TECHNOLOGY OF GROWING NEW VARIETIES OF POTATO IN THE FUTURE

HAC
Google Scholar
f
1070-1072
0
0
To share
Lapasov, S. (2024). TECHNOLOGY OF GROWING NEW VARIETIES OF POTATO IN THE FUTURE. Modern Science and Research, 3(2), 1070–1072. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/30513
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Abstract

Samples of potato varieties belonging to the foreign selection of the scientific research institute of vegetables, pulses and potatoes were planted and studied in the experimental fields of Bostonliq and Tashkent in order to develop the technology of growing varieties in the conditions of Tashkent region. As a result of the research, it was recommended to selectively produce varieties suitable for cultivation in the climatic conditions of the Tashkent region.


background image

ISSN:

2181-3906

2023

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 2 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

1070

КАРТОШКАНИНГ ЯНГИ НАВ НАМУНАЛАРИНИ ЭРТАГИ МУДДАТДА

ЕТИШТИРИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ

С.Лапасов

Сабзавот, полиз экинлари ва картошкачилик илмий-тадқиқот институти.

https://doi.org/10.5281/zenodo.10897299

Аннотация.

Сабзавот, полиз экинлари ва картошкачилик илмий тадқиқот

институти хориж селекциясига мансуб бўлган картошка нав намуналарини Тошкент
вилояти шароитида навларини етиштириш технологисини ишлаб чиқиш мақсадида
Бўстонлиқ ва Тошкент тажриба майдонларига экиб ўрганилди. Тадқиқотлар натижасида
Тошкент вилояти иқлим шароитида эртаги муддатда етиштиришга мос нав-намуналари
танлаб ишлаб чиқаришга тавсия этилди.

Калит сўзлар:

картошка, коллекция, генофонд, поя сони, ўсимлик бўйи, ҳосилдорлик.

TECHNOLOGY OF GROWING NEW VARIETIES OF POTATO IN THE

FUTURE

Abstract.

Samples of potato varieties belonging to the foreign selection of the scientific

research institute of vegetables, pulses and potatoes were planted and studied in the experimental
fields of Bostonliq and Tashkent in order to develop the technology of growing varieties in the
conditions of Tashkent region. As a result of the research, it was recommended to selectively
produce varieties suitable for cultivation in the climatic conditions of the Tashkent region.

Key words:

potato, collection, gene pool, stem number, plant height, productivity.

ТЕХНОЛОГИЯ ВЫРАЩИВАНИЯ НОВЫХ СОРТОВ КАРТОФЕЛЯ В

БУДУЩЕМ

Аннотация.

Образцы сортов картофеля, принадлежащих зарубежной селекции

НИИ овощеводства, полевых культур и картофеля, были посажены и изучены на
Бостанлыкском и Ташкентском опытных полях с целью разработки технологии
выращивания сортов в условиях Ташкентской области. В результате исследований было
рекомендовано селекционно вывести сорта, пригодные для выращивания в климатических
условиях Ташкентской области.

Ключевые слова:

картофель, коллекция, генофонд, число стеблей, высота

растений, продуктивность.


КИРИШ

Картошка дунё дехқончилигида майдони бўйича буғдой, шоли, маккажўхоридан

кейинги ўринда, аҳамияти жихатдан эса иккинчи ўринда туради. Картошка инсон учун
муҳим бўлган оқсил, крахмал, турли витаминлар, элементлар ҳамда минерал тузлар
манбаидир.

Картошка туганагининг биокимёвий таркиби 75% сув ва 25% қуруқ моддадан

иборат. Қуруқ модданинг 70-80% крахмал бўлиб, туганакда унинг миқдори 13-20%, оқсил
2-3%, клетчатка -1%, мой -0,2-0,3%, шакар -1%, кул 0,8-1,0% ни ташкил этади.

Бугунги кунда картошка дунёнинг 130 дан ортиқ мамлакатларида жами 21,5 млн.

гектар майдонда экилиб, ҳар йили 351 млн. тоннадан ортиқ картошка ҳосили
етиштирилмоқда. Дунёда картошка буғдой, шоли, маккажўхоридан кейинги ўринда,


background image

ISSN:

2181-3906

2023

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 2 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

1071

аҳамияти жиҳатидан эса иккинчи ўринда туради. Картошка инсон учун муҳим бўлган
оқсил, крахмал, турли витаминлар, минерал тузлар ҳамда макро ва микро элементлар
манбаидир.

Тадқиқот натижалари ва муҳокамаси

Эртаги муддатда Тошкент вилояти шароитида картошканинг хориж давлатларидан

келтирилган навларини етиштириш технологисини ишлаб чиқиш ҳамда институтнинг
генофондни бойитиш мақсадида Сабзавот, полиз экинлари ва картошкачилик илмий
тадқиқот институти Голландия селекциясига мансуб бўлган картошка нав намуналарини
Бўстонлиқ ва Тошкент тажриба майдонларига экиб ўрганилди.

Голландия селекциясига мансуб бўлган картошканинг 4 та “Пикассо”, “Эволюшен”

“Манитоу” ҳамда “Аризона” нав намуналари тажриба майдонида эртаги муддатда 70×25 см
схемада экилди ва назорат сифатида маҳаллий “Пском” нави билан таққослаб синалди.

Картошка нав намуналари экишдан олдин ҳаво ҳарорати +14-18 С

0

, ҳаво намлиги

70-80 % ни ташкил этган махсус хонада нишлатиш (ундириш) учун жойлаштирилди

Тажрибалар олиб бориладиган дала атрофлари тозаланиб, далани бегона ўт

илдизлари қолдиғидан тозаланди. Кузда тажриба даласига гектар ҳисобига 20-25 тонна
органик ўғит солинди.

Эртаги муддатда экилган нав намунларида фенологик кузатув ишлари олиб борилди.
Тадқиқот натижаларига кўра, назорат сифатида экилган картошканинг “Пском”

навининг ниҳолларининг униб чиқиши 10 % 17 кунда, 75 % 25 кунда шоналаши 10% 27
кунда, 75 % 35 кунда, гуллаши 10 % 38 кунда 75% 45 кунда кузатилган бўлса, унга нисбатан
“Пиккасо”, “Аризона” “Манитоу” нав намуналарининг 10-75% ниҳолларининг униб
чиқиши, шоналаши, гуллаши назорат вариантидан 2-3 кун эрта бўлган бўлса, “ Эволюшен”
ҳамда “Пикассо” нав намуналарининг ёппасига униб чиққандан сўнг ўсимликларнинг
шоналаши ҳамда гуллаши назорат вариантига нисбатан 1-2 кунга кеч бўлганлиги
фенологик кузатувларда ўз аксини топди.

Голландия селекциясига мансуб картошка навларининг бир туп ўсимликдаги поя

вазни, барглар сони ва барг сатҳи бўйича кўрсаткичлари ҳам ўрганилди. Картошка нав
намуналарининг бир туп ўсимликдаги поя вазни, барг сони, бир туп ва бир гектар
майдондаги ўсимликларнинг барг сатҳи кўрсаткичлари бўйича назорат “Пском” навида поя
вазнининг оғирлиги 320 г ни, барглар сони 410 донани, барглар сатҳи 60,7 дм

2

ни ташкил

этган бўлиб, “Пикассо”, “Эволюшн”, “Аризона” картошка намуналарининг бир туп
ўсимликдаги поя вазни, барг сони, бир туп ва бир гектар майдондаги ўсимликларнинг барг
сатҳи кўрсаткичлари назорат вариантидан 12,9 – 16,6 % гача юқори, “Манитоу” навининг
бир туп ўсимликдаги поя вазни, барг сони, бир туп ва бир гектар майдондаги
ўсимликларнинг барг сатҳи кўрсаткичлари назорат “Пском” навидан 1-2 фоизга паст бўлди.

Голландия селекциясига мансуб бўлган картошка навнамунларининг бир тупдаги

туганак оғирлиги умумий ҳосилдорлик ҳисоб-китоб қилинганда назорат “Пском” навида
бир тупдаги туганак вазни ўртача 430 г ни ташкил қилган бўлса, “Пикассо”, “Эволюшн”,
“Аризона” нав намуналарда ўртача туганаклар вазни 565, 560, 580, 465 г ни ташкил этган
бўлса, бир гектар майдондаги ўртача ҳосилдорлик 32,2; 31,9; 33,0; т/ни ташкил этди ҳамда
назорат вариантидан 31,4 фоиздан 34,7 фоизгача юқори бўлганлиги тажрибаларда ўз аксини


background image

ISSN:

2181-3906

2023

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 2 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

1072

топди. “Манитоу” навининг бир тупдаги туганаклар вазни 428 г ни, ҳамда бир гектар
майдондаги ҳосилдорлиги 24,4 т/ни ташкил этди назорат вариантига яқин бўлганлиги
тажрибаларда ўз аксини топди.

ХУЛОСАЛАР

1. Стандарт “Пском” навида ўртача ҳосилдорлик 20,5 т/га ни ташкил этган бўлса, энг

юқори ҳосилдорлик “Пикассо”, “Эволюшн”, ҳамда “Аризона” навларида мос равишда 23,9;
24,5; 23,9; 23,1 т/га, ёки стандартга нисбатан 12,7 – 19,5 фоизга юқори бўлди. Бир йиллик
тажрибаларга натижаларига кўра “Монитоу” нави назоарат навига нисбатан ўртача
ҳосилдорлик 4,4 фоизга кам бўлди.

2. Синалган нав намуналарида асосан фузариоз касаллиги кўпроқ учраб, назорат

навида зарарланган ўсимликлар 16 % ни ташкил этган бўлса, “Пикассо”, “Эволюшн”,
“Аризона”нав намуналарида 8-10 фоизни, Фузариоз касаллиги билан кучли зарарланиш
ҳолати “Мантоу” 18 фоизни кузатилган бўлса, фитофтороз касаллиги билан зарарланиш 12
% ни ташкил этди. Бошқа нав намуналари фитофтороз касаллиги билан зарарланиш
стандарт навга нисбатан сезиларсиз бўлди.

3. Бир йиллик тажрибаларга асосланиб ишлаб чиқаришга Тошкент иқлим шароитида

эртанги муддатда, 70×25 схемада “Пикассо”, “Эволюшн”, “Аризона” навларини экишга
тавсия этилади.

REFERENCES

1.

Зыкин А.Г. – Картофель. // С.Петербург, 2000. –С. 192

2.

Эргашев И.Т., Абдукаримов Д.Т., Остонақулов Т.Э. – Картошканинг вируссиз
уруғчилигига оид тавсиялар. // Тошкент, 2005. –Б. 36.

3.

Остонақулов Т.Э., Нишонов Н., Бурхонов Ш. – Ёзда янги ковланган туганакларни
экишга мос картошка навлари. // «Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги» журнали. Тошкент,
2001. № 3. –Б. 29-31.

4.

Остонақулов Т.Э., Хамзаев А.Х. Ўзбекистонда картошкачиликнинг илмий асослари.
// Тошкент, “Фан”, 2008. –Б. 465.

5.

A.Shokirov, S.Lapasov, O.Ismoilov A.Fayzullayev, N.Ismoilova, R.Karimov. “Selection
of promising potato variety samples for the next term”. International journal of biological
engineering and agriculture.
https://inter-publishing.com/ index.php/IJBEA/article/view/2050.

6.

Lapasov S. S. “Studying and Introducing a Collection of Potato Varieties”. Nexus : Journal
of Innovative Studies of Engineering Science ( JISES ). Volume: 01 Issue: 03 | 2022
ISSN: 2751-7578 http://innosci.org/.

References

Зыкин А.Г. – Картофель. // С.Петербург, 2000. –С. 192

Эргашев И.Т., Абдукаримов Д.Т., Остонақулов Т.Э. – Картошканинг вируссиз уруғчилигига оид тавсиялар. // Тошкент, 2005. –Б. 36.

Остонақулов Т.Э., Нишонов Н., Бурхонов Ш. – Ёзда янги ковланган туганакларни экишга мос картошка навлари. // «Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги» журнали. Тошкент, 2001. № 3. –Б. 29-31.

Остонақулов Т.Э., Хамзаев А.Х. Ўзбекистонда картошкачиликнинг илмий асослари. // Тошкент, “Фан”, 2008. –Б. 465.

A.Shokirov, S.Lapasov, O.Ismoilov A.Fayzullayev, N.Ismoilova, R.Karimov. “Selection of promising potato variety samples for the next term”. International journal of biological engineering and agriculture.

https://inter-publishing.com/ index.php/IJBEA/article/view/2050.

Lapasov S. S. “Studying and Introducing a Collection of Potato Varieties”. Nexus : Journal of Innovative Studies of Engineering Science ( JISES ). Volume: 01 Issue: 03 | 2022 ISSN: 2751-7578 http://innosci.org/.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов