№ 7 (2025) Общественные науки в современном мире: теоретические и практические исследования

The development of a political terms dictionary is a vital component of understanding the evolving nature of political discourse. Political terminology reflects not only the ideologies of a given time but also shapes public opinion and policy-making. This paper explores the creation of a comprehensive dictionary for political terms in English, focusing on their semantic development, usage, and role in shaping political ideology.

Вторая мировая война стала величайшей трагедией XX века и крупнейшей войной в истории человечества. Она распространилась по Европе, Азии и Африке, военные действия велись в Северном Ледовитом, Атлантическом, Тихом и Индийском океанах, а также в прилегающих морях. В войне участвовало 61 государство. В нем приняли участие 1,7 миллиарда человек, три четверти населения мира. В армию было мобилизовано 10 миллионов человек, что в 1,5 раза больше, чем в Первую мировую войну. По оценкам, число людей, расстрелянных немецкими нацистами только на поле боя, составило более 50 миллионов — в 5 раз больше, чем в Первую мировую войну. Ущерб от разрушений и расходы на войну составили 4 триллиона долларов.

Maqolada o'zbek tilshunosligi lug'atshunosligi, tamoyillari, ot so'z turkumiga oid so'zlarni darajalanish asosida joylashtirish haqida ma'lumotlar aks etgan.

Bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarini ijodiy-metodik kompetentliligini rivojlantirish uchun kerak bo‘ladigan ijodiy-kreativlik mavzusi muhim va keng qamrovli. Ushbu mavzu doirasida boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining ijodiy va metodik ko‘nikmalarini rivojlantirish uchun bir nechta asosiy yo‘nalishlar va uslublar mavjud. Quyidagi maqola shu jihatlar yoritilgan.

Ingliz va o‘zbek tillaridagi hazilni taqqoslaganda, ikkala tilning hazil yaratish usullari va xususiyatlari turlicha bo‘lishi mumkin. Ingliz tili global va universal shakllarda hazil yaratish uchun keng imkoniyatlarga ega bo‘lsa, o‘zbek tili milliy madaniyat, an'analar va xalq og‘zaki ijodi bilan bog‘liq bo‘lib, hazilni ko‘proq lokal kontekstda yaratadi. Shu bilan birga, ikkala til ham o‘ziga xos kommunikativ va pragmatik xususiyatlarga ega, bu esa hazilni yaratishda har bir tilning lingvistik va madaniy xususiyatlarini o‘zida aks ettiradi. Tezisda ana shu kabi muammolarga e’tibor qaratiladi.

O‘zbekiston huquq tizimida sun’iy intellektdan foydalanish uni yanada samarali va shaffof qiladi. Xitoy tajribasi shuni ko‘rsatadiki, sudlar, prokurorlar va korruptsiyaga qarshi tizimni raqamlashtirish sud jarayonlarini tezlashtirish, sudlarda yangi ish o‘rinlari yaratish va korrupsiyani kamaytirish imkonini beradi. Sun'iy intellekt huquqiy jarayonlarni avtomatlashtirishi, sudlarga qaror qabul qilishda yordam berishi va huquqbuzarliklarga qarshi kurashishi mumkin.

Mazkur maqolada Ant-9 havo transporti tarixiga oid ma’lumotlar hamda samolyotsozlikни rivojlanishi, шингдек, havo transporti tashkil etilishi, tuzilishi, turlari, vazifalari, faoliyatlari ва ҳаво қатновлари yoritilgan. 

Ushbu maqolada ingliz va o‘zbek badiiy matnlarida tinish belgilarining sintaktik va stilistik xususiyatlari qiyosiy tahlil qilinadi. Mark Tvenning “Tom Soyerning sarguzashtlari” hamda Abdulla Qodiriyning “O‘tkan kunlar” asarlaridagi tinish belgilar vositasida muallifning estetik qarashi, emotsional ifoda uslubi va milliy tafakkuridagi o‘ziga xosliklar yoritiladi. Tahlil natijalarida aniqlanishicha, ingliz adabiyotida tinish belgilar harakat, tezlik va dialogik dinamizmni ifodalashga xizmat qilsa, o‘zbek adabiyotida ular sukut, ichki kechinma va ruhiy chuqurlikni tasvirlash vositasi sifatida faol qo‘llaniladi. Tarjimadagi muammolar, ayniqsa ellipsis va tire kabi belgilar yordamida ifodalanuvchi dramatik ohang va emotsional pauzalarning yo‘qolishi orqali namoyon bo‘ladi. Maqolada tinish belgilarining lingvistik va madaniy yuklamasi alohida tahlil qilinadi.

Ushbu maqolada davlat tarixida hukmdorlar bo‘lgan, ular iqtisodiy tiklanishga va boshqa o‘zgarishlarga o‘zlarining hissalarini qo‘shgan, odatda ularning ismlari qatorida o‘sha davrning yorqin kishilarining nomlari ham bo‘lgan, ular insonlar ongida yirik inqilob yaratadigan islohatchilar bo‘lgan. Ayniqsa Angliya malikalar mamlakati desak mubolagʼa boʼlmaydi. Qirolicha Elizabetta1, Mariya Tyudor, Viktoriya, Anna Boleyn kabi malikalar nafaqat mamlakat tarixida balki jahon adabiyotining durdona asarlari orqali ham iz qoldirishgan.

Mazkur maqolada O‘zbekiston Respublikasida diniy erkinlikning konstitutsiyaviy va huquqiy asoslari tahlil qilinadi. Diniy erkinlik tushunchasi, uning davlat siyosati va huquqiy-me’yoriy asoslari o‘rganiladi. Shuningdek, O‘zbekistonda diniy erkinlikni ta’minlash borasidagi islohotlar va xalqaro tajribalar bilan taqqoslash keltiriladi. Maqolada mavjud qonunchilik bazasi hamda diniy erkinlikni ta’minlashga qaratilgan huquqiy mexanizmlar muhokama qilinadi.

This study explores the impact of role-play activities on developing writing skills in English as a Foreign Language (EFL) learners. While role-play is traditionally associated with speaking practice, its influence on writing skills remains underexplored. The study examines how engaging in role-play enhances learners’ creativity, idea organization, and written expression. A mixed-methods approach, incorporating pre- and post-tests, surveys, and classroom observations, was employed to assess the effectiveness of role-play-based writing instruction. The findings indicate that students who participated in role-play activities demonstrated improved narrative coherence, richer vocabulary usage, and greater engagement in writing tasks. Moreover, role-play fosters a deeper connection between spoken and written discourse, enabling learners to internalize structures and vocabulary before applying them in writing. The study concludes that incorporating role-play into EFL writing instruction can be a valuable pedagogical strategy to enhance both fluency and accuracy in written production.

Bugungi kunda qayta tiklanadigan energiya manbalarining global energetika tizimidagi ulushi ortib bormoqda. Quyosh, shamol va boshqa manbalardan energiya ishlab chiqarish kengaygani sari, energiya taqsimoti va savdosi jarayonlarini avtomatlashtirish va shaffof qilish zaruriyati ham oshmoqda. Ushbu masalada blokcheyn texnologiyalari samarali yechim sifatida maydonga chiqmoqda. Ushbu maqolada blokcheyn asosida qayta tiklanadigan energiya savdosini avtomatlashtirishning afzalliklari, amaliy qo'llanmalari va istiqbollari yoritiladi.

Hozirgi davrda iqlim o'zgarishlari va energiya resurslarini tejash masalalari global muammolar qatoriga kiradi. Shu boisdan yashil energetika va aqlli tarmoqlar (smart grids) rivojlanishi zamonaviy texnologiyalar, xususan, sun’iy intellekt (SI) yordamida yanada samarali amalga oshirilmoqda. Ushbu maqolada sun’iy intellektning yashil energetika va aqlli tarmoqlarni boshqarishda tutgan o‘rni, afzalliklari va imkoniyatlari yoritib beriladi.

Zamonaviy qishloq xo‘jaligi innovatsiyalar bilan boyib, hosildorlikni oshirish va resurslardan samarali foydalanishga qaratilgan. Aqlli dehqonchilik (Smart Farming) — axborot texnologiyalari, sensorlar, sun’iy intellekt va boshqa ilg‘or yechimlar orqali dehqonchilik jarayonlarini optimallashtirishga asoslanadi. Ushbu maqolada dasturiy ta’minot va sensorlar yordamida hosildorlikni oshirish usullari tahlil qilinadi.

Hozirgi kunda sanoat sohasida energiya samaradorligini oshirish dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Ushbu muammoni hal etishda zamonaviy texnologiyalar, xususan, Internet of Things (IoT) texnologiyalari muhim rol o‘ynaydi. IoT sanoat jarayonlarida nafaqat resurslardan samarali foydalanishni ta'minlash, balki xarajatlarni kamaytirish va ishlab chiqarish sifatini oshirish imkonini beradi. Quyida IoT texnologiyalari yordamida energiya samaradorligini oshirish usullari va bu boradagi yutuqlar tahlil qilinadi.

Raqamli egizak (Digital Twin) texnologiyalari sanoat va energetika sohalarida keng qo‘llanilmoqda. Bu texnologiya haqiqiy ob'ektlar yoki tizimlarning raqamli nusxalarini yaratish orqali, ularning ishlashini simulyatsiya qilish, monitoring qilish, tahlil qilish va optimallashtirish imkonini beradi.Bu maqola sanoat va energetika sohalarida raqamli egizak texnologiyalarining imkoniyatlarini kengaytiradi va ularning kelajakdagi rivojlanish tendensiyalarini ko‘rsatadi.

Maqolada qo'shma ta'lim muhitida hissiy sezuvchanligi yuqori bolalar uchun sensor moslashuvning roli va ahamiyati ko'rib chiqiladi. Sensor sezuvchanlik xususiyatlari va hujjat o'quv jarayoniga ta'siri tahlil qiladi. Innovatsion texnologiyalar, interfaol kuchlar, maxsus o'quv muhitlari va natijadorlikka ta'sir ko'rsatish. Tadqiqot manbasiga asoslangan sensor moslashuvni ta'lim jarayonida samarali qo'llash bo'yicha amaliy tavsiyalar olinadi.

В данной статье представлена ​​информация о докладной записке Бакаева и П. Королева, народному комиссариату просвещения УзССР о состоянии дело с всеобучем и ликбезом в районах Булунгур и Паярык.

Bu maqolada Turkiston jadidlari va jadidchilik harakatining asoschisi Mahmudxo‘ja Behbudiyning hayoti va faoliyati to‘ģrisida so‘z boradi.Jumladan,uning millat taraqqiyotida tutgan o‘rni haqida fikr yuritiladi.

Mazkur maqola O‘zbekiston hududida rangtasvir san’ati tarixining kelib chiqishi va shakillanishi jarayonlarini yoritadi. O‘zbekistonning boy madaniy merosi, uning geografik va tarixiy o‘ziga xosliklari rangtasvir san’atining rivojlanishida muhim rol o‘ynagan. Maqolada qadimiy davrlar, xususan, amaliy san’at va diniy tasvirlar orqali rangtasvirning shakllanishi tahlil qilinadi. O‘zbekiston hududida yirik madaniy markazlar, shuningdek, turli xalqlar va ularning tasviriy san’ati o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirlar rangtasvir san’atining o‘ziga xos uslublarini yaratgan. Maqola O‘zbekiston rangtasvir san’ati tarixining eng muhim bosqichlarini ko‘rib chiqib, bu sohaning zamonaviy san’atdagi o‘rniga ham e’tibor qaratadi.

Ushbu maqolada milliy qadriyatlarning mazmun-mohiyati, ularning jamiyat hayotidagi o‘rni va ahamiyati haqida fikr yuritiladi. Xususan, tarjima jarayonida milliy qadriyatlarni asliga xos tarzda yetkazish masalalari tahlil qilinadi. Mualliflar milliy madaniyat, an’ana va urf-odatlarga oid tushunchalarni boshqa tillarga tarjima qilishda duch kelinadigan lingvokulturologik muammolarni ko‘rsatib beradi hamda ularni hal etish yo‘llarini taklif qiladi. Maqola tilshunoslik, tarjimashunoslik va madaniyatshunoslik sohasi mutaxassislari uchun foydalidir.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi huzuridagi fatvo markazi faoliyatini o‘rganish va mustaqillik yillarida O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo bo‘limi faoliyati va rivojlanish tendensiyalari Fatvo markazi tomonidan chiqarilayotgan oila masalasiga doir fatvolar har bir oilalarni tinchligiga kata hissa qo‘shmoqda. Oila har bir jamiyat va davlatning ajralmas qismi hisoblanadi.Oila mustahkam, tinch, halol va pok bo‘lsa, jamiyat ham osoyishta, mustahkam, farovon bo‘ladi.Islom dinimizda hossatan muqaddas Qur’oni Karim va hadisi nabaviylarda ham uning muqaddas ekanligi ta’kidlangan. Shu sababdan uning tinch va osoyishta ekanligi avvalo kelajak avlod farzandlarimizning istiqbollari uchun muhim hisoblanadi.

O‘zbekistonning ekologik holati so‘nggi o‘n yilliklarda jiddiy o‘zgarishlarga yuz tutdi. Mamlakatda ijtimoiy va iqtisodiy o‘sish jarayonlari ekologik muammolar bilan chambarchas bog‘liq. Xususan, Orol dengizining qurishi, iqlim o‘zgarishlari va suv resurslarining noto‘g‘ri taqsimlanishi O‘zbekistonning ekologik holatiga kuchli ta'sir ko‘rsatmoqda. Ushbu ekologik muammolar faqat tabiatga zarar yetkazib qolmay, balki jamiyatning ijtimoiy-siyosiy tizimiga ham salbiy ta'sir ko‘rsatmoqda. Mamlakatda qishloq xo‘jaligi, xususan, paxta va g‘alla yetishtirish kabi resurs talab qiladigan tarmoqlar ekologik resurslarni haddan tashqari iste'mol qilishga olib kelmoqda, bu esa iqtisodiy barqarorlikni ta'minlashda katta qiyinchiliklarga sabab bo‘lmoqda.

Ushbu ilmiy ishda ingliz va o‘zbek tillaridagi do‘stlik va dushmanlik konseptini ifodalovchi maqollar tahlil qilinib, ularning zamonaviy nutqda qo‘llanish chastotasi o‘rganildi. Maqollar xalq donishmandligining o‘ziga xos ifodasi bo‘lib, ularning qo‘llanish tezligi jamiyatning madaniy va kommunikativ ehtiyojlarini aks ettiradi. Tadqiqot davomida ingliz va o‘zbek tillaridagi maqollar matnlar korpusi asosida tahlil qilinib, bu tushunchalarning zamonaviy til muhitida qanday aks etayotgani aniqlangan. 

Ushbu maqolada tasviriy san’atning asosiy turlari va ularning badiiy ifoda vositalari yoritiladi. Rasm, haykaltaroshlik, grafik san’at va boshqa shakllar orqali inson tafakkuri va his-tuyg‘ulari qanday san’at asarlarida namoyon bo‘lishi tahlil qilinadi. Har bir san’at turi o‘ziga xos texnikalar, ifoda uslublari va estetik yondashuvlarga ega bo‘lib, ular ijodkorlik, madaniyat va tarix bilan chambarchas bog‘liq. Maqolada shuningdek, har bir san’at turining amaliy va nazariy ahamiyati, ta’limdagi o‘rni va zamonaviy san’atdagi tutgan o‘rni haqida ham fikr yuritiladi. Tasviriy san’atning turlari o‘zaro farqli bo‘lsa-da, ularning umumiy maqsadi — inson ichki olami va tashqi dunyoni estetik idrok orqali ifodalashdan iboratdir.