№ 12 (2024) Общественные науки в современном мире: теоретические и практические исследования

Maqolada profilaktika inspektorining mamuriy cheklash choralarini qo’llashga doir faoliyatni yanada takomillashtirishning o’ziga hos xususiyatlari va uning bugungi kundagi tutgan o’rni, ahamyati haqida so’z boradi.

Мазкур мақолада полиция ходимлари томонидан фуқароларга қўйиладиган қонуний талабларнинг тушунчаси,  мазмуни, уларга қўйиладиган асосий талаблар ва амалий аҳамияти таҳлил қилинган. Шунингдек, қонуний талабларга риоя қилишнинг жамият ва давлат органлари ўртасидаги ишончни мустаҳкамлашга қўшаётган ҳиссаси кўриб чиқилган.

Materiya harakatining turli shakllari bir-biri bilan aloqadorlikda va bir-biriga bog‘liq bo‘ladi, bu esa avvalgi fanlar qo‘shilishidan yangi fanlarning—biofizika, astrofizika, kimyoviy fizika va boshqalarning kelib chiqishiga, shuningdek, bir fan yutug‘idan boshqa fanning rivoji uchun foydalanishga sabab bo‘ladi. Tibbiyot oliygohlari ilmiy izlanuvchilar va talabalarni, albatta, fizikaning tibbiyot fani bilan bo‘lgan aloqadorligi qiziqtiradi. Fizik bilimlarning, usullarning va apparatlarning tibbiyotda qo‘llanilishi ko‘p qirrali bo‘lib, quyida bu bog‘lanishning ba’zi bir asosiy jihatlarigina keltiriladi.

This study aims to determine whether traditional or modern teaching methods better meet the language learning needs of young learners. Specifically, it explores whether communicative, interaction-based methods, such as Communicative Language Teaching (CLT), enhance motivation and engagement in language learning among young students. Through comparative analysis, the research evaluates the effectiveness of both traditional Grammar-Translation and modern communicative approaches on grammar retention and language use. Findings reveal that while traditional methods support grammatical accuracy, communicative methods foster greater engagement and practical fluency, suggesting that a balanced approach may best serve young learners.

This research explores the challenges and strategies associated with improving listening comprehension among Grade 10 EFL learners in Uzbek secondary schools. Listening skills are essential for second-language acquisition, yet they are often the most neglected in classroom settings. The study identifies specific difficulties faced by Uzbek learners, including limited exposure to authentic listening materials, inadequate teaching methodologies, and linguistic interference from the native language. Employing an exploratory action research approach, the study investigates the efficacy of targeted interventions such as integrating technology, adapting authentic audio materials, and utilizing interactive teaching strategies. Findings reveal significant improvements in students’ listening comprehension skills, emphasizing the need for a pedagogical shift in teaching practices to enhance EFL listening proficiency.

Rivоjlаnаyоtgаn оliy pеdаgоgik tа'lim shаrоitidа gеndеrgа sеzgir yоndаshuv inklyuziv vа аdоlаtli tа'lim muhitini tа'minlаshning аsоsiy strаtеgiyаsi sifаtidа pаydо bо'ldi. Ushbu mаqоlа gеndеrgа nisbаtаn sеzgir nuqtаi nаzаrni о'qituvchilаr tа'limi dаsturlаrigа intеgrаtsiyаlаshning аfzаlliklаrini о'rgаnаdi, uning gеndеr tаrаfkаshligini kаmаytirish, xilmа-xillikni rаg'bаtlаntirish vа tа'limning umumiy sifаtini оshirishgа tа'sirini tа'kidlаydi. Gеndеrgа sеzgir yоndаshuv bо'lаjаk о'qituvchilаrni stеrеоtiplаrni tаn оlish vа е'tirоz bildirishgа, turli еhtiyоjlаrni qоndirish uchun о'qitish usullаrini mоslаshtirishgа vа yаnаdа inklyuziv sinf muhitini yаrаtishgа undаydi. Mаqоlаdа ushbu yоndаshuv о'qituvchilаrdа tаnqidiy fikrlаsh, еmpаtiyа vа ijtimоiy аdоlаt tushunchаsini rivоjlаntirishgа qаndаy hissа qо'shishi, nаtijаdа sаmаrаlirоq о'qitish аmаliyоti vа tаlаbаlаrning ijоbiy nаtijаlаrigа оlib kеlishi muhоkаmа qilinаdi. Gеndеrgа nisbаtаn sеzgir strаtеgiyаlаrni qаbul qilish оrqаli оliy tа'lim muаssаsаlаri аdоlаtli jаmiyаtni shаkllаntirishdа hаl qiluvchi rоl о'ynаshi mumkin.

Ushbu maqolada interfaol metodlarning mohiyati, ularning ta’lim jarayonidagi o‘rni va samaradorligi ko‘rib chiqiladi. Interfaol metodlarning turlari, ularni qo‘llash usullari va pedagogik talablari batafsil tahlil qilinadi. Ta’lim jarayonida interfaol metodlarni to‘g‘ri qo‘llashning afzalliklari va ular orqali o‘quvchilar faolligi, ijodiy fikrlash ko‘nikmalari hamda hamkorlikda ishlash qobiliyatlari rivojlanishi ko‘rsatiladi. Ushbu maqola zamonaviy ta’limda samarali pedagogik yondashuvlarni tadbiq etishni istagan o‘qituvchilar uchun mo‘ljallangan.

Ushbu maqolada milliy qadriyatlarning ahamiyati, ma’naviy merosning kelajak avlod tarbiyasidagi ro‘li, S.Quronovning “Gallaktikada bir kun” asarida milliy an’analar va qadriyatlar ifodasi xususida so‘z yuritiladi.

Ushbu maqolada milliy qadriyatlarimiz va ma’naviy meroslarimiz haqida fikr yuritilgan. Ma’naviy meroslarimiz bugungi kunda qay darajada o‘z ifodasini ko‘rsatmoqda. Ma’naviy merosimizni yanada boyitish, asrab avaylash kabi masalalar haqida ham so‘z yuritilgan.

Учувчисиз учадиган аппаратлар технологиясининг ривожланиши жиноятчилик ва унинг олдини олишда муҳим аҳамиятга эга. Ушбу технологиянинг ривожланиши билан, дронлардан фойдаланишга доир муаммолар ҳам кўпаймоқда. Улар жиноятларни аниқлаш, тергов қилиш ва жамоат хавфсизлигини таъминлашда фойдаланилади, аммо бу қурилмаларнинг ноқонуний фойдаланилиши, терроризм, давлат хавфсизлигини бузиш ва бошқа қонунбузарликларга олиб келиши мумкин. Европа Иттифоқи, АҚШ ва Германия каби давлатларда дронлардан фойдаланишнинг ҳуқуқий тартибга солиниши яратилган бўлса-да, бу давлатларда улардан фойдаланишдаги чекловларни тартибга солишга қаратишмоқда.

Мақолада Иккинчи жаҳон уруши йилларида Наманган вилоятидаги соғлиқни сақлаш тизимининг фаолияти, республика ва вилоят аҳолиси орасида тошмали терлама, безгак касалликларининг тарқалиши, Ўзбекистон ССРда тиббиёт институтларида кадрлар тайёрлаш масаласи, қисқа курсларда тиббиёт ходимларини тайёрлаш, шунингдек, аҳолини дори-дармонга бўлган эҳтиёжи, вилоят аҳолиси учун қурилган касалхоналар фаолияти бирламчи ҳужжатлар таҳлили асосида ёритилган.

Mazkur ilmiy maqola Qo‘qon xonligida boshqaruv tizimi haqida yozilgan bo‘lib, uning tuzilishi, funksiyalari va aholi bilan aloqalari tahlil qilinadi. Qo‘qon xonligi (1709–1876) o'zining markaziy Osiyo tarixidagi ahamiyati bilan ajralib turadi, ayniqsa, siyosiy boshqaruv tizimining o'ziga xosligi bilan. Maqola Qo‘qon xonligining monarxik boshqaruvini, xonning oliy amaldorlari va xalq o‘rtasidagi aloqalarni o'rganadi. Boshqaruv tizimining ijtimoiy tabaqalarga taʼsiri va xonlikning uzoq muddat davomida barqarorligini taʼminlashdagi o‘rni muhokama qilinadi. Tahlil tarixiy manbalarga asoslangan bo‘lib, Qo‘qon xonligining siyosiy tuzilmasi va boshqaruv usullarining markaziy Osiyodagi boshqa davlatlar bilan taqqoslanishi orqali umumlashtirilgan. Maqola Qo‘qon xonligining boshqaruv tizimining kuchli va zaif tomonlarini, shuningdek, uning o‘zgaruvchan siyosiy sharoitlarga moslashuvini ham yoritadi

Mazkur maqolada jadidchilik harakatining asoschilari hamda ularning gʻoyalari haqida soʻz boradi. Bilamizki, harakat asoschilari ilmli, ma’rifatli, oʻz fikriga ega yetuk shaxslar hisoblanadi. Ularni yagona maqsad xalqni ilmli qilish birlashtirib turganligi hech kimga sir emas. Tadqiqotchi maqolada bu harakatning koʻzga koʻringan vakillari Ismoil Gasprinskiy, Mahmudxoʻja Behbudiy, Munavvarqori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy, Hamza, Abdurauf Fitrat, Abdulhamid Choʻlpon, Ubaydullaxoʻja Asadullaxoʻjavev va boshqalarning milliy istiqlol, erk va ozodlik gʻoʻyalarini ilgari, haqiqat va adolat uchun kurashganliklari bayon qilingan.

Mazkur maqolada XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Markaziy Osiyoda faoliyat yuritgan jadidlar harakati va ularning pedagogika sohasiga qo‘shgan hissasi yoritilgan. Jadidlar yangi usuldagi maktablar ochish, ilmiy-adabiy darsliklar yaratish, o‘qituvchilar malakasini oshirish va milliy ta’limni rivojlantirish orqali jamiyatni savodxon qilishga va uni zamonaviy dunyo bilan uyg‘unlashtirishga intilganlar. Xususan, bolalar va qizlar ta’limiga e’tibor qaratilib, milliy qadriyatlar va zamonaviy bilimlarni uyg‘unlashtirish tamoyillarini amalda joriy qilganlar. Ularning ta’lim sohasidagi faoliyati milliy uyg‘onish g‘oyalarini amalga oshirishda muhim ahamiyat kasb etdi va zamonaviy pedagogikaga asos soluvchi qadriyatlarni shakllantirdi.

Maqolada agrosanoat majmuasida klasterlash konsepsiyasining rivojlanishiga, mintaqaviy agrosanoat majmuasida klasterlashning holatini o’rganish va baholashga ilmiy-uslubiy yondashuvlariga, shuningdek, agrosanoat klasterlarining asosiy tasniflariga alohida e’tibor qaratiladi.

мақолада жиноят-ижроия қонунчилигини унинг халқаро стандартларга мувофиқлиги, мазкур фаолиятни тартибга солувчи қонун ҳужжатлари, уларнинг турлари, мазкур жиноий жазоларни ижро этиш соҳасидаги қонун ва қонуности норматив-ҳуқуқий такомиллаштириш истиқболлари, амалга ошириш мехнанизмлари ҳамда амалиёт жорий этиш бўйича таклиф ва тавсиялар берилган.

Ushbu maqola jadidchilik harakatining ilk bosqichi va uning shakllanishi haqida to‘liq tasavvur beradi. XIX asrning oxirida Rossiya imperiyasining mustamlaka siyosati sharoitida Turkiston ziyolilari tomonidan boshlangan jadidchilik harakati madaniy, ijtimoiy va siyosiy sohalarda milliy uyg‘onishning poydevorini yaratdi. Jadidlar yangi usul maktablarini tashkil etish, matbuot va teatr orqali xalqni ma’rifatli qilish hamda milliy o‘zlikni anglashga undashni maqsad qilgan edilar. Ushbu maqola orqali jadidlarning bu davrdagi asosiy faoliyati, maqsadlari va jamiyatdagi roli yoritilgan.

XIX asrning ikkinchi yarmida Turkistonning rus mustamlakachilari tomonidan bosib olinishi natijasida, jadidchilik harakatining vujudga kelishiga sabab bo’ldi. Zero, jadidlar siyosiy faoliyatining negizi mustaqillik va ozodlik g’oyalari bilan sug’orilganini tahlil qilinadi.