ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
654
ODAMZODNING PAYDO BO’LISHIGA BIR NAZAR
Teshayeva Shahzoda
Osiyo xalqaro universiteti tarix yo’nalishi talabasi.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10668896
Annotatsiya.
Мazkur maqolada Odamzotning paydo bo’lishi, u qanday paydo bo’lgan,
nimadan kelib chiqqan, dastlabki odam qanday ko’rinishga ega bo’lganligi, bu haqda ko’plab
ilmiy izlanishlar olib borilganligi hamda bu jarayon haliham davom etayotganligi haqida fikr
yuritilgan. Xususan bir olimlarning odamni yaralishi haqida ko’plab nazariyalari bilan bog‘liq
mulohazalar berilgan.
Kalit so‘zlar:
Darvin, sayohat, “Turlarining kelib chiqishi”, Odam Ato, “maymun”,
Qur’oni Karim, “Bibliya”.
A LOOK AT THE EMERGENCE OF MAN
Abstract.
This article examines the origins of Man, how he appeared, where he came from,
what the first man looked like, many scientific studies have been carried out on this subject, and
this process continues to this day. In particular, there are comments regarding many theories of
scientists about the creation of man.
Key words:
Darwin, journey, “The Origin of Species”, Adam, “monkey”, Holy Quran,
“Bible”.
ВЗГЛЯД НА ПОЯВЛЕНИЕ ЧЕЛОВЕКА
Аннотация.
В данной статье рассматривается происхождение Человека, как он
появился, откуда произошел, как выглядел первый человек, на этот счет было проведено
множество научных исследований, и этот процесс продолжается до сих пор. . В
частности, имеются комментарии, касающиеся многих теорий учёных о создании
человека.
Ключевые слова:
Дарвин, путешествие, «Происхождение видов», Адам, «обезьяна»,
Священный Коран, «Библия».
Odamzotning paydo bo’lishi uzoq o’tmishga borib taqaladi. U qanday paydo bo’lgan,
nimadan kelib chiqqan, dastlabki odam qanday ko’rinishga ega bo’lgan. Bu haqda ko’plab olimlar
izlandilar va bu jarayon haliham davom etmoqda. Xususan olimlar odamning yaralishi haqida
ko’plab nazariyalarni ilgari surganlar. Masalan, bulardan biri Charlz Darvin. U o’zining
“Turlarining kelib chiqishi” (1871-yil] nomli asarida odamzotni odamsimon “maymun” dan kelib
chiqan deb aytadi. Bunga isbot qilib u “1848-yilda ispaniyalik ishchilar Gibraltar qoyasini
portlatish vaqtida eng qadimgi odamning pastki jag’siz kalta suyagini topdilar. 1856-yilda Fransuz
paleontologi Larte Avstryaning Yuqori Granna degan joyida yer tarixining miatsen yotqiziqlaridan
(bundan 5-12 mln yil burun) eng oliy tipdagi odamsimon “maymun”ning uchta tishi bilan pastki
jag’ini topdi. Uni olimlar Driopitek (daraxtada yuruvchi “maymun”) deb nom berishdi. Bu esa
Charlz Darvinning g’oyalarini isbot qilib berdi. Charlz Darvinnig asosiy vazifasi odamzotni qaday
paydo bo’lganini ilmiy tomondan isbotlash edi
1
.
1
Seytimbetova Nargiza “ibtidoiy jamoa tarixi “Nukus-2011 bet-18
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
655
Odam yaralishi haqida diniy nazariya ham mavjud. Bu bizning muqaddas kitobimiz
Qur’oni Karimdir. Qur’oni Karimda Alloh tomonidan Odam Ato yaratilgan. Alloh Odam Atoni
loydan o’zining yerdagi o’rinbosari (xalifa) sifatida yaratib, unga o’z ruhidan jon ato etgan Odam
Ato Abulbashar (insoniyat otasi) deb ham nomlanadi. Islomda Odam Ato birinchi payg’ambar
hisoblanadi. Alloh Odam Atoga barcha narsalarning nomlarini o’rgatdi va bu bilan uni
farishtalardan yuqori qo’ydi. Farishtalarga Odam Atoga bosh egib unga sajda qilishni buyurdi.
Xalqimiz azal azaldan diniy talimot yaratgan xalqlardan biri hisoblanadi Unda Insonni
paydo bo’lishi Alloh tomonidan yaratilganligi ilgari suriladi. Lekin bu nazariyalarni XlX asr
o’rtalariga kelib Charlz Darvin diniy nazariyaga qarshi chiqib o’zining “Tabiiy tanlanish yo’li
bilan turlarning paydo bo’lishi” (1863) “Odamning paydo bo’lishi va jinsiy tanlanish” degan
asarlarida o’zigacha to’plagan va o’zi to’plagan materiallarga asoslanib o’simliklar va
hayvonlarning eng oddiy turlaridan rivojlanib, oliy turlariga yetganligini isbot qilib berdi. Charlz
Darvin odamning hayvonot olamidan kelib chiqanini davo qilar ekan, u odamning odamning
paydo bo’lishida tabiiy tanlanishning ahamiyatiga ortiqcha baho berib yuborib, eng muhim sotsial
sabab bo’lgan mehnatning olamshumul ahamiyatini payqamadi. Lekin Ch.Darvinning ulug’
xizmati shundaki, o’simliklarni, hayvonlarni hamda odamni Xudo o’zgarmaydigan qilib yaratgan
degan diniy afsonaviy fikrlarni yo’qqa chiqardi
2
.
Charlz Darvin bu bilan nima demoqchi, u ilmiy nazariyani dindan ustun qo’ydi, hatto uni
yo’q deb takidladi. U odamzot bosqichma- bosqich maymundan yaralgan degan aqidani odamlar
onggiga singdirishga harakat qildi va shu asosdagi targ’ibot- tashviqot orqali ta`sir qildi. Bugunga
kelib bu ta`limotning puch va yolg’onligi fosh bo’lib, uning uydirma ekanligi ma’lum bo’ldi.
Chunki maxluqning ya’ni o’zi yaratigan kimsaning o’zi yashab turgan olamni yarata olishi aqlga
sig’maydi. Odamzot o’zi yashab turgan tevak olamni yaratishi mumkin emas, yani nima
demoqchiman bu Allohning mo’jizasi, uning qudrati cheksizligidan dalolat beradi.
Insoniyatga nozil bo’lgan ilohiy kitoblar Tavrot, Injil, Qur’oni Karimda bu olam va borliqni
yaratguvchisi borligi odamzotga yer yuzida yashash taqdir etigani bu olam mangu va abadiy
emasligi xamda oxirat maxshar kuni bu dunyoga kelgan kishilar yaxshi va yomon amallaridan
xisob berishi haqida xabar beriladi. Bu haqda diniy kitoblarda Oxirat va Maxshar kuni keltirib
o’tilgan. Odamning yaralishi haqida ko’pgina diniy kitoblarda aytib o’tilgan. Masalan Yaxudiylar
kitobi “Bibliya”da Odamzot xudo tomonidan bundan 7 ming yil muqaddam “Qizil loydan”
yaratiladi deyiladi. Musulmonlarning muqaddas kitobi Qur’oni Karimda esa odamning loydan
yaratilganligi haqida ta`kidlanadi. Biz qanday yaralganmiz bu haqda olimlar hali bir to’xtamga
kelganlari yo’q. Masalan Yevropalik olimlardan biri O.Shengler odamzotning eng qadimgi
ajdodlarini biz bilmaymiz, odam hamma vaqt hozigidek edi deydi. U bilan hamfikr Kneyshmid
esa odamning ongi bo’lganini aytadi. Odamzotning paydo bo’lishi haqida antik davrda turli xil
qarashlar mavjud bo’lgan. Bulardan biri yunon olimi Arastu tabiatni bir karvonga o’xshatib
odamzot quyidan yuqoriga, oddiydan murakkabga, hayvonoy olamidan odamzot dunyosiga o’sib
chiqdi
3
degan fikrni olg’a surgan. Shuni takidlash kerakki Alloh insonga boshqa yaratgan
2
O.U.Mo’minov A.D.Bababekov “Inson va evalutsiyasi va Old tarix “Toshkent Innovatsiya-Ziyo-2020 bet-6
3
Seytimbetova Nargiza “Ibtidoiy jamoa tarixi”Nukus -2011 bet 19.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
656
jonzotlardan ajratish uchun insonga ong, aql-idrok berdi. Alloh inson uchun barcha narsalar
foydalanishni o’rgatgan. Hattoki barcha farishtalarga insonga sajda qilishni buyuradi.
Mana yuqorida o’zingiz guvohi bo’ldingiz odamning paydo bo’lishini turli davrlarda
turlicha tariflashgan. Bizning dinimizda odamzotni ya’ni o’zimizni yaralganimizni Alloh bizni
qanday go’zal qilib yaratgani aytilgan. Biz uning inoyati bilan shu yorug’ olamga keldik azizlar
shuni yoddan tutishimiz kerak Odam Ato ham bu dunyoga sinov uchun yuborilgan. Endi Charliz
Darvinning fikriga to’xtalsak olim insonni odamsimon “maymun”dan tarqalganini takidlaydi
xo’sh o’sha odamsimon “maymun” qanday paydo bo’lgan bu haqda hali aniq bir to’xtamga
kelganlari yo’q. Ilmiy taqiqot ishlari esa hali davom etmoqda.
REFERENCES
1.
Seytimbetova Nargiza “ibtidoiy jamoa tarixi “Nukus-2011 bet-18
2.
O.U.Mo’minov A.D.Bababekov “Inson va evalutsiyasi va Old tarix “Toshkent
Innovatsiya-Ziyo-2020 bet-6
3.
Akmal, B., & Ismat, N. (2023). BAQTRIYANING BRONZA DAVRI ARXEOLOGIYA
YODGORLIKLARINING JOYLASHUVI VA MODDIY MADANIYATI.
Innovations
in Technology and Science Education
,
2
(8), 73-80.
4.
Bobohusenov Akmal. (2023). BUXORO VOHSINING ANTIK DAVRI SHISHA
BUYUMLARI.
TADQIQOTLAR
,
25
(2),
208–211.
Retrieved
from
http://tadqiqotlar.uz/index.php/new/article/view/307
5.
Bobohusenov Akmal Ashurovich. (2023). THE MATERIAL CULTURE OF THE
TOMBS OF THE ANCIENT AND EARLY MEDIEVAL PERIOD.
International Journal
Of
History
And
Political
Sciences
,
3
(11),
24–29.
https://doi.org/10.37547/ijhps/Volume03Issue11-06
6.
Ashurovich, B. A. (2023). VARAKHSHA MURAL GANCH AND CLAY
PAINTINGS.
International Journal Of History And Political Sciences
,
3
(12), 48-53.
7.
Akmal, B. (2023). ANTIK VA ILK O ‘RTA ASRLAR DAVRI MOZOR-
QO‘RG‘ONLARI
MODDIY
MADANIYATI.
ОБРАЗОВАНИЕ
НАУКА
И
ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ
,
35
(3), 65-70.
8.
Bobohusenov,
A.
(2023).
BUXORO
VOHASINING
ANTIK
DAVRI
YODGORLIKLARI.
SCHOLAR
,
1
(28), 298-302.
9.
Akmal, B. (2023). QADIMGI BAQTRIYA MADANIYATI VA YODGORLIKLARI
TIPOLOGIYASI.
TA'LIM VA RIVOJLANISH TAHLILI ONLAYN ILMIY JURNALI
,
3
(7),
100-102.
10.
Akmal, B. (2023). BUXORO VOHASI QOYATOSH SURATLARINING DAVRIY
TASNIFI.
ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ
,
29
(1),
142-146.
11.
Bobohusenov, A. (2023). QADIMGI VARAXSHA DEVORIY GANCH VA LOY
BEZAKLARI.
SCHOLAR
,
1
(28), 303-308.
12.
Akmal B. (2024). THE GREAT WALL OF THE EARLY MIDDLE AGES - KANPIRAK
WALL.
Modern
Science
and
Research,
3(1),
694–698.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/28381
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
657
13.
Srojeva, Gulbahor. "CONTINUITY IN EDUCATION-CHIEF MEZON." Modern Science
and Research 2.12 (2023): 834-839.
14.
Srojeva G. (2024). SOLUTIONS, RESULTS AND PROBLEMS OF REFORMS IN THE
FIELD OF EDUCATION.
Modern Science and Research
,
3
(1), 782–788.
15.
Srojeva,
G.
(2023).
LOWER
ZARAFSHAN
OASIS
TOURISM
OPPORTUNITIES.
Modern Science and Research
,
2
(10), 199–204
.
16.
Gulamova D. (2024). EUPHEMISM INTERPRETATION IN ENGLISH AND UZBEK
LANGUAGE.
Modern Science and Research
,
3
(1), 817–823. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/28458
17.
Gulamova, D. (2023). METHODOLOGY FOR DEVELOPING THE CULTURE OF
USING EUPHEMISMS IN 9TH GRADE NATIVE LANGUAGE CLASSES.
Modern
Science
and
Research
,
2
(12),
483–493.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/26960
18.
Gulamova, D. I. (2023). 5-6-SINF ONA TILI DARSLARIDA EVFEMIZMLARDAN
FOYDALANISH MADANIYATINI SHAKLLANTIRISH USULLARI.
19.
Shokir
o’g’li,
S.
U.
(2023).
MAHALLANING
JAMIYAT
IJTIMOIY
TARAQQIYOTIDAGI O’RNI. Научный Фокус, 1(6), 369-371.
20.
Sadullayev,
U.
(2024).
THE
NEIGHBORHOOD
IS
THE
CRADLE
OF
VALUES.
Modern
Science
and
Research
,
3
(1),
607–613.
Retrieved
fromhttps://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/28343
21.
Sadullayev, U. (2023). ABOUT THE EMERGENCE OF THE CONCEPT OF
NEIGHBORHOOD.
Modern Science and Research
,
2
(12), 722-727.
