СРАВНИТЕЛЬНАЯ ОЦЕНКА НОВЫХ ОСТЕОПЛАСТИЧЕСКИХ СЫРЬЕВ ПО РЕЗУЛЬТАТАМ ИССЛЕДОВАНИЯ ОСТРОГО ЯДА

ВАК
elibrary
inLibrary
Google Scholar
doi
 
Выпуск:
CC BY f
8-10
57
3
Поделиться
Акбаров, А., Зиядуллаева, Н., Рахманов, А., & Ахмедов, М. (2021). СРАВНИТЕЛЬНАЯ ОЦЕНКА НОВЫХ ОСТЕОПЛАСТИЧЕСКИХ СЫРЬЕВ ПО РЕЗУЛЬТАТАМ ИССЛЕДОВАНИЯ ОСТРОГО ЯДА. Стоматология, (2(83), 8–10. https://doi.org/10.34920/2091-5845-2021-36
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Сравнительная оценка степени вредного воздействия на экспериментальных животных нового остеопластического материала 47,5В и отечественного биоактивного стекла BG-1D и оценка его безопасности для использования в качестве остеопластический материал. Материал и методы: проведено три серии экспериментов и определены летальные дозы при внутрибрюшинном и внутрижелудочном пути введения препарата лабораторным животным. Результаты :Ы)5047,5Всоставила4274,51:4770,58 мг/кг при внутрижелудочном и 2358,31:2895,65 мг/кг при внутрибрюшинном введении крысам. У животных, получавших биоактивное стекло BG-1D, этот показатель незначительно изменялся, составив соответственно 3439,04:3810,53 и 1732,77:2730,93 мг/кг. Выводы: данные материалы можно отнести к практически нетоксическим веществам (по результатам внутрибрюшинного ведения суспензии веществ крысам и мышам) и к малотоксичным веществам (по результатам внутрижелудочного введения суспензии веществ крысам).

Похожие статьи


background image

8

ГИГИЕНА, ЭПИДЕМИОЛОГИЯ, ОРГАНИЗАЦИЯ И 

ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНЫЙ РАЗДЕЛ  

  

Травма, дегенератив патология ва ўсмани олиб 

ташлаш натижасида келиб чиқадиган катта ва ўрта 

нуқсонларни суяк билан тиклаш ҳали ҳам бизнинг 

давримизнинг асосий клиник вазифаларидан бири 

ҳисобланади.  Шу  сабабли,  сўнгги  йилларда  суяк 

пайвандига  бўлган  талаб  сезиларли  даражада 

ошди.

Ҳозиргача 

суяк 

пайвандлашда 

ишлаб 

чиқаришда ишлатиладиган барча мавжуд синтетик 

материаллар  орасида  (масалан,  полимерлар, 

керамика  ва  композитлар)  биоактив  шиша 

(БС),  шубҳасиз,  биологик  мослик  ва  механик 

хусусиятлар жиҳатидан кўпроқ афзалликларга эга. 

Улар, шунингдек, уч ўлчовли (3D) скаффолд – суяк 

тўқимаси  муҳандислиги  маҳсулотларини  ишлаб 

чиқариш учун асос сифатида мақбул бўлиб чиқди. 

Барча  талабларга  жавоб  берадиган  скаффолд 

асоси сифатида фойдаланиш учун янги биоактив 

материалларни яратиш тўқима муҳандислигининг 

долзарб вазифасидир.

Тадқиқот мақсади

47.5В  янги  силикат  шишасининг  клиникадан 

олдинги токсикологик тадқиқотларининг мақсади 

унинг  экспериментал  ҳайвонлар  организмига 

зарарли  таъсирининг  моҳияти  ва  зўравонлигини 

аниқлаш, уни мамлакатимизда ишлаб чиқарилган 

BG-1D  биоактив  шиша  билан  таққослаш  ва 

ундан  кейинги  остеопластик  материал  сифатида 

фойдаланиш хавфсизлигини баҳолашдир. 

Материал ва усуллар

Тадқиқот объекти силикат шиша (47.5 SiO

2

-10 

Na

2

O-10  K

2

O-10  MgO-20  CaO-2.5  P

2

O

5

  моль/%), 

дастлаб  Verne  ва  бошқа  муаллифлар  томонидан 

Торино  Политехника  институти  (Италия)да 

ишлаб чиқилган. Ўткир заҳарликни ўрганиш учун 

дастлабки  оғирлиги  160-188  г  бўлган  72  жинсий 

етук эркак каламуш ва 20-23 г бошланғич оғирлиги 

бўлган 30 жинсий етук эркак сичқон ишлатилган. 

Ҳайвонлар карантин остида ва виварийда 14 кун 

давомида иқлимлаштирилди. Барча ҳайвонлар бир 

хил шароитда ва оддий парҳезда сақланган. Ўткир 

заҳарликни  баҳолаш  учун  3  қатор  эксперимент 

ўтказилди. 

Экспериментал 

гуруҳларлардаги 

ҳайвонларга  47,5  В  остеопластик  материал  (оқ 

майда  кристалли  кукун,  ҳидсиз,  сувда  ўртача 

даражада  эрийдиган),  сувли  суспензия  шаклида 

юборилди:

1) 

4000 мг, 4100, 4250, 4500, 4750 ва 5000 мг/кг 

дозаларда каламушларга бир карра ошқозон ичра 

https://doi.org/10.34920/2091-5845-2021-36

УДК: 615.038

ЯНГИ ОСТЕОПЛАСТИК ХОМАШЁЛАРНИ ЎТКИР ЗАХАРЛИГИНИ ЎРГАНИШ 

НАТИЖАЛАРИ АСОСИДА ҚИЁСИЙ БАҲОЛАШ

 

 

Акбаров А.Н., Зиядуллаева Н.С., Рахманов А.Х., Ахмедов М.Р.

Тошкент давлат стоматология институти 

юбориш:  ex  tempore  тайёрланган  1%  картофель 

крахмалли  эритмаси  асосида  суспензияни  (1  г 

картофель  крахмал  кукуни  100  мл  дистилланган 

сувда эритилиб юборилган) махсус металл найча 

ёрдамида per os юборилди.

2) 

1500, 2000, 2250, 2500, 2750 ва 3000 мг/кг 

дозаларда  каламушларга  модданинг  суспензияни 

битта интраперитонеал инъекция йўли билан.

3) 

0,1,  0,2,  0,3,  0,4,  0,5/20  г  дозаларда 

сичқонлар  ичига  модданинг  суспензиясини  бир 

карра  интраперитонеал  инъекция  йўли  билан. 

Суспензияни  тайёрлаш  учун  1  г  остеопластик 

материал 9 мл физиологик эритмада эритилди ва 

37°С ҳароратда термостатда 1 кунга қўйилди. 24 

соат ўтгач, бу суспензия фильтрдан ўтказилди ва 

ажратилган  эритма  интраперитонеал  равишда 

жинсий этук эркак сичқонларга юборилди.

Ҳар  бир  тажриба  сериясида  ҳайвонлар  тана 

вазнини мезон сифатида тасодифий олти гуруҳга 

бўлинган. Ҳар бир тажриба гуруҳи, ўз навбатида, 

6 та ҳайвондан иборат эди.

Лаборатория  ҳайвонларининг  умумий  аҳволи 

биринчи  кун  давомида  соатига,  тажрибанинг 

кейинги  даврида  (13  кун)  кунига  бир  марта 

кузатилди.  Материалнинг  ўртача  ўлдирадиган 

дозаси  (ЛД

50

)  Statplus  дастури  ёрдамида  пробит 

таҳлил  қилиш  йўли  билан  ҳисоблаб  чиқилган 

(2009).

Тадқиқотлар  «Дори-дармонларни  клиникадан 

олдинги 

тадқиқотлар 

ўтказиш 

бўйича 

кўрсатмаларга»  тўлиқ  мувофиқ  равишда  амалга 

оширилди.  Биринчи  қисм  «(2012).  Ҳайвонлар 

устида  экспериментлар  экспериментал  ва 

бошқа  илмий  мақсадларда  фойдаланиладиган 

умуртқали ҳайвонларни ҳимоя қилиш тўғрисидаги 

Европа  конвенцияси  томонидан  қабул  қилинган 

қоидаларга  мувофиқ  амалга  оширилди  (European 

Convention for the Protection of Vertebrate Animals 

Used for Experimental and other Scientific Purposes 

(ETS 123, Strasbourg, 1986).

Тадқиқотнинг олинган натижалари Biostat 2009 

дастурий  таъминот  тўплами  ёрдамида  статистик 

қайта ишланди.

Натижалар

47,5В  биофаол  шишанинг  заҳарлигини 

ўрганиш эритмани ошқозон ичра киритиш орқали 

36  жинсий  eтук  эркак  каламушларда  ўтказилди. 

Экспериментал  ҳайвонларни  кузатиш  14  кун 

давомида ўтказилди.


background image

9

47.5В  остеопластик  материалларнинг  ўткир 

заҳарлигини  ўрганиш  жараёнида  биз  тажриба 

гуруҳлари хайвонларининг бир қатор физиологик 

параметрларида  баъзи  ўзгаришларни  аниқладик. 

Қўлланиладиган  препаратнинг  дозасига  қараб, 

каламушлар  ва  сичқонларнинг  ҳаракатланиш 

фаоллигининг  пасайиши,  озиқ-овқат  ва  сув 

истеъмолининг  камайиши,  нафас  олишнинг 

кўпайиши  ва  терлашнинг  кўпайиши  ҳар  хил 

даражада  қайд  этилган.  Препаратни  максимал 

дозаларда олган ҳайвонларда МНС зулми, тактил, 

оғриқ,  товуш  ва  ёруғлик  стимуляторларига 

жавобнинг  бир  оз  пасайиши  ва  тана  вазнининг 

пасайиши аломатлари кузатилди. Каламушларнинг 

ўлим вақти қилинган остеопластик моддаларнинг 

дозасига  бевосита  мутаносиб  эди.  Биринчи 

бўлиб ўлганлар, модданинг максимал миқдорини 

олган  ҳайвонлар  эди.  Максимал  дозада  47.5В 

препаратини  олган  биринчи  ҳайвонларнинг 

ўлими 6-куни кузатилди ва моддани олган охирги 

ҳайвонлар  тажрибанинг  10-кунида  вафот  этди. 

Қолган ҳайвонлар қониқарли ҳолатда эди.

BG-1D  олган  экспериментал  ҳайвонлар 

гуруҳларида  модданинг  максимал  дозаларини 

олган  ҳайвонлар  BG-1D  киритилгандан  кейинги 

2-куннинг  охирига  келиб  биринчи  бўлиб  нобуд 

бўлишди  ва  ҳайвонларнинг  охирги  ўлими 

экспериментнинг 8-кунида содир бўлди.

4100  мг/кг  концентрацияли  эритма  олган  6  та 

ҳайвонлар гуруҳида – 1таси вафот этди, 250 мг/кг 

– 3 таси, 4500 мг/кг - 4, 4750 мг/кг - шунингдек, 4 

таси ва 5000 мг/кг концентрациясида эритма олган 

ҳайвонлар  гуруҳида  барча  6  таси  вафот  этди  (1-

расм).

1

-

расм. 47,5В препаратнинг суспензиясини интрагастрал юбориш натижалари. 

Кам  миқдордаги  модда  эритмаси  (4000

-

4250 

мг/кг) 

билан 

юборилган 

ҳайвонларнинг 

экспериментал гуруҳларида каламушларнинг хатти

-

ҳаракатлари экспериментнинг бошидагига нисбатан 

ўзгармади. 

47.5В 

моддасининг 

яримлетал 

дозасини 

ҳисоблашда  47,5В  LD

50

  4522.92  (4274.51:4770.58) 

мг/кг  ни  ташкил  этди,  бу  эса  ушбу  моддани  паст 

токсик  моддалар  гурухига  ажратиш  имконини 

берди.  BG

-

1D  моддаси  шу  каби  тажрибалар 

қаторида 

яримлетал 

дозасини 

ҳисоблаш 

натижаларига кўра паст токсик моддаларга тегишли 

бўлиб,  у 3625.03 (3439.04:3810.53) мг/кг ни ташкил 

этди. 

Экспериментларнинг  иккинчи  cериясида  47,5В 

биоактив  шишанинг  токсиклигини  ўрганиш  учун 

2

-

расм. 47,5В препаратнинг суспензиясини интраперитонгеал юбориш натижалари. 

ҳайвонлар  BG

-

1D  киритилгандан  кейин  5

-

куннинг 

охирига  келиб  нобуд  бўлди  ва  тажриба 

ҳайвонларнинг  сўнгги  ўлими  10

-

куни  кузатилди. 

Ушбу  кетма

-

кет тажрибаларда, 47.5В материалнинг 

ярим  ўлим  дозасини  ҳисоблашда  LD

50

  2626.98 

(2358.31:2895.65) мг/кг, BG

-

1D материалининг LD

50

 

эса 2231.85 (1732.77:2730.93) мг/кг ни ташкил этди. 

Экспериментларнинг  учинчи  серияси  давомида 

интраперитонеал  усулда  47.5В  ва  BG

-

1D 

суспензияни  36  жинсий  етук  эркак  каламушга 

интраперитонеал  усули  билан  киритиш  оркали 

ўтказилди. 

47.5В 

хомашёсини 

максимал 

дозада 

интраперитонеал  инъекция  оркали  ўтказилгандан 

сўнг 

биринчи 

ҳайвонларнинг 

ўлими 

экспериментнинг 

3

-

чи 

кунида, 

охирги 

ҳайвонларнинг эса 

 8

-

чи кунида кузатилди. 

2000  ва  2250  мг/кг  концентрациясида 

суспензияни  қабул  қилган  гуруҳларида 

  1  тадан 

хайвон  нобуд  бўлди,  2500  мг/кг 

  2  таси  нобуд 

бўлди,  2750  мг/кг 

  4  ва  3000  мг/кг 

концентрациясида  суспензияни  қабул  қилган 

гуруҳида барча 6 таси вафот этди (2

-

расм). 

2

-

расм. 47,5В препаратнинг суспензиясини интраперитонгеал юбориш натижалари. 

ҳайвонлар  BG

-

1D  киритилгандан  кейин  5

-

куннинг 

охирига  келиб  нобуд  бўлди  ва  тажриба 

ҳайвонларнинг  сўнгги  ўлими  10

-

куни  кузатилди. 

Ушбу  кетма

-

кет тажрибаларда, 47.5В материалнинг 

ярим  ўлим  дозасини  ҳисоблашда  LD

50

  2626.98 

(2358.31:2895.65) мг/кг, BG

-

1D материалининг LD

50

 

эса 2231.85 (1732.77:2730.93) мг/кг ни ташкил этди. 

Экспериментларнинг  учинчи  серияси  давомида 

интраперитонеал  усулда  47.5В  ва  BG

-

1D 

олган  экспериментал  ҳайвонлар  гуруҳларида 

биринчи  ҳайвонлар  BG-1D  киритилгандан 

кейин  5-куннинг  охирига  келиб  нобуд  бўлди  ва 

тажриба  ҳайвонларнинг  сўнгги  ўлими  10-куни 

кузатилди.  Ушбу  кетма-кет  тажрибаларда,  47.5В 

материалнинг  ярим  ўлим  дозасини  ҳисоблашда 

LD

50

  2626.98  (2358.31:2895.65)  мг/кг,  BG-1D 

материалининг LD

50

 эса 2231.85 (1732.77:2730.93) 

мг/кг ни ташкил этди.


background image

10

ГИГИЕНА, ЭПИДЕМИОЛОГИЯ, ОРГАНИЗАЦИЯ И 

ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНЫЙ РАЗДЕЛ  

  

Экспериментларнинг 

учинчи 

серияси 

давомида  интраперитонеал  усулда  47.5В  ва  BG-

1D  материаллари  суспензиясини  жинсий  етук 

30  эркак  сичқонга  юборилганда,  6  та  ҳайвондан 

иборат бўлган 5 та гуруҳда биттаси ҳам ўлмади.

Хулоса

Биз 

томонидан 

ўрганилаятган 

47.5В 

остеопластик 

хомашёнинг 

ва 

у 

билан 

таққосланилаётган  BG-1D  хомашёнинг  ярим 

ўлдирадиган дозаларини ҳисоблаш натижаларида 

сезиларли  фарқларни  аниқланмади.  Шундай 

қилиб,  захарлик  даражаси  бўйича  моддаларнинг 

таснифига  кўра,  улар  кам  токсик  моддаларга 

(каламушларга моддалар суспензиясини ошкозон 

ичра  юбориш  натижаларига  кўра)  ва  деярли 

токсик  бўлмаган  моддаларга  (каламушларга 

ва 

сичқонларга 

моддалар 

суспензиясини 

интраперитонеал  юбориш  натижалари  кўра) 

тегишли.

Адабиётлар

1. 

Агзамходжаева 

Х.Т., 

Мирзаахмедов 

Ш.Я., Ташмухамедов М.С.. Исследования острой 

токсичности препарата Бакагин на лабораторных 

мышах // Ўзбекистон фарм. хабарномаси. – 2018. 

– №4. – С. 84-87.

2. 

Базиков  И.А.,  Бейер  Э.В.,  Лукинова В.В., 

Мальцев  А.Н..  Сравнительная  оценка  острой 

токсичности  доксорубицина  и  его  ниосомальной 

формы // Мед. вестн. Сев. Кавказа. – 2015. – Т. 10, 

№3. – С. 403-406.

3. 

Миронов А.Н. Руководство по проведению 

доклинических  исследований  лекарственных 

средств. – Ч. 1. – М., 2012. – 944 с.

4. 

Хабилов Н.Л., Зиядуллаева Н.С., Хабилов 

Д.Н.,  Буронов  Б.Т.  Сравнительный  анализ 

биоматериалов, предначенных для остеозамещения 

// J. Med. Innovations. – 2021. – №1. – Р. 72-77.

5. 

Tulyaganov D.U., Akbarov A., Ziyadullaeva 

N.  еt  al.  Injectable  bioactive  glass-based  pastes  for 

potential use in bone tissue repair // Biomed. Glas. – 

2020. – №6. – Р. 23-33.

Цель:

 сравнительная оценка степени вредного 

воздействия  на  экспериментальных  животных 

нового  остеопластического  материала  47,5В 

и  отечественного  биоактивного  стекла  BG-1D 

и  оценка  его  безопасности  для  использования 

в 

качестве 

остеопластический 

материал. 

Материал  и  методы:

  проведено  три  серии 

экспериментов и определены летальные дозы при 

внутрибрюшинном  и  внутрижелудочном  пути 

введения  препарата  лабораторным  животным. 

Результаты:

 LD50 47,5В составила 4274,51:4770,58 

мг/кг  при  внутрижелудочном  и  2358,31:2895,65 

мг/кг  при  внутрибрюшинном  введении  крысам. 

У  животных,  получавших  биоактивное  стекло 

BG-1D, этот показатель незначительно изменялся, 

составив  соответственно  3439,04:3810,53  и 

1732,77:2730,93 мг/кг. 

Выводы:

 данные материалы 

можно  отнести  к  практически  нетоксическим 

веществам  (по  результатам  внутрибрюшинного 

ведения  суспензии  веществ  крысам  и  мышам) 

и  к  малотоксичным  веществам  (по  результатам 

внутрижелудочного  введения  суспензии  веществ 

крысам).

Ключевые 

слова:

 

остеопластический 

материал, полулетальная доза, острая токсичность.

Objective:

 Comparative assessment of the degree 

of harmful effects on experimental animals of the new 

osteoplastic  material  47.5B  and  domestic  bioactive 

glass BG-1D and assessment of its safety for use as 

an  osteoplastic  material. 

Material  and  methods:

 

Three  series  of  experiments  were  carried  out  and 

lethal  doses  were  determined  for  the  intraperitoneal 

and  intragastric  routes  of  administration  of  the 

drug  to  laboratory  animals. 

Results:

  LD50  47.5B 

was  4274.51:4770.58  mg/kg  when  administered 

intragastrically  and  2358.31:2895.65  mg/kg  when 

administered  intraperitoneally  to  rats.  In  animals 

that  received  bioactive  glass  BG-1D,  this  indicator 

changed slightly, amounting to 3439.04:3810.53 and 

1732.77:2730.93  mg/kg,  respectively. 

Conclusions:

 

These  materials  can  be  attributed  to  practically 

non-toxic  substances  (according  to  the  results  of 

intraperitoneal  administration  of  a  suspension 

of  substances  to  rats  and  mice)  and  to  low-toxic 

substances  (according  to  the  results  of  intragastric 

administration of a suspension of substances to rats).

Key  words:

  osteoplastic  material,  median  lethal 

dose, acute toxicity.

Maqsad:

  yangi  osteoplastik  material  47.5B  va 

mahalliy  bioaktiv  shisha  BG-1D  eksperimental 

hayvonlarga  zararli  ta’sir  darajasini  taqqoslash  va 

osteoplastik material sifatida foydalanish xavfsizligini 

baholash. 

Material  va  usullar:

  uch  qator 

eksperimentlar o’tkazildi va laboratoriya hayvonlariga 

preparatning intraperitoneal va oshqozon ichi yo’llari 

uchun o’ldiradigan dozalari aniqlandi. 

Natijalar:

 LD50 

47.5B intragastral yuborilganda 4274.51:4770.58 mg/

kg, kalamushlarga qorin bo’shlig’i bilan yuborilganda 

2358.31:2895.65  mg/kg.  BG-1D  bioaktiv  shishasini 

olgan  hayvonlarda  bu  ko’rsatkich  biroz  o’zgarib, 

mos  ravishda  3439.04:3810.53  va  1732.77:2730.93 

mg/kg  ni  tashkil  etdi. 

Xulosa:

  ushbu  materiallar 

deyarli toksik bo’lmagan moddalarga (kalamushlarga 

va  sichqonlarga  intraperitoneal  suspenziyani 

intraperitoneal  yuborish  natijalariga  ko’ra)  va  kam 

toksik moddalarga (moddalar suspenziyasini oshqozon 

ichi ichiga kiritish natijalariga ko’ra) tegishli bo’lishi 

mumkin. kalamushlarga).

Калит  сўзлар:

 

остеопластик 

хомашё, 

яримлетал доза, ўткир заҳарлик.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов