МАТЕМАТИЧЕСКОЕ МОДЕЛИРОВАНИЕ ПЕРВИЧНОЙ И ВТОРИЧНОЙ ПЛАЦЕНТАРНОЙ НЕДОСТАТОЧНОСТИ

CC BY f
50-53
31
9
Поделиться
Исраилов, Р., & Саноев, Б. (2022). МАТЕМАТИЧЕСКОЕ МОДЕЛИРОВАНИЕ ПЕРВИЧНОЙ И ВТОРИЧНОЙ ПЛАЦЕНТАРНОЙ НЕДОСТАТОЧНОСТИ. Журнал вестник врача, 1(3), 50–53. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/doctors_herald/article/view/2011
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Целью данной работы явилось изучение математического моделирования первичной и вторичной плацентарной недостаточности и исследованы морфологические и морфометрические показатели плаценты 20 рожениц и проведено математическое моделирование.

Похожие статьи


background image

Доктор ахборотномаси № 3.1 (96)—2020

49

УДК 618.36–008.6–047.38

ЙЎЛДОШНИНГ БИРЛАМЧИ ВА ИККИЛАМЧИ ЕТИШМАСЛИГИНИ

МАТЕМАТИК МОДЕЛЛАШТИРИШ

Р. И. Исраилов, Б. А. Саноев

Республика патологик анатомия маркази, Тошкент, Ўзбекистон

Бухоро давлат тиббиѐт институти, Бухоро, Ўзбекистон

Таянч сўзлар:

йўлдош, етишмаслик, морфометрия, моделлаштириш

Ключевые слова:

плацента, недостаточность, морфометрия, моделирование.

Keywords:

placenta, insufficiency, morphometry, modeling.

Ушбу ишда мақсад қилиб йўлдошнинг бирламчи ва иккиламчи етишмаслиги билан кечган ҳомиладор-

ликда йўлдошнинг морфометрик ва морфологик ўзгаришларини математик моделлаштириш олинган бўлиб,
20 та туққан аѐллар йўлдошларининг морфологик ва морфометрик кўрсаткичлари ўрганилди ва математик
моделлаштирилди.

МАТЕМАТИЧЕСКОЕ МОДЕЛИРОВАНИЕ ПЕРВИЧНОЙ И ВТОРИЧНОЙ

ПЛАЦЕНТАРНОЙ НЕДОСТАТОЧНОСТИ

Р. И. Исраилов, Б. А. Саноев

Республиканский патологоанатомический центр, Ташкент, Узбекистан

Бухарский государственный медицинский институт, Бухара, Узбекистан

Целью данной работы явилось изучение математического моделирования первичной и вторичной пла-

центарной недостаточности и исследованы морфологические и морфометрические показатели плаценты 20
рожениц и проведено математическое моделирование.

MATHEMATICAL MODELING OF PRIMARY AND SECONDARY PLACENTAL INSUFFICIENCY

R. I. Israilov, B. A. Sanoev

Republican Pathological Anatomy Center, Tashkent, Uzbekistan

Bukhara state medical institute, Bukhara, Uzbekistan

The purpose of this work was to study the mathematical modeling of primary and secondary placental insuffi-

ciency and to study the morphological and morphometric parameters of the placenta of 20 women in labor and to con-
duct mathematical modeling.

Муаммонинг долзарблиги.

Йўлдошни ―она-йўлдош-ҳомила‖ тизи-мидаги энг зарур

биологик мажмуа деса бўлади. Шунинг учун йўлдош ўзида махсуслашган кўп тармоқли жа-
раѐнларни ўзида жам қилган биологик мажмуа бўлиб, ҳомиладорлик пайтида ташқи ва ички
муҳит омиллари билан ўзаро муносабатда бўладиган бир бутун орган ҳисобланади. Бу жа-
раѐнда ўзининг морфофункционал хусусиятларини сақлаб қолиш унинг биринчи сифатий
белгиси, яъни мослашиш ва чидамлилик белгиси ҳисобланади. Иккинчи сифатий белгиси,
бу – йўлдошнинг барча структур тузилмалари-нинг доимо маълум бир тартибда жойлаши-
ши, яъни тартиб қоидаси ҳисоб-ланади. Яна бир асосий сифатларидан бири барча структур
элементлар ҳар хил тузилишга эга бўлсада, ўзаро муносабат орқали бир бутун вазифани ба-
жаришидир.

Юқорида кўрсатилган структур тузилмаларидан келиб чиққан, йўлдош-нинг кўп тар-

моқли функционал хусусиятларини битта сифатий текширувлар тўлиқ очиб бера олмайди.
Шунинг учун, уларни тўлиқ ѐритишда морфомет-рия ва математик моделлаштириш усулла-
ридан ҳам фойдаланиш мақсадга мувофиқ ҳисобланади.

Материал ва усуллар.

Мақсадга эришиш учун анамнезида бирламчи ва иккиламчи

плацентар етишмасликка олиб келган 20 та туқган аѐллар йўлдош тўқимаси морфологик
жиҳатдан ўрганилди. Бунда умумий морфологиянинг гематоксилин ва эозин бўѐғи, ҳамда
ярим юпқа кесмаларни толуидин кўки билан бўялди. Умумий морфология учун ҳар бир
йўлдошдан 3 та бўлак, яъни марказидан, ўрта қисми ва чет қисмидан 1,5х1,5 см бўлаклар
кесиб олиниб 10%ли нейтралланган формалинда қотирилди. Оқар сувда 2-4 соат
ювилгандан сўнг концентрацияси ошиб борган спиртларда ва хлороформда сувсизланти-

Р. И. Исраилов, Б. А. Саноев


background image

Доктор ахборотномаси № 3.1 (96)—2020

50

рилди, кейин парафин қуйилиб, ғишчалар тайѐрланди. Парафинли блоклардан 5-8 мкмли
кесмалар тайѐрланиб, гематоксилин ва эозинда бўялди.

Морфологияда кўп сонли структур элементлардан иборат тўқима ѐки органни матема-

тикада ―тизим‖, яъни ―биологик мажмуа‖ дейилади. Ҳар қандай мажмуанинг ички тузили-
ши учта омиллардан иборат: элементларнинг сифати, сони ва ўзаро структур муносабати.
Буларни илмий жиҳатдан ўрга-нишда кўпинча сифатига эътибор беришади, яъни анатомик,
гистологик ва ултраструктур тузилиши ўрганилади.

Йўлдошдаги кўп тармоқли ва кўп даражали мураккаб ҳарактерга эга, ўзгача муноса-

батда ривожланадиган патологик ўзгаришларни ўрганишда ҳам сифатий, ҳам миқдорий
усуллардан иборат тартибли муносабат талаб қилинади.

Шунинг учун, назорат гуруҳи, 1-ламчи ва 2-ламчи етишмаслик ҳолатларида йўлдошда

Оригинальная статья

1 жадвал.

Йўлдошнинг етилганлик даражасини кўрсатувчи, ҳамда йўлдошнинг 1- ва 2-етишмаслигида

ривожланган ўзгаришларнинг морфологик ва морфометрик кўрсаткичлардан иборат

алгоритм


Кўрсаткичлар

Миқдор кўрсатгичлар

Меъѐр

(n=12)

1-

2-

1-гуруҳ

(n=18)

2-гуруҳ

(n=21)

Анатомик кўрсатгичлари

1 Чақалоқ вазни, гр.

3286±85

2143,7±34

Р<0,01

3036,7±64

Р<0,05

0,6↓

0,2↓

2 Йўлдош вазни, гр.

612,6±23,4 436,4±18,

5Р<0,01

542,2±17,4

Р<0,05

0,3↓

0,2↓

3 Ҳомила/йўлдош коэффициенти

5,36

4,9

5,6

0,3↓

0,2↑

4 Йўлдош/ҳомила индекси

0,186

0,203

0,178

0,2↑

0,2↓

5 Йўлдошнинг шакли

думалоқ

ноаниқ

овал

6 Йўлдошнинг диаметри, см.

22,3±1,7

19,2±1,4

24,7±2,3

0,2↓

0,2↑

7 Оналик юзасининг майдони, см

2

390,4±24,6 289,4±28,

7Р<0,01

478,9±36,7

Р<0,05

0,4↓

0,3↑

8 Йўлдош қалинлиги, см

3,4±0,6

2,8±0,5

Р<0,01

5,2±0,4

Р<0,05

0,3↓

0,8↑

Йўлдош тўқима тузилмаларининг нисбий майдони

9 Ўзак сўрғичлар майдони, %

16,0±1,64

20,4±1,81

18,9±1,75

0,4↑

0,3↑

10 Терминал сўрғичлар майдони,%

50,8±2,24

40,9±2,19

37,9±2,17

0,3↓

0,7↓

11 Сўрғичлар оралиқ бўшлиғи майдони

21,8±1,55

30,5±2,05

12,5±1,47

0,5↑

2↓

12 Иккиламчи патологик ва инвалютив

ўзгаришлар майдони, %

11,4±1,41

8,21±1,23

30,7±2,06

0,3↓

3↑

Терминал сўрғичлар турларининг нисбий майдони

13 5 тадан кўп капиллярли сўрғичлар

майдони, %

79,4±1,8

27,2±1,98

40,9±2,19

2,5↓

2↓

14 3 та ва ундан кам капиллярли

сўрғичлар майдони,%

11,4±1,42

37,2±2,16

25,6±1,95

3↑

2↑

15 Капиллярсизсўрғичлар майдони, %

5,6±1,03

8,8±0,97

7,3±0,86

2↑

1,5↑

16 Табақалашмаган сўрғичлар майдони, %

0

19,5±1,77

3,7±0,83

19↑

4↑

17 Склерозланган сўрғичлар майдони,%

3,6±0,83

7,3±0,83

22,5±1,86

2↑

7↑

Иккиламчи патологик ва инвалютив ўзгаришларнинг нисбий майдони

18 Фибриноид ўчоқлар майдони,%

72,8±1,98

27,1±1,98

2,5↓

19 Некроз ўчоқлар майдони, %

2,85±0,74

30,85±2,06

13↑

20 Яллиғланиш ўчоқлар майдони,%

0

22,95±1,88

22↑

21 Кальциноз ўчоқлар майдони,%

24,35±1,91

19,1±1,76

0,2↓


background image

Доктор ахборотномаси № 3.1 (96)—2020

51

ривожланадиган морфометрик кўрсаткичлардан қуйидаги кўрсаткичлари олинди ва бир-
бири билан таққослаш осон бўлсин деб, ҳамда бу морфометрик кўрсаткичлар асосида йўл-
дошни ўрганиш алгоритми тузилди.

Текширув натижалари ва муҳокамаси.

Йўлдошнинг 1- ва 2-етишмаслигида йўл-

дошда ривожланадиган морфометрик ўзгаришлардан қуйидаги кўрсаткичлар олинди ва бир
-бири билан таққослаб ўрганилди, ҳамда бу морфометрик кўрсаткичлар асосида йўлдошни
ўрганиш алгоритми тузилди.

Бу кўрсаткичлардан кўк рангли стрелка билан кўрсатилганлари йўлдош морфофунк-

ционал ҳолатини оширадиган фойдали кўрсатгичлар, қизил стрелка билан кўрсатилган
кўрсатгичлар миқдори кўпайган ѐки камайган бўлса ҳам йўлдош морфофункционал ҳолати-
нинг ѐмонлашганлигини билдиради.

Йўлдош таркибидаги 11 та морфологик белгиларининг миқдорий кўрсатгичлари асо-

сида моделлаштирилган график тасвирини пистолет шаклига таққослаш мумкин. Меъѐрий
йўлдошда пистолетнинг дастаси етарли даражада қалин, нишонга олувчи мушкаси ингичка
ва узун, тепкиси ҳам аниқ кўринишда учи ўткир шаклга эгалигини кўриш мумкин (график).

Хулоса.

Йўлдошнинг 1-етишмаслигида модделлаштирилган график тасвиридаги пи-

столет шакли кескин ўзгаришга учраганлиги кузатилди. Пистолетнинг дастасини пайдо
қиладиган тузилмалар, яъни ўзак сўрғичлар миқдорининг кўпайиши, терминал сўрғичлар
камайиши ва сўрғичлар оралиғи бўшлиғининг кенгайиши ҳисобига пистолет дастаси кескин
кенгаяди. Капиллярга бой, яъни 5 та ва ундан кўп капиллярли сўрғичлар миқдорининг
кескин камайиши пистолетнинг нишонга олувчи мушкасининг калталаниши билан намоѐн
бўлади. Йўлдошда капиллярсиз ва табақалашмаган сўрғичларнинг пайдо бўлиши пистолет
тепкисининг ўз жойидан олдинга сурилиши ва қалинлашиши билан намоѐн бўлади.

Йўлдошнинг 2-етишмаслигида моделлаштирилган график тасвирдаги пистолет шакли

яна ҳам деформацияга учраганлиги кузатилади. Сўрғичлар оралиғи бўшлиқнинг камайиши
пистолет дастасини ўткир учбурчакга айлантиради. Йўлдош тўқимаси таркибида иккиламчи
ўзгаришлар миқдорининг кескин кўпайиши пистолетнинг нишон олувчи мушкасини қалин-
лаштиради ва калталаштиради. Йўлдош таркибида склерозланган сўрғичлар ва барча тур-
даги иккиламчи патологик ўзгаришлар миқдорининг кўпайиши, яъни фибриноид, некроз,
яллиғланиш ва кальциноз ўчоқлари миқдорининг ошиши пистолет тепкисининг кескин
қалинлашиши ва узунлашишига сабаб бўлади.

Ушбу, назорат гуруҳи, 1- ва 2-гуруҳ йўлдош етишмаслиги бўйича яратилган гра-

фикларнинг бир жойда, бир-бирига туташган ҳолда таққсолаб кўрилса, назорат гуруҳига
хос пистолет шаклидан 1- ва 2-йўлдош етишмаслиги графикларининг қанчалик даражада
четга чиқганлигини ва пистолет шаклининг қай даражада бузилганиши кўриш мумкин.

Меѐр

1-йўлдош етишмаслик

2-йўлдош етишмаслик

Р. И. Исраилов, Б. А. Саноев


background image

Доктор ахборотномаси № 3.1 (96)—2020

52





Фойдаланилган адабиѐтлар:

1. Aвтандилов Г.Г. Mедицинская морфометрия.-M.: Meдицина, 1990; 149с.
2. Исраилов Р.И., Саноев Б.А.,-Тиббиѐтда янги кун. 3(27)2019. Сурункали йўлдош етишмаслигининг кли-

ник-морфологик белгилари. 22с.

3. Исраилов Р.И., Саноев Б.А., Жураева Г.Б., Тиббиѐтда янги кун. 2/1 (30/1)2020. Иккиламчи плацентар

етишмасликда юзага келадиган морфологик ўзгаришлар.134с.

4. Кравцова Г.И., Клецкий С.К. Клинико-морфологическое исследование последа: Метод. рекомендации /

Минск. гос. мед. ин-т. — Мн., 1995. — 52 с.

5. Милованов А.П. Патология системы мать-плацента-плод: Руководство для врачей. — М.: Медицина,

1999. — 320 с.

6. Avtandilov G.G. Introduction to quantitative pathological morphology.-M.: Medicine, 1980; 216. 3. Avtandilov

G.G., Yabluchansky N.I., Gubenko V.G. System stereometry in the study of the pathological process.-M.:
Medicine, 1981; 192.

7. Avtandilov G.G. Morphometry in pathology.-M. Meditsina, 1973; 248.
8. Bailey N. Mathematics in Biology and Medicine: Per. from English - M.: Mir, 1970; 326.
9. Israilov R. I., Sanoev B. A., Olimova A. Z. Pathologically Undifferentiated Placental Morphology in Primary

Placental Insufficiency. American Journal of Medicine and Medical Sciences, 2020 10(9), pp. 660-663
10.5923/j.ajmms.20201009.07.

Оригинальная статья

Библиографические ссылки

Автандилов Г.Г. Медицинская морфометрия.-М.: Медицина, 1990; 149с.

Исраилов Р.И., Саноев Б.А.,-Тиббиётда янги кун. 3(27)2019. Сурункали йулдош етишмаслнгининг кли-ник-морфологик белгилари. 22с.

Исраилов Р.И., Саноев Б.А.. Жураева Г.Б., Тиббиётда янги кун. 2/1 (30/1)2020. Иккиламчи плацентар етишмасликда юзага ксладиган морфологии узгаришлар.134с.

Кравцова Г.И., Клейкий С.К. Клинико-морфологическое исследование последа: Метод, рекомендации / Минск, гос. мед. ин-т. — Мн.. 1995. — 52 с.

Милованов А.П. Патология системы мать-плацента-плод: Руководство для врачей. — М.г Медицина, 1999, —320 с.

Avtandilov G.G. Introduction to quantitative pathological morphology.-M.: Medicine. 1980; 216. 3. Avtandilov G.G., Yabluchansky N.I., Gubenko V.G. System stereometry in the study of the pathological process.-M.: Medicine. 1981; 192.

Avtandilov G.G. Morphometry in pathology.-M. Meditsina. 1973; 248.

Bailey N. Mathematics in Biology and Medicine: Per. from English - M.: Mir, 1970; 326.

Israilov R. I., Sanoev B. A., Olimova A. Z. Pathologically Undifferentiated Placental Morphology in Primary Placental Insufficiency. American Journal of Medicine and Medical Sciences. 2020 10(9). pp. 660-663 10.5923/j.ajmms.20201009.07.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов