ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2015
№
1
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
33
А
.
Д
.
Ахмедов
ТДЮУ
мустақил
изланувчиси
,
юридик
фанлар
номзоди
ЎЗБЕКИСТОН
РЕСПУБЛИКАСИДА
ИННОВАЦИОН
ФАОЛИЯТ
СУБЪЕКТЛАРИ
Мамлакатимизда
фан
-
техника
соҳасидаги
мавжуд
шароитлар
илм
-
фан
ва
ишлаб
чиқаришнинг
бирга
уйғунликда
ривожланишига
имконият
яратади
.
Бунга
кўп
йиллик
тарихга
эга
бўлган
илмий
-
тадқиқот
муассасалари
негизида
шаклланган
илмий
кадрлар
салоҳияти
ҳам
ўз
ҳиссасини
қўшмоқда
.
Хусусан
,
шу
ўринда
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
И
.
Каримов
“
Ҳозирги
кескин
рақобат
шароитида
инновацион
технологиялар
ва
илм
-
фанни
янада
ривожлантириш
,
иқтидорли
ёшларни
илмий
фаолиятга
кенг
жалб
этиш
,
ўз
ижодий
ва
интеллектуал
салоҳиятини
рўёбга
чиқаришлари
учун
уларга
зарур
шарт
-
шароитлар
яратиш
муҳим
аҳамиятга
эга
”,
деб
таъкидлаганлиги
мамлакатда
инновацияларга
жиддий
эътибор
қаратилаётганлигидан
далолат
бермоқда
1
.
Айтиш
лозимки
,
бугунги
кунда
фан
-
техниканинг
кўп
ютуқлари
кундалик
ҳаётимизга
жадал
суръатлар
билан
кириб
келмоқда
.
Буни
,
айниқса
электротехника
,
фармацевтика
,
қишлоқ
хўжалиги
ва
бошқа
соҳаларда
кўришимиз
мумкин
.
Шу
билан
бирга
,
мазкур
ютуқлар
қўлланилган
товарлар
,
хизматлар
ва
ишлар
мамлакатимизга
асосан
чет
элдан
кириб
келаётганлиги
маҳаллий
ишлаб
чиқарувчиларнинг
ўз
фан
сиғими
катта
бўлган
маҳсулотларини
ҳуқуқий
муҳофаза
қилиш
чораларини
кўришга
ундамоқда
.
Ўзбекистон
Республикаси
Вазирлар
Маҳкамаси
ҳузуридаги
Фан
ва
технологияларни
ривожлантиришни
мувофиқлаштириш
қўмитаси
маълумотига
асосан
,
2015
йил
ҳолатига
Ўзбекистонда
400
га
яқин
ташкилотлар
илмий
фаолият
олиб
боради
.
Шулардан
220
дан
ортиғи
давлат
бюджетидан
молиялаштирилади
.
Булар
жумласига
, 94
илмий
-
тадқиқот
ташкилотлари
,
69
олий
таълим
муассасалари
,
18
тажриба
-
конструкторлик
ташкилотлари
,
8
илмий
-
ишлаб
чиқариш
бирлашмалари
, 11
инновация
марказлари
ва
бошқа
ташкилотлар
киради
.
Шунингдек
,
республикада
бевосита
инновацион
фаолиятга
35
мингдан
ортиқ
мутахассислар
жалб
этилган
.
Уларнинг
илмий
салоҳияти
қуйидагича
акс
этган
: 2,4
мингдан
ортиқ
фан
докторлари
, 9,2
мингдан
ортиқ
фан
номзодлари
ва
12
мингдан
ортиқ
илмий
даражага
эга
бўлмаган
тадқиқотчилар
.
Айтиш
жоизки
,
юқорида
келтирилган
инновацион
фаолият
субъектлари
асосан
қуйидаги
йўналишларда
давлат
буюртмасини
бажармоқдалар
:
1.
Демократик
ва
ҳуқуқий
жамиятни
маънавий
-
ахлоқий
ва
маданий
ривожлантириш
,
инновацион
иқтисодиётни
шакллантириш
;
2.
Энергетика
,
энергия
ва
ресурстежамкорлик
;
3.
Қайта
тикланувчи
энергия
манбаларидан
фойдаланишни
ривожлантириш
;
4.
Ахборотлаштириш
ва
ахборот
-
коммуникация
технологияларини
ривожлантириш
;
5.
Қишлоқ
хўжалиги
,
биотехнология
,
экология
ва
атроф
-
муҳит
муҳофазаси
;
1
Каримов
И
.
А
.
Мамлакатимизни
модернизация
қилиш
йўлини
изчил
давом
эттириш
–
тараққиётимизнинг
муҳим
омилидир
//
press-service.uz/
6.
Тиббиёт
ва
фармакология
;
7.
Кимё
технологиялари
ва
нанотехнологиялар
;
8.
Ер
тўғрисидаги
фанлар
(
геология
,
геофизика
,
сейсмология
ва
минерал
хом
-
ашёни
қайта
ишлаш
)
2
.
Бундан
ташқари
, 2009
йилдан
буён
ҳар
йили
апрель
-
май
ойлари
давомида
Инновацион
ғоялар
,
технологиялар
ва
лойиҳалар
Республика
ярмаркалари
ўтказиб
келинмоқда
.
Мазкур
ярмаркаларни
ўтказишдан
асосий
мақсад
инновацион
фаолият
иштирокчиларига
қулай
шарт
-
шароитлар
яратиш
,
уларнинг
илмий
-
тадқиқот
ишларининг
натижаларини
истеъмолчига
(
потенциал
буюртмачи
)
намойиш
қилишга
имконият
яратиш
ва
бошқалар
ҳисобланади
.
Мана
шу
анъанага
мувофиқ
, 2014
йилнинг
23-25
апрель
кунлари
Вазирлар
Маҳкамасининг
2014
йил
31
мартдаги
206-
ф
-
сонли
фармойишига
биноан
Тошкент
шаҳрида
Инновацион
ғоялар
,
технологиялар
ва
лойиҳалар
VII
Республика
ярмаркаси
ўтказилди
.
Мазкур
ярмаркада
Ўзбекистон
Республикаси
Фанлар
академияси
,
Олий
ва
ўрта
махсус
таълим
,
Соғлиқни
сақлаш
,
Қишлоқ
ва
сув
хўжалиги
вазирликлари
ҳамда
йирик
саноат
корхоналари
ва
бошқа
идоралар
тасарруфидаги
100
дан
ортиқ
илмий
-
тадқиқот
,
олий
таълим
,
тажриба
-
конструкторлик
ташкилотлари
,
кичик
инновация
корхоналари
иштирок
этди
.
Хусусан
,
саноат
,
қишлоқ
хўжалиги
,
соғлиқни
сақлаш
ва
фармацевтика
,
ахборот
технологиялари
ҳамда
фан
ва
таълим
соҳаларидаги
600
га
яқин
инновацион
ғоя
ва
лойиҳалар
саккизта
йўналиш
бўйича
тақдим
этилди
.
Ярмаркага
585
га
яқин
корхона
ва
ташкилотлардан
9
мингдан
зиёд
тадбиркорлар
,
фермерлар
,
ташкилот
ва
корхоналар
раҳбарлари
,
масъул
ходимлари
,
мутахассислар
ташриф
буюрди
3
.
Умуман
олганда
,
инновацион
ярмаркалар
доирасида
тузилган
шартномаларнинг
бажарилиши
натижасида
умумий
қиймати
1
трлн
.
сўмдан
ортиқ
янги
маҳсулотлар
ишлаб
чиқарилди
.
Жумладан
:
– 2009-2014
йилларда
“
Фарғонаазот
”
АЖда
208
млрд
.
сўмлик
юмшоқ
таъсирга
эга
“
УзДЭФ
”, “
Супер
ХМДж
”, “
Полидеф
”
дефолиантлари
ишлаб
чиқарилди
;
–
Марказий
Қизилқум
фосфоритидан
олинган
“
азотли
-
фосфорли
ўғит
”
технологияси
“
Навоийазот
”
АЖда
жорий
этилиб
, 2010-2014
йилларда
қиймати
165
млрд
.
сўмлик
маҳсулот
ишлаб
чиқарилди
;
–
пахта
чигитидан
кам
миқдорда
госсипол
сақловчи
шрот
ва
осон
рафинацияланадиган
пахта
мойи
олиш
технологияси
йўлга
қўйилди
.
Мазкур
технология
чорвачилик
эҳтиёжлари
учун
катта
ҳажмда
пахта
шротини
ишлаб
чиқариш
имкониятини
яратди
.
Янги
ишланма
тармоқнинг
18
та
корхонасида
жорий
этилди
ва
400
млрд
.
сўмлик
зарарсиз
шрот
ишлаб
чиқарилди
.
Таъкидлаш
керакки
,
бундай
ярмаркаларда
,
одатда
,
иштирокчилар
тайёр
инновацион
ғоя
(
ишланмани
)
потенциал
буюртмачига
сотишни
ўзига
асосий
мақсад
,
деб
биладилар
.
Ваҳоланки
,
мазкур
ярмарка
доирасида
инновацион
фаолият
субъекти
бўлажак
буюртмачи
(
инвестор
)
билан
илмий
-
тадқиқот
,
тажриба
-
конструкторлик
ишларини
бажариш
ҳақида
келишув
тузиши
бирламчи
бўлиши
керак
.
2
Ўзбекистон
Республикаси
Вазирлар
Маҳкамаси
ҳузуридаги
Фан
ва
технологияларни
ривожлантиришни
мувофиқлаштириш
қўмитаси
маълумоти
3
Инновацион
ғоялар
,
технологиялар
ва
лойиҳалар
VII
Рес
-
публика
ярмаркасининг
якунлари
тўғрисида
//
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2015
№
1
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
34
Шу
билан
бирга
ярмаркада
намойиш
этилган
инновацион
ишланмаларга
танқидий
ёндашилса
,
юқорида
келтирилганлардан
ташқари
,
уларнинг
анча
қисми
замонавий
жаҳон
талабларига
мос
келмаслигини
кўриш
мумкин
1
.
Бундан
келиб
чиққан
ҳолда
,
шуни
айтиш
мумкинки
,
маҳаллий
илмий
тадқиқотчилар
томонидан
инновация
сифатида
тақдим
қилинаётган
ишланмаларнинг
кенг
маънода
жамият
эҳтиёжларига
жавоб
бермаслиги
мамлакат
ҳуқуқий
амалиётида
инновациялар
билан
боғлиқ
шартномавий
-
ҳуқуқий
муносабатларнинг
янада
кенгроқ
тарқалишига
тўсқинлик
қилмоқда
.
Бу
борада
Ўзбекистон
Республикаси
қонунчилиги
таҳлили
шуни
кўрсатмоқдаки
,
инновациялар
(
ихтиро
,
саноат
мулки
ва
ҳоказо
)
яратишнинг
ҳуқуқий
асослари
шаклланган
бўлишига
қарамай
,
мазкур
интеллектуал
мулк
объектларидан
ишлаб
чиқаришда
фойдаланиш
билан
боғлиқ
қонунчилик
нормалари
ишлаб
чиқилмаган
.
Бундан
ташқари
,
инновацион
фаолият
субъектлари
ўзларининг
ҳуқуқ
ва
қонуний
манфаатларини
умумий
юрисдикция
ва
хўжалик
судларида
ҳимоя
қилиш
маданияти
етарлича
шаклланмаган
.
Хусусан
,
таъкидлаш
жоизки
, 2012-2014
йиллар
давомида
республика
миқёсида
фуқаролик
ишлар
бўйича
судлар
томонидан
инновацияларга
оид
биронта
иш
даъво
тартибида
кўрилмаган
,
истисно
тариқасида
2013
йилда
Тошкент
шаҳрида
селекция
ютуқлари
билан
боғлиқ
фақат
битта
иш
шикоят
тартибида
кўриб
чиқилган
2
.
Худди
шундай
ҳолат
хўжалик
судлари
амалиётида
ҳам
учрамоқда
.
Жумладан
,
2012-2014
йиллар
давомида
республика
бўйича
фақатгина
Самарқанд
вилоятида
хўжалик
юритувчи
субъектлар
ўртасида
саноат
намунасига
патент
олиш
масаласида
даъво
тартибида
битта
иш
кўрилган
3
.
Шу
билан
бирга
инновацияларга
оид
ҳуқуқий
муносабатлардан
келиб
чиқадиган
ишлар
судлар
томонидан
кўриб
чиқиш
амалиёти
мавжуд
эмаслиги
мамлакатда
умуман
инновацион
фаолият
олиб
борилмаётганлигини
англатмайди
.
Фикримизча
,
Ўзбекистонда
инновацион
фаолиятни
ривожлантириш
турли
“
старт
-
ап
”
компанияларни
(
инглиз
тилида
“start-up” – “
фойдаланишга
киритиш
”
маъносини
англатади
)
ташкил
қилиш
йўналишида
амалга
оширилиши
керак
.
“
Старт
-
ап
”
компанияларининг
асосий
афзаллиги
шундан
иборатки
,
улар
одатда
жуда
кам
маблағ
талаб
этиб
,
асосий
эътиборини
янги
маҳсулот
турини
яратиш
ва
уни
тижоратлаштиришга
қаратади
.
“
Старт
-
ап
”
компаниялар
бўйича
хорижий
мамлакатлар
тажрибасини
ўрганиш
шуни
кўрсатмоқдаки
,
уларнинг
аксарияти
Интернет
,
ахборот
-
коммуникацион
технологиялари
билан
боғлиқ
соҳаларда
самарали
фаолият
кўрсатиб
келмоқда
4
.
Бунга
мисол
тариқасида
,
ҳаммага
маълум
“Apple”, “Microsoft”, “Facebook”,
“Vkontakte”, “Youtube”
ва
бошқ
.
каби
компанияларни
келтириш
мумкин
.
Амалдаги
қонунчиликка
мувофиқ
,
мамлакатимизда
“
старт
-
ап
”
компаниялар
дастлаб
йирик
акциядорлик
1
Инновацион
ғоялар
,
технологиялар
ва
лойиҳалар
VII
Рес
-
публика
ярмаркаси
ишланмалари
каталоги
//
2
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
суди
маълумоти
.
3
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
хўжалик
суди
маълумоти
.
4
Бланк
С
.,
Дорф
Б
.
Стартап
.
Настольная
книга
основателя
. –
Москва
:
Альпина
Паблишер
, 2014. – 616
б
.
компаниялар
ва
давлат
корхоналари
ҳузурида
ташкил
қилиниши
мумкин
.
Бироқ
,
мазкур
компанияларнинг
жавобгарлик
доираси
ва
имтиёзлар
режимини
(
солиқ
,
божхона
тўловлари
,
тижорат
кредитлари
ва
бошқ
.)
белгилаб
берувчи
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатларни
қабул
қилмасдан
олдин
,
уларнинг
нормал
фаолият
кўрсатиши
мушкул
бўлади
.
Хулоса
ўрнида
таъкидлаш
жоизки
,
ҳозирги
шароитда
Ўзбекистонда
инновацион
фаолият
субъектлари
давлат
томонидан
яратилган
шарт
-
шароитлардан
оқилона
фойдаланиши
учун
бир
қатор
ҳуқуқий
ва
ташкилий
характердаги
муаммолар
ҳал
қилиниши
лозим
.
Хусусан
,
инновацияларни
тижоратлаштиришни
тартибга
солувчи
ҳуқуқий
асосларни
шакллантириш
,
инновацион
фаолият
натижаларини
бевосита
ишлаб
чиқаришга
татбиқ
этиш
билан
шуғулланувчи
“
старт
-
ап
”
компанияларини
ҳуқуқий
мақомини
аниқлаш
,
инновацион
фаолият
субъектларининг
ҳуқуқий
маданиятини
ошириш
,
мақсадга
мувофиқдир
.
Аннотация
:
мазкур
мақолада
инновацион
фаолият
субъектлари
дуч
келаётган
айрим
ҳуқуқий
ҳамда
ташкилий
муаммолар
таҳлил
қилинган
ва
кўриб
чиқилган
.
Бундан
ташқари
,
муаллиф
томонидан
Ўзбекистон
Республикасида
инновацион
фаолият
субъектларини
янада
қўллаб
-
қувватлаш
бўйича
шарт
-
шароитларни
яратиш
борасида
таклифлар
илгари
сурилган
.
Калит
сўзлар
:
илмий
-
тадқиқот
ва
тажриба
-
конструкторлик
ишлари
,
инновация
,
инновацион
фаолият
субъекти
,
старт
-
ап
,
селекция
ютуғи
,
тижоратлаштириш
.
Аннтоция
:
в
настоящей
статье
рассмотрены
и
проанализированы
некоторые
правовые
и
организаци
-
онные
проблемы
,
встречающиеся
в
деятельности
субъектов
инновационной
деятельности
.
Более
того
,
автором
работы
даны
предложения
по
созданию
до
-
полнительных
условий
по
стимулированию
субъектов
инновационной
деятельности
в
Республике
Узбеки
-
стан
.
Ключевые
слова
:
научно
-
исследовательские
и
опытно
-
конструкторские
работы
,
инновация
,
субъект
инновационной
деятельности
,
старт
-
ап
,
селекционное
достижение
,
коммерциализация
Annotation:
In this article it has been reviewed and
analyzed several legal and organizational issues that can
be found in practice of innovative activity. Moreover, au-
thor gave suggestions on creation supplementary circum-
stances on encouragement of the subjects of innovative
activity in the Republic of Uzbekistan.
Key words:
Research and development works, inno-
vation, the subject of innovative activity, start-up, selection
result, commercialization
Адабиётлар
рўйхати
:
1.
Каримов
И
.
А
.
Мамлакатимизни
модернизация
қилиш
йўлини
изчил
давом
эттириш
–
тараққиётимизнинг
муҳим
омилидир
// http://press-
service.uz/
2.
Ўзбекистон
Республикаси
Вазирлар
Маҳкамаси
ҳузуридаги
Фан
ва
технологияларни
ривожлантиришни
мувофиқлаштириш
қўмитаси
маълумоти
.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2015
№
1
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
35
3.
Инновацион
ғоялар
,
технологиялар
ва
лойиҳалар
VII
Республика
ярмаркасининг
якунлари
тўғрисида
//
4.
Инновацион
ғоялар
,
технологиялар
ва
лойиҳалар
VII
Республика
ярмаркаси
ишланмалари
каталоги
//
5.
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
суди
маълумоти
.
6.
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
хўжалик
суди
маълумоти
.
7.
Бланк
С
.,
Дорф
Б
.
Стартап
.
Настольная
книга
основателя
. –
Москва
:
Альпина
Паблишер
, 2014.
Н
.
Ашурова
Тошкент
давлат
юридик
университети
катта
илмий
ходим
-
изланувчиси
ХУСУСИЙ
МУЛК
ҲУҚУҚИНИНГ
ИШОНЧЛИ
ҲИМОЯСИ
ВА
КАФОЛАТИНИНГ
ҲУҚУҚИЙ
АСОСЛАРИ
Хусусий
мулк
доимо
жамият
ва
давлат
ҳаётида
алоҳида
ўрин
тутган
.
Айнан
кишиларнинг
мулкдорлик
мавқе
,
уларнинг
мулкдор
сифатидаги
фаолияти
давлатнинг
иқтисодий
ривожланиши
учун
асосий
ҳаракатлантирувчи
куч
ҳисобланган
.
Хусусий
мулк
эгаси
жамиятнинг
тўлақонли
аъзоси
сифатида
ҳам
мамлакатдаги
тинчлик
ва
барқарорлик
,
фаровонлик
ва
тотувликни
таъминлаш
тарафдори
бўлиб
келган
ва
мулкдор
сифатида
мамлакатнинг
иқтисодий
ривожланишидан
манфаатдор
ҳисобланган
.
Хусусий
мулк
,
бозор
муносабатлари
,
тадбиркорлик
бир
-
бири
билан
узвий
боғлиқ
ижтимоий
-
иқтисодий
ҳодисаларни
ифодаловчи
категориялардан
иборат
.
Хусусий
мулк
асосида
бозор
муносабатлари
ташкил
топади
,
бозор
муносабатлари
тадбиркорлик
воситасида
ҳаракатга
келади
1
.
Бозор
-
усул
,
мулк
-
дастак
.
Бозор
тадбиркорлик
туфайли
жонланади
,
ҳаракатга
келади
.
Хусусий
мулк
асосида
фаолият
кўрсатувчи
тадбиркорлар
ўз
манфаатларини
ўз
хоҳишларига
мувофиқ
ҳал
қиладилар
.
Улар
қонунда
махсус
назарда
тутилмаган
ва
қонун
билан
тақиқланмаган
барча
ҳаракатларни
эркин
амалга
оширадилар
.
Хусусий
мулк
тадбиркорлик
фаолиятининг
иқтисодий
манбаи
экан
,
тадбиркорлик
эса
ўз
йўлида
,
хусусий
мулкнинг
вужудга
келиши
,
нафақат
унинг
,
шунингдек
давлат
мулкини
мустаҳкамлаш
учун
хизмат
қилади
2
.
Ҳар
қандай
жамиятнинг
иқтисодий
асосини
мулкий
муносабатлар
ташкил
этади
.
Мулк
иқтисодий
катего
-
рия
бўлиб
,
жамиятнинг
базасини
ташкил
этади
.
Мулк
бирламчидир
.
Мулк
моддий
неъматларни
ўзлаштириб
олишнинг
юридик
шакли
сифатида
жамиятга
катта
таъсир
кўрсатади
.
Ҳуқуқ
эса
,
мулкни
иқтисодий
муносабатларда
юридик
мустаҳкамлайди
.
3
Тадбиркорни
мулк
ҳуқуқи
деганда
,
қонунда
белгиланган
мулкни
эгаллаш
,
ундан
фойдаланиш
ва
тасарруф
этиш
ҳуқуқларининг
мажмуи
тушунилади
.
Мулк
ҳуқуқи
нафақат
табиатдан
келиб
чиқадиган
ҳуқуқ
,
балки
ҳар
бир
кишига
тегишли
мутлақ
ҳуқуқ
ҳам
бўлиб
ҳисобланади
4
.
Таъкидлаш
лозимки
,
хусусий
мулк
ҳуқуқи
хусусий
мулкдорнинг
ашё
ёки
бошқа
моддий
ва
номоддий
неъматлар
устидан
давлат
томонидан
кафолатланган
ва
жамият
манфаатлари
йўлида
чегараланган
ҳукмронлигидир
5
.
1
Раҳмонқулов
ва
бошқалар
.
Иқтисодиётни
эркинлаштиришни
ҳуқуқий
таъминлаш
муаммолари
/
О
.
Оқюлов
ва
Ш
.
Н
.
Рўзиназаровларнинг
умумий
таҳрири
остида
. –
Т
.:
ТДЮУ
,
-
Б
. 72.
2
Раҳмонқулов
Ҳ
.
Хусусий
мулк
ва
унинг
дахлсизлиги
. –
Т
.:
2000. –
Б
. 64.
3
Тадбиркорлик
ҳуқуқи
:
Умумий
қисм
.
Дарслик
/
Маъсул
муҳаррир
Ш
.
Н
.
Рўзиназаров
.-
Т
.:
Консаудитинформ
, 2002. - 238
б
.
4
Абдусаломов
М
.
Э
.
Тадбиркорлар
ҳуқуқ
ва
манфаатларини
ҳимоя
қилишнинг
фуқаролик
ҳуқуқий
усуллари
ва
муаммола
-
ри
:
Юрид
.
фан
.
номз
.
дисс
...
автореф
. –
Т
.: 2003. -
Б
. 9-10.
5
Эргашев
В
.
Фуқаролар
хусусий
мулк
ҳуқуқи
вужудга
келиш
ва
бекор
бўлишининг
илмий
-
назарий
жиҳатлари
:
Юрид
.
фан
.
номз
.
дисс
. ...
автореф
. –
Т
.: 2005 .-
Б
. 6.
