120
СОПРОТИВЛЕНИЯ
БАРАБАННОГО
АППАРАТА
МОКРОЙ
ПЫЛЕОЧИСТКИ. Universum: технические науки, (10-4 (103)), 46-52.
6. Мадаминова, Г. И. (2022). Исследования по определению контактных
поверхностей пыли. Universum: технические науки, (5-7 (98)), 63-67.
7. Karimov, I., Tojiyev, R., Madaminova, G., Ibroximov, Q., & Xamdamov, O.
T. (2021). WET METHOD DUST REMOVER BLACK DRUM DEVICE.
BARQARORLIK VA YETAKCHI TADQIQOTLAR ONLAYN ILMIY JURNALI,
1(5), 57-63.
8. Abduraxmon, S., Gulmiraxon, M., Ismoiljon, X., Bekzod, A., &
Muhammadbobur, X. (2022). CALCULATION OF THE ROTATION SPEED OF
THE CLINKER CRUSHING MILL.
Conferencea
, 12-19.
RAQAMLI MARKETING TUSHUNCHASI, MAQSADLARI VA
AHAMIYATI
i.f.n. Ko‘chimov Abdujamil Hamraqulovich
O‘zbekiston Milliy universitetining Jizzax filiali
Suyunov Abbos Ilyos o‘g‘li
O‘zbekiston Milliy universitetining Jizzax filiali talabasi
Annotatsiya
: Ushbu maqolada raqamli marketing tushunchasi ochib berilib,
uning maqsadlari hamda bugungi kundagi dolzarb ahamiyati borasida so‘z yuritilgan.
Bundan tashqari maqola orqali ijtimoiy tarmoq strategiyasining bosqichlari bilan
tanishishingiz mumkin.
Kalit so‘zlar
: Raqamli marketing, ijtimoiy tarmoq, reklama, maqsadli
auditoriya, veb-sayt, ilova, internet, kontent, brend.
Raqamli marketing - bu kompaniyalar o‘z mijozlariga murojaat qilish va ular
bilan muloqot qilish usulidir. Bu asosan internet va boshqa raqamli kanallar, masalan,
ijtimoiy tarmoqlar orqali amalga oshiriladi. Raqamli marketingning maqsadi veb-
saytingiz yoki ilovangizga imkon qadar ko‘proq odamlarni jalb qilish va brendingiz,
mahsulotingiz yoki xizmatingiz haqida xabardorlikni oshirishdir. So‘nggi bir necha yil
ichida an’anaviy marketingdan raqamli marketingga sezilarli siljish yuz berdi.
An’anaviy marketing gazetalar, jurnallar yoki televideniya reklamalari kabilarni o‘z
ichiga oladi va u bugungi kunda ham muhim va keng qo‘llanilmoqda. Raqamli
marketing, boshqa tomondan, hozirda marketingning ustun shakli bo‘lib, uni to‘g‘ri
yo‘lga qo‘yish mahsulotingiz muvaffaqiyati uchun muhimdir.
Raqamli marketingning ajoyib jihatlaridan biri shundaki, siz qanchalik yaxshi
ishlayotganingizni osongina ko‘rishingiz va ishlashingizni o‘lchashingiz mumkin.
An’anaviy marketing bilan buni qilish biroz qiyinroq bo‘lishi mumkin. Masalan,
raqamli marketing kompaniyalari yordamida siz kontentingizni ko‘rayotgan odamlar
sonini, ular kimligini va ular siz bilan qanday munosabatda bo‘layotganini ko‘rishingiz
mumkin. Raqamli marketingning boshqa ko‘plab afzalliklari bor. Birinchidan, raqamli
121
marketing tashkilotlarga real vaqt rejimida o‘z mijozlari bilan muloqot qilish imkonini
beradi. Misol uchun, Facebookda biror narsa joylashtirgan kompaniya yoqtirishlar va
fikrlar sonini hisoblash orqali o‘z mijozlari ular bilan qanchalik yaxshi munosabatda
bo‘lganligini deyarli darhol ko‘rishi mumkin. Raqamli marketing shuningdek, elektron
pochta, ijtimoiy media va veb-saytlar kabi bir nechta onlayn kanallar orqali global
miqyosdagi odamlar bilan bog‘lanish imkonini beradi.
An’anaviy marketing bilan solishtirganda, siz faqat mahalliy gazetalar, radio
kanallar orqali cheklangan hududdagi odamlar bilan bog‘lanishingiz mumkin.
Masalan, raqamli marketing bilan siz haqiqatan ham global bo‘lishingiz mumkin.
Korxonalar raqamli marketingdan o‘z brendlarini, obro‘sini va mijozlari bilan
yaqinroq munosabatlarni o‘rnatishga imkon beruvchi platformalar yaratish uchun
foydalanishi mumkin. Kontent internet orqali joylashtirilganligi sababli, bu sizning
xabarlaringizni maqsadli auditoriyangiz foydalanadigan har qanday qurilmalarda,
masalan, noutbuklar, planshetlar yoki mobil telefonlarda ko‘rish mumkinligini
anglatadi. Raqamli marketingning yana bir katta afzalligi shundaki, u odatda an’anaviy
marketingga qaraganda arzonroq. Va nihoyat, raqamli marketing kompaniyalarga
kattaligi yoki marketing byudjetiga qaramay, internet orqali teng sharoitda
raqobatlashishga imkon beradi.
Raqamli marketing kampaniyalari uchun kontent yaratishda yodda tutishingiz
kerak bo‘lgan beshta maqsad:
Birinchi maqsad - kerakli vaqtda kerakli odamlarga to‘g‘ri xabarni
yuborishingizni ta’minlash. Bunga misol qilib, istalgan ijtimoiy tarmoq veb-saytiga,
masalan, Facebookga kirganingizda, sizga ko‘rsatilayotgan reklamalar avval ko‘rib
chiqqan mahsulot yoki xizmatlar ekanligini ko‘rasiz. Buning sababi shundaki,
kompaniyalar sizga yoqadigan va yoqtirmagan narsalaringiz asosida ma’lumot
to‘plashni boshlaydilar va sizga maxsus reklamalarni yo‘naltira boshlaydilar.
Raqamli marketingning ikkinchi maqsadi auditoriyangizni jalb qilishdir.
Brendlar ko‘pincha odamlarni o‘z mahsulotlari haqida gapirishga jalb qilish uchun
onlayn kampaniyalardan foydalanadilar. Ijtimoiy media kompaniyalar uchun o‘z
brendini o‘zgartirishning ajoyib usuli hisoblanadi. Yakuniy maqsad oddiy, investitsiya
daromadini oshirish. Bu sizning marketing kampaniyangiz orqali dastlab investitsiya
qilgan pulingizning foizi sifatida topgan pulingizni oshirishni anglatadi. Misol uchun,
Innocent Smoothies Twitterdan o‘zlarining Bolt From the Blue smoothie targ‘iboti
uchun muvaffaqiyatli va qiziqarli kompaniyani boshlash uchun foydalangan. Ular
o‘zlarining ichimliklarini ko‘k rangda sotgan bo‘lsalarda, ular bu aslida yashil
ekanligini va bu muxlislarning ijtimoiy tarmoqlarda munosabat bildirishiga sabab
bo‘lishini oldindan bilishgan. Ular odamlarning sharhlariga kulgili javob bilan javob
berib, kompaniyada yanada ko‘proq e’tiborni jalb qilishdi. Bu mohirlik bilan o‘ylangan
kampaniya natijasida brend uchun minglab layk va retvitlar bo‘ldi.
Raqamli marketingning uchinchi maqsadi foydalanuvchilaringizni harakatga
undashdir. Bu biror narsa sotib oluvchi mijoz bo‘lishi shart emas. Bu mijozni
shunchaki sizning brendingiz bilan shug‘ullanishga undashi mumkin. Keyin siz o‘z
brendingizning auditoriyangiz bilan munosabatlarini mustahkamlash uchun
foydalanuvchi tomonidan yaratilgan kontentni baham ko‘rishingiz mumkin. Apple
bundan o‘zining “Shot on iPhone” kompaniyasida muvaffaqiyatli foydalangan. Asosan
122
Instagram atrofida bo‘lgan ushbu kampaniya iPhone foydalanuvchilarini o‘zlarining
Apple qurilmalarida olgan fotosuratlari va videolarini baham ko‘rishga undadi.
Professional hay’at tomonidan baholangan g‘oliblar butun dunyo bo‘ylab reklama
taxtalarida namoyish etildi. Kompaniya katta qiziqish uyg‘otdi, shu kungacha
#ShotOniPhone xeshtegi yordamida 15 milliondan ortiq postlar ulashilgan.
To‘rtinchi maqsad oddiy, investitsiya daromadini oshirish. Bu sizning marketing
kampaniyangiz orqali dastlab investitsiya qilgan pulingizning foizi sifatida topgan
pulingizni oshirishni anglatadi.
Quyida sizga ijtimoiy tarmoq strategiyasining bir qancha bosqichlarini keltirib
o‘tamiz:
-
Ijtimoiy media marketing maqsadlaringizni aniqlang. Birinchi qadam sifatida
siz o‘z maqsadlaringiz va g‘oyalaringizni belgilashingiz zarur. Maqsadlar imkon qadar
aniq, o‘lchanadigan, erishish mumkin bo‘lgan, dolzarb va vaqtga asoslangan bo‘lishi
kerak.
-
Auditoriyangizni o‘rganing. Maqsadli auditoriyangizni va ular qanday
kontent va platformalar bilan eng ko‘p rezonanslashayotganini tushunish juda
muhimdir. Yoshi, joylashuvi va qiziqishlari kabi omillarni o‘rganish sizga ijtimoiy
tarmoqlarda ular bilan shug‘ullanish va muloqot qilishda yordam beradi.
-
To‘g‘ri platformalarni tanlang. Maqsadli auditoriyangiz qaysi ijtimoiy media
platformalarini tez-tez ishlatishini tahlil qiling va ularda qimmatli kontentni
joylashtirishga ustuvor ahamiyat bering.
-
Siz joylashtiradigan kontent turlari haqida o‘ylab ko‘ring. Siz o‘zingizning
maqsadli auditoriyangizni o‘ziga jalb qiladigan qiziqarli va tegishli tarkibni yaratishni
xohlaysiz. Bu ularga ijtimoiy media kanallaringizning yanada qiziqarli tajribasini
taqdim etadi. Qaysi kontent turlari turli kanallarda va mijozlarning turli
demografiyalarida yaxshiroq ishlashini ko‘rib chiqing. Masalan, tasvirlar va videolar
Instagram va yosh tomoshabinlar uchun eng yaxshisidir, matn va havolalar esa
LinkedIn va Facebook kabi ilovalarda eng yaxshi ishlaydi.
-
Ishlashni o‘lchash va nazorat qilish. Ijtimoiy media kompaniyalaringizdan
to‘plagan ma’lumotlarni doimiy ravishda tahlil qilib boring. Shunda kelajakdagi
strategiya va maqsadlaringizni optimallashtirishingiz mumkin.
Bugungi kunda raqamli marketingning samaradorligiga hech kim shubha
qilmaydi, ammo hamma kompaniyalar ham undan o'z ishlarida foydalanishni
boshlagani yo'q. Korxonalarga yangi narsalarni o'rganishdan, ilg'or texnika va usullarni
joriy etishdan qo'rqmaydigan odamlar kerak. Raqamli marketing bo'yicha mutaxassis
doimiy ravishda brendni tahlil qilishi, baholashi, prognozlashi va vaziyatga mos
keladigan reklama texnologiyasini tanlashi kompaniya rivojiga katta hissa qo’shadi.
Ayniqsa, bugungi bozor iqtisodiyotida raqobatchilar orasida yo’q bo’lib ketmasdan,
mavqeyini saqlab qolish va brendni rivojlantirish uchun raqamli axborot vositalaridan
shu qatorda raqamli marketingdan foydalanish zamon talabi hisoblandi.
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:
1. Boltayeva Moxichexra Jamshid qizi, & Suyunov Abbos Ilyos o‘g‘li. (2022).
RAQAMLI IQTISODIYOT: VUJUDGA KELISHI, SAMARADORLIGI, IJOBIY
VA SALBIY JIHATLARI.
International Journal of Contemporary Scientific and
123
Technical
Research
,
1
(1),
75–79.
Retrieved
from
https://journal.jbnuu.uz/index.php/ijcstr/article/view/20
2. Суюнов, А. (2023). Jizzax viloyatida kichik biznes subyektlari tomonidan
ishlab
chiqarilgan
mahsulotlar
hajmi
tahlili.
Современные
тенденции
инновационного развития науки и образования в глобальном мире
,
1
(1), 255–262.
https://doi.org/10.47689/STARS.university-pp255-262
3. Mohichexra Boltayeva, & Abbos Suyunov. (2022). MAMLAKAT
IQTISODIYOTIDA TURIZMNI RIVOJLANTIRISHNING IJTIMOIY-IQTISODIY
AHAMIYATI.
QO‘QON
UNIVERSITETI
XABARNOMASI
,
5
(5),
44–46.
https://doi.org/10.54613/ku.v5i5.214
4. Sindorov Lutfulla, Suyunov Abbos, & Suyundukov A’zimjon. (2022).
ANALYSIS OF THE CONCEPT, ESSENCE AND SCIENTIFIC TRENDS OF THE
DIGITAL ECONOMY.
Journal of Academic Research and Trends in Educational
Sciences
,
1
(12),
384–388.
Retrieved
from
http://ijournal.uz/index.php/jartes/article/view/425
5. Sindorov Lutfulla, Suyunov Abbos, & Suyundukov A’zimjon. (2022). THE
DEVELOPMENT TENDENCIES OF LABOR RELATIONS IN SMALL BUSINESS
AND PRIVATE ENTREPRENEURSHIP.
Journal of Academic Research and Trends
in
Educational
Sciences
,
1
(12),
378–383.
Retrieved
from
http://www.ijournal.uz/index.php/jartes/article/view/424
6. Суюнов, А., & Болтаева, М. (2023). O‘zbekistonning mustaqillikdan keyingi
davrda ijtimoiy-iqtisodiy islohotlardagi tajribalari.
Новый Узбекистан: успешный
международный опыт внедрения международных стандартов финансовой
отчетности
,
1
(5), 426–430.
https://doi.org/10.47689/STARS.university-5-pp426-
УЗБЕКИСТАН НА ПУТИ РАЗВИТИЯ МЕЖДУНАРОДНОГО ТОРГОВО-
ЭКОНОМИЧЕСКОГО СОТРУДНИЧЕСТВА В УСЛОВИЯХ
ЦИФРОВИЗАЦИИ ЭКОНОМИКИ
к.н.э., доц. Цой Марина Петровна
Джизакский филиал Национального университета Узбекистана
Зайниева Сурайе, Азимова Париза, Ражапов Шохижахон
cтуденты Джизакский филиал Национального университета Узбекистана
Аннотация.
Статья раскрывает вопросы международных экономических
отношений Республики Узбекистан, политику Узбекистана по развитию
международного
торгово-экономического
сотрудничества,
а
также,
экономические отношения Узбекистана и стран СНГ. Рассматриваются
перспективы развития в долгосрочном периоде.
Ключевые слова:
конкуренция, среда, международные экономические
отношения, экономические реформы, структура, торгово-экономического
сотрудничества.
