Теоретические и практические перспективы внедрения и развития института примирения в ходе реализации судебной реформы

CC BY f
53-57
5
3
Поделиться
Рамазонова , Ф. (2014). Теоретические и практические перспективы внедрения и развития института примирения в ходе реализации судебной реформы. Обзор законодательства Узбекистана, (3-4), 53–57. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/uzbek_law_review/article/view/13803
Ф Рамазонова , Ташкентский юридический колледж

старший преподаватель

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

В статье исследуется правильное понимание сущности реформ, осуществляемых в Республике Узбекистан, оценка содержания принимаемых законов и их влияние на другие правовые нормы. Автор проводит сравнительный анализ законодательства, научное изучение процесса реформирования уголовного судопроизводства в Республике Узбекистан, выделение его основных направлений и прогнозирование путей его
дальнейшего развития.

Похожие статьи


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА


2014

3-4

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

53

йўналишларига

бағишланган

Вазирлар

Маҳкамасининг

мажлисидаги

маърузаси

.

Халқ

сўзи

. 17.01.2015

йил

.

2.

Иномжонов

Ш

.

Далиллар

назарияси

муаммола

-

ри

.

Ўқув

қўлланма

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2006. -162

б

.;

Жиноят

процессида

далиллар

тақдим

қилиш

ва

фойдаланиш

муаммолари

.

Монография

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2006. –179

б

.

3.

Борисов

А

.

В

.

Комментарий

к

Уголовно

-

процессуальному

кодексу

РФ

(

постатейный

с

практи

-

ческими

разъяснениями

и

практическими

материала

-

ми

). 2-

е

изд

. –

М

., 2006. – C.113.

4.

Михайловская

И

.

Б

.

Настольная

книга

судьи

по

доказыванию

в

уголовном

процессе

.

Санкт

-

Петербург

:

Под

ред

.

А

.

В

.

Смирнова

.

СПб

., 2009. C.192.

5.

Иноғомжонова

З

.

Ф

.,

Тўлаганова

Г

.

З

.

Жиноят

процесси

муаммолари

.–

Т

.:

ТДЮИ

, 2006. –340

б

;

Иноғомжонова

З

.

Ф

.

Дастлабки

тергов

ва

жиноят

ишини

судда

кўриш

учун

тайинлаш

босқичида

суд

назорати

.

Монография

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2006. -136

б

.

Ф

.

А

.

Рамазонова

Тошкент

юридик

коллежи

катта

ўқитувчиси

СУД

-

ҲУҚУҚ

ИСЛОҲОТЛАРИ

АМАЛГА

ОШИРИЛИШИ

ЖАРАЁНИДА

ЯРАШУВ

ИНСТИТУТИНИ

ЖОРИЙ

ЭТИЛИШИ

ВА

РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ

НАЗАРИЙ

-

АМАЛИЙ

ИСТИҚБОЛЛАРИ

Ўзбекистон

Республикаси

мустақиллиги

йилларида

амалга

оширилган

ислоҳотлар

ва

туб

ўзгаришлар

натижасида

мамлакатимизнинг

ижтимоий

-

сиёсий

,

иқтисодий

ва

маънавий

ҳаётида

чуқур

ўзгаришлар

рўй

берди

.

Ярашув

институти

халқимизга

хос

бўлган

кечиримлилик

,

инсонпарварлик

,

бағрикенглик

каби

азалий

қадриятларимизни

ўзида

мужассам

этган

.

Ўзбекистон

Республикаси

Олий

Мажлиси

томонидан

2001

йилнинг

29

августида

Жиноий

жазоларнинг

либераллаштирилиши

муносабати

билан

Ўзбекистон

Республикасининг

Жиноят

,

Жиноят

-

процессуал

кодекслари

ҳамда

Маъмурий

жавобгарлик

тўғрисидаги

кодексига

ўзгартиш

ва

қўшимчалар

киритиш

ҳақида

ги

Ўзбекистон

Республикасининг

Қонуни

1

қабул

қилинганидан

сўнг

жиноят

процесси

соҳасида

янги

институт

ярашув

тўғрисидаги

ишлар

бўйича

иш

юритиш

тартиби

жорий

этилди

.

Айтиш

керакки

,

ушбу

янги

қонунни

қабул

қилишдан

кўзланган

асосий

мақсад

жиноят

ишларини

самарали

тарзда

ҳал

қилиш

учун

ярашув

институтини

такомиллаштириш

,

мамлакатимизда

амалга

оширилаётган

суд

-

ҳуқуқ

ислоҳотларининг

мантиқий

давоми

сифатида

жиноят

ишлари

бўйича

суд

ишини

юритишни

янада

либераллаштиришдан

иборат

.

Аниқроқ

айтадиган

бўлсак

,

ярашилганлиги

муносабати

билан

жиноий

жавобгарликдан

озод

қилиш

институтини

қўллаш

доирасини

янада

кенгайтириш

назарда

тутилган

2

.

Ярашув

институтининг

жорий

этилиши

жиноят

ва

жиноят

-

процессуал

қонунчилигини

либераллаштиришда

муҳим

босқич

бўлиб

,

мазкур

ҳуқуқий

институт

жиноий

жавобгарликдан

озод

қилиш

турларидан

бири

сифатида

жиноят

содир

этган

шахснинг

айбдорлиги

масаласини

ҳал

этмай

туриб

қатор

жиноят

ишларни

тугатиш

учун

асос

бўлади

.

Ярашув

институти

тўғрисида

Ўзбекистон

Республикасининг

Президенти

И

.

А

.

Каримов

Олий

Мажлиснинг

иккинчи

чақириқ

олтинчи

сессиясидаги

маърузасида

таъкидлаганидек

:

Жабрланувчи

билан

ярашув

тўғрисидаги

алоҳида

тоифадаги

ишларни

юритиш

тартибининг

жорий

этилиши

жиноят

-

процессуал

қонунчиликни

такомиллаштиришда

муҳим

қадам

бўлади

.

Хўш

,

бу

ерда

гап

нима

ҳақида

бормоқда

?

Ижтимоий

хавфи

катта

бўлмаган

жиноят

содир

этган

шахс

,

агар

муқаддам

судланмаган

бўлса

,

ўз

айбини

бўйнига

олса

,

жиноят

оқибатида

келтирилган

зарарни

тўласа

,

жабрланувчи

билан

ярашса

,

суд

ишни

ҳаракатдан

тўхтатади

.

Бу

ҳолатда

жиноят

содир

этган

шахс

судланган

деб

ҳисобланмайди

.

Муҳими

,

дастлабки

тергов

ишларини

олиб

бориш

ва

ишни

судда

кўриш

учун

сарфланадиган

муддатлар

қисқаради

.

У

узоғи

билан

уч

ҳафтагача

чўзилиши

мумкин

3.

Ярашув

тўғрисидаги

ишларни

юритиш

жиноятдан

жабрланган

шахс

ҳамда

жиноий

қилмишни

биринчи

марта

содир

этган

айбдор

шахс

(

гумон

қилинувчи

,

айбланувчи

ёки

судланувчи

)

ўртасида

жабрланувчининг

жиноятгача

бўлган

мақомини

тўлиқ

тиклаш

ва

жиноят

туфайли

етказилган

зарарни

1

Ўзбекистон

Республикаси

Олий

Мажлисининг

Ахборотнома

-

си

, 2001

йил

, 9-10-

сон

, 165-

модда

.

2

Мухторов

Н

.

Ярашув

институти

:

такомиллашаётган

жараён

.

Куч

адолатда

.

15 (217) 15.04.2009

й

.

3

Каримов

И

.

А

.

Адолат

-

қонун

устуворлигида

//

Хавфсизлик

ва

тинчлик

учун

курашмоқ

керак

.

Т

.10. –

Т

.: “

Ўзбекистон

”,

2002. –

Б

. 44.


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

2014

3-4

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

54

бартараф

этиш

тўғрисида

аҳдлашувга

келиш

орқали

жиноят

ишини

тугатишнинг

турларидан

биридир

1.

З

.

Ф

.

Иноғомжонова

таъкидлаганидек

, “

Ярашув

институтининг

яна

бир

аҳамияти

шундаки

,

жиноят

иши

соддалаштирилган

тартибда

тезкорлик

билан

қисқа

муддатларда

дастлабки

терговдан

ўтказилади

,

сўнг

судда

мазмунан

кўрилиб

,

шу

босқичда

қонуний

ниҳоясини

топади

,

натижада

ортиқча

сансалорлик

барҳам

топади

.

Энг

асосийси

инсон

тақдирига

судланганлик

тамғаси

босилмайди

2

.

Ҳудди

шундай

фикр

Б

.

Х

.

Пўлатов

3

томонидан

ҳам

қайд

этилган

.

Дарҳақиқат

,

жиноят

ишини

юритиш

тартибини

соддалаштириш

,

ортиқча

сансоларликларга

барҳам

бериш

мамлакатимизда

олиб

борилаётган

суд

-

ҳуқуқ

ислоҳотларининг

асосий

диққат

марказидаги

масала

ҳисобланади

.

Бу

эса

,

ярашув

институтининг

қўлланилиши

амалга

оширилаётган

суд

-

ҳуқуқ

ислоҳотларининг

мақсадларига

ҳамоҳанг

эканлигини

англатади

.

Шуни

алоҳида

таъкидлаш

керакки

,

халқимизга

хос

бағрикенглик

,

олижаноблик

,

йиқилганни

суяш

ёхуд

адашганга

тўғри

йўл

кўрсатиш

каби

қадриятларни

ўзида

мужассам

этган

ярашув

институтининг

амалиётга

жорий

этилиши

жамиятимиз

ҳаётида

ўта

муҳим

воқеа

бўлди

.

Чунки

ушбу

институт

замирида

айбдорни

муқаррар

жазога

тортиш

эмас

,

балки

унга

қилмишидан

тегишли

хулоса

чиқариб

,

ҳаётда

яна

тўғри

йўлни

топиб

олиши

учун

имкон

бериш

каби

инсонпарварлик

тамойили

мужассам

.

Шу

маънода

,

ушбу

институт

кутилган

самараларни

бермоқда

.

Буни

у

жорий

этилгандан

буён

ўтган

давр

ичида

127

минг

202

та

иш

бўйича

138

минг

165

нафар

шахсга

нисбатан

озодликдан

маҳрум

қилиш

билан

боғлиқ

бўлмаган

жазо

тури

қўлланилгани

мисолида

ҳам

яққол

кўриш

мумкин

4.

Д

.

Камалходжаев

бу

тўғрида

шундай

фикр

билдиради

:

ярашув

институти

қуйидаги

ижтимоий

ва

ҳуқуқий

қулайликларга

эга

:

ярашувни

ҳам

дастлабки

тергов

,

ҳам

суд

муҳокамаси

даврида

қўллаш

мумкин

;

зиддиятли

вазиятларда

тарафларнинг

бир

-

бирига

нисбатан

қарама

-

қаршилик

(

душманлик

)

ҳолатини

энг

қисқа

йўл

орқали

юмшаттириш

;

суднинг

энг

асосий

функцияси

бўлмиш

ижтимоий

осойишталик

(

тинчлантириш

)

ни

амалга

ошириш

;

айбланувчининг

аризасида

жиноят

содир

этганликда

тўлиқ

иқрор

бўлиб

,

жазони

ижро

этиш

жойларида

ўташга

бошлаш

ва

унинг

жамиятга

тузалган

ҳамда

қайтиб

келиши

учун

ниҳоятда

қисқа

вақт

талаб

этилиш

;

айбланувчи

(

судланувчи

)

га

нисбатан

таъсир

чораларини

тез

ва

муқаррар

равишда

қўлланишига

кўмак

бериши

;

суриштирув

идоралари

ва

дастлабки

тергов

органларини

янги

далилларни

қидирувидан

холос

қилиш

ва

мураккаброқ

бўлган

жиноят

ишларини

кўрилиш

учун

қулай

шароитларни

яратилиши

ва

ҳуқуқни

муҳофаза

қилиш

органларининг

эътибори

оғир

жиноятларни

очишга

қаратилиш

5

.

Шунингдек

,

ярашув

институтига

Ўзбекистон

юридик

энциклопедиясида

ҳам

амалдаги

қонун

ҳужжатларига

мувофиқ

таърифлар

келтирилган

6.

1

Ўзбекистон

Республикасининг

жиноят

процесси

.

Дарслик

/

Б

.

А

.

Миренский

,

А

.

Х

.

Раҳмонқулов

,

Ж

.

Камалходжаев

,

В

.

В

.

Қодирова

.

Т

.:

Ўзбекистон

Республикаси

ИИВ

Академияси

, 2004.

Б

. 507.

2

Иноғомжонова

З

.

Ф

.

Жиноят

процессуал

конунини

либераллаштириш

-

давр

талаби

//

Суд

-

ҳукук

ислоҳоти

:

назария

ва

амалиёт

:

халкаро

илмий

-

амалий

конференция

материаллари

. –

Т

.: 2001. –

Б

. 62.

3

Пўлатов

Б

.

Х

.

Ярашувчилик

институтининг

истиқболлари

//

Ярашувчилик

институтини

такомиллаштириш

:

назария

ва

амалиёт

:

давра

суҳбати

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2005. –

Б

. 6.

4

Худойшукуров

З

.

Инсон

ҳуқуқ

ва

манфаатларини

таъминлаш

устувор

мақсад

(

ЎзР

Олий

суди

раиси

Б

.

Мустафоев

билан

бўлган

суҳбат

)//

Халқ

сўзи

, 2013

йил

6

февралдаги

сони

.

5

Камалходжаев

Д

.

Понятие

и

сущность

примирительной

формы

разбирательства

уголовных

дел

//

Ҳуқуқ

Право

Law, 2001.

4. –

С

.57.

6

Ўзбекистон

юридик

энциклопедияси

/

Нашр

учун

масъул

Р

.

А

.

Муҳитдинов

ва

бошқ

.;

масъул

муҳаррир

Н

.

Тойчиев

. –

Т

.:

Қолаверса

,

С

.

Рахманова

ҳам

бу

ҳақда

шундай

ёзади

:

Ярашув

бу

жиноят

оқибатларини

бартараф

этишга

қаратилган

фаолият

бўлиб

,

унда

айбланувчи

ва

жабрланувчининг

ҳамкорлигида

бўлиб

ўтган

воқеа

,

уни

содир

этилишига

имкон

яратган

шарт

-

шароитлар

ва

унинг

жабрланувчи

учун

оқибатлари

юзасидан

ўзаро

келишувга

эришилади

,

етказилган

зарарни

қоплаш

шартлари

ишлаб

чиқилади

ва

ижро

этилади

,

шунингдек

,

жиноий

вазиятни

юзага

келишига

туртки

бўлган

иштирокчиларнинг

хулқ

-

атворини

ўзгартириш

бўйича

режалар

ишлаб

чиқилади

7.

Шунингдек

,

Й

.

Нарзиев

Ярашув

содир

этилган

жиноят

натижаларини

бартараф

этишга

қаратилган

процессуал

фаолиятга

йўналишига

айтилади

.

Бунинг

натижасида

айбланувчи

ва

жабрланувчи

ўртасида

:

содир

этилган

жиноят

тўғрисида

ўзаро

тушунмовчилик

ҳал

этилади

;

моддий

зарарни

қоплаш

бўйича

келишувга

эришилади

ва

у

ижро

этилади

;

жиноий

ҳолатни

вужудга

келтирилган

иштирокчиларнинг

ахлоқ

-

одоби

яхшилашга

қаратилган

чора

-

тадбирлар

кўришга

эришилади

8

,

деб

таъкидлайди

.

Ўз

навбатида

жиноят

процессуал

қонунчилигида

ушбу

моддани

қўллаш

тартиби

ҳам

белгилаб

қўйилди

.

Ўзбекистон

Республикасининг

Жиноят

процессуал

кодекси

Ярашув

тўғрисидаги

ишлар

бўйича

иш

юритиш

деб

номланган

62-

боб

билан

тўлдирилди

.

Ушбу

бобда

ярашув

тўғрисидаги

аризанинг

жабрланувчи

(

фуқаровий

даъвогар

)

ёхуд

унинг

қонуний

вакили

томонидан

суриштирув

ва

дастлабки

терговнинг

,

шунингдек

суд

муҳокамасининг

исталган

босқичида

,

аммо

суд

маслаҳатхонага

киришидан

олдин

берилиши

мумкинлиги

,

аризада

етказилган

зиён

бартараф

этилгани

,

шунингдек

ярашилганлиги

муносабати

билан

жиноят

иши

бўйича

иш

юритилишини

тугатиш

тўғрисидаги

илтимос

кўрсатилган

бўлиши

шартлиги

,

агар

ярашув

тўғрисидаги

ариза

иш

биринчи

инстанция

судида

суд

муҳокамасидан

ўтказилаётганда

берилган

бўлса

,

суд

уни

дарҳол

кўриб

чиқишга

киришиши

лозимлиги

,

иш

бўйича

бир

неча

жабрланувчи

бўлган

ҳолларда

,

фақат

барча

жабрланувчилар

билан

ярашувга

эришилган

тақдирда

,

ярашув

тўғрисидаги

ишни

юритиш

мумкинлиги

,

аризани

қабул

қилиш

пайтида

суриштирувчи

,

терговчи

,

прокурор

ва

суд

жабрланувчига

ёки

унинг

қонуний

вакилига

суд

ярашувни

тасдиқласа

,

у

мазкур

иш

бўйича

иш

юритишни

қайта

тиклаш

тўғрисида

илтимоснома

бериш

ҳуқуқини

йўқотишини

тушунтириши

шартлиги

белгилаб

қўйилди

.

Ярашув

институти

қўлланилиши

назарда

тутилаётган

жиноят

ишини

судга

юбориш

тартиби

,

ушбу

жиноят

ишининг

суд

муҳокамаси

ҳамда

суд

ажримини

тузиш

қоидалари

баён

этилди

.

Албатта

,

ярашилганлиги

муносабати

билан

жиноий

жавобгарликдан

озод

қилиш

бизнинг

суд

қонунчилигимизда

янги

жорий

этилган

институт

ҳисобланади

.

Бу

эса

дастлабки

йилларда

ушбу

қонунни

қўллашда

хато

ва

камчиликлар

,

айрим

муаммолар

келиб

чиқишига

сабаб

бўлди

.

Масалан

,

айрим

ҳолларда

жабрланувчи

гумонланувчининг

яқин

қариндоши

,

ҳамкасби

ёки

бошқача

тартибда

яқин

кишиси

бўлиши

ва

у

зарардан

воз

кечиши

мумкин

.

Бундай

ҳолатда

,

жабрланувчининг

етказилган

зарарни

қоплаши

лозимлиги

ҳақидаги

шарт

ўз

-

ўзидан

амалга

ошмайди

.

Юқоридаги

ҳамда

ярашув

институти

билан

боғлиқ

бўлган

бошқа

ҳолатларда

амалга

оширилиши

лозим

бўлган

ҳаракатларни

судларга

тушунтириш

лозимлигидан

келиб

чиққан

ҳолда

суд

амалиётида

мазкур

ҳуқуқий

институтнинг

бир

хилда

қўлланилиши

ва

қонун

талабларига

тўлиқ

риоя

этилишини

Адолат

, 2010. –

Б

. 571-572.

7

Рахманова

С

.

Р

.

Программа

примирения

в

уголовном

про

-

цессе

Российской

Федерации

//

Ярашувчилик

институтини

такомиллаштириш

:

назария

ва

амалиёт

:

давра

суҳбати

. –

Тошкент

:

ТДЮИ

, 2005. –

С

. 55.

8

Нарзиев

Й

.

Жиноят

процессида

ярашув

:

мазмун

ва

моҳият

//

Ярашувчилик

институтини

такомиллаштириш

:

назария

ва

амалиёт

:

давра

суҳбати

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2005. –

Б

. 103.


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА


2014

3-4

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

55

таъминлаш

мақсадида

2002

йилнинг

25

октябрида

Ўзбекистон

Республикаси

Олий

суди

Пленумининг

Ярашув

тўғрисидаги

ишлар

бўйича

суд

амалиёти

ҳақида

ги

Қарори

қабул

қилинди

1.

Шуни

қайд

этиш

лозимки

,

ўтган

йиллар

давомида

мамлакатимизда

ярашув

институтини

қўллаш

мумкин

бўлган

жиноят

таркиблари

доираси

тадрижий

равишда

кенгайтирилиб

борилди

. 2001

йилда

бундай

жиноят

таркиблари

сони

27

тани

ташкил

қилган

бўлса

, 2004

йил

27

август

2

ва

2005

йил

31

декабрь

3

қонунлари

билан

жиноий

жавобгарликдан

озод

қилиш

мумкин

бўлган

жиноят

таркиблари

сони

42

тагача

кўпайтирилди

.

2009

йил

3

апрелда

қабул

қилинган

Ўзбекистон

Республикаси

Жиноят

кодексининг

661-

моддасига

ўзгартиш

киритиш

тўғрисида

ги

Ўзбекистон

Республикаси

Қонунига

мувофиқ

4

бундай

жиноят

таркиблари

сони

яна

11

тага

кўпайтирилди

ва

мазкур

институт

қўлланиши

мумкин

бўлган

жиноят

таркибларининг

сони

53

тага

етди

. 2012

йил

29

декабрда

эса

,

Ўзбекистон

Республикасининг

Ўзбекистон

Республикасининг

айрим

қонун

ҳужжатларига

ўзгартиш

ва

қўшимчалар

киритиш

тўғрисида

ги

345-

сонли

Қонуни

қабул

қилинди

.

Ушбу

Қонунга

биноан

,

Ўзбекистон

Республикасининг

Жиноят

кодекси

661-

моддаси

биринчи

қисми

яна

тўртта

жиноят

таркиби

билан

тўлдирилди

.

Айни

дамда

Ғ

.

Абдумажидов

таъкидлаганидек

, “

ярашув

тўғрисидаги

ишларни

юритиш

янги

процессуал

институт

сифатида

самарали

эканини

оқлади

ва

либераллаштириш

йўналишида

муҳим

роль

ўйнамоқда

.

Уни

янада

кенгроқ

қўлланилишига

қаратилган

таклифларга

қулоқ

солиб

,

ярашув

муносабати

билан

тугатилиши

мумкин

бўлган

жиноят

ишларининг

тоифасини

янада

кенгайтириш

ва

баъзи

ҳолларда

жиноят

оқибатида

етказилган

зарар

тўланмаган

бўлса

-

да

,

жабрланувчининг

розилиги

билан

жиноят

ишини

тугатишга

йўл

қўйиш

мақсадга

мувофиқ

”5.

Хорижий

мамлакатларнинг

жиноят

-

процессуал

қонунчилигини

таҳлил

этиш

натижасида

аҳолининг

одил

судловга

бўлган

ишончи

тобора

пасайиб

бораётганлигининг

гувоҳи

бўламиз

.

Унинг

ўрнига

одил

судлов

жараёнини

бевосита

алмаштириш

билан

боғлиқ

янги

норасмий

институтлар

:

медиация

,

ярашув

,

музокаралар

,

арбитраж

,

минипроцесс

кабилар

вужудга

келмоқда

.

Медиацияни

киритилиши

эса

,

Европа

Кенгаши

ва

БМТнинг

бир

қатор

ҳужжатларида

тавсия

этилганини

ҳисобга

олсак

,

унинг

назарий

моделлари

Болгарияда

ишлаб

чиқилган

6.

Аммо

шуни

айтиш

жоизки

,

Болгарияда

ярашув

институти

ҳалигача

назарий

шаклда

бўлиб

,

жиноят

-

процессуал

қонунчилигига

киритилмай

,

фақат

прокурор

ва

ҳимоячи

ўртасидаги

келишув

институти

жорий

этилган

,

холос

.

Унинг

асосий

камчилиги

жиноятдан

жабр

кўрган

шахс

бу

институт

бўйича

бирор

-

бир

ташаббус

билан

чиқиш

ҳуқуқига

эга

эмас

.

Шу

1

Ўзбекистон

Республикаси

Олий

суди

пленуми

қарорлари

тўплами

.1991-2006. 2-

жилд

. –

Т

.:

Ўқитувчи

, 2007. –

Б

.126.

2

Ўзбекистон

Республикаси

қонун

ҳужжатлари

тўплами

. 2004

йил

, 37-

сон

, 408-

модда

.

3

Ўзбекистон

Республикаси

қонун

ҳужжатлари

тўплами

. 2005

йил

, 52-

сон

, 385-

модда

.

4

Ўзбекистон

Республикаси

қонун

ҳужжатлари

тўплами

. 2009

йил

, 15-

сон

, 171-

модда

.

5

Абдумажидов

Ғ

.

А

.

Жиноят

-

процессуал

кодекси

такомил

бўлишига

оид

мулоҳазалар

//

Ўзбекистон

Республикаси

жиноят

-

процессуал

қонунчилиги

:

кеча

,

бугун

ва

истиқболлари

.

Тошкент

:

ТДЮИ

, 2010. –

Б

.14.

6

Чанкова

Д

.

И

.

Медиация

как

возможная

иновация

в

уголов

-

ном

процессе

/ 7100

години

наказателен

закон

и

актуални

проблеми

на

наказателното

законодателство

. 1996.

1.-

С

.

155-167.;

Хамидуллаев

А

.

А

.

Тарафларнинг

ярашуви

институ

-

тини

амалга

ошириш

механизми

:

Ўқув

қўлланма

.(

Ярашув

институти

:

жазолаш

судловидан

ҳуқуқни

тиклаш

одил

судло

-

вига

ўтиш

механизми

:

Ўқув

қўлланмаси

.) -

Тошкент

:

ЎзР

ИИВ

Академияси

, 2003. -

Б

. 16-30.

билан

бирга

мазкур

келишувни

фақат

прокурорнинг

ташаббусига

кўра

амалга

ошириш

мумкин

.

Ўзбекистонда

эса

,

Б

.

Т

.

Акрамходжаев

1996-1997

йилларда

жиноят

процессида

ҳуқуқни

тиклаш

функцияси

тўғрисидаги

ғояни

илгари

суриб

,

айнан

шу

функцияни

жабрланувчининг

жиноятдан

кўрган

зарарини

тўла

қопланиши

ва

уни

жиноятдан

аввалги

ҳолатга

келтиришда

муҳим

аҳамиятга

эгалигини

исботлаб

берди

. 1997

йил

29

августда

Ўзбекистон

Республикаси

Олий

Мажлиси

томонидан

қабул

қилинган

Жамиятда

ҳуқуқий

маданиятни

юксалтириш

миллий

дастури

га

оид

қарорда

бу

ғоя

қуйидагича

ўз

ифодасини

топди

: “

Ҳар

бир

кишининг

қонунийлик

ва

адолат

тантана

қилишига

бўлган

қатъий

ишончи

шунга

асосланиши

керакки

,

қонунни

бузган

шахс

жазосиз

қолмайди

ва

ҳар

ким

бузилган

ҳуқуқи

тикланишини

ҳамда

унга

етказилган

зарарнинг

қопланишини

талаб

қилишга

ҳақлидир

7

.

Жиноят

ишларини

ҳал

этишнинг

яраштирув

шакли

унча

оғир

бўлмаган

жиноятни

содир

этиш

билан

боғлиқ

,

давлат

(

айбловчи

ёки

жабрланувчи

сифатида

)

ва

уни

содир

этган

шахс

ёки

унинг

вакили

-

ҳимоячиси

ўртасида

ўзаро

келишув

асосида

амалга

ошириладиган

жараёндир

.

Кейинчалик

бу

жараён

судья

томонидан

қонунлаштирилади

.

Расмий

судловдан

ташқари

зиддиятларни

ҳал

қилишнинг

яраштирув

шаклининг

қуйидаги

хусусиятлари

мавжуд

:

ярашув

институти

фақат

унчалик

оғир

бўлмаган

жиноятларни

кўришда

татбиқ

этилади

;

ярашувга

айблов

ва

ҳимоянинг

ўзаро

келишуви

,

ярашиш

ҳолларида

йўл

қўйилади

;

ярашув

жараёни

амалдаги

қонунчиликка

зид

бўлмаслиги

ҳамда

ишнинг

ҳал

қилиниши

малакали

судья

иштирокида

амалга

оширилиши

лозим

8

.

А

.

А

.

Шомансуровнинг

тадқиқотларига

кўра

,

Европа

давлатларидан

Австрия

,

Бельгия

,

Франция

,

Германия

,

Финляндия

каби

давлатларда

бундай

нормаларни

қўллаш

амалиёти

анъанавий

тус

олган

ва

кўпчилик

ҳолларда

ярашиш

усули

ўзини

оқлаганлиги

эътироф

этилади

9.

Фикримизча

,

келгусида

ярашув

интитутини

қўллаш

мумкин

бўлган

жиноят

таркиблари

доирасини

кенгайтириш

мақсадга

мувофиқ

.

Шу

сабабдан

,

ярашув

институтини

амалиётга

янада

кенгроқ

татбиқ

этиб

,

Жиноят

кодексининг

661-

моддасига

ижтимоий

хавфи

катта

бўлмаган

барча

жиноят

таркибларини

,

шунингдек

,

эҳтиётсизлик

натижасида

содир

этилган

,

қонунда

5

йилгача

озодликдан

маҳрум

этиш

жазоси

назарда

тутилган

жиноятлар

киритилса

мақсадга

мувофиқ

бўлар

эди

.

Бундан

ташқари

,

З

.

Ф

.

Иноғомжонова

ва

О

.

М

.

Мадалиевлар

ҳам

ушбу

институтни

такомиллаштириш

истиқболлари

тўғрисида

фикр

юритиб

, “

суд

қарорини

адолатли

фақат

қонунга

асосан

чиқарилиши

таъминлаш

учун

,

айбланувчига

,

унинг

ҳимоячисига

ва

қонуний

вакилига

ҳам

ярашув

тўғрисидаги

ишларни

юритиш

ни

сўраб

,

мурожаат

қилиш

ҳуқуқини

бериши

керак

,

уларнинг

илтимосномаси

,

албатта

жабрланувчи

,

унинг

ҳимоячиси

ёки

қонуний

вакиллари

ва

илтмосномани

ҳал

қилаётган

шахс

томонидан

биргаликда

муҳокама

этилиши

ва

қандай

келишувга

келинганлиги

тўғрисида

баённома

тузилишини

мажбурий

тарзда

белгилаб

қонунга

ўзгартириш

киритилса

,

мақсадга

мувофиқ

бўлар

эди

10,

деб

ёзадилар

.

7

Ўзбекистон

Республикаси

Конституциясига

шарҳ

. –

Т

.: 2001.

-

Б

. 479.;

Ўзбекистон

Республикасининг

Жиноят

-

процессуал

кодексига

шарҳлар

/

Нашр

этиш

учун

масъул

У

.

Таджиханов

.-

Ўзбекистон

Республикаси

Ички

ишлар

Вазирлиги

Академия

-

си

, -

Т

.: 1999. -

Б

. 359.

8

Абдурасулова

Қ

.

Р

.,

Тўлаганова

Г

.

З

.

Ярашувчилик

институтида

адвокатнинг

иштироки

//

Ярашувчилик

институтини

такомиллаштириш

:

назария

ва

амалиёт

:

давра

суҳбати

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2005. –

Б

. 23.

9

Шамансуров

А

.

А

.

Примирение

вместо

лишения

свобо

-

ды

//

Народное

слово

, 2001, 12

сент

.

10

Иноғомжонова

З

.

Ф

.,

Мадалиев

О

.

М

.

Ярашув

тўғрисидаги

ишларни

юритишнинг

ўзига

хос

хусусиятлари

. (

назария

ва

амалиёт

) //

Ярашувчилик

институтини

такомиллаштириш

:


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

2014

3-4

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

56

Қ

.

Р

.

Абдурасулова

ва

Г

.

З

.

Тўлагановалар

ҳам

ярашув

институтини

такомиллаштириш

бўйича

ярашув

институтини

амалиётга

янада

кенгроқ

татбиқ

этиб

,

ЖК

661-

моддасига

ижтимоий

хавфи

катта

бўлмаган

барча

жиноят

таркибларини

,

шунингдек

эҳтиётсизлик

орқасида

содир

этилган

,

қонунда

5

йилгача

озодликдан

маҳрум

этиш

жазоси

назарда

тутилган

жиноятларнинг

киритилиши

мақсадга

мувофиқдир

.

Бу

эса

ўз

навбатида

айбланувчига

ўз

хатосини

тузатиш

,

судга

эса

жабрланувчининг

бузилган

ҳуқуқларини

тиклаш

имконини

беради

1,

деб

эътироф

этадилар

.

Хулоса

ўрнида

шуни

айтишимиз

мумкинки

,

юқоридаги

ҳолатлар

яраштирувчи

-

воситачи

(

медиатор

)

учун

унинг

фаолиятини

амалга

оширишни

талаб

қилади

.

Аммо

,

Ўзбекистонда

бундай

яраштирувчи

(

медиатор

)

ларнинг

фаолияти

қонунийлаштирилмаганлиги

сабабли

,

агарда

бу

шахсларни

яраштирув

муносабатларида

иштироки

таъминланса

,

бу

ҳолда

маълум

муаммолар

юзага

келиши

мумкин

,

чунки

бу

шахс

тергов

,

суриштирув

,

прокуратура

,

суд

,

айбланувчининг

ҳимоячиси

,

вояга

етмаган

айбланувчининг

қонуний

вакиллари

(

ота

-

онаси

,

васий

,

ҳомийлари

)

билан

ҳамкорлик

қилиши

лозим

бўлади

.

Бундан

ташқари

,

яраштирувчи

(

медиатор

)

жиноят

ва

жиноят

-

процессуал

нормаларда

яхши

билимга

эга

бўлиши

талаб

қилинади

,

негаки

улар

фуқаролик

ва

фуқаролик

-

процессуал

нормалардан

фарқли

ўлароқ

императив

хусусиятга

эга

бўладилар

.

Шунга

асосан

ярашилганлик

муносабати

билан

жиноий

жавобгарликдан

озод

қилиш

жараёнида

,

фикримизча

,

яраштирувчи

(

медиатор

)

ни

жорий

этишимиз

мақсадга

мувофиқ

бўлади

.

Бу

вазият

мазкур

институтнинг

аҳамиятини

янада

юқори

поғонага

кўтариб

,

ҳам

жиноят

содир

этган

шахс

,

ҳам

жабрланувчининг

ҳуқуқ

ва

қонуний

манфаатларини

муҳофаза

этишга

ёрдам

беради

.

Аннотация

:

мақолада

Ўзбекистон

Республикасида

амалга

оширилаётган

ислоҳотларнинг

моҳиятини

тушуниш

,

қабул

қилинаётган

қонунларнинг

моҳияти

ва

уларнинг

бошқа

ҳуқуқий

нормаларга

таъсир

этиши

тадқиқ

этилган

.

Муаллиф

томонидан

қонунчилик

қиёсий

таҳлили

,

Ўзбекистон

Республикасида

жиноят

иш

юритувининг

ислоҳ

этиш

жараёнининг

илмий

ўрганилиши

,

асосий

йўналишларини

ажратиб

чиқариш

ва

унинг

ривожланиш

йўлларини

башорат

қилиш

амалга

оширилди

.

Таянч

сўзлар

:

ярашув

институти

,

жиноят

,

суд

-

ҳуқуқ

ислоҳотлари

Аннотация

:

в

статье

исследуется

правильное

понимание

сущности

реформ

,

осуществляемых

в

Республике

Узбекистан

,

оценка

содержания

принимаемых

законов

и

их

влияние

на

другие

правовые

нормы

.

Автор

проводит

сравнительный

ана

-

лиз

законодательства

,

научное

изучение

процесса

реформирования

уголовного

судопроизводства

в

Республике

Узбекистан

,

выделение

его

основных

направлений

и

прогнозирование

путей

его

дальнейшего

развития

.

Ключевые

слова

:

институт

примирения

,

преступ

-

ление

,

судебно

-

правовые

реформы

назария

ва

амалиёт

:

давра

суҳбати

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2005. –

Б

.

14.

1

Абдурасулова

Қ

.

Р

.,

Тўлаганова

Г

.

З

.

Ярашувчилик

институтида

адвокатнинг

иштироки

//

Ярашувчилик

институтини

такомиллаштириш

:

назария

ва

амалиёт

:

давра

суҳбати

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2005. –

Б

. 29.

Annotation

:

the

article

examines

correct

understanding the essence of the reforms carried out in
the Republic of Uzbekistan, evaluation the content of laws
and their impact on other legal standards. The author
makes comparative analyze of legislation during the
process of reforming the criminal justice system in the
Republic of Uzbekistan, the allocation of its main trends
and forecasting ways of its further development.

Key words

: conciliation institute, crime, judicial-legal

reforms.

Адабиётлар

рўйхати

:

1.

Ўзбекистон

Республикаси

Олий

Мажлисининг

Ахборотно

-

маси

, 2001

йил

, 9-10-

сон

, 165-

модда

.

2.

Мухторов

Н

.

Ярашув

институти

:

такомиллашаётган

жара

-

ён

.

Куч

адолатда

.

15 (217) 15.04.2009

й

.

3.

Каримов

И

.

А

.

Адолат

-

қонун

устуворлигида

. //

Хавфсизлик

ва

тинчлик

учун

курашмоқ

керак

.

Т

.10. –

Т

.:

Ўзбекистон

, 2002. –

Б

.44.

4.

Ўзбекистон

Республикасининг

жиноят

процесси

:

Дарслик

/

Б

.

А

.

Миренский

,

А

.

Х

.

Раҳмонқулов

,

Ж

.

Камалходжаев

,

В

.

В

.

Қодирова

. –

Тошкент

:

Ўзбекистон

Республикаси

ИИВ

Академияси

, 2004.

Б

. 507.

5.

Иноғомжонова

З

.

Ф

.

Жиноят

процессуал

конунини

либераллаштириш

-

давр

талаби

//

Суд

-

ҳуқуқ

ислоҳоти

:

назария

ва

амалиёт

:

халқаро

илмий

-

амалий

конференция

материаллари

. –

Т

.: 2001. –

Б

.62.

6.

Пўлатов

Б

.

Х

.

Ярашувчилик

институтининг

истиқболлари

//

Ярашувчилик

институтини

такомиллаштириш

:

назария

ва

амалиёт

:

давра

суҳбати

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2005. –

Б

. 6.

7.

Худойшукуров

З

.

Инсон

ҳуқуқ

ва

манфаатларини

таъминлаш

устувор

мақсад

(

ЎзР

Олий

суди

раиси

Б

.

Мустафоев

билан

бўлган

суҳбат

)//

Халқ

сўзи

, 2013

йил

6

февраль

.

8.

Камалходжаев

Д

.

Понятие

и

сущность

примирительной

форм

разбирательства

уголовных

дел

//

Ҳуқуқ

Право

– Law,

2001.

4. –

С

.57.

9.

Ўзбекистон

юридик

энциклопедияси

/

Нашр

учун

масъул

Р

.

А

.

Муҳитдинов

ва

бошқ

.;

масъул

муҳаррир

Н

.

Тойчиев

. –

Т

.:

Адолат

, 2010. –

Б

. 571-572.

10.

Рахманова

С

.

Р

.

Программа

примирения

в

уголовном

процессе

Российской

Федерации

//

Ярашувчилик

институтини

такомиллаштириш

:

назария

ва

амалиёт

:

давра

суҳбати

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2005. –

С

. 55.

11.

Нарзиев

Й

.

Жиноят

процессида

ярашув

:

мазмун

ва

моҳият

//

Ярашувчилик

институтини

такомиллаштириш

:

назария

ва

амалиёт

:

давра

суҳбати

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2005. –

Б

. 103.

12.

Ўзбекистон

Республикаси

Олий

суди

пленуми

қарорлари

тўплами

. 1991-2006. 2-

жилд

. –

Т

.:

Ўқитувчи

, 2007. –

Б

.126.

13.

Ўзбекистон

Республикаси

қонун

ҳужжатлари

тўплами

.

2004

йил

, 37-

сон

, 408-

модда

.

14.

Ўзбекистон

Республикаси

қонун

ҳужжатлари

тўплами

.

2005

йил

, 52-

сон

, 385-

модда

.

15.

Ўзбекистон

Республикаси

қонун

ҳужжатлари

тўплами

.

2009

йил

, 15-

сон

, 171-

модда

.

16.

Абдумажидов

Ғ

.

А

.

Жиноят

-

процессуал

кодекси

такомил

бўлишига

оид

мулоҳазалар

//

Ўзбекистон

Республикаси

жиноят

-

процессуал

қонунчилиги

:

кеча

,

бугун

ва

истиқболлари

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2010. –

Б

.14.

17.

Чанкова

Д

.

И

.

Медиация

как

возможная

иновация

в

уго

-

ловном

процессе

/ 7100

години

наказателен

закон

и

актуални

проблеми

на

наказателното

законодателство

. 1996.

1.-

С

. 155-

167.;

Хамидуллаев

А

.

А

.

Тарафларнинг

ярашуви

институтини

амалга

ошириш

механизми

:

Ўқув

қўлланма

. (

Ярашув

институти

:

жазолаш

судловидан

ҳуқуқни

тиклаш

одил

судловига

ўтиш

механизми

:

Ўқув

қўлланмаси

.) –

Т

.:

ЎзР

ИИВ

Академияси

, 2003. -

Б

. 16-30.


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА


2014

3-4

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

57

18.

Ўзбекистон

Республикаси

Конституциясига

шарҳ

. –

Тошкент

, 2001. -

Б

. 479.;

Ўзбекистон

Республикасининг

Жиноят

-

процессуал

кодексига

шарҳлар

/

Нашр

этиш

учун

масъул

У

.

Таджиханов

.-

Ўзбекистон

Республикаси

Ички

ишлар

Вазирлиги

Академияси

, -

Тошкент

, 1999. -

Б

. 359.

19.

Абдурасулова

Қ

.

Р

.,

Тўлаганова

Г

.

З

.

Ярашувчилик

институтида

адвокатнинг

иштироки

//

Ярашувчилик

институтини

такомиллаштириш

:

назария

ва

амалиёт

:

давра

суҳбати

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2005. –

Б

. 23.

20.

Шамансуров

А

.

А

.

Примирение

вместо

лишения

свобо

-

ды

//

Народное

слово

, 2001,12

сент

.

21.

Иноғомжонова

З

.

Ф

.,

Мадалиев

О

.

М

.

Ярашув

тўғрисидаги

ишларни

юритишнинг

ўзига

хос

хусусиятлари

. (

назария

ва

ама

-

лиёт

) //

Ярашувчилик

институтини

такомиллаштириш

:

назария

ва

амалиёт

:

давра

суҳбати

. –

Т

.:

ТДЮИ

, 2005. –

Б

. 14.

Д

.

Камалова

Тошкент

давлат

юридик

университети

Жиноят

ҳуқуқи

ва

криминология

кафедраси

ўқитувчиси

ЖИНОЯТ

ҲУҚУҚИДА

ЖИНОЯТГА

ТАЙЁРГАРЛИК

КЎРИШ

Жиноят

ҳуқуқи

доктринасининг

умумэътироф

этилган

қоида

ва

талабларига

мувофиқ

,

ҳар

қандай

ижтимоий

хавфли

қилмиш

жазога

сазовордир

(

албатта

бундай

қилмиш

жиноят

қонунида

жиноят

деб

эътироф

этилган

бўлса

).

Айрим

ҳолатларда

шахс

ўз

жиноий

нияти

ёки

мақсадини

охиригача

амалга

ошира

олмаган

тақдирда

ҳам

,

у

жиноий

жавобгарликка

тортилиши

мумкинлиги

,

ўз

-

ўзидан

жиноят

ҳуқуқининг

энг

катта

ва

айни

ҳолда

ўта

долзарб

аҳамият

касб

этувчи

институционал

қоидаларидан

бири

ҳисобланмиш

жиноят

содир

этиш

босқичлари

ни

эслашга

беихтиёр

ундайди

.

Ушбу

босқичнинг

бир

тури

сифатида

жиноятга

тайёргарлик

кўриш

Жиноят

кодексининг

25-

моддасида

белгиланган

.

Унга

кўра

,

шахснинг

қасддан

қилинадиган

жиноятни

содир

этиш

ёки

яшириш

учун

шарт

-

шароит

яратувчи

қилмиши

ўзига

боғлиқ

бўлмаган

ҳолатларга

кўра

содир

этилиши

бошлангунга

қадар

тўхтатилган

бўлса

,

бундай

қилмиш

жиноятга

тайёргарлик

кўриш

деб

топилади

.

Демак

,

жиноятга

тайёргарлик

кўриш

босқичида

шахс

жиноий

мақсадини

амалга

оширишга

киришади

ва

тамом

бўлган

жиноятни

содир

этиш

учун

зарур

шарт

-

шароит

яратилади

.

Жиноят

ҳуқуқи

назариясида

жиноятга

тайёргарлик

кўриш

тушунчасига

оид

фикрларни

ўрганиш

ва

таҳлил

этиш

натижасида

,

уларни

учта

гуруҳга

ажратиш

мумкин

.

Биринчи

гуруҳ

.

А

.

А

.

Анисимов

,

А

.

В

.

Грошев

,

О

.

А

.

Юсупджанов

,

С

.

В

.

Проценко

,

В

.

В

.

Сверчков

1

ларнинг

назарий

фикрларини

таҳлил

қилиш

ва

ўрганиш

натижасида

шуни

таъкидлаш

мумкинки

,

уларнинг

жиноятга

тайёргарлик

кўриш

тушунчасига

берган

таърифи

бир

-

бирига

ўхшаш

.

Жумладан

,

уларнинг

барчаси

жиноят

содир

этишга

қасддан

шароит

яратишга

қаратилган

қилмиш

шахсга

боғлиқ

бўлмаган

ҳолатларга

кўра

тўхтатилган

бўлса

,

жиноятга

тайёргарлик

кўриш

”,

деб

ёзади

.

Албатта

мазкур

таъриф

муайян

илмий

асосга

эга

бўлиб

,

амалдаги

жиноят

қонунида

белгиланган

тегишли

қоидаларга

мос

.

Лекин

айни

вақтда

мазкур

тавсифда

қуйидаги

ҳолатларга

етарли

даражада

эътиборга

олинган

,

дейиш

қийин

.

С

.

В

.

Проценко

жиноятга

тайёргарлик

кўришни

фаолият

сифатида

таърифлаган

,

А

.

А

.

Анисимов

томонидан

юзага

келган

вазият

ибораси

қўлланилган

,

О

.

С

.

Юсупджанов

эса

аксинча

,

шахсга

боғлиқ

бўлмаган

ҳолатларга

кўра

тўхтатилганлик

белгисини

инобатга

олмаган

.

Шуни

айтиш

мумкинки

,

жиноятни

яшириш

учун

шароит

яратиш

жиноятга

тайёргарлик

кўриш

шакли

1

Анисимов

А

.

А

.

Неоконченные

преступления

и

особенности

их

доказывания

.

Дисс

. …

канд

.

юрид

.

наук

.

Воронеж

: 2003. –

С

.44.;

Уголовное

право

России

.

Общая

часть

:

краткий

учеб

-

ный

курс

/

И

.

В

.

Упоров

[

и

др

.] –

Ростов

н

/

Д

:

Феникс

, 2006. –

С

.151.;

Комментарий

к

Уголовному

кодексу

Российской

Федерации

/

под

.

ред

.

В

.

Т

.

Томина

,

В

.

В

.

Сверчкова

. - 6-

е

изд

.,

перераб

.

и

доп

. –

М

.:

Издательство

Юрайт

, 2010. –

С

.114;

Юсупджанов

О

.

А

.

Мураккаб

айбли

жиноятларни

квалификация

қилиш

муаммолари

.

Дисс

. ...

юрид

.

фан

.

номзод

.

Т

.: 2010.

Б

. 107-111-112.;

Проценко

С

.

В

.

О

приготовлении

к

преступлению

//

Российский

следователь

. 2012.

10.

С

. 27.

Библиографические ссылки

Узбекистан Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 2001 йил, 9-10-сон, 165-модда.

Мухтаров Н. Ярашув институти: такомиллашаёттан жара-ён. Куч - адолатда. № 15 (217) 15.042009 й.

Каримов И.А. Адолат - конун устуворлигада. // Хавфсизлик ва тинчлик учун курашмок керак. Т.10. - Т.: Узбекистан, 2002. -5.44.

Узбекистан Реслубликасининг жиноят процесси: Дарслик / БАМиренский, АХРахдюнкулов. Ж.Камалходжаев. В.В.Крдирова. - Тошкент: Узбекистан Республикаси ИИВ Академияси, 2004. Б. 507.

Иногомжонова З.Ф. Жиноят процессуал конунини либераллаштириш - давр талаби // Суд-хукук ислохрти: назария ва амалиёт: халкдро илмий-амалий конференция материаллари. -Т.: 2001. -Б.62.

Пулатов Б.Х. Ярашувчилик институтининг истикболлари // Ярашувчилик институтини такомиллаштириш: назария ва амалиёт давра сухбатм. -Т.: ТДЮИ, 2005. - Б. 6.

Худойшукуров 3. Инсон хунук ва манфаатларини таъминлаш — устувор макрад (УзР Олий суди раиси Б.Мустафоев билан булган сухбату/Халк сузи, 2013 йил 6 февраль.

Камалходжаев Д. Понятие и сущность примирительной форм разбирательства уголовных дел // Хукук - Право - Law, 2001. №4.-057.

Узбекистан юридик энциклопедияси / Нашр учун масъул РАМухдтдинов ва бошк.; масъул мухдррир Н.Тоймиев. - Т.: Адолат, 2010.-Б. 571-572.

Рахманова С.Р. Программа примирения в уголовном процессе Российской Федерации // Ярашувчилик инстигутини такомиллаштириш: назария ва амалиёт: давра сухбатм. - Т.: ТДЮИ, 2005.-С. 35.

Нарзиев Й. Жиноят процессида ярашув: мазмун ва мохият // Ярашувчилик инстигутини такомиллаштириш: назария ва амалиёт давра сухбатм. - Т.: ТДЮИ, 2005. - Б. 103.

Узбекистан Республикаси Олий суди пленуми кдрорлари туплами. 1991-2006.2-жилд. -Т.: Укрттувчи, 2007. -Б. 126.

Узбекистан Республикаси конун хужжатлари туплами.

йил. 37-сон. 408-модда.

Узбекистан Республикаси крнун хужжатлари туплами.

йил, 52-сон, 385-морда.

Узбекистан Республикаси крнун хужжатлари туплами. 2009 йип, 15-сон, 171-мсдда.

Абдумажидов ГА Жиноят-процессуал кодекси такомил булишига оид мулохазалар // Узбекистан Республикаси жиноят-процессуал крнуьмилиги: кеча, бугун ва истикболлари. - Т.: ТДЮИ, 2010.-Б.14.

Майкова ДИ. Медиация как возможная иновация в уголовном процессе /7100 години наказателен закон и акгуални проблеми на наказателното законодателство. 1996. №1.-С. 155-167.; Хамидуллаев ДА. Тарафларнинг ярашуви инстигутини амалга ошириш механизма Укув кулланма. (Ярашув институтм: жаэолаш судловидан хукукни тикпаш одил судповига утиш механизма Укув кулланмаси.) -Т: УзР ИИВ Академияси, 2003. -Б. 16-30.

Узбекистан Республикаси Конституциясига шарх,. -Тошкент, 2001. - Б. 479.; Узбекистан Реслубликасининг Жиноят-процессуал кодексига шархлар / Нашр этиш учун масъул У.Таджиханов.-Узбекистон Республикаси Ички ишлар Вазирлиги Академияси. - Тошкент. 1999. - Б. 359.

Абдурасулова К.Р., Тулаганова Г.З. Ярашувчилик институтада адвокатнинг иштироки // Ярашувчилик инстигутини такомиллаштириш: назария ва амалиёт. давра сухбатм. - Т: ТДЮИ, 2005.-Б. 23.

Шамансуров А. А. Примирение вместо лишения свобо-ды'7Народное слово, 2001,12 сент.

Иногомжонова З.Ф., Мадалиев О.М. Ярашув тутрисидаги ишларни юритишнинг узига хос хусусиятлари. (назария ва амалиёт) // Ярашувчилик инстигутини такомиллаштириш: назария ва амалиёт: давра сухбати. - Т.: ТДЮИ, 2005. - Б. 14.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов