Ota- onalar uchun har qanday yoshdagi bola himoyasiz ko’rinadi, shuning uchun kattalar ularni
barcha qiyinchiliklardan himoya qilishni xohlashadi. Afsuski, inson qudratli emas va ba’zi kasalliklar
bolalarning hayoti juda ham xavfli. Ba’zi patologiyalar tez o’tib ketib, keyingi hayotga ta’sir
qilmasa, boshqalari esa bolaning keyingi hayotiga sezilarli darajada o`z ta`sirini ko`rsatadi. Bunday
patologiyalarning bolaning tanasiga ta’sirini kamaytirish uchun siz kasallikni erta bosqichlarda
aniqlab, darhol davolanishni boshlashingiz kerak. Mana shunday kasalliklar sirasiga oftalmologik
kasalliklarni kiritmasdan ilojimiz yo`q. Agar bolada erta davrdan ko’rish muammolari bo’lsa, bu
kelajakda bolaning rivojlanishining kechikishiga olib kelishi mumkin. Oftalmologik kasalliklarni
asosiy qismini: ko`z jarohatlari, g`ilaylik , katarakta, glaukoma, retinopatiyalar, miopiyalar , qovoq
kasaliklari va boshqalar tashlik qiladi. Oftalmologik amaliyotda kasalliklarning 20% dan ortig`i
shikastlanishga bog’liq bo`lib, jarohatlar orbitaga va ko’z olmasiga zarar yetkazadi. Ko’z jarohatidan
keyin 13% hollarda ko’zning subatrofiyasi rivojlansa, 25% - anoftalmga olib kelishi mumkin. Bolalar
travmatizmining xususiyatlariga keladigan bo`lsak, ko’ruv a`zosining shikastlanishi 10% bolalarda
ko’zning turli patologiyalariga olib kelsa, 30-60 % holatlarda bir yoki ikki tomonlama ko’rlikka
olib kelishi mumkin. Bolalarda eng muhim jarohat omillari : pichoqlar, o’qlar, tosh-tayoqlar, xokkey
tayoqchalari, nayzalar, mixlar, simlar va boshqalardir. Bunday kasaliklar sirasiga glaukoma
kasaligi ham alohida e`tibor talab qiladi. Sababi shundaki : bolalarda glaukomaning tarqalishi
1:10000-1:12000 holatda uchraydi. Ko’z patologiyalari tarkibida uning o’ziga xos ulushi 0,1% ga
yetadi. Glaukoma kasalliklarining 75% dan ko’pi ikki tomonlama. Shu bilan birga, glaukoma bo’lgan
bolalar, ko’r va ko’r bo’lmagan maktab o’quvchilari orasida 5dan 15% gacha. Bolalardagi ko’rlik
tarkibida ushbu patologiyaning ulushi 2 dan 15% gacha o’zgarib turadi. Rossiya Federatsiyasida
bolalar ko’zi ojizligi tarkibida tug’ma glaukoma 10,1%, ni tashkil etadi.
Олдинги камера бурчаги хусусиятларига боғлиқ ҳолда очиқ бурчакли глаукомани медикаментоз даволашнинг оптимал усулини танлаш. Бирламчи очик бурчакли глаукома мавжуд беморларда ўтказилган гониоскопия маълумотларидан келиб чиққан ҳолда, касалликнинг бошланғич боскичида дори воситалари билан монотерапия ёки улар комбинацияси кўринишида дарҳол даволаш усулини белгилаш ва унинг оқибатини башоратлаш керак. Агар олдинги камера бурчаги (окб) очик ёки кучсиз пигмент ацияланган ёки пигментацияланмаган бўлса, қорачиқ илдизи суботрофияси кўзга ташланса, унда траватан билан даволаш кўпрок самаралидир. Агарда окб очиқ бўлса ва эндо- ва экзопигментация намоён бўлган ҳолда эса, дуотрав кўпрок самарали таъсир этади. Окб “тумшуқсимон” кўринишда бўлса, икки препарат - фотил-форте ва траватан комбинацияси билан даволашнинг самараси юкори бўлади. Окб пигментацияси купли намоён бўлган ҳолатда қўшимча даволаш усули сифатида диождли лтп даволаш усули самаралироқ бўлади.
Агар олдинги камера бурчаги (ОКБ) очиқ ёки кучсиз пигментацияланган ёки пигментацияланмаган бўлса, корачик илдизи суботрофияси кўзга ташланса, унда траватан билан даволаш кўпрок самаралидир. Агарда ОКБ очиқ бўлса ва эндо- ва экзопигментация намоён бўлган холда эса, дуотрав кўпроқ самарали таъсир этади. ОКБ “тумшуқсимон” кўринишда бўлса, икки препарат -фотил-форте ва траватан комбинацияси билан даволашнинг самараси юқори бўлади. ОКБ пигментацияси кучлинамоён бўлган ҳолатда қўшимча даволаш усули сифатида диождли ЛТП даволаш усули самаралирок бўлади.
Первичная открытоугольная глаукома (ПОУГ) и «сухая» форма возрастной макулярной дегенерации (ВМД) являются распространенными заболеваниями органа зрения, приводящими к снижению качества жизни пациентов в результате слепоты и слабовидения [1,5,10]. В настоящее время рассматривается большое количество факторов риска развития и прогрессирования ПОУГ и ВМД, многие из которых схожи: возраст, наследственная предрасположенность, курение, сердечно-сосудистая патология, нарушение питания. Однако уровень взаимного влияния ПОУГ и ВМД до конца не изучен, особенно при условии, что ПОУГ в ряде случаев прогрессирует, несмотря на стабилизацию внутриглазного давления (ВГД) [2-6]..
Глаукома – одно из самых значимых офтальмологических заболеваний, которое при позднем выявлении и отсутствии своевременного лечения, корректируемого в зависимости от состояния больного, приводит к слепоте. Особую ценность в организации мониторинга имеет персонифицированный учет в виде регистров для оптимизации оказания специализированной медицинской помощи, в том числе лицам, страдающим социально-значимыми заболеваниями, которым и является первичная глаукома. Целью данного исследования является совершенствование организации медицинской помощи при первичной глаукоме путем создания электронной программы по диспансеризации. Для повышения качества оказания медицинской помощи при первичной глаукоме, нами разработана электронная программа «Карта диспансеризации пациента с первичной глаукомой», которая предназначена для фиксации и анализа основных клинических и статистических показателей, мониторинга данного заболевания. По карте четко видна динамика процесса ведения пациента: когда поставлен диагноз, какое лечение проводилось, переход из стадии в стадию, в какие сроки он наблюдался, результаты исследований, когда он обращался в первичное звено здравоохранения, а когда в специализированное звено здравоохранения и т.д. Карта даёт возможность провести экспертную оценку сроков выявления заболевания, адекватности и своевременности лечебно-диагностического процесса и диспансеризации, компетентности врачей. Автоматизированная электронная программа «Карта диспансеризации пациента с первичной глаукомой» содержит в себе такой статистический инструмент, как интегрированный конструктор запросов для извлечения любой информации о пациентах, в котором пользователь может задать условия по любым полям базы данных в любом сочетании и получить результирующую таблицу с настраиваемыми для визуализации полями.
Zamonaviy oftalmologiyaning eng muhim tibbiy va ijtimoiy muammosi glaukomani erta tashxislash va davolashdir. Ushbu kasallikning diagnostikasi va davolashidagi ma'lum yutuqlarga qaramay, u butun dunyodagi odamlarda ko'rishning qaytarilmas yo'qolishining asosiy sabablaridan biri bo'lib qolmoqda. O'tgan asrning 70-yillarida dunyoda glaukoma bilan og'rigan bemorlarning umumiy soni taxminan 20 millionni tashkil etdi (Nesterov A.P., 2007). Ayni paytda ularning soni 105 millionga oshgan va JSST prognozlariga ko'ra, 2030 yilga borib. u ikki barobar bo'lishi mumkin (Kuroedov A.V., Gorodnichiy V.V., 2007). 2003 yilda Rossiyada 800 mingga yaqin glaukoma bilan kasallangan bemorlar ro'yxatga olingan (Kuroedov A.V., Gorodnichiy V.V., 2007). Glaukoma ko'r va birlamchi ko'rish qobiliyatining buzilishi strukturasida 1-o'rinni egalladi (Libman E.S., Chumaeva E.A., 2004; Son I.M., Kalininskaya A.A., Sergeeva E.S., Chernenko E. .G., 2009).
Глаукома-наиболее тяжелая форма офтальмопатологии, занимающая лидирующее место среди причин слепоты и слабовидения. Первичная ювенильная глаукома (ЮГ), до настоящего времени остается одной из социально значимых проблем офтальмологии. Ювенильная или юношеская глаукома среди других видов глауком встречается приблизительно в 3% случаев. Актуальность проблемы ее изучения обусловлена тем, что заболевание поражает людей молодого, наиболее творческого возраста, имеет генетическую предрасположенность, часто протекает бессимптомно, в связи с чем, поздно диагностируется. Учитывая все выше перечисленное, необходим поиск современных методов ранней диагностики ЮГ у детей.
Открытоугольпая глаукома (ОУГ) по-прежнему является одной из актуальных проблем в офтальмологии, что обусловлено ее широким распространением и лидирующим положением среди социально значимой патологии. В связи с этим, применение комплексных, патогенетических схем лечения ОУГ продолжает представлять практический интерес. Цель - оценка эффективности комплексного лечения больных ОУГ.
Глаукома протекает с развитием оптической нейропатии, проявляющейся характерными изменениями ретинальных волокон сетчатки и головки зрительного нерва и прогрессирующим ухудшением зрительных функций с возникновением типичных дефектов поля зрения [2-4]. В настоящее время нейропротективная терапия стала основополагающей в лечении этого тяжелого заболевания [1, 5].
Согласно проведенным исследованиям, в Узбекистане глаукома составляет 19% в структуре глазной заболеваемости и занимает 2-е место в структуре первичной инвалидности по зрению. Несмотря на достигнутые успехи в нормализации внутриглазного давления (ВГД) отмечается дальнейшая неуклонная тенденция к резкому увеличению роли глаукомы среди причин первичной инвалидности.
Глаукома протекает с развитием оптической нейропатии, проявляющейся характерными изменениями ретинальных волокон сетчатки головки зрительного нерва и прогрессирующим ухудшением зрительных функций с возникновением типичных дефектов поля зрения [2, 3, 4]. В настоящее время нейропротективная терапия стала основополагающей в лечении этого тяжелого заболевания [1,5].
Известно, что при наследственных формах заболевания часто наблюдается сочетание врожденной глаукомы с другими аномалиями глаза - аномалией Аксенфельда - Ригера, синдромом Франка - Каменецкого, аномалией Петерса, склерокорнеа (Bremond-Gignac D. 2007). Считается, что при глаукоме, сочетающейся с аномалиями глаза и синдромами, в отличие от гидрофтальма внутриглазное давление (ВГД) чаще повышается в более старшем возрасте, а именно во втором десятилетии жизни (юношеская глаукома), реже - после 5-6 лет и еще реже - в младенчестве (Катаргина Л.А., Хватова А.В., Коголева Л.В., и др.2010).
Туғма инфантил глаукомаси (ТИГ) бўлган болаларда шох парданинг марказий қалинлиги (ШПМҚ) кўрсаткичларини ҳисобга олган ҳолда кўз ичи босими (КИБ) тонометрияси кзрсаткичларини аниқлаш. Клиник тадқиқотлар Тошкент Педиатрия тиббиёт институти клиникасининг кўз бўлимида ўтказилди. ТИГ ли беморлар 3 ёшдан 10 ёшгача бўлган 14 нафар ўсмирларни (26 нафар кўз) текширувдан ўтказилди. Барча беморлар жарроҳлик ва консерватив даволанишдан олдин стандарт офталмологик текширувдан ўтказилди. Стандарт усуллардан ташқари кўз олмасининг олдинги орқа ўлчами (ООЎ) ўлчами аниқланди ва РИЧЕРТ (АҚШ) томонидан ишлаб чиқарилган автоматик контактсиз тонометрпачйметер ёрдамида ШПМҚ аниқланди. Олинган маълумотлар таҳлили шуни кўрсатдики, КИБ 39% ҳолларда субнормал ҳисобланиб, ШПМҚ га тузатиш киритилган сўнг офталмотонус 11% ҳолларда юқори бўлган. Бу гуруҳ (11% ҳолларда) болалар ТИГ нинг охирги терминал босқичида ва юқори босқичли миопия билан ва шох парданинг "юпқа" тузилиши билан боғлиқ. Офталмотонус кўрсаткичларини тўғри талқин қилиш глаукома жараёнини етарли даволаш ва мониторингини танлашда зарурдир. ТИГ ҳолатида ШПМҚ кўрсаткичи тонометрик босимнинг 5 г Маклаков бўйича талқин қилишда амалий аҳамиятга ега.
Тугма инфантил глаукомаси (ТИГ) булган болаларда шох парданинг марказий калинлиги (ППТМК) курсаткичларини х,исобга олган х,олда куз ичи босими (КИБ) тонометрияси кзрсаткичларини аниклаш. Клиник тадкикотлар Тошкент Педиатрия тиббиёт институти клиникасининг куз булимида утказилди. ТИГ ли беморлар 3 ёшдан 10 ёшгача булган 14 нафар усмиРлаРни (26 нафар куз) текширувдан утказилди. Барча беморлар жаррох,лик ва консерватив даволанишдан олдин стандарт офталмологик текширувдан утказилди. Стандарт усуллардан таищари куз олмасининг олдинги орка улчами (ООУ) улчами аникланди ва РИЧЕРТ (А1Щ1) томонидан ишлаб чикдрилган автоматик контактсиз тонометр- пачйметер ёрдамида ППТМК аникланди. Олинган маълумотлар тах,лили шуни курсатдики, КИБ 39% х,олларда субнормал х,исобланиб, ППТМК га тузатиш киритилган сунг офталмотонус 11% х,олларда юкори булган. Бу гурух, (11% хдлларда) болалар ТИГ нинг охирги терминал боскичида ва юкори боскичли миопия билан ва шох парданинг "юпка" тузилиши билан боглик. Офталмотонус курсаткичларини тугри талкин килиш глаукома жараёнини етарли даволаш ва мониторингини танлашда зарурдир. ТИГ х,олатида ППТМК курсаткичи тонометрик босимнинг 5 г Маклаков буйича талкин кил и шда амалий ахдмиятга era.
Эластотонометрия усулини қўллаган ҳолда бирламчи туғма глаукомали болаларда кўзнинг фиброз қо-
биқ биомеханик хусусиятларини аниқлаш учун кўзнинг клиник ва биомеханик курсаткичларини тахлилла-
ри ўрганилди. Тошкент педиатрия тиббиёт институти клиникасининг кўз бўлимида 57 та бирламчи туғма
глаукомали 8 кундан 7 ёшгача бўлган ва 11 нафар соғлом болаларда кўзнинг клиник, функционал ва био-
механик хусусиятларини ўрганиш натижалари тахлил қилинди. Тадқиқот клиник, функционал ва махсус
(кўзнинг фиброз қобиқ ригидлигини аниқлаш) текширув усулларини ўз ичига олади. Тадқиқот натижалари
шуни кўрсатдики, “эластоэгри чизиқнинг” кўтарилиши билан, шох парданинг эгилувчанлик кўрсаткичи, шох
парданинг шиши туфайли камаяди, кўзнинг энг юқори ва терминал босқичларида кўз ичи босими туфайли
кўзнинг фиброз қавати қаттиқлиги ва эгилувчанлигининг пасайишини акс эттиради.Шундай қилиб эластото-
нометрия усули туғма глаукома билан оғриган болаларда кўзнинг фиброз қавати механик хусусиятларинин
бахолаш учун объектив миқдорий диагностика мезонидир.