No. 10 (2025) Current approaches and new research in modern sciences

Qandli diabet — bu organizmda glyukoza (qand) almashinuvi buzilishi bilan bog‘liq surunkali kasallik bo‘lib, qonda qand miqdorining me'yordan yuqori bo‘lishi bilan xarakterlanadi. Bu holat organizmning insulinni yetarlicha ishlab chiqarmasligi yoki insulinga to‘g‘ri javob bera olmasligi natijasida yuzaga keladi.

Ushbu maqolada Python dasturlash tilining matematik ifodalarni yaratish, tahlil qilish va tushunishda qanday vosita sifatida xizmat qilishi atroflicha yoritiladi. Xususan, Python tilidagi math modulining imkoniyatlari orqali matematik funksiyalarni – ildiz, logarifm, trigonometrik va kombinatorik amallarni – dasturiy shaklda bajarish imkoniyatlari ko‘rib chiqiladi. Maqolada matematika va dasturlash o‘rtasidagi tabiiy bog‘liqlik yoritilib, o‘quvchilarda algoritmik tafakkurni shakllantirish va ularni matematikani chuqurroq tushunishga yo‘naltirish usullari tahlil qilinadi. Misollar orqali nazariy ifodalarni Python kodi orqali amaliy shaklga keltirish namoyish etiladi.

In the article, the theoretical and methodological foundations of strengthening the sense of national heroism of the Uzbek people in the moral education of young people, the historical and philosophical aspects of strengthening the sense of national heroism of the Uzbek people in the moral education of young people, the priority tasks of strengthening the sense of national heroism in the moral education of young people in the future studied. Also, the concept of moral education and its content are analyzed.

This article discusses the theoretical foundations, methodological directions and practical significance of the differential approach in organizing English lessons in higher education institutions. The differential approach serves to effectively organize the educational process, taking into account the individual abilities, level of knowledge and psychological characteristics of students. The author presents proposals and recommendations on the use of modern pedagogical technologies and differential methods in teaching English, and analyzes the role of this approach in the development of communicative competence.

Mazkur maqolada XX asr boshlari jadidchilik harakati vakillaridan biri — Xamza Hakimzoda Niyoziyning o‘zbek tilshunosligidagi o‘rni va ilmiy merosining o‘rganilishi tarixiy va lingvistik nuqtai nazardan tahlil qilinadi. U kishi tomonidan yozilgan asarlar, tilga bo‘lgan munosabat va ularning zamonaviy tilshunoslikdagi talqinlari yoritiladi.

Mazkur tezisda rivojlangan davlatlarning xodimlarni attestatsiyadan o’tkazish tartibi va talablari borasidagi tajribasi  O’zbekistondagi mavjud tartib bilan solishtirilgan holda o’rganilgan. 

Vatanimiz Mustaqillikka erishgandan so‘ng har jabhada ijobiy o‘zgarishlar, yuksalishlar sari borayotganimiz quvonarli holdir. Milliy qadriyatlarimizni tiklash, o‘zligimizni anglash, ota-bobolarimiz qolidirgan boy merosni qadriga etish va ulardan o‘z hayotimizda, faoliyatimizda unumli foydalanish, ularning ruhi har doim bizga madadkor ekanligini dildan his qilib turish bugungi biz erishgan va erishayotgan yutuqlarimizning garovi ekanligini qayd etib o‘tishimiz joiz bo‘lmasa kerak.

Til – fikrning libosi, madaniyat bulogʻi va jamiyatlar sivilizatsiyasining manbaidir. Har bir til oʻziga xos tizimga ega boʻlib, bu tizim fonetik, morfologik, sintaktik va semantik sathlarni oʻz ichiga oladi. Arab tili ham bundan mustasno emas. Tilshunoslar tilni elementlar majmuasidan iborat tizim deb bilishadi, bunda har bir unsur umumiy tizim doirasida oʻziga xos vazifani bajaradi. Ushbu sathlar orasida semantika, ya’ni ma’no darajasi, boshqa barcha sathlarni birlashtirib, umumiy ma’noni hosil qiluvchi asosiy ip vazifasini oʻtaydi. Tovushlar soʻzning tuzilishini, soʻzlar esa oʻzaro sintaktik aloqaga kirishib, jumlalarni tashkil etadi va bu jumlalar voqelik kontekstida muayyan ma’noni ifodalaydi.

Hadisshunoslik ilmi tarixida “G‘aribu-l-hadis” (غريب الحديث) yo‘nalishi alohida o‘rin egallaydi. Leksik-semantik jihatdan “g‘arib” so‘zi “maxfiy”, “olis” va “kognitiv jihatdan qiyin anglashiladigan” ma’nolarni ifodalaydi. Terminologiyada esa, Ibn as-Saloh ta’riflaganidek, bu – “hadis matnlarida kam qo‘llanilishi sababli ma’nosi tushunish uchun murakkab bo‘lgan g‘arib, notanish so‘zlar”dir.

Мелатонин, гормон эпифиза, играет важную роль в регуляции циркадных ритмов, включая сон и метаболические процессы. У пациентов с сахарным диабетом 2 типа (СД2), особенно в репродуктивном возрасте, нарушения сна и гликемического контроля часто наблюдаются одновременно. Цель данной работы — проанализировать современные данные о влиянии мелатонина на сон и углеводный обмен у пациентов данной категории. Представлены механизмы действия мелатонина, его связь с чувствительностью к инсулину, секрецией инсулина, а также влияние на биоритмы. Приведены результаты клинических исследований, подтверждающие положительное влияние мелатонина на качество сна и уровень гликемии. Обсуждается перспективность включения мелатонина в комплексную терапию СД2 у пациентов репродуктивного возраста.

Ushbu maqolada o‘zbek xalqining qadimiy bag‘rikenglik an’anasi, uning tarixiy ildizlari va bugungi ijtimoiy hayotdagi o‘rni tahlil qilinadi. O‘zbek jamiyati asrlar davomida turli din va madaniyat vakillarini o‘z bag‘riga sig‘dirib, o‘zaro hamjihatlik, diniy totuvlik va ijtimoiy barqarorlik muhitini yaratgan. Maqolada zardushtiylik, islom va boshqa diniy-falsafiy oqimlarning bag‘rikenglik tamoyillariga qo‘shgan hissasi yoritiladi. Shuningdek, bugungi kunda millatlararo totuvlik va diniy erkinlikni ta’minlashda bu qadriyatlarning nechog‘li dolzarb ekani ko‘rsatib beriladi. Milliy va umuminsoniy qadriyatlar uyg‘unligi, ma’naviy merosning tiklanishi, konstitutsiyaviy asoslarda barqaror jamiyat qurish yo‘lidagi sa’y-harakatlar alohida tahlil qilinadi.

В данной статье рассматриваются вопросы эффективного использования инструментов цифрового маркетинга при экспорте отечественной промышленной продукции на внешние рынки. В условиях обострения глобальной конкуренции все больше возрастает роль технологий цифрового маркетинга в повышении экспортного потенциала и формировании новой клиентской базы для узбекских промышленных предприятий. В статье рассматриваются практические пути расширения экспортной деятельности посредством социальных сетей, поисковой оптимизации (SEO), платформ электронной коммерции, email-маркетинга, QR-кодов и аналитических инструментов. На основе опыта ряда промышленных предприятий Кашкадарьинской области разработаны рекомендации по цифровизации экспортного маркетинга. Также анализируются вопросы оценки эффективности цифровых платформ в экспортно-ориентированных стратегиях и выявления перспективных направлений.

This paper investigates how contemporary naming practices not only reflect personal choices and aesthetic preferences but also embody deeper socio-cultural, historical, and national values. As naming is both a linguistic and a cultural act, it serves as a tool for identity construction, cultural memory preservation, and value transmission. In many regions, particularly in post-Soviet and Central Asian societies such as Uzbekistan, the tension between tradition and modernity manifests vividly in naming trends. By examining linguistic roots, semantic motivations, generational shifts, and societal influences, this study highlights how national identity remains preserved even within evolving global contexts.

This article analyzes contractual disputes arising in the automobile logistics sector in Uzbekistan and examines the growing role of mediation in resolving such conflicts. Based on the Law on Mediation (2018), recent amendments to the Civil Code, and judicial practice, the legal and institutional foundations of mediation are assessed. The article also draws comparative insights from the United States and the European Union to offer practical recommendations for the development of this field in Uzbekistan.

In this article, we discuss the methods of translating the suffix –ing into Uzbek and examine some of the challenges that arise during the translation process. We also analyze the similarities and differences found in English texts containing the –ing form when translated into Uzbek.

У большинства людей наблюдаются различные стоматологические проблемы, включая аномалии прикуса, деформации челюстно-лицевой области и дисфункции височно-нижнечелюстного сустава, которые могут быть следствием как вторичной адентии, так и врожденных нарушений. Последствия этих заболеваний можно эффективно устранить с помощью междисциплинарного подхода к лечению, который включает специалистов разных направлений: стоматологов-ортопедов, хирургов, терапевтов, гигиенистов, гнатологов, ортодонтов, а также, в некоторых случаях, неврологов и психологов.

Oral mucosal diseases are prevalent among patients with chronic kidney disease (CKD) and are often complicated by oxidative stress and immune dysregulation. This study evaluates the clinical outcomes of integrating low-level laser blood irradiation (LLLI) with conventional antiseptic therapy in the management of oral inflammatory conditions in CKD patients. The prospective controlled trial included 100 CKD patients with chronic inflammatory oral lesions, divided into a control group receiving standard antiseptic therapy and a main group additionally treated with LLLI and immunomodulatory antiseptics. Clinical assessments, along with biochemical and immunological parameters, were used to evaluate treatment efficacy. The results demonstrated superior outcomes in the LLLI group, including improved epithelial healing, reduced recurrence, and enhanced biochemical markers, supporting the integration of LLLI into standard care protocols.

Мамлакатлар ташқи иқтисодий сиёсатларининг очиқлик даражаси ошиб, ижтимоий ҳаётнинг барча соҳаларида давлатларнинг ўзаро бир-бирига қарамлиги кучайиб бориши шароитида ҳар бир ривожланиш сари юз тутган мамлакат учун экспорт ва импорт салоҳиятини ошириш жаҳон хўжалигига интеграциялашувнинг асосий омилларидан бирига айланади. Саноат жиҳатдан тараққий этган мамлакатлар тажрибасининг кўрсатишича, экспорт салоҳиятини оширишда, энг аввало, юқори қўшилган қийматга эга бўлган тайёр маҳсулотлар ишлаб чиқарувчи корхоналарни модернизациялаш ва қайта қуроллантиришга қаратилган техника ва технологиялар импортига нисбатан қўлланиладиган божхона тўловлари ва улар бўйича имтиёзлар тизимини яратиш лозим. Бу экспортнинг товар ва географик таркибини диверсификациялаш орқали ташқи савдо субъектларининг жаҳон қўшилган қиймат занжирига интеграциялашув даражасининг ошишига имкон яратади.

Quyosh nuri va boshqa elektromagnit nurlarning o‘simliklarga ta’siri biologik jarayonlarning asosiy omillaridan biridir. Ushbu maqolada nurlarning o‘simliklar o‘sishi, rivojlanishi va fotosintez jarayoniga ta’siri tahlil qilinadi. Fotosintez jarayonida quyosh nuri asosiy energiya manbai bo‘lib, xlorofill pigmenti orqali qizil va ko‘k spektrdagi nurlarni yutadi. Shuningdek, nurning to‘lqin uzunligiga qarab o‘simlikka turli xil ta’sir ko‘rsatishi ko‘rib chiqilgan. Masalan, ko‘k nurlar o‘simlikning barg va ildiz o‘sishiga yordam bersa, qizil nurlar gullash va meva hosil qilishni rag‘batlantiradi.Fotoperiodizm, ya’ni kunduz uzunligining o‘simlik rivojlanishiga ta’siri, qisqa va uzun kunli o‘simliklar misolida tahlil qilinadi. Shuningdek, sun’iy yorug‘lik manbalari, masalan, LED chiroqlarning o‘simlik rivojlanishidagi ahamiyati o‘rganilgan. Tadqiqotda nurning yetishmasligi yoki ortiqcha bo‘lishi natijasida o‘simliklarda yuzaga keladigan salbiy oqibatlar, shuningdek, ekologik omillar va nurning o‘zaro bog‘liqligi haqida ham ma’lumotlar keltirilgan.Maqola o‘simliklarni parvarishlash va hosildorlikni oshirish uchun yorug‘lik spektri va intensivligini boshqarish bo‘yicha amaliy tavsiyalarni o‘z ichiga oladi. Ushbu ish o‘simlik fiziologiyasi, ekologiyasi va qishloq xo‘jaligi sohalarida foydalanish uchun ilmiy ahamiyatga ega.

Ushbu maqola imkoniyati cheklangan bolalarni inklyuziv ta’lim tizimiga muvaffaqiyatli integratsiya qilishda maktabgacha ta’lim muassasalari rahbariyati va pedagogik xodimlarning vazifa va mas’uliyatlarini koʻrib chiqadi. Tadqiqotda inklyuziv ta’limning nazariy asoslari, amaliy amalga oshirish bosqichlari, rahbariyatning strategik roli va pedagoglarning kasbiy kompetensiyalari tahlil qilingan.

Бугунги кунга келиб гиёҳвандлик моддаларининг савдоси, наркобизнес дунё тараққиёти ва барқарорлигига путур етказувчи жиддий муаммога айланди. Унинг ноқонуний тарқалишидан келиб тушаётган фойда террорчилик, одам савдоси каби ўта оғир жиноят турларини қўллаб-қувватлаш йўлида сарфланяпти.

Solar energy is increasingly recognized as a cornerstone of sustainable development. This article explores the key economic and environmental advantages of solar energy, highlighting how its adoption leads to cost savings, job creation, and environmental preservation. By examining real-world examples and current data, the article underscores the long-term value of transitioning toward solar-based systems.

This article studies the historical development of Uzbek and Karakalpak literary relations. The theoretical foundations of literary relations between the literatures of blood-related peoples are analyzed.

This article analyzes the opportunities and advantages of designing modern tourism facilities in the areas of Uzbekistan rich in historical and ancient architecture, using generative design technologies. Generative design tools can serve to create new tourism infrastructure while preserving the historical environment, optimizing resources, and ensuring environmental sustainability. The study develops recommendations on the main stages of the generative design process, available software capabilities, and practical applications.

Ushbu maqolada tibbiyot xodimlari oilalariga ko‘rsatiladigan psixologik xizmatlarning ahamiyati, asosiy yo‘nalishlari va bu sohada duch kelinadigan muammolar tahlil qilinadi. Tibbiyot xodimlarining yuqori stress va emotsional bosim ostida ishlashi ularning oilalarida ham psixologik qiyinchiliklarga sabab bo‘lishi mumkinligi ko‘rsatib o‘tiladi. Shuningdek, oilaviy maslahatlar, stressni boshqarish treninglari va emotsional qo‘llab-quvvatlash guruhlari kabi psixologik xizmatlarning samaradorligi ta’kidlanadi. Maqolada tibbiyot xodimlari oilalariga ko‘rsatiladigan psixologik yordam tizimini rivojlantirish va takomillashtirish uchun tavsiyalar keltirilgan. Bu xizmatlar tibbiyot xodimlarining ruhiy salomatligini qo‘llab-quvvatlash va ularning ish faoliyatini yaxshilashda muhim ahamiyatga ega ekanligi ta’kidlanadi.