Перспективы ветеринарной науки и важные задачи развития отрасли

inLibrary
Google Scholar
Журнал:
Выпуск:
CC BY f
9-12
0

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.
Поделиться
Элмуродов, Б. (2022). Перспективы ветеринарной науки и важные задачи развития отрасли. in Library, 22(3), 9–12. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/archive/article/view/31624
Бозорбой Элмуродов, Ветеринарный научно-исследовательский институт

Директор Научно-исследовательского ветеринарного института, профессор, доктор ветеринарных наук

0
Цитаты
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

В этой статье дается представление о будущем ветеринарной науки и важнейших проблемах, стоящих перед этой областью.


background image

9

СЕКЦИЯ № 1.

ПЛЕНАРНОЕ ЗАСЕДАНИЕ

УДК: 619.616.989

PROSPECTS OF VETERINARY SCIENCE AND IMPORTANT TASKS

IN THE DEVELOPMENT OF THE SECTOR

Elmurodov Bozorboy Aktamovich,

Doctor of Veterinary Sciences, Director of the Scientific Research Institute of

Veterinary

Abstract:

The article describes the results of scientific research conducted at the

Institute of Veterinary* Research over the past five years, the publication of
recommendations, patents, guidelines and guidelines developed by scientists.

Keywords:

development of science, diversification, veterinary medicine,

immunology, microbiology, tuberculosis, brucellosis, pasteurellosis.

ВЕТЕРИНАРИЯ ИЛМ-ФАНИНИНГ ИСТИҚБОЛЛАРИ BA СОҲАНИ

РИВОЖЛАНТИРИШДАГИ МУҲИМ ВАЗИФАЛАР

Элмурадов Бозорбой Актамович,

в.ф.д., Ветеринария илмий тадцицот институти директори

Аннотация:

Мацолада ветеринария илмий тадцицот институтида охирги

олти йилда амалга оширилган илмий тадцицот ишларининг натижалари, олимлар
томонидан яратилган тавсиялар, патентлар, кўлланма ва йўрицномалар чоп
этилганлиги ёритилган.

Калит

сўзлар:

Илф-фанни

ривожлантириш,

диверсификациялаш,

ветеринария дори-дармонлари, иммунология, микробиология, туберкуллёз,
бруцеллез, пастереллёз.

ПЕРСПЕКТИВЫ ВЕТЕРИНАРИИ И ВАЖНЫЕ

ЗАДАЧИ РАЗВИТИЯ ОТРАСЛИ

Эльмурадов Бозорбой Актамович,

д.в.н., директор Научно-исследовательского института ветеринарии

Аннотация:

В статье описаны результаты научных исследований,

сотрудников НИИ ветеринарии за последние шесть лет, публикации рекомендаций,
патенты, руководства и другие разработки ученых.

Ключевые слова:

развитие науки, диверсификация, ветеринария,

иммунология, микробиология, туберкулез, бруцеллез, пастереллез.


background image

10

Ветеринария илмий тадқиқот институтида Ўзбекистон Республикаси

Президентининг 2019 йил 28-мартдаги “Ветеринария ва чорвачилик соҳасида
давлат бошқаруви тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари
тўғрисида”ги ПФ-5696-сонли Фармони, ҳамда “Ўзбекистон Республикаси
Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитаси фаолиятини
ташкил этиш тўғрисида”ги ПҚ-4254-сонли қарорида белгиланган топшириқлар
ижросини таъминлаш борасида ишлар амалга оширилмоқда.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Илм-фанни 2030 йилгача

ривожлантириш концепциясини тасдиқлаш тўғрисида”ги Фармони билан
тасдиқланган “Илм-фанни 2030 йилгача ривожлантириш концепцияси” ҳамда
“Илм-фан

соҳаси

ва

илмий-тадқиқот

ишларини

2021-2030

йилларда

молиялаштириш ҳажмини кенгайтириш ва молиялаштириш манбаларини
диверсификациялашнинг мақсадли параметрларига эришиш буйича комплекс чора-
тадирлар режаси”да белгиланган топшириқ ва чора-тадбирларни амалга
оширили1йини

таъминлаш,

институтнинг

илмий-инновацион

фаолияти

самарадорлигини ошириш бўйича илмий тадқиқот ишлари олиб борилмоқда.

Илмий тадқиқотлар натижасида махаллий штамлар асосида қорамолларнинг

тейлериоз касаллигига қарши вакцинанинг реактогенлик ва иммуногенлик
хусусиятлари ишлаб чиқилди. Шунингдек, қишлоқ хўжалик ҳайвонларининг
колибактериоз, пастереллёз ва сальмонеллёз касалликларига қарши маҳаллий
поливалентли ГОА формол вакцинанинг самарадорлиги ўрганилди ва унинг таъсир
фаоллиги 100 фоизгача бўлиши аниқланди. Қишлоқ хўжалик ҳайвонларининг
бруцеллёз касаллигига қарши қон зардобининг миллий стандарта ишлаб чиқилди.
Қорамолларнинг туберкуллёз касаллигига қарши “Биомайрин” препаратининг
самарадорлиги ўрганилди.

Қишлоқ хўжалик ҳайвонлари қутуриш касаллигининг вирус штаммларидан

референс ва вакцина штаммлари олишига эришилди. БВ-А-КХ- 2018-8 лойихаси
асосида

ветеринария

биопрепаратларини

тайёрлашда

фойдаланиладиган

микроорганизмлар штаммларининг биологик, морфологик, иммунологик
хусусиятлари ўрганилиб, 12 тасига паспортизация қилиш услуби ишлаб чиқилди.

ЎзФАнинг УМК Института билан ҳамкорликда яратилган маҳаллий, Навои

Азот ИБда ишлаб чиқарилган

“Альсус”

препарата Жиззах вилоятининг

“Golden

territoriya”

МФЖда

9000 бош

қўй-эчкиларда тадбиқ қилинди. Госсипренли

озуқавий қўшимчаларни бевосита фермер хўжаликлари шароитида синаш
тажрибаларига тайёргарлик ишлари амалга оширилди. Қишлоқ хўжалик
ҳайвонларининг хафли паразитоз ва табиий ўчоқли трансмиссив касалликларидан
муҳофаза қилишнинг янги экологик безарар ва самарали услуби ишлаб чиқилди.
Шунингдек,

“Фоспренил”

ва

“Мексидол”

препаратларининг организмга

захарлилик даражаси ўрганилди.

Институт олимлари томонидан охирги беш йилда

30 дан ортиқ

ишланмалар

яратилиб,

14 та патент

олинди,

10

дан ортиқ

монография, 5 та дарслик, 20

дан

ортиқ

тавсияномалар, 30 та қўлланма

ва

40 та йўриқнома,

шунингдек,

300 дан

ортиқ

илмий-оммабоп мақолалар

чоп этилди. Докторант- тадқиқотчиларни

тайёрлаш ва устоз-шогирд мактабини яратиш соҳасида

12 та фан доктори 6 та

фалсафа доктори

диссертация ишлари ёқланди.


background image

11

Жадвал № 1.

Институтда 2016-2021 йилларда чоп этилган илмий ишлар

Й

ил

л

ар

Я

рат

ил

ган

вет

ери

нари

я

препарат

ари

П

атент

л

ар

Моног

раф

и

ял

ар

Т

ав

сия

л

ар

У

сл

убий

қўл

л

ан

-

м

ал

ар

Й

ўриқн

ом

ал

ар

Илмий мақолалар

Х

орижий

МДХ

да

Респуб

л

ика

да

2016

3

2

1

4

4

5

3

2

47

2017

2

-

3

5

8

6

2 .

3

65

2018

3

3

<

2

4

5

4

4

7

71

2019

2

2

4

6

9

5

8

5

96

2020

3

3

2

5

11

8

5

8

114

2021

3

3

3

10

10

12

8

12

145

Сунги йилларда институт олимлари томонидан

16 турдаги

ишланмалар

вакцина, диагностикум ва бошқ.) ярятилиб,уларни ишлаб чиқаришда жорий этиш
хисобига 2016-2021 йиллар давомида

700 дан

ортиқ

хўжаликлар

билан жами

4,2

млрд сўмлик

шартномалар имзоланди ҳамда республика фермер хўжаликларида

мазкур касалликларнинг олди олиниб келинмоқда.

Охирги йилларда институт олимлари томонидан ўтказилган илмий

тадқиқотлар натижасида қуйидагиларга эришилди: - “Зообиоценозларни биологик
мақбуллаштириш усуллари” ишлаб чиқилди;

-

Узбекистонда қорамолларнинг тейлериоз касаллигига қарши маҳаллий

штаммлар асосида “Қорамолларнинг тейлериоз касаллигига қарши закцина”нинг
илмий асослари яратилди;

-Чорва хайвонларининг пастереллёз, колибактериоз ва сальмонеллёз

касалликларига қарши ГОА формол вакцина яратилди;

-

Чорва ҳайвонларининг бруцеллёз касаллигини аниқловчи сутда “ҳалқали

реакция” учун рангли антиген яратилди;

-

Чорва ҳайвонларининг юқумли, юқумсиз ва паразитар касалликларига

■арши махаллий биопрепаратлар, диагностикумлар яратилди;

-Асалари, қуён ва балиқ касалликларига ташхис қўйиш, даволаш ва :лдини

олиш буйича тавсиялар ишлаб чиқилди ва амалиётга жорий этилди;

-Ута хафли касалликлар (кутуриш, бруцеллёз, туберкуллёз, куйдирги,

:

ксил,

қорасон) касалликларининг олдини олиш, ташхис қўйиш борасида дунё
ветеринария фаниининг янги услублари ўрганилди.

Хулоса ва таклифлар:

Институтда мавжуд бўлган илмий салоҳият ва

гесурслардан оқилона фойдаланиш натижасида қишлоқ хўжалик ҳайвонлари ва

"

аррандаларининг юқумли, юқумсиз ва паразитар касалликларига ташхис қўйиш

■а

олдини олишнинг замонавий услублари яратилди.Чорва ҳайвонлари :ахсулотлари
ва ветеринария препаратларини назорат қилиш, гандартлаштириш хамда
сертифекатциялаш услублари ишлаб чиқилди.


background image

12

Ветеринария соҳасида молекуляр-биологик (ген инженерияси), вирусологик

(ҳужайралар кулыураси), иммунологик ва генетик услубларни ўрганиш эвазига
юқори самарадорликка эга экологик тоза ветеринария махсулотларини яратиш
услублари ўрганилди. Республикада эпизоотик барқарорликни сақлаш, янги
турдаги касалликларни ўрганиш, чет давлатлардан хавфли касалликларнинг кириб
келишини олдини олиш чора-тадбирлари ишлаб чиқилди.