Асосий тиш касалликларининг юқори тарқалиши ривожланишнинг патогенетик механизмларини ҳисобга олган ҳолда оптимал воситаларни, олдини олиш ва даволаш усулларини топиш зарурлигини тақозо етади. Тишларнинг патологияси ва тананинг умумий касалликлари билан шиллиқ қавати ўртасида яқин алоқа мавжуд бўлиб, улар орасида овқат ҳазм қилиш ва қон айланиш тизимлари, нафас олиш ва қон органлари, эндокрин ва репродуктив тизимлар касалликлари алоҳида ўрин тутади, бу патогенезнинг асосий алоқаларининг умумийлиги билан боғлиқ. Турли патоген микроорганизмлардан келиб чиқадиган яллиғланиш ва деструктив пародонт касалликлар тўқима ва органларда реакцияларни келтириб чиқариши аниқланди. Бироқ, оғиз бўшлиғининг ҳолати ички органларнинг турли касалликлари билан ҳам ўзгаради. Гастроэнтеролог ва стоматологларнинг биргаликдаги тиббий фаолияти бўйича тавсиялар берилган. Шундай қилиб, стоматолог ҳар бир муайян ҳолатда пародонт касалликларни даволаш стратегияси ва тактикасини ишлаб чиқишда зарур бўлган соматик патологиянинг мавжудлиги ва оғирлигини, ушбу касалликларни компенсацияси ҳақида маълумотга эга бўлиши керак
Коронавирус касаллиги оғир ўткир респиратор синдром COVID-19 2019 йилда пандемия даражасида бутун дуне бўйлаб тез тарқалди. Иммун тизими ва нафас олиш физиологиясидаги ўзгаришлар туфайли ҳомиладор аёллар оғир вирусли пневмонияга мойил бўлиб, бир қатор акушерлик асоратлари, хусусан фетоплацентар етишмовчиликка олиб келиши мумкин. Шу муносабат билан тадқиқотнинг мақсади коронавирус COVID-19 билан касалланган ҳомиладор аёлларда йўлдошнинг патологик ўзгаришларини ўрганишдан иборат бўлди.
Адабиётлар таҳлили шуни кўрсатдики, термопластик материаллардан тайёрланган протезлар бошқа материаллардан, шу жумладан акрилдан тайёрланган протезларга нисбатан жуда кўп афзалликларга эга. Улардан фойдаланиш тишларнинг қисман ёки тўлиқ йўқлиги бўлган беморларни юқори сифатли ортопедик даволашнинг асосий элементидир.
Трщмалар инженериясининг жадал ривожланиши ва остеопластик магериаллар тижорат ассортиментининг кенгайиб бораётганлигига карамай, хозирги вактда дунёда суяк тукималари нуксонларини даволашнинг ягона умумэътироф этилган “олтин стандарти” мавжуд эмас. Скаффолдни танлаш Тукималар реконструкциясининг якуний муваффакдяти билан боглик; булган асосий элементларидан бири булиб хисобланади. Ушбу шарх скаффолд турлари, уларга куйилган талаблар, тайёрлаш технологиялари ва уларни куллаш имкониятларига багишланган.
Республикамиз худудида хануз давом этаётган коронавирусли инфекцияси бўйича пандемия, бир қатор юқумли касалликлар орасида мазкур муаммо бўйича хам кенг кўламда илмий изланишлар олиб боришнинг ахамиятини белгилайди. Илмий ишимизнинг мақсади коронавирусли инфекциянинг клиник-эпидемиологик хусусиятларини ўрганишдир. Белгиланган мақсадга эришиш учун 44 нафар коронавирусли инфекция ташхиси тасдиқланган 35 ёшдан 65 ёшгача бўлган беморлар кузатувимизда бўлишди. Касалликнинг ўзига хос клиник ва эпидемиологик хусусиятларининг тахлили касалликни юқиш йўлида маиший-мулоқат йўли ва клиник кечишида ўрта-оғир шакллари устунлак қилгани аниқланди.
Мақолада мамлакатимиз шароитида ғўза экинларида аниқланган замбуруғли нихол касалликлари ва уларга қарши биологик кураш чоралари муҳокама қилинади. Тақдиқотлар натижасида, ғўзада илдиз чиришининг асосий қўзғатувчиларига микроскопик замбуруғлардан Rhizoctonia solani, Thielariopsis basicola, Fuzarium spp, Pythium spp. лар киради.
Тадқиқот маълумотлардан келиб чиқадики, ниҳол касалликлари келтирадиган зарари бўйича, охирги 3 йил учун ўртача олинганда, ҳамма касалликлардан энг юқори нобуд бўлган пахта ҳосилининг 22,6 фоизи нихол касалликлари туфайли содир бўлган. Кейинги ўринларда вертициллёз сўлиш 19,23 %, Кўсак чириши эса 19,1 % ни ҳамда энг кам фузариоз сўлиш 7.48% ни ташкил этган.
Олинган маълумотлар асосида ғўзада илдиз чириши касалликларининг ривожланишига – тупроқ ва ҳавонинг ҳароратини паст бўлиши, уруғликни тавсия этилганидан чуқурроқ экилиши, қатқалоқ, ортиқча намлик, тупроқнинг яхши юмшатилмаганлиги, патоген замбуруғлар билан зарарланганлиги, сабаб бўлади деган хулосага келинган.
Тадкикот объекти: бруцеллезнинг уткир, нимуткир, иккиламчи-сурункали ва бирламчи-сурункали шакллари билан огриган 128 нафар бемор.
Тадкикот максади: бруцеллез утказган хамда ототоксик дорилар билан даволанган беморларда эшитув ва мувозанат анализаторларида холатини замонавий комплекс текшириш анжомлари ва услублари хамда импедансометрияни сузллаш оркали эрта ташхислаш ва даволаш.
Тадкикот услублари: умумклиник текширув; махсус текширувлар: ЛОР-аъзоларни куздан кечириш, акуметрия, тонал бусагавий аудиометрия, нутк аудиометрияси, импедансометрия, ултратовушга нисбатан эшитиш сезгирлигини Б.М.Сагалович услуби буйича аниклаш, вестибулометрия, электронистагмография, реоэнцефалография.
Олинган иатижалар ва уларнинг янгилиги: бруцеллез инфекцияли беморларда илк бор эшитиш ва мувозанат аъзосини замонавий комплекс текширувдан утказиш асосида эшитишнинг турли хил бузилишлари аникланди: бруцеллезнинг оеткир ва нимуткир шаклларида эшитишнинг товуш утказувчанликка оид бузилиши устунлик килса, сурункали шаклида — аралаш хамда асосан нейросенсор турдаги бузилишлар салмоги юкори булади. Эшитув аъзосининг зарарланиш даражаси ва хусусиятини аниклаш учун импедансометрия услубидан фойдаланилди.
Комплекс консерватив даво режасига гемодинамикага таъсир этувчи препаратлар; иммунстимуляторлар; тукимада модда алмашинувига таъсир этувчи препаратлар; ички кулокдаги микроциркуляцияни яхшиловчи воситалар, антигипоксантлар; урта кулокдаги чандикли битишмали жараёнларни бартараф этувчи фермент препаратлари киритилди.
Тадкикотнинг амалий ахамияти: амалий тиббиётга эшитиш бузилишларининг турли шаклларини ташхислашнинг малакали услуби таклиф этилди. Эрта ташхислаш услублари кейинчалик асоратлар (гаранглик ва карлик) ривожланишидан мухофазаланиш максадида эшитув ва вестибуляр анализаторларни комплекс текширувдан эртарок утказиш зарурлигини таъкидлаш имконини беради.
Жорий этилиш даражаси: олинган натижалар II ТошДавТИ ЛОР-булими хамда УзЭМЮКИТИ юкумли касалликлар клиник шифохонаси фаолиятига жорий килинган.
ёселланиш сохаси: оториноларингология, юкумли касалликлари.