственной и физической работы.
Эти тренинги отличаются от целевых тренингов в процессе жизнедеятельности
человека.
Вот почему важно классифицировать, систематизировать и рекомендовать
теорию инструментов медицинского обучения, их использование, а также инструменты,
которые используют их на практике.
Ключевые слова: акробатика, рок-н-ролл, йога, асаны, боулдеринг, гидроаэробика,
джазовая гимнастика, диско-гимнастика, перетягивание каната.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
300
Kirish
Jismoniy barkamol avlod tarbiyasi va uning kamoloti, barqaror turmush tarzi madaniyati
orqali yo‘lga qo‘yiladi. Unga asosiy mezon bo‘lib individning salomatlik darajasi olinadi.
Salomatlik esa inson jismining kamolotiga borib taqaladi va uning tamal toshini qo‘yish biologik
yoshining ilk davridan amalga oshiriladi.
Jamiyatimizning salomatligi, uzoq umr ko‘rishi, uning jismi a’zolarining yuqori
ishchanlikda faoliyat ko‘rsatishi uning organizmini mashqlanganligi bilan bog‘liq. Mashqlanish
darajasi esa jamiyat a’zosi o‘zi uchun dinamik striativga aylantirgan sog‘lomlashtirish
mashg‘ulotlari jarayoni bilan bog‘liq va bu muammo mustaqillik yillarida o‘zining muhimligi
bilan davlatimiz rahbariyati va hukumatimiz siyosatida ustivor yo‘nalish bo‘lib qolaveradi.
Qator kasalliklarni oldini olishda turli harakatlardan vosita sifatida foydalanish haqida Abu
Ali ibn Sino o‘z davridan boshlab ilmiy-nazariy tadqiqotlar, ayrim fikrlar hozirgacha o‘z
ahamiyatini yo‘qotgani yo‘q. Chunki inson organizmini kasallanishini oldini olishda
sog‘lomlashtirishda jarayoni harakatlarsiz kechmasligi, ularni organizmga funksional ta’sir
hozirgacha o‘rganilmoqda.
Markaziy asab tizimiga jismoniy mashqlarni vosita sifatida sog‘lomlashtirish ta’siri XIX
asrdayoq o‘rganib bo‘lingan. Akademiklar I.M.Sechenov va I.A.Pavlovlar mushaklar ishlagan
paytda miyaga keladigan impulslar bosh miya po‘stloq qismida sodir bo‘ladigan jarayonlarga katta
ta’sir qilishini isbotlaganlar.
Sog‘lomlashtirish mashg‘ulotlarining vositalarini asosiy maqsadi muskullarni faol
ishlatish bo‘lib u o‘ta muhim. Mashg‘ulotlar orqali optimal jismoniy tarbiya vositalari orqali
harakatlarni salomatlikka ijobiy ta’siri nimada ekanligiga Rossiya federatsiyasining akademigi
Yu.I.Yevseev (2008) ning tadqiqotlari - “Ishlayotgan mushaklar, muskullar, impulslar potogini
yuzaga keltirishi nazariyasi” bilan javob berdi. Bu impulslar shug‘ullanuvchi organizmida modda
almashinuvi, nerv tizimi va boshqa barcha organlar faoliyatini stimullashi, to‘qimalarni esa
kisloroddan foydalanish holatini yaxshilashi, vujudimizda ortiqcha yog‘ hosil bo‘lishi va
to‘planishiga yo‘l qo‘ymasligi hamda organizmni tashqi muhitning zararli ta’sirlaridan
himoyalanish xususiyatini kuchaytirishi mumkinligini aniqladi.
Organizmni o‘sish davrida kuch-quvvatni oshib borishi, tananing rivoji (aqliy va ruhiy
rivojlanishi), jismoniy barkamollikning zaminini tashkil qiladi. Sog‘lom rivojlangan tanagina
kundan-kun oshib borayotgan yangi ham aqliy ham jismoniy ilmlarni singdirish imkoniyatini
yaratadi.
Sog‘lomlashtirish mashg‘ulotlari natijasida tanada faqat kuch ko‘payibgina qolmay, uning
fikrlash imkoniyatlari ham kengayadi. Jismoniy va aqliy kamolot nihoyasiz, chegarasiz bo‘lib unga
sekin yoki tez sur’at bag‘ishlash har kishining intilishiga, mehnatsevarligiga, sabru-toqatiga,
irodasiga bog‘liq.
AKROBATIKA ROK-N-ROLL
. Rok-n-roll raqsi sifatida mana 25 yildan ortiq vaqt
davomida o‘z muxlislariga ega. Avvaliga rok-n-roll raqs – monolog sifatida yuzaga kelib, hozirda
uni guruh bo‘lib o‘yin (raqs)ga tushmoqdalar. Endilikda ayol va erkak texnikasi takomillashgan
sari unga akrobatika elementlari qo‘shilmoqda va ommaviy sog‘lomlashtirish sportiga
aylanmoqda. Rok-n-rollning o‘zini halqaro uyushmasi bo‘lib – Halqaro rok-n-roll federatsiyasi
deb nomlandi. O‘z tarkibida bu o‘ttizdan ortiq ishtirokchi mamlakatlarni birlashtirgan. Yiliga 20
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
301
dan ortiq halqaro turnirlar, shular qatorida Jahon, Ovrupa chempionatlari, Jahon, Ovrupa kuboklari
va boshqalar o‘tkaziladi. Hozircha Rossiyada juda ommaviy tus olgan bo‘lib, raqsning ayrim
elementlaridan sog‘lomlashtirish mashg‘ulotlarida foydalanish mumkin.
Yoga
– bu qadimgi hind ta’limotlaridan biri. U hind halqining etik, ahloqiy, falsafiy,
jismoniy qarashlarini o‘z ichiga oladi. Yoglarning barcha bo‘limlari ichida “XATXA-YOGA”
hozirgi kunda ko‘pchilik halqlar orasida ommaviy tus olgan, qiziqish uyg‘otgan. Bu jimsoniy
jihatdan takomillashtirish qoidalarini o‘z ichiga olgan bo‘lib, asosan nafasning ichki va tashqi
gigenasiga, o‘z organizmning faoliyati – ishi ustidan vjud sohibining nazorati, kuzatuvini yo‘lga
qo‘yishdir. Hatxa-yog nafas, jismoniy mashqlardan tashqari dinamik va Asana mashqlaridan ham
vosita sifatida foydalinishni tavsiya qiladi.
ASANA
– bu gavdani belgilangan holatda, o‘zgartirmay ushlab tura olish. Bunday holat u
yoki bu organga, yohud organlar gruppasiga ko‘proq ta’sir ko‘rsatish maqsadida qo‘llanimlmoqda.
Asana mashqlarining birinchi gurug‘i bosh miya, orqa miya funksiyasini, xotira, ko‘rish,
eshitish, sezishni yaxshilashga, hazm qilish apparati, qalqonsimon bezlarning, bo‘yin yelka
muskullarini ishini normallashtiradi, miyani qon bilan ta’minlashini yaxshilaydagan holatlardir.
Masalan oddiygina yelkada turish, yoki oyoqlarni osmonga ko‘tarib bosh bilan turish oyoqlarni
tepaga ko‘tarib qo‘llarning kaftida turish holatlari shu guruh mashqlari sanaladi.
Asaning “ideal dam olish” deb nomlanadigan mashqiga yoglar katta ahamiyat beradilar.
Bu – oyoq – qo‘llar gavda bo‘ylab uzatilib, chalqancha yetgan holda butun gavdani
boshdan oyoq bo‘shashtirish mahoratidir.
Eng foydali Asana tarzida o‘rganishingizni tavsiya qilasiz.
Beysbol (ingliz tilida beys-baza, bol-to‘p). O‘yin maydonda o‘tkaziladi, sektor tarzida
bo‘lib, ichida kvadrat shaklidagi tomonlarning uzunligi 27 m. 45 sm.li kvadrat metrli maydondan
iborat. Kvadratning burchaklarida bazalar joylashgan, kvadratning ichiga doira chizilgan bo‘lib
o‘yinga to‘p o‘sha yerdan kiritiladi. O‘yin ruslarning laptasini eslatadi, o‘yinchi to‘pni
qaytaradigan so‘ng bazalardan bazalarga yugurib o‘tabolaydi. Bir vaqtni o‘zida ikki jamoa vaqtni
chegaralamay o‘yinda ishtirok etadi. G‘olib jamoa deb to‘qqizta “inningda” (har bir inningda
jamoalar bir marta xujumda o‘ynasin, bir marta himoyada o‘ynaydi) bazalar bo‘yicha to‘liq
yugurib o‘tshlarni ko‘p bajargan jamoa e’lon qilinadi, chunki, ularning ochkosi ko‘p bo‘ladi.
O‘yinda durang natija bo‘lmaydi. Hisob teng bo‘lsa o‘yinchi, o‘nbirinchi inning o‘ynaydi va g‘olib
aniqlanguncha davom etadi. Beysbolni turli yoshdagilar o‘ynayveradilar.
BOULDRING
(boldring, boldering) – maksimal qiyinlikga ega bo‘lgan (balandligi 1-3 m)
qoya bloklariga tirmashib chiqish. .
GIDROEROBIKA
- turli yoshdagilarni tayyorgarligini darajasini oshirish uchun samarali
vosita tarzida suvda bajariladigan jismoniy mashqlarni bajarish. Mashg‘ulotlarning tuzilishi,
jismoniy yuklamalar me’yorini belgilash, musiqasi, ritmik gimnastikanikiga o‘xshab ketadi. Lekin
suvning qarshiligi xarakatlarni qiyinlashtiradi, uni yengil quriqlikda kuchni rivojlantirish uchun
fodalanadigan mashqlardan samaraliroq va ko‘proq mushaklarni qamrab oladi. Gidroaerobika
vazinni yo‘qotish uchun eng yaxshi vosita. Suvda jismoniy mashqlar bilan tizimli shug‘ullanish
asab-yurak tomir tizimi faoliyatini yaxshilaydi, ortiqcha qo‘zg‘oluvchanlikni pasaytiradi, yo‘qqa
chiqaradi, uyqini yaxshilaydi, terini elastikligi va pishiqligini oshiradi. .
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
302
DJAZ GIMNATIKA
. Oxirgi vaqtlarda djaz-gimnastikasini jismoniy tarbiya vositasi
sifatida fodalanish kuchaygan sari uning ishqibozlari ko‘payib bormoqda. Bu yo‘nalishni
kuchayishi taniqli Amerikalik raqqosa Aysedroga Dunkamning nomi bilan bog‘liq. U hozirgi
zamon djaz sahna raqsining pioneri sanaladi. Uning sana’tini xususiy tomoni antik raqsni
yangitdan qayta tiklash qonuniyatlari asosida asosida raqsga “pantomima” (so‘zsiz, imo-ishoralar
bilan gapirish) elementlarini kiritganligidadir. Bu o‘z navbatida turli formadagi raqs ritma-
plastikasi gimnastikasi shakllanishiga ahamiyatli daraada ta’sir ko‘rsatadi.
Djaz-gimnastikaning xarakterli xususiyati, an’anaviy vositalaridan tashqari, unda djaz
raqsi elementlaridan keng foydalaniladi, djaz musiqasi bilan birga keng rivojlanmoqda.
Djaz raqsi va uning musiqasini Amerikalik negrlar afrikaliklar raqslarining asosiy
elementlari bilan yevropa raqslari harakatlarini birlashtirib yaratganlar. Raqslarning yevropa usuli
raqqos yoki raqqosadan gavdani to‘g‘ri tutib, qorin pressi mushaklari va orqa muskullarini yuqori
tonusda – oshirilgan tonusda ushashni talab qiladi. Bu xususiyatlar yevropa gimnastikasi uchun
ham xarakterli. Afrikalik raqqoslar uni teskarisi ular raqsga mushaklarni o‘ta bo‘shashtirgan
holatda tushadilar. Shunday tassavur yuzaga keladiki ularning harakatlari, bo‘shashtirilgan
mushaklar, tana a’zolaridan oqib chiqayotgandek, tana a’zolarining blaklari bir biri bilan
bog‘lanmagan, aloqador emasdek, ayrim holatarda turli xil tezlikda, boshqacharoq amplitudada
xarakatlangandek ko‘rinadi.
Djaz – gimnastikasi harakat koordinatsiyasini a’lo darajada rivojlantiradi, vujudi a’zolarini
boshqarish, mushaklarni bo‘shashtira olish (eng foydali malaka), hozirgi zamon raqslarini tez
o‘zlashtirish va chiroyli raqsga tushishga o‘rgatadi. Eng muhim djaz –gimnastikasi bo‘g‘inlar,
bog‘lovchilarni mustahkamlashning a’lo darajadagi vositasi hisoblanali. Uni unday, yotoqxonalar,
mahalla sport zallari, dam olish xonalarida turli yoshdagilar uchun tashkillash mumkin. . [64]
DISKO-GIMNASTIKA
– asosida “doirada” aylanish – gardish (yumaloq) atrofila turli
xildashi qadamlar bilan, oldinga, orqaga, yonga, sapchishlar, chalishtirma qadamlar, oddiy yurib,
tezlab burilish, aylanishlar va boshqalar musiqa ritmi bilan birgalikda bajariladi.
Shug‘ullanuvchilar organizmiga ta’sir jihatidan biska-gimnastika quyidagi faol
harakatlarning turlarini ta’siri bilan: “tursunoy” (djogging-yengil yugurush), soatiga 2,5-3 km
tezlikda suzish, soatiga 20-25 km tezlikda velosipedda yurishdek mashqlar ta’siriga
tenglashtiriladi. Disko-gimnastika semizlikdan qutilishning eng yaxshi vositasi ekanligi
isbotlangan dalil.
KANAT (arg‘amchi) TORTISH
– tashkillangan sport turi tarzida o‘tgan asrning 70-
yillarida Angliyada yuzaga kelgan. 1900 yilda o‘tkazilgan Pirij shahrida va 1912 yili Stokcholtda
o‘tkazilgan Olimpiada dasturiga kiritilgan. 1963 yili Xalqaro federatsiya tashkillangandan so‘ng
bu sport turi federatsiyasi faoliyatida yangi etab boshlanadi va jahonning 20 dan ortiq mamlakat
unga a’zo bo‘lib kiradi. Jamoa bir xil vaznda musobaqalashadi (jamoaning umumiy vazni 560
kg.gacha), yarim o‘rta vazn (640 kg.gacha), o‘rta vazn (680 kg.gacha), yarim og‘ir vazn (720
kg.gacha) va og‘ir vazn (800) kg.gacha. har bir jamoa 8 nafardan o‘yinchiga va jamoa kapitani,
uning aynan o‘zi musobaqalarda ishtirok etmaydi va o‘z jamoadoshlarining faoliyatiga rahbarlik
qiladi. Kanat kamida 35 m. uzunlikda bo‘lishi lozim, aylanrasi 10 dan 12,5 sm hajmida bo‘lishi
lozim. Koridor oxiriga oq bayroqcha, kanatning o‘rtasi belgilanadi, qizil bayroqchalar markazdan
orqaga 2 m masofaga o‘rnatiladi, o‘sha chiziqdan raqib jaomasini a’zolarini tortib qo‘lga kiritiladi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
303
Yerga yotib olib kanatni toritish man qilinadi. Bunday qoida buzish ogohlantiriladi,
ogog‘lantirish uch martadan oshsa, jamoa o‘yindan chetlashtiriladi.
Ayollar faqat bitta toifasida – erkn, yoki ochiq, ya’ni vaznining chegarisi o‘rnatilmaydi.
Musobaqa paytida ayollar (qizlar)ga qo‘lqop kiyishga ruxsat beriladi
SKPAKIAKROU
– qo‘l bilan o‘ynalmaydigan voleybol. Malaziya tilida “Oyoq bilan to‘p
o‘ynash” deb nomlanadi, Janubiy-Sharqiy Osiyo mamlakatlarida keng tarqalgan. O‘yinda 5
nafardan o‘yinchisi bilan ikki jamoa ishtirok etadi. O‘yin maydoni badminton korti o‘lchamicha
teng (setkasi bilan). To‘p qo‘l bilan uni o‘yinga kiritayotgan jamoa o‘yinchisi oyog‘iga tashlab
beriladi, uni qabul qiluvchi jamoa oyoi yoki boshi bilan qabul qiladi (qo‘l bilan faqat to‘pni o‘yinga
kiritiladi xolos). So‘ng voleybol qoidasi bo‘yicha hisob yuritiladi, o‘z maydonida uchta uzatish
qilish mumikn xolos. O‘yin Yevropa mamlakatlariga ham tarqalmoqda. Uni yoshu-qari, xatto qizla
qiziqib o‘ynamoqdalar.
FITNES-AEROBIKA
. Fitnesning ma’nosi – ko‘pchilikning fikricha bu aerobika insonni
jismoniy va mental salomatligiga olib boruvchi hayot tarzidir. Aerobika fitnesning bir qismi
hisoblanadi. Hozirgi zamon aerobikasi yo‘nalishlarini turli hilligi bilan farqlanadi.
1.
“Tana skulpturasi” – rezina lentalar bilan o‘yinga tushish mashg‘ulotlaridir.
2.
“Kardiofank” – yurakni mustaxkamlash (moslama)lardagi maxsus mashg‘ulotlar.
3.
“Step” – maxsus plotforma (moslama)lardagi maxsus mashg‘ulotlar.
4.
“AKVA” – suvda mashq qilish; Djasesayz – djaz ritmidagi raqslar.
5.
«Kalanetika» - statik rejimda bajariladigan jismoniy mashqlar kompleksi. Mashqning
uchdan bir qismi umurtqani cho‘zish, orqasiga qayrish, belning va oyoqning orqa qismidagi
mushaklarni cho‘zish, tortishga bag‘ishlangan mashqlar.
Yuqorida qayd qilingan turli xildagi sog‘lomlashtirish trenerovkalari qatoriga oxirgi
yillarda kelib qator
fitnes-yangilik
paydo bo‘ldi, ular;
1.
Pamp
– vazni 2 kg.dan 18 kilogrammcha bo‘lgan shtanga bilan kuch aerobikasi.
2.
Mashq musiqa ritmi ostida to‘xtamasdan 45 min. davomida bajariladi. O‘yin
elementlari komplekslar tarkibida mavjudligi istisno emas. Mashqlanish effekti bu aerobikada
yuqori bo‘lishiga qaramay bunday mashg‘ulotlar faqat jismoniy tayyorgarligi yuqori sanalgan,
hisoblanganlar uchungina ruxsat etiladi.
3.
Spining yoki saykl ribok
– bu moda amerikalik Djonni Goldberning ixtirosi bo‘lib
velosipedda (siljimaydigan, o‘rnatilgan) turli xildagi dinamik rejim bilan mashq qilishni videofilm
tomosha qilish bilan qo‘shib olib boriladi. Atigi 45 minut davomida, ruhingizni birdamlashtiruvchi
musiqa sadosi ostida, ko‘kalamzorlar, soy, anhor bo‘yi bo‘ylab, past-balandli joylar, adirlik yoki
sahro yoki cho‘lda “sayr” qilib yaxshigina terlab ortiqcha vazningizni pasaytirishingiz, qo‘l
oyoqlar mushaklarini, qorin pressi, tos qismingizni mustahkamlab olam-olam quvonch olishingiz
mumkin.
Harakatni jadalligidan kelib chiqadigan oqibatlar haqida tushunchaga ega bo‘lish, taqlid
qilib “men ham kam emasman” yo‘sinida kuchiga yarasha bo‘lmagan harakatga zaruriy
tayyorgarliksiz o‘tmaslik; 2) bir xil ko‘rinishdagi mashqlarni turli xildagi dastlabki holatlarda turib
bajarishni odatga aylantirish, mushak tolasini cho‘zilishi (izometrik), taranglashishi, statik
qisqarish evaziga bajariladigan kuch sarflash harakatlarini farqlay olish; 3) jismoniy
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
304
rivojlanganligi, jismoniy tayyorgarligiga oid o‘zgarishlarni nazoratini yo‘lga qo‘yish,
ovqatlanishni ratsional tarkibi va me’yoriga oid maxsus bilimlarga ega bo‘lish.
Xulosa va Tavsiyalar
Mashg‘ulotlarni eng sodda harakatlardan boshlab so‘ng murakkab harakatlarga o‘tish,
keskin harakatlarni mashg‘ulotning o‘rtasida bajarish lozimligi qoidasiga rioya qilish, har bir
harakat akti yoki harakat faoliyatining bajarish sur’atini asta-sekinlik bilan oshirish; mashqlar,
harakatalarini bajarishda yuzaga keltiradigan yuklama me’yorini o‘z ichki imkoniyatidan kelib
chiqib tanlash (bilmasa mutaxassis maslahatini olish), harakatlar, mashqlarni muayyan malaka
xosil bo‘lgungacha bosqichma-bosqich o‘zlashtirish va bajarishni odatga aylantirish;
Yuqorida qayd qilingan sog‘lomlashtirish mashg‘ulotlarining noan’anaviy shakllarining
ayrimlari mamlakatimiz yoshlari orasida keng tarqalgan, lekin ayrimlarini turmush tarziga kirib
borishi va sog‘lomlashtirish mashg‘ulotlari tarzida foydalanish uchun lozim bo‘lgan nazariy,
uslubiy, ayniqsa, moddiy resurslarga bog‘liqligi bo‘lib ular ma’lum darajadagi moliyaviy
harajatlarni talab qiladi.
Harakatni jadalligidan kelib chiqadigan oqibatlar haqida tushunchaga ega bo‘lish, taqlid
qilib “men ham kam emasman” yo‘sinida kuchiga yarasha bo‘lmagan harakatga zaruriy
tayyorgarliksiz o‘tmaslik; bir xil ko‘rinishdagi mashqlarni turli xildagi dastlabki holatlarda turib
bajarishni odatga aylantirish, mushak tolasini cho‘zilishi (izometrik), taranglashishi, statik
qisqarish evaziga bajariladigan kuch sarflash harakatlarini farqlay olish;jismoniy rivojlanganligi,
jismoniy tayyorgarligiga oid o‘zgarishlarni nazoratini yo‘lga qo‘yish, ovqatlanishni ratsional
tarkibi va me’yoriga oid maxsus bilimlarga ega bo‘lish.
REFERENCES
1.
Yarasheva Dilnoza. (2023). PHYSIOLOGICAL REACTIONS TO INTERNAL LOAD
STUDY.
American Journal Of Social Sciences And Humanity Research
,
3
(12), 47–56.
https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue12-07
2.
Yarasheva Dilnoza. (2023). SPORTS PEDAGOGY BASED ON PSYCHOMOTOR AND
DEVELOPMENT THEORIES.
American Journal Of Social Sciences And Humanity
Research
,
3
(12), 26–41. https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue12-05
3.
Yarasheva Dilnoza. (2023). SPORTS, CULTURE AND SOCIETY.
American Journal Of
Social Sciences And Humanity Research
,
3
(11), 152–163.
https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue11-17
4.
Yarasheva Dilnoza. (2023). FOCUS ON AEROBIC (LI) TYPE OF MOTOR ACTIVITY
BASED ON FITNESS PROGRAMS. American Journal Of Social Sciences And Humanity
Research, 3(11), 81–90.
5.
Yarasheva Dilnoza. (2023). METHODS OF ORGANIZING NON-TRADITIONAL
FITNESS CLASSES.
American Journal Of Social Sciences And Humanity
Research
,
3
(11), 61–72.
https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue11-09
6.
Yarasheva Dilnoza Ismail Qizi. (2023). TECHNICAL AND TACTICAL SKILLS IN
SPORTS.
American Journal Of Social Sciences And Humanity Research
,
3
(10), 105–116.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
305
7.
Yarashova, D. (2023). THE IMPACT OF PLAYING SPORTS IN EARLY CHILDHOOD
ON SOCIAL DEVELOPMENT.
Modern Science and Research
,
2
(10), 230–234.
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/24325
8.
Ярашева, Д. (2023, April). ФИТНЕС КАК ОЗДОРОВИТЕЛЬНАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ.
In
Proceedings of International Conference on Modern Science and Scientific Studies
(Vol.
2, No. 4, pp. 278-283).
9.
Yarasheva,
D.
(2022).
BOLALARDA
MASHQ
QILISHNING
AHAMIYATI.
PEDAGOGS jurnali
,
19
(1), 139-142.
10.
Ярашева,
Д.
(2023).
СТИЛИ
ОРГАНИЗАЦИИ
НЕТРАДИЦИОННЫХ
ОЗДОРОВИТЕЛЬНЫХ ЗАНЯТИЙ.
ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ
ИДЕИ В МИРЕ
,
19
(5), 6-10.
11.
Yarashova, D. (2023). STRENGTH TRAINING AND STRENGTH TRAINING IN
CHILDREN.
Modern Science and Research
,
2
(9), 211-215.
12.
Azamat Orunbayev. (2023). APPROACHES, BEHAVIORAL CHARACTERISTICS,
PRINCIPLES AND METHODS OF WORK OF COACHES AND MANAGERS IN
SPORTS.
American Journal Of Social Sciences And Humanity Research
,
3
(11), 133–151.
https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue11-16
13.
Azamat Orunbayev. (2023). GLOBALIZATION AND SPORTS INDUSTRY.
American
Journal
Of
Social
Sciences
And
Humanity
Research
,
3
(11),
164–182.
https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue11-18
14.
Azamat Orunbayev. (2023). SOCIAL SPORTS MARKETING.
American Journal Of
Social
Sciences
And
Humanity
Research
,
3
(12),
121–134.
https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue12-17
15.
Azamat Orunbayev. (2023). RECOVERY STRATEGY IN SPORTS.
American Journal Of
Social
Sciences
And
Humanity
Research
,
3
(12),
135–147.
https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue12-18
16.
Azamat Orunbayev, (2023) NONUSHTANİNG MASHQ BAJARİSHGA TA'SİRİ.
International journal of scientific researchers 2(2), 3-6.
17.
Azamat Orunbayev. (2023). USING TECHNOLOGY IN A SPORTS
ENVIRONMENT.
American Journal Of Social Sciences And Humanity Research
,
3
(11),
39–49.
https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue11-07
18.
Azamat Orunbayev. (2023). FITNES VA SOG’LOMLASHTIRISH BO’YICHA
MURABBIYLIK YO`NALISHIGA KONTSEPTUAL YONDASHUV.
Research Focus
International
Scientific
Journal
,
2
(8),
23–28.
Retrieved
from
https://refocus.uz/index.php/1/article/view/431
19.
Azamat Orunbayev. (2023). PANDEMIYA DAVRIDA MOBIL SOG’LIQNI SAQLASH
VA FITNES DASTURLARI (PROGRAM).
Research Focus International Scientific
Journal
,
2
https://refocus.uz/index.php/1/article/view/414
20.
Saidova Mahbuba Ayubovna. (2023). Physical Education And Sports Training Are An
Integral Part Of A Healthy Lifestyle.
American Journal of Public Diplomacy and
International Studies (2993-2157)
,
1
(9), 338–343. Retrieved from
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
306
21.
Ayubovna, S. M. (2023). Sportda murabbiylik faoliyatining psixologik
tadqiqoti.
American Journal of Public Diplomacy and International Studies (2993-
2157)
,
1
(9), 344-352.
22.
Ayubovna, S. M. (2023). Jismoniy tarbiya va sport mashg ‘ulotlari sog ‘lom turmush
tarzining ajralmas qismidir.
American Journal of Public Diplomacy and International
Studies (2993-2157)
,
1
(9), 338-343.
23.
Ayubovna, S. M. (2023). Harakat malakalarini shakllantirishning fiziologik asoslari va
sport texnikasini o ‘rgatish.
E'tiqod va madaniyatning kesishgan joylari: Amerika diniy
va madaniyat tadqiqotlari jurnali (2993-2599)
,
1
(9), 87-94.
24.
Saidova Mahbuba Ayubovna. (2023). Physical attributes (capabilities) of development of
the main legality.
Research Journal of Trauma and Disability Studies
,
2
(12), 373–380.
http://journals.academiczone.net/index.php/rjtds/article/view/1712
25.
Saidova Mahbuba Ayubovna. (2023). Physical attributes (capabilities) of development of
the main legality.
Research Journal of Trauma and Disability Studies
,
2
(12), 373–380.
http://journals.academiczone.net/index.php/rjtds/article/view/1712
26.
Saidova Mahbuba Ayubovna. (2023). Psychological Research Of Coaching Activities In
Sports.
American Journal of Public Diplomacy and International Studies (2993-
2157)
,
1
(9), 344–352. Retrieved from
https://grnjournal.us/index.php/AJPDIS/article/view/1565
27.
Saidova Mahbuba Ayubovna. (2023). Jismoniy qobiliyatlarning rivojlanishi va jismoniy
sifatlarning ko’chishi.
TECHNICAL SCIENCE RESEARCH IN UZBEKISTAN
,
1
(5), 379–
https://universalpublishings.com/index.php/tsru/article/view/3554
28.
Saidova Mahbuba Ayubovna. (2023). Physical downloads and the rest of fulfilling
exercise mutual dependence.
TECHNICAL SCIENCE RESEARCH IN
UZBEKISTAN
,
1
(5), 394–409. Retrieved from
https://universalpublishings.com/~niverta1/index.php/tsru/article/view/3556
29.
Hikmatullo Xayrullayevich Sayfiev. (2023). The Place of Gymnastics in A Person’s Life
and the Terms Used in Training.
American Journal of Public Diplomacy and
International Studies (2993-2157)
,
1
(9), 353–359. Retrieved from
https://grnjournal.us/index.php/AJPDIS/article/view/1566
30.
Hikmatullo Xayrullayevich. (2023). The Initial Exercise of Teaching Methodology to
Gymnastics .
American Journal of Public Diplomacy and International Studies (2993-
2157)
,
1
(9), 329–337. Retrieved from
https://grnjournal.us/index.php/AJPDIS/article/view/1563
31.
Sayfiyev Hikmatullo Xayrulloyevich. (2023). Sport gimnastika mashg’ulotlarida asosiy
harakat qobilyat (FMS), postural (muvozanat) nazorat va o’zini o’zi idrok etishga sport
gimnastikasining ta’sir.
Oriental Journal of Academic and Multidisciplinary
Research
,
1
(3), 74-81.
32.
Sayfiev Hikmatullo Xayrullayevich. (2023). Acrobat exercise and sports gimnastika
sessions through the power of development method.
American Journal of Public
Diplomacy and International Studies (2993-2157)
,
1
(10), 460–467. Retrieved from
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 1 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
307
33.
Sayfiev Hikmatullo Xayrullayevich. (2023). Methods and methods of teaching sports
gymnastics in young boles.
American Journal of Public Diplomacy and International
Studies (2993-2157)
,
1
(10), 453–459. Retrieved from
https://grnjournal.us/index.php/AJPDIS/article/view/2217
34.
Xayrullayevich, S. H. (2023). Use of Acrobatic Exercises and Their Terms In The Process
of Teaching Gymnastics. Intersections of Faith and Culture: American Journal of
Religious and Cultural Studies (2993-2599), 1 (9), 80–86.
35.
Akhrorjon Nuriddinov. (2023). A STUDY OF THE AGGRESSIVE STATUS OF
FOOTBALL FANS.
American Journal Of Social Sciences And Humanity
Research
,
3
(11), 73–80. https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue11-10
36.
Bahodir o‘g‘li, N. A. (2023). YEVROPA MAMLAKATLARIDA YUQORI
MALAKALI FUTBOLCHI VA MURABBIYLARNI TEXNIK TAKTIK
HARAKATLARINI TADBIQ QILISH METODIKASI.
THEORY AND ANALYTICAL
ASPECTS OF RECENT RESEARCH
,
2
(14), 187-189.
37.
Nuriddinov, A., Sayfiyev, H., & Sirojev, S. . (2023). WHY FOOTBALL IS THE FIRST
SPORT THAT COMES TO MIND TODAY.
Modern Science and Research
,
2
(9), 200–
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/24104
38.
Nuriddinov, A. (2023). THE ROLE OF FAIR PLAY IN PHYSICAL
EDUCATION.
Modern Science and Research
,
2
(10), 244–250. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/24327
39.
Bahodir o'g'li, N. A. (2023). NIMA UCHUN FUTBOL BUGUNGI KUNDA SPORT
DEB ATALGANIDA BIRINCHI NAVBATDA AQLGA KELADI.
40.
Nuriddinov Axrorjon Bahodir o’g’li, (2023) Futbol zo'ravonligi, fanatizm va millatchilik
International journal of scientific researchers 2(1), 451-456.
41.
Akhrorjon Nuriddinov. (2023). USE OF DIGITAL SPORTS TECHNOLOGIES IN
SPORTS TELEVISION.
American Journal Of Social Sciences And Humanity
Research
,
3
(11), 208–219.
https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue11-22
42.
Sirojev Shoxrux. (2023). BEHAVIORAL CHARACTERISTICS, PRINCIPLES AND
WORKING METHODS OF COACHES. American Journal Of Social Sciences And
Humanity Research, 3(11), 50–60. https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue11-08
43.
Shoxrux, S. (2023). VOLEYBOLDA OTISH TEZLIGI TUSHUNCHASI VA
AHAMIYATI. Новости образования: исследование в XXI веке, 1(11), 913-917.
44.
Sirojev, S. (2023). THE CONCEPT AND İMPORTANCE OF SHOOTİNG SPEED İN
VOLLEYBALL. Modern Science and Research, 2(9), 187-191.
45.
Sirojev Shoxrux. (2023). THE CONNECTION BETWEEN SPORTS AND
LOGIC. American Journal Of Social Sciences And Humanity Research, 3(11), 97–106.
46.
Sirojev Shoxrux. (2023). APPLICATIONS OF SPORT PSYCHOLOGY IN THE
WORLD. American Journal Of Social Sciences And Humanity Research, 3(11), 107–120.
47.
Sirojev, S. (2023). TEACHING ACTIVITIES AND PHILOSOPHY IN PHYSICAL
EDUCATION AND SPORTS. Modern Science and Research, 2(10), 235–243.
