2015 yilda Birlashgan Millatlar Tashkilotiga a'zo davlatlar Barqaror rivojlanishning 17 ta maqsadini (BRM) qabul qildilar. Oliy taʼlim TRMning 4.3-vazifasining ustuvor yoʻnalishlaridan biri – “2030-yilga borib barcha ayollar va erkaklarning arzon va sifatli kasb-hunar va oliy taʼlim, jumladan, universitet taʼlimidan teng foydalanish imkoniyatini taʼminlash”. Ushbu maqsadga erishish uchun illyustrativ strategiyalardan biri oliy ta'limni xalqarolashtirishga ko'maklashishdir. Ostona deklaratsiyasida (2017), Markaziy Osiyo mamlakatlari Taʼlim vazirlari oliy taʼlimni xalqarolashtirish, shu jumladan barqaror va inklyuziv rivojlanish yoʻlida hamkorlikni mustahkamlashga intilishlarini yana bir bor tasdiqladilar 2. Koʻp taʼriflar mavjud boʻlishiga qaramay, oliy taʼlimning xalqarolashuvi tushuniladi. kabi: transchegaraviy harakatchanlik va ta'lim muassasalari, talabalar, olimlar, bilimlar, dasturlar va etkazib beruvchilar (tizimlar va provayderlar) o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik orqali oliy ta'limning makonini qasddan kengaytirish3.
Илмий мақолада олий таълим тизимида маркетингни ўрни, олий таълим рақобатбардошлигини оширишда маркетинг стратегияларини ишлаб чиқиш ва уларни амалга ошириш йўллари баён этилган. Олий таълим муассасаларининг рақобатбардошлигига таъсир кўрсатувчи омиллар илмий тадиқиқот манбаларини ўрганиш асосида таснифланган. Таълим муассасасининг рақобатбардошлик даражасини аниқлашнинг математик модели тавсия этилган. Тошкент давлат иқтисодиёт университети фаолияти ва рақобатбардошлик омиллари статистик таҳлил қилинган. Таҳлил натижаларига асосланган ҳолда олий таълим муассасаларининг рақобатбардошлигини таъминлаш имконини берадиган сифатни бошқаришнинг маркетинг модели тавсия этилган.
Мақолада олий таълим тизимининг миллий иқтисодиётда тутган ўрни очиб берилган. Бунда таълим тизими бўйича анъанавий ва янгича қарашлар қиёсий таҳлил этилган. Таълим сифатига таъсир этувчи омиллар мажмуи белгиланган. Ўзбекистонда олий таълим тизимининг қамров даражаси ва ундаги мавжуд номутаносибликлар аниқланган. Олий таълим тизимини такомиллаштириш билан боғлиқ илмий хулоса ва амалий тавсиялар берилган.
Мазкур мақола олий таълим тизимида маркетинг стратегиясини шакллантириш ва унинг амалга ошириш самарадорлигини баҳолашнинг назарий-услубий асосларига бағишланган. Жумладан, мақолада маркетинг стртагиясини шакллантиришнинг алгоритми, олий таълим тизимида маркетинг стратегиясини самарадорлигини баҳолаш усуллари, олий таълим муассасасининг маркетинг самарадорлигини мониторинг қилишнинг асосий кўрсаткичлари, маркетинг стратегиясини амалга ошириш методикаси кўрсатиб берилган. Шунингдек, олий таълим тизимида маркетинг стртегиясини амалга оширишнинг аҳамияти ёритиб берилган.
Ушбу мақолада муаллиф минтақада ўз ривожланиш тарихига эга бўлган Эрон давлатининг таълим тизими, унинг тарихий босқичлари ва ўзига хос жиҳатларини турли манбалар таҳлили асосида ёритиб беришга ҳаракат қилган. Муаллиф асосан хорижий манбалардан фойдаланган ҳолда Эроннинг таълим тизимида турли даврларда амалга оширилган ислоҳот ва модернизация ишларини ҳаққоний тарзда таҳлил қилишга ҳаракат қилди. Эрон давлати ҳаётида 1979 йилда содир бўлган инқилоб жуда муҳим ўрин эгаллайди. Шу сабабли мақолада таълим тизими икки даврга: инқилобга қадар ва инқилобдан кейинги ҳолатлар бўйича солиштириб ўрганилди. Натижалар турли жадваллар асосида аниқ очиб беришга ҳаракат қилинди. Таълим тизими мактабгача таълим, ўрта мактаб, профессионал мактаб ва ундан кейинги таълим босқичларига бўлинган тарзда ёритиб берилди. Ҳар бир босқичда амалга оширилган ислоҳотлар қисқа, аммо мазмунли равишда ёритиб берилди. Ислоҳотларнинг натижалари таҳлил қилинган ҳолда хулосалар ишлаб чиқилди. Эрон давлатида таълим тизимининг ўзига хос томонлари аниқланди ва Ўзбекистон шароитида ҳам улардан фойдаланиш истиқболлари кўриб чиқилди. Таълим тизимидаги гендер жараёнларига ҳам эътибор берилган ҳолда, мактабдаги иккига бўлиб ўқитиш тизимининг самарали томонлари ҳамда камчиликлари очиқланди. Мамлакатда инқилобдан кейинги ўзгаришлар, таълим тизимининг исломийлаштирилиши ва унинг таълим сифатига таъсири очиб беришга ҳаракат қилинди. Хулоса қисмида таҳлил жараёнида олинган натижалар тизимлаштирилди ва тартибланди. Ўзбекистон шароитида бу давлатнинг таълим тизимининг қайси жиҳатларини амалиётга олиш мумкинлиги таклифлари бериб ўтилди. Муаллиф мақолани ёзишда қиёсий таҳлил, статистик маълумотлардан фойдаланиш каби усуллардан фойдаланган ҳолда ўз хулосаларини ишлаб чиқиш ва далиллашга ҳаракат қилди.
Диабетический кетоцидоз – это опасное для жизни осложнение СД, требующее неотложной помощи, мониторинга состояния. Характеризуется острой декомпенсацией СД с гипергликемией, ацетонурией, метаболическим ацидозом, различной степенью нарушения сознания, вплоть до комы.