ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1281
MEKTEP OQIWSHILARINA TÁLIM-TÁRBIYA BERIWDE PÁN DÓGEREKLERINIŃ
ÁHMIYETI HÁM MAZMUNI
Mırzabaeva Aziza Tolıbay qızı
NMPI Pedagogika fakulteti “Pedagogika” tálim baǵdarı 2 -kurs
talabası.
Saparb aev Tajibay
Ájiniyaz atindaǵı NMPI Pedagogika kafedrası docenti,
pedagogi ka iliml eri kondi datı.
(ilimiy basshı)
https://doi.org/10.5281/zenodo.10726926
Annotaci ya.
Bul maqalada mektep oqıwshılarına tálim-tárbiya beriwde pán
dógerekleriniń áhmiyeti hám mazmunı, baǵdarları haqqında sóz etilgen aytılǵan.
Gilt sózler:
Pán dógerekleri,
úlketanıw, jas tarıyxshı, jas ádebiyatshı,jas
tilshi,pedagog xizmetkerler, sayaxat, seyil, ana watan, mektep oqıwshıları, ulıwma bilim beriwshi
orta mektep.
THE USE OF SCIENCE BOOKS IN THE EDUCATION OF SCHOOLCHILDREN
SIGNIFICANCE AND MEANING
Abstract.
This article talks about the importance, content, and directions of science
textbooks in the education of schoolchildren.
Key words:
Science students, local history, young historian, young writer, young linguist,
teaching staff, travel, recreation, motherland, schoolchildren, general secondary school.
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ НАУЧНОЙ ЛИТЕРАТУРЫ В ОБУЧЕНИИ ШКОЛЬНИКОВ
ЗНАЧЕНИЕ И ЗНАЧЕНИЕ
Аннотация.
В данной статье говорится о значении, содержании и направлениях
учебников по естественным наукам в образовании школьников.
Ключевые слова:
Студенты-естествоиспытатели, краеведение, молодой историк,
молодой писатель, молодой лингвист, преподавательский состав, путешествие, отдых,
Родина, школьники, общая средняя школа.
Ulıwma bilim beriwshi orta mekteplerde oqıwshılarǵa ilimiy bilimler hám milliy tárbiya
beriwde pán dógerekleriniń tutqan ornı oǵada ullı.Pán dógerekleri pánlerdiń mazmunına qaray
otırıp bir neshe baǵdarlarda alıp barıladı.Biz sóz etejaq pán dógerekleri gumanitar pánler bolıp
esaplanadı. Mekteplerde alıp barılatuǵın pánler dógereginiń túrleri oǵada kóp.Olardan: «Jas
tarıyxshı», «Jas ádebiyatshı», «Jas tilshi», «Úlketanıw» hám basqada pán dógerekleri sistemalı
háreket etip baradı. Bul pán dógerekleri sol pán boyınsha ótilgen oqıw materiyalların
bekkemlewge qaratılǵan bolsa ekinshi tárepinen oqıwshılardıń qızıǵıwshılıqları qanaatlandırıladı,
oqıwdan bos waqıtların kewilli,mazmunlı ótkeriwgede óz tásirin tiygizedi.
Mısalı, «Jas ádebiyatshı» dógereginde túrlishe ádebiyat janrların, folklorlıq
materiyallardıda da jaqsı úyrenip, onıń sırların meńgeriwge boladı. Ásirese gumanitar pánler
boyınsha dógerekler mekteptegi hár qıylı is ilájlarda óz baǵdarlamaları menen qatnassa, iláj oǵada
tásirli bolıp ótiwine úles qosa aladı. Dógerek jumısları nátiyjesi sıpatındaǵı túrlishe jarıslardı
dógerek basshısınıń shólkemlestiriwshilik qábileti arqalı xalıq pedagogikası úlgileri,
jumbaqlardan, naqıl-maqallardan, erteklerden ónimli paylanıwǵa boladı.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1282
«Jas ádebiyatshı» pánler dógereginde dógerekler arasında ótkeriletuǵın jarıslarda
jumbaqlardan keń túrde paydalanıw hár bir oqıwshıda jumbaqlardıń aytılıwı menen
qızıǵıwshańlıǵına baylanıslı boladı. Jumbaqlar teksti kóbinese dógerek basshısı yáki dógerektiń
sardar oqıwshısı tárepinen tańlanıp ol oqıwshılarǵa gezek penen bólistiriledi. Jumbaq jas
ádebiyatshı dógerek aǵzalarınıń dúnya tanıwın rawajlandıradı. Hár qanday zat buyımnıń dúzlisin,
túr, sıpatın ańlawǵa múmkinshilikler aladı. Jumbaqlar óz ishki mazmunı tematikası boyınsha bir
neshe túrlerge bólinedi.
-Diyxanshılıqqa baylanıslı jumbaqlar,
-Sharwashılıqqa baylanıslı jumbaqlar,
-Ańshılıqqa baylanıslı,
-Balıqshılıqqa baylanıslı,
-Quslarǵa baylanıslı,
-úy buyımlarına t.b
Mısalı:
On eki túye,
On biye,
Toǵız sıyır,
Bes eshki,
Eki yarım qoyan,
Eki túlki.
Bul jerde oqıwshılar túyeniń on eki ayda balalaytuǵınlıǵı, jılqılardıń on ayda, sıyırlar toǵız
ayda, eshkiniń bes ayda, qoyan eki yarım ayda, túlkiniń úsh ayda balalaytuǵınlıǵı jumbaq
fomasında jasırıp úyretilgen. Mısalı, palız eginlerine baylanıslı,
Jazda bazar,
Qısta mazar. (júzim)
Aspannan gúbi tústi,
Gúbiniń túbi tústi. (gúldrmama)
Jer astına qazıq qaqtım,
Basına aydar taqtım. (geshir)
Kishkene ǵana boyı bar,
Qabat-qabat tonı bar. (piyaz)
Demek usı sıyaqlı jumbaqlar ásirese mektep jasındaǵı oqıwshılarǵa ózin qorshaǵan tábiyat
penen tanıstıradı. Al oqıwshılarda usı sıyaqlı jumbaqlardı tez yadlap alıwǵa qolay. «Jas
ádebiyatshı», «Jas tilshi» sıyaqlı gumanitar pánler dógereginde naqıl-maqallar onı tillik jaqtan
tallap úyreniwge umtıladı. Gumanitar pán dógereklerinde naqıl-maqallar oqıwshılardıń dúnya
tanıwshılıq túsinikleriniń keńeyiwinde ádep-ikramlılıq sanaların durıs ayıra biliwge úyretedi,
jaman háreketten saqlanıwǵa úyrenedi.
Mekteplerde pán dógerekleri kóbinese hár bir pán tiykarında dúziledi. Mısalı, fizika páni
boyınsha jas fizikler, ximiya páni tiykarında-jas ximikler yamasa jas tilshiler t.b. Al dógereklerden
belgili pán tiykarında dúzilmegen túrleride ushırasadı. Mısalı, jas háweskerler, mektep teatr
dógeregi, mektep radio dógeregi, mektep jas sayaxatshıları (turizm boyınsha) jas texnikler t.b.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1283
Bunda eń baslısı usı dógerek aǵzalarına tálim hám tárbiya máselesin beriw eń birinshi
náwbette turadı.
Dógerek basshıları-bul mektepte dógerek jumıslarına basshılıq etetuǵın pedagog. Dógerek
basshıları-dógerek jumısların alıp barıwda óz tastıyıqlanǵan, aldın ala dúzilgen is jobasıne
tikarlanıp jumıs alıp baradı. Dógerek ushın dúzilgen oqıw jobası-barlıq bilimlendiriw
mekemelerinde sózsiz boysınılıwı lazım bolǵan mámleketlik hújjet. Dógerek boyınsha oqıw
jobasın dúziwde tómendegi principlerge tiykarlanadı.
1. Oqıw-tárbiya isiniń maqseti, oqıwshılarǵa onıń ilimiy bilim beriw, alǵan bilimlerin
kónlikpege aylandırıp, onı turmısqa qollana alıw imkanyatın beredi.
2. Mektep oqıwshılarına dógerekler arqalı bilim beriw oqıwshınıń jasına qarap belgili bir
sistemaǵa salınadı.
Demek mektepte pán dógerek jumısların júrgiziw isleri de onıń oqıw jobasıne
sáykeslestirip dúzilgen bolıwı kerek. Sebebi dógerek jumısları ushın tematikalıq jobanı hár kim óz
qálewine yáki imkaniyatlarına qaray dúziwin durıs dep esaplaymız. Sonlıqtan dógerek basshıları
óz jumısların alıp barıwda da usı mámleketlik hújjetke súyenedi. Mektepte pán dógerekleri menen
birgelikte onı júrgiziw isleride úlken talapshańlıq hám juwapkershilikti talap etedi. Sońǵı jıllarda
ulıwma bilim beretuǵın mekteplerde basqa hújjetler sıyaqlı dógerek basshısınıńda is júrgiziw
jurnalı engizildi. Bul pán dógeregi jurnalınıń júrgiziliwinde mektep direktorı tastiyqlaydı.Pán
dógerekleriniń jurnalında hár bir oqıw jılı qatnasıwshıları ushın oqıw jobası belgili bolıp, onda
ótiletuǵın temalar jobası, ámeliy saat, berilgen múddet bólimleri dógerek basshısı tárepinen
toltırıladı. Dógerek aǵzaları tárepinen sol oqıw jılında massalıq metodikalıq jumıslar jobasında
temanıń atı,saatlar sanı,ajıratılǵan waqıt taǵı basqada belgiler kórsetiledi.Bunnan tısqarı
dógerektiń jazǵı dem alıs kúnleri ushın is jobası, al dógerek aǵzaları ushın maǵlıwmat tómendegi
bólimlerden ibarat oqıwshınıń atı familiyası, dógerekke aǵza bolǵan waqıt, tuwılǵan waqtı, milleti,
jası, mektep atı, telefon nomeri,dógerekten shıǵıp ketken waqtı, turar jeri, ata-anası haqqında
maǵlıwmat.
Bul pán dógeregi jurnalında dógerek basshısınıń metodikalıq jumısları (seminarlar,
toparlıq másláhátler, dógerek ashıq sabaqları) táriypi berilip, onda jumıs mazmunı, qatnasıwshılar
sanı, ótilgen sáneni kórsetiw kerek. Al massalıq jumıslar betinde (kesheler, kórgizbeler, kencertler,
ánjumanlar, gazeta-jurnallardaǵı maqalalar t.b) klastan tıs ótkerilgen jumıslar dógerek basshısı
tárepinen jazılıp beriledi.Mekteptegi pán dógereklerinde dógerek basshıları tárepinen usı
dógerekke aǵza bolǵan oqıwshılar haqqında anıq maǵliwmatlar kirgiziledi. Dógerek basshıların
bolsa óz xızmeti dawamında oqıwshılar menen islesip qoymastan olardıń ata-anaları, oqıwshı
jasap atırǵan ortalıq yáki máhálle menen de tıǵız baylanısta bolıwı kerek. Dógerek jumıslarınıń
nátiyjesi sıpatında dógerek basshısı tárepinen konkurslar, jarıslar ótkergende mektep oqıwshıların
miynet quralları-miynet túrleri menen de tanıstırıwǵa boladı.
«Úlketanıw» dógereginiń tálim-tárbiyalıq áhmiyeti:
Úlketanıw dógereginiń sabaqları
Ózbekstan Respublıkası mektepke shekemgi hám mektep bilimlendiriw ministrligi tárepinen
tastıyıqlanǵan baǵdarlama boyınsha alıp barıladı. Olar oqıwshılarda jámiyet rawajlanıwı tarıyxı
nızamlıqları, materiallıq hám ruwxıy qádiriyatlardıń haqıyqıy dóretiwshisi retinde xalıqtıń roli
haqqında ilimiy túsiniklerdı qáliplestiriwge járdem beriwi kerek. Social-demokratiyalıq qurılıstıń
házirgi basqıshı máselelerin úyreniwge, Demokratiyalıq partiyanıń demokratiyalıq qurılıs
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1284
shólkemlestiriwshisı hám basshısı retindegi ósip baratırǵan rolin ashıp beriwge bólek itibar
qaratıw kerek. Úlketanıw balalardıń dúnyaǵa kóz qarasın keńeytiredı, olardı jurt turmısı menen
tanıstıradı, watanǵa muhabbat, óz xalqı, búgingi hám ótken zamannıń ájayıp insanları menen
maqtanıwdı tárbiyalaydı. Mektep úlketanıwı oqıwshılardı tarıyx hám mádeniyat esteliklerin
qorǵaw jumıslarına sińiriwde úlken áhmiyetke iye. Házirgi mekteplerde úlketanıw oqıwshılardı
oqıtıw hám tárbiyalaw prıncipine aylandı. Bul prıncip mektep tarıyxı kursın úyreniwge de tiyisli
bolıp tabıladı, úyrenilip atırǵan mektep kursı menen ana jurttı úyreniw nátiyjesınde alınǵan bilim
hám kónikpeler ortasında baylanıs ornatılıwın támiyinleydı. Bul bolsa oqıtıwshıǵa tarıyx pánin
bay anıq material tiykarında oqıtıw imkaniyatın beredi, oǵan ulıwma tarıyxıy nızamlıqlardı óz ana
watanı rawajlanıwınıń ayrıqsha qásiyetleri menen baylanıstırıw imkaniyatın beredi, bul bolsa
oqıwshılardıń ilimiy nızamlıqlardı túsiniw, ideyaların keńeytiwge,bilimlerdiń ıqtıqatqa aylanıwına
xızmet etedı. Baslıqtıń qániygeligi, onıń qızıǵıwshılıqları hám qatnasıwshılar kontingentine, sonıń
menen birge, jergilikli jaǵdayǵa qaray, úlketanıw dógerekler hár qıylı tematikalıq jónelıslerge ıye
bolıwı múmkin tarıyxıy-revolyuciyalıq, áskeriy-watansúyúwshilik, arxeologiyalıq, etnografiyalıq,
arxitekturalıq, kórkem óner tarıyxı hám basqalar. Dógerek jumısı tarıyx pánine qızıǵıwshı VIII-
XI klass oqıwshıları ushın mólsherlengen. Ayırım jaǵdaylarda VII-klass oqıwshıları da dógerekke
qatnasıwı múmkin. Dógerektiń tiykarǵı maqseti ana jurt tarıyxına tiyisli material toplawdan ibarat.
Jıynalǵan materiallar mektep tarıyxın úyreniwde paydalanıladı, kórgezbeler, mektep muzeylerin
hám arxivlerin shólkemlestiriw ushın tiykar bolıp xızmet etedı. Toplanǵan materiallar mektep
tarıyx kabinetinde paydalanıladı, kórizbeler hám mektep muzeyleri hám arxivlerin
shólkemlestiriw ushın tiykar bolıp xizmet etedı, olardıń eń qımbatlıları mámleketke ótkeriledi.
Dógerek shınıǵıwları tiykarınan ámeliy harakterge iye bolıp, olardıń kishi bir bólegi
lekciya formasında alıp barıladı. Shınıǵıwlar mazmunın eń ápiwayı qıdırıw wazıypaların
orınlawdan baslap (jerdegi málim faktler, tarıyx hám mádeniyat estelikleri menen tanısıw) hám
mámleket hám xalıq muzeyleri wazıypaların orınlawǵa shekem basqıshpa-basqısh
quramalılastırıw kerek.
Ana Watandı úyreniwde házirgi dáwirde jer qanday ózgergenligi, xalıqtıń materiallıq hám
mádeniy turmıs dárejesı jıldan-jılǵa asıp baratırǵanlıǵına ayrıqsha itibar qaratıw pútkil mámleket
aldında turǵan millıy wazıypalar bolıp esaplanadı. Úlketanıwshılar “Meniń ana jurtım-Ózbekstan”
jaslar hám mektep oqıwshılarınıń pútkil shólkem sayaxatshılıq-úlketanıw ekspediciyasına aǵza
bolıwları, úlketanıw tapsırmaların aktiv orınlawları, tábiyat hám átirap-ortalıqtı qorǵaw
tuwrısındaǵı nızamlardı ámelge asırıwda órnek bolıwları kerek. Hár bir jańa jumıs aldınnan puqta
tayarlıq kóriliwi shárt. Dógerek aǵzaları málim bolǵan, kitap, gazeta, jurnallarda, sol muzey
materiyallarında óz sawleleniwin tapqan zatlar menen tanıspaǵansha, izertlewge kirispewi kerek.
Tek ǵana sonday kúshli tayarlıqtan soń maqset anıq boladı-ne izlew hám qáyerge qaraw.
Sonı este saqlaw kerek, sayaxatlar tóplanǵan materiallar pán ushın úlken qızıǵıwshılıq oyatadı,
sol sebeplı olar dıqqat penen tekseriliwi hám jaqsı bezetilgen bolıwı kerek. Dógerek jumısı
oqıwshılardıń sabaqta alǵan bilimlerine tıykarlanıwı hám dógerektiń teoriyalıq hám ámeliy
shınıǵıwları tiykarında bul bilimler islep shıǵılıwı hám bekkemleniwi kerek. Buǵan muzeyler hám
kórgizbelerge ekskursiyalar, málim este qalarlı jaylarǵa sayaxatlar, qızıqlı waqıyalar gúwaları
menen ushırasıw hám olardıń yadların jazıp alıw, sonıń menen birge, texnikalıq oqıtıw
qurallarınan paydalanıw- magnitafonlı jazıwlardı tıńlaw, kinolentaları hám filmlerdı tamasha
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1285
qılıw járdem beredi. Dógerek jumısın shólkemlestiriwde onıń temaların tańlawǵa bólek itibar
beriw, sonday-aq kóp temaǵa berilıp ketpew, usınıń menen birge, hár qanday tar mazmundaǵı
temalar menen sheklenip qalmaǵan maqul boladı.
Dógerek basshısı óz jumısı tuwralı turaqlı túrde esabat beriwi kerek. Bunday reportaj
klassta, mektepte hám ata-analar jıynalıslarında, sayaxatshılıq yamasa tarıyxıy hám úlketanıw
keshelerinde qızıqlı sayaxatlar hám orınlanǵan úlketanıwlıq tapsırmaları, dıywal gazetaları,
byulletenler,. Hár qanday esabat ushın tiykar, qaǵıyda joba, sayaxat waqtında jazılǵan kúndelik
jazıwlar bolıp tabıladı. Kúndelik júrgizbesten hesh qanday seyil yamasa sayaxatlar ótkerilmewi
kerek. Eki kúndelik tutıw usınıs etiledi-sayaxatshılardıń turmısı izbe-iz súwretlengen xojalıq
kúndelik hám arnawlı-tarıyxıy hám úlketanıwlıq wazıypalarınıń atqarılıwı tuwrısındaǵı
maǵlıwmatlar belgilengeni. Eki kúndelik de fotosúwretler, sızılmalar, dıagrammalar menen
súwretlengen. Arnawlı kúndelikti juwmaqlawda alınǵan tarıyxıy maǵlıwmatlar, faktler hám
sánelerdi tarıyxıy waqıyalardıń ulıwma sxeması menen maslastiriw kerek. Dógerek basshısı sonı
esta saqlawı kerek boladı, nátiyjelerdı esap-kitap qılıw hár qanday sayaxat ańsat emes hám oǵada
juwapkerli. Jumıstıń bul juwmaqlawshı basqıshına aldınan tayarlanıwıńız hám sayaxatqa tayarlaw
hám ótkeriw processinde kóp jumıs etiwińiz kerek. Úlketanıw boyınsha qıdırıw tapsırmaların
orınlawda siz bunı qaǵıyda retinde qabıllawıńız kerek: "Hámme zatqa soraw beriw". Sayaxatlar
dawamında alınǵan maǵlıwmatlardıń haqıyqatqa sáykes keliwi haqqında isenimli dáliller
alınbaǵanǵa shekem, olardı isenimli dep esaplaw múmkin emes.
“Jas tariyxshı”: Tariyxıy úlketanıwshılıq oqıwshılardı óz ana jurtı haqqındaǵı bilimler
menen bayıtıw, watanǵa muhabbattı tárbiyalaw, puqaralıq túsinikleri hám kónlikpelerin
qáliplestiriw dáreklerinen biri bolıp tabıladı. Ol oqıwshılarǵa ana jurttıń ullı watan menen
baylanıslılıǵın ashıp beredi, hár bir qala, awıl, awıl tarıyxınıń tıǵız baylanıslılıǵın, birligin
ańǵarıwǵa járdem beredi, tarıyxına, jurtımız turmısına iye awıl, oǵan hár bir shańaraq tiyisliligin
sezim etiw hám qádirdan úlkemizdiń eń jaqsı dástúrleriniń múnásıp miyrasxorları bolıwdı
minnetimiz hám húrmetimiz dep biliw. Usınıń sebebinen, tarıyxıy úlketanıwlıqtıń tiykarǵı prıncipi
jergilikli region tarıyxınıń mámleket tarıyxı menen baylanısı bolıp, ol insanlardıń biliw dıalektikası
boyınsha stilistik pozitsıyasına sáykes keledı. Mektepte tarıyxıy úlketanıwlıq oqıwshılardı hár
tárepleme tárbiyalawda zárúrli ról oynaydı, ol jaslarda watansúyiwshiliktiń zárúrli qáliplesiwin
iyeleydi, tarıyxıy úlketanıwlıqta eń aq kewillerdiń turmısı hám iskerligin úyreniw dańqlı orın
tutadı. Bul oqıwshılarda ótken áwladlar hám zamanlaslarımız isleri hám dóretiwshiligine húrmet,
jerleslerimiz tabıslarınan maqtanıw sezimlerin qáliplestiriwge xizmet etip atır. Jańa materialdı
úyreniwge kirisiwden aldın frontal sáwbet arqalı oqıwshılar yadında óz ana jurtınıń tarıyxıy
jayları, tábiyatı, ekonomikası hám mádeniyatı haqqındaǵı bilimlerdi qayta tiklew usınıs etiledi.
REFERENCES
1.
Мирзиёев Ш.М. Эркин ва фаровон, демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда
барпо этамиз. - Т.: “ Ўзбекистон”, 2016.
2.
Мирзиёев Ш.М. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб - интизом ва шахсий жавобгарлик
– ҳар бир раҳбар фаолиятини кундалик қоидаси бўлиши керак. - Т.:” Ўзбекистон”,
2017.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1286
3.
Ибрагимов Х.И. Абдуллаева Ш.А //Педагогика. Тошкент Фан ва техзнолгия.
Нашр.w00u
4.
Убайдуллев *. Манавий тарбиянинг узлуксизлигини таминлаш. //Тарбия журн.
Тошкент w00i r-сон (w0) u-бет.
5.
Ochilov Z. Sinfdan tashqari tarbiyaviy ishlarda kasbga yollashni shakllantirish. .T:
“Oqituvchi”, 1996.
6.
Tajimuratova S. CONCEPT OF FURTHER DEVELOPMENT OF NATIONAL
CULTURE IN UZBEKISTAN //Modern Science and Research. – 2024. – Т. 3. – №. 1. –
С. 251-254.
7.
Tajimuratova S. FORMATION OF STUDENTS'SKILLS OF INDEPENDENT
PERFORMANCE THROUGH THE TEACHING OF ART HISTORY //Modern Science
and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 841-849.
8.
Saginbaevna T. S. FORMATION OF STUDENTS'SKILLS OF INDEPENDENT
PERFORMANCE THROUGH THE TEACHING OF ART HISTORY //Spectrum Journal
of Innovation, Reforms and Development. – 2022. – Т. 9. – С. 386-392.
9.
Sag’inbaevna T. S. Cultural Life in Uzbekistan during the Years of Independence //Spanish
Journal of Innovation and Integrity. – 2023. – Т. 18. – С. 39-41.
10.
Tajimuratova S. FORMATION OF STUDENTS'SKILLS OF INDEPENDENT
PERFORMANCE THROUGH THE TEACHING OF ART HISTORY //Modern Science
and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 841-849.
11.
Saginbaevna T. S. Management and study of culture and art. – 2022.
12.
Тажимуратова Ш. С. САНЪАТШУНОСЛИК ФАНЛАРИНИ ЎҚИТИШ ОРҚАЛИ
ТАЛАБАЛАРНИНГ
МУСТАҚИЛ
ИШЛАШ
КЎНИКМАЛАРИНИ
ШАКЛЛАНТИРИШ. – 2023.
13.
Tajimuraova S. S. INFORMATION AND COMMUNICATIONS IN MANAGEMENT
//Journal of Integrated Education and Research. – 2022. – Т. 1. – №. 5. – С. 509-511.
Internet saytları:
14.
www. tdpu. Uz
15.
www. pedagog. Uz
16.
www. Ziyonet. uz
