Целью этого национального исследования было определение распространенности кариеса, опыта кариеса и индекса значительного кариеса (SiC) у 12-летних детей в Узбекистане.
Dental implantation is currently one of the most promising areas in the rehabilitation of dental patients. Despite the success achieved, dental implantation, like other surgical methods of treatment, is accompanied by various kinds of complications. The most common complications are of an inflammatory nature. However, there are many problems in dental implantology. This article presents a review of the scientific literature on risk factors for early and late complications of dental implantation. It is considered that a well-established and integrated dental implant should function for at least 10 years, satisfy the patient in aesthetic and functional terms, have clinical stability, and be biocompatible with respect to the surrounding tissues.
Ўқув қўлланмада қисқача дентал имплантацяия турлари, уларнинг афзаллик ва камчиликлари, имплантат ўрнатишнинг хирургик усуллари ҳақида маълумот келтирилган. Қисқача суяк тўқимасинг тузилиши, унинг реператив регенерация механизмларини замонавий қарашлар асосида баён қилинган. Одонтоимплантатларнинг ўрнатишда бўлиши мумкин бўлган асоратлар, уларни бартараф этиш ва олдини олиш чоралари ҳақида фикр юритилган. Ўқув қўлланма "хирургик стоматология" фани бўйича мутахассислар тайёрлаш учун ўқув ишчи дастурига мувофиқ тайёрланган. Ўқув қўлланма талабалар учун дентал импланталогиянинг асосий саволларига жавоб беради. Унда дентал имплантологиянинг фундаментал булими шунингдек остеоинтеграция асосларини бугунги кун фан ютуқлари асосида тушунтирилган. Пластинкали ва бурама дентал имплантатлар ўрнатишни режалаштириш, кўрсатма ва қарши кўрсатмалар, жаррохлик босқичлари ва унда бўлиши мумкин бўлган эрта, кеч асоратлар, уларни бартараф этиш ва олдини олиш чоралари ҳақида қўлланмада батафсил баён этилган. Ушбу ўқув кўлланмада дентал имплантологиядан олинган билимларни тўлиқ ўзлаштириш учун кўргазмали материаллар, тест ва вазиятли масалалар жавоблари билан берилган. Ўқув қўлланманинг ҳар бир бўлими охирида бўлим учун тасвирий материал ва якуний саволлар берилган.
The feasibility and effectiveness of complex treatment in patients with secondary adentia and past Covid-19 was assessed. The planning of dental implantation in patients who have undergone Cavid-19 should be carried out with the most complete use of diagnostic procedures, including clinical, laboratory and functional examination of the patient. A systematic analysis of the studies conducted at all stages of dental treatment allows us to conclude that there are relative contraindications to dental implantation in patients with underlying pathology and who have undergone Cavid-19.
The popularity of orthopedic treatment using the method of dental implantation causes the interest of researchers to study the integration of implants in bone tissue. Analysis of the literature shows that the improvement of research technology and interdisciplinary approach to the study of the phenomenon of osteointegration of dental implants has led to a change in traditional concept in recent years. This article summarizes information about the physiological processes and cellular interactions occurring on the border "implant-bone tissue" in various stages of integration. The results of studies indicate the need for revision notions of bio inertness of titanium implants and consideration of the integration process in the immunological aspect.
Тиш имплантацияси ҳозирги вақтда стоматологик беморларни реабилитация қилишнинг энг истиқболли йўналишларидан биридир. Эришилган муваффақиятга қарамай, тиш имплантацияси, бошқа жарроҳлик даволаш усуллари сингари, турли хил асоратлар билан бирга келади. Энг кўп учрайдиган асоратлар яллиғланиш характерига эга. Бироқ, стоматологик имплантологияда кўплаб муаммолар мавжуд. Ушбу мақола тиш имплантациясининг эрта ва кеч асоратлари учун хавф омиллари бўйича илмий адабиётларни кўриб чиқади. Яхши ташкил этилган ва интеграцияланган тиш имплантацияси камида 10 йил ишлаши, беморни эстетик ва функционал жиҳатдан қондириши, клиник барқарорликка эга бўлиши ва атрофдаги тўқималарга нисбатан биологик мос келиши керак деб ҳисобланади.
В последние несколько месяцев 2022 года число заболевших острыми респираторными инфекциями (ОРИ) детей значительно выросло. В этот период все койки в ДГКБ св. Владимира были перепрофилированы для работы с пациентами с диагнозом ОРИ. На основании данных ПЦР диагностики (мазок из носоглотки), проводившейся всем поступающим в ДКГБ св. Владимира детям, в большом числе случаев стало возможным
установить этиологическую природу заболевания.
Дентал имплантацияда интраоперацион бевосита протезлаш протоколига асосан (впр) бевосита функционал босим вақтинчалик қопламалар ёрдамида амалга оширилади. Бу усул даволаш муддатини кескин қисқартиради ва реконструктив хирургия, яъни суяк пластикаси каби операцияларни олдини олишни имконини беради. Ортопедик босқич максимал даражада енгиллаштирилган. Цементли фиксациясиз тишларни протезлаш имконияти пайдо бўлди. Беморларни имплантатлар билан протезлашда интраоперацион бевосита протезлаш усули даволаш усулларини даволаш натижаларини прототиплаш ва лойихалашни талаб қилади.
Ўқув қўлланмада қисқача дентал имплантацяия турлари, уларнинг афзаллик ва камчиликлари, имплантат ўрнатишнинг хирургик усуллари ҳақида маълумот келтирилган. Қисқача суяк тўқимасинг тузилиши, унинг реператив регенерация механизмларини замонавий қарашлар асосида баён қилинган. Одонтоимплантатларнинг ўрнатишда бўлиши мумкин бўлган асоратлар, уларни бартараф этиш ва олдини олиш чоралари ҳақида фикр юритилган. Ўқув қўлланма "хирургик стоматология" фани бўйича мутахассислар тайёрлаш учун ўқув ишчи дастурига мувофиқ тайёрланган. Ўқув қўлланма талабалар учун дентал импланталогиянинг асосий саволларига жавоб беради. Унда дентал имплантологиянинг фундаментал булими шунингдек остеоинтеграция асосларини бугунги кун фан ютуқлари асосида тушунтирилган. Пластинкали ва бурама дентал имплантатлар ўрнатишни режалаштириш, кўрсатма ва қарши кўрсатмалар, жаррохлик босқичлари ва унда бўлиши мумкин бўлган эрта, кеч асоратлар, уларни бартараф этиш ва олдини олиш чоралари ҳақида қўлланмада батафсил баён этилган. Ушбу ўқув кўлланмада дентал имплантологиядан олинган билимларни тўлиқ ўзлаштириш учун кўргазмали материаллар, тест ва вазиятли масалалар жавоблари билан берилган. Ўқув қўлланманинг ҳар бир бўлими охирида бўлим учун тасвирий материал ва якуний саволлар берилган.
Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурияти. Дунё ахолиси орасида бронхиал астма (БА) кенг таркалган оғир касалликлардан бири бўлиб, у билан болалик ёшидаги жаҳон аҳолисининг 3 фоизидан 12 фоизигача хасталанган. Бу касаллик билан хасталанган болаларнинг учдан бир кисми ўсмирларга тўғри келади. БА ўсмирлар орасида кенг таркалганлиги, ўсмирларда эндокрин ва иммун тизимининг ёшга боглик фаолияти сабабли касалликнинг ўзига хос кечиши каби холатлар ташхис қўйиш жараёнида маълум қийинчиликларни келтириб чикаради, бу эса, биринчи навбатда, касалликка ташхис қўйиш ва уни даволашда янги ёндашувларни излаб топишни тақозо этади.
Маълумки, БАнинг патогенезида иммун механизмлар ахамияти асосий омиллардан бири ҳисобланади. Ҳозирги вақтга келиб, аллергик касалликлар, хусусан БА патогенезида IL-4 ва IL-13 лар билан бир қаторда бир қанча бошқа (IL-6, IL-8, IL-10, IL-5, INF-a, ва INF-y) иммунорегулятор цитокинларининг иштирок этиши тадкикотчиларнинг эътиборини тобора кўпроқ жалб этмокда.
Аллергик касалликларнинг ривожланишида ирсий мойиллик муҳим аҳамиятга эга. Ҳозирда бронхиал астма ва шу касаллик белгилари билан боглик 150та ген полиморфизми хакида маълумот олинган. БА касаллигига мойиллиги жихатидан энг асосий ген бу - IgE юкори аффин рецептори (3-занжирини кодловчи ген хисобланади. Аллергик астма патогенезида антиген-специфик IgEHHHr FceRip билан юқори даражадаги ўзаро таъсири марказий ўринни эгаллайди. БА касаллиги ген-номзодлари қаторида алоҳида қизиқиш уйготувчи биотрансформация ферментлари генларидан бири - GSTnl, глутатион S-трансфераза л1 ни кодловчи гени хисобланади ва у, хусусан, ўпка тўкимасида экспрессияланади. Бу ген 11 q 13 локусда жойлашган бўлиб, унинг атопия билан боғлиқлиги бир неча бор кўрсатиб берилган. Тўпланган маълумотлар шуни кўрсатадики, FceRI, GSTnl генлари полиморфизми турли аллергик патологиялар билан богликдир.
Шу нуқтаи назардан мазкур касалликни ўсмирлик даври шаклланиши асосларига ёндашиб ташхислаш, рационал даволаш-профилактика чора-тадбирларини ишлаб чиқиш учун иммунологик ва генетик тизимни ўрганиш диссертация мавзусининг долзарблиги белгилайди.
Мустақиллик йилларида мамлакатимизда соғлиқни сақлаш тизимини ислоҳ қилиш юзасидан дастурий чора-тадбирлар амалга оширилиб, ижобий натижалар олинди. Амалга оширилган чора-тадбирлар таркибида БАни ташхислаш, профилактика ва даволаш ишларини самарали ташкил килиш юзасидан максадли тиббий-ташкилий ва илмий-тадқиқот ишлари амалга оширилди. Натижада мамлакатимизда мазкур касаллик билан хасталанган ўсмирларни даволаш юзасидан муайян ижобий кўрсаткичларга эришилди. Шу билан бир каторда бугунги кунда ўсмирларда БА касаллигини эрта ташхислаш ва даволаш-профилактик чоралари режасини ишлаб чиқиш муҳим вазифалардан бири ҳисобланади. Ушбу тадқиқот иши Ўзбекистон
Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2002 йил 25 январдаги «Аёллар ва ўсиб келаёгган авлод соғлиғини мустаҳкамлашга дойр қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги 32-сонли қарорида белгиланган вазифаларни амалга оширишга хизмат қилади. Шу жихатдан БА жараёнида ўсмирлар иммунитети ҳужайравий ва гуморал буғинлари ҳолати, иммуногенетик текширувлар ва уларнинг патогенетик информативлигини аниқлаш юзасидан амалга ошириладиган тадқиқотларни янада чукурлаштириш диссертация мавзусининг заруратини изохдовчи мухим омиллардан бири хисобланади.
Тадқиқотнинг мақсади ўсмирларда бронхиал астма патогенези имммунологик ва генетик механизмларини ўрганиш ва шу асосда рационал ташхислаш ва даволаш-профилактика чораларининг режасини ишлаб чикишдан иборат.
Максадга эришиш учун ишда куйидаги тадқиқот вазифалари қўйилди:
Самарканд вилоятида яшовчи ўсмирлар орасида ўпка-бронх тизимида патологик жараённинг эрта босқичида БА клиник кечиши хусусиятларини аниклаш;
БА жараёнида ўсмирлар иммунитета ҳужайравий ва гуморал буғинлари ҳолати хусусиятлари ҳамда фаоллаштирувчи маркерли лимфоцитлар периферик қондаги иммунофенотипини аниқлаш;
иммунорегулятор цитокинлар интерлейкин-6 ва интерферон-у маҳсули даражасини ўрганиш ва ўсмирлар БАсида уларнинг патогенетик информа-тивлигини аниқлаш;
БА билан касалланган ўзбек миллатига мансуб шахсларда, соғломларига нисбатан FceRip ва GSTnl генлари полиморф вариантлари аллеллари ва генотиплари тақсимланиш частотасининг ўзига хос хусусиятларини аниклаш;
ўсмирлик даврида БА билан касалланганларда полиоксидоний ва циклоферон дори воситаларидан фойдаланилганда иммуномодулловчи даво самарасининг клиник-иммунологик жиҳатларини аниқлаш;
ўтказилган тадқиқотлар асосида БА шаклланишининг кўп омилли моделини ҳамда мазкур патологик ҳолатда ўсмирларда ташхис, даволаш ва такомиллашган профилактика алгоритмини ишлаб чиқиш.
Диссертация тадқиқотининг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
БА билан касалланган ўсмирларда касаллик клиник кечишининг ўзига хос хусусиятлари аниқланган;
илк маротаба БА билан касалланган ва соғлом ўсмирларда иммун тизим микдорий кўрсаткичларининг ўзгариши тавсифланган ва амалий тиббиёт учун меъёрий хамда тавсиявий хужжатлар ишлаб чикилган;
илк маротаба БА билан касалланган ўсмирларда кон зардобининг цитокин профили комплекс баҳоланган. Иммунорегулятор IL-6 ва INF-y цитокинлари маҳсулининг ўзига хослиги ва уларнинг патогенетик хамда бошқарувчилиги тўғрисидаги маълумотлар аникланган;
илк бор БАнинг турли патогенетик вариантлари билан касалланганлар ва соглом индивидларда FccRip, GSTnl генларининг полиморф варианта аллелари ва генотипларининг тақсимланиш частотасига оид таҳлиллар асосида юқори ҳавф маркерлари аникланган, шунингдек, ўсмирларда БА ривожланишига резистентлиги аниқланган;
касаллик патогенезининг энг мухим жараёнлари очилиши асосида БАнинг тасдикланган модели хамда касалликни ўсмирларда босқичли ташхислаш, даволаш ва профилактика чора-тадбирлари алгоритми ишлаб чикилган.
Хулоса
1. Арид зонада истикомат қилувчи ўсмир ёшдаги шахсларда «бронхиал астма» касаллиги структураси ва учраш частотаси белгиланди. Кайд этилган патология 9,6% текширилган ўсмирларда руйхатга олинди ва касаллик киз болаларда ўғил болаларга нисбатан кўпроқ учради. Касаллик структурасида интермитирловчи ва ен1 ил персистирловчи шакллари кўпрок учради
2. Арид зонада яшовчи ўсмирлар орасида БА клиник кечишининг ўзига хослиги аникланди, бунда ўпка бронхиал дарахтининг зарарланиши бошка орган ва тўқималарнинг аллергик жараёнлари билан биргаликда учраш частотаси юқорилиги кўрсатилмоқда, жумладан, 73,9% АР билан, 53,7% АК билан, 16,6% АгД билан ва 14% Квинке шиши/эшак еми билан биргаликда учради.
3. Усмир ёшдаги БА касаллар популяцияси текширилганда, уларда иммун тизимнинг сезиларли даражада намоён бўладиган ҳужайра (CD3 ,CD4 , CD8 , CD16 ), гуморал (CD19 IgA, IgG, IgM) иммунитет ва активацион маркерлар (CD23 , CD95 ) кўрсаткичининг дефицита аникланди. Усмир ёшдаги БА касалларда иммун макомининг ўзига хос томонлари бўлиб, иммунореактивлик бузилиш чукурлиги кичик ёшдаги гуруҳда яккол намоён бўлди.
4. Усмир ёшдаги БА касалларда иммун сисгсмада хужайралараро ўзаро таъсирда яккол ўзгаришлар: ТЬ2-ҳужайралар томонидан сскрстирланадиган ва иммуноглобулинлар ишлаб чикиши хамда ангитслогснсз жараёнини регуляцияловчи IL-6 маҳсулининг ишончли равишда ортиши ва бунинг акси - Th 1-хужайралар рсгулятори INF-y цитокини камайиши содир бўлади.
5. Псрифсрик қондаги IL-6 ва INF-y цитокинлар мивдори касалликнинг патогенетик варианта билан ўзаро боғлиқлиги аникланди. Усмир ёшдаги БА аллергик клиник-патогенетик вариантида кон зардобида INF-y ишлаб чикиш даражаси камлигини кўрсатди. БА инфскцион формаси билан хасталанган ўсмирлар псрифсрик конида IL-6 ишлаб чикиши ортди.
6. Узбек этносига тсгишли ўсмирларда БА аллергик шаклининг ривожланиши юкори хавф маркерлари аллел FcsRIp-109T ва генотип FceRip-109Т/Т, паст хавф маркерлари FcsRip-109C ва Fcr.Rip-109C/C хисобланади. Узбек нонуляциясида БА наслий мойиллик бўлганда FceRip-109T/T генотип ва Fcr.Rip-109T аллелнинг юкори богланиш даражаси аникланди.
7. Узбек миллатига мансуб кизларда БА ривожланиш хавфи GSTnl тени полиморф локусининг Не-105 аллел ва Пс-105/Пс-105 генотини билан ассоциацияси аникланди. Не-105 аллел ва Пс-105/Пс-105 генотип ўзбск нонуляциясида БА аллергик формаси ривожланишига олиб кслади.
8. БА билан касалланган ўсмирлар комплекс давосига циклоферон ва полиоксидонийнинг киритилиши иммункоррегирловчи таъсир курсатиб, базис терапия самарадорлигининг ортишига олиб келди. Иммунмодулятор-ларнинг профилактик самарадорлиги тскширилганда, иолиоксидоний олган беморлар гуруҳида ижобий кўрсаткичларга эришилди, бу эса ўсмирлар БА комплекс даво ва профилактикаси схемасига полиоксидонийни киритиш аҳамиятлилигини тасдиклади.
Dental membrane-a special film that is used in dental practice as a barrier and fixing material in procedures for dental implants. The use of the membrane can successfully fight bone atrophy, preventing its loss, which in turn creates favorable conditions for dental implants.
The rural population, in comparison with the urban population, has even fewer opportunities to receive dental care, since dental institutions, where the most qualified personnel and the latest equipment are concentrated, are located mainly in cities. Diversity of geographical and economic conditions of rural population, state of communications, accessibility of transport, etc. they aggravate the inequality of residents of different localities in the possibilities of obtaining dental care, so the specifics of the forms and methods of its provision in rural areas is primarily in the approximation of General dental care to the entire rural population.
Стоматологик касалликлар орасида пародонт касалликлари кариес касалликларидан кейинги иккинчи ўринда туради. Шу сабабли ушбу касалликларни келиб чиқишини ва аҳолини шу касаллик билан мурожаатини ўрганиш долзарблигича қолмоқда. Шу билан бирга, айрим ёш ва жинсий гурухлар, этник гурухлар, жумладан, мамлакатнинг турли минтақаларида миллий хусусиятлар ва яшаш шароитлари ахолининг мурожаатномасининг ўзига хос хусусиятлари тўлиқ ўрганилмаган.
Стоматологик касалликлар орасида пародонт касалликлари кариес касалликларидан кейинги иккинчи ўринда туради. Шу сабабли ушбу касалликларни келиб чиқишини ва аҳолини шу касаллик билан мурожаатини ўрганиш долзарблигича қолмоқда. Шу билан бирга, айрим ёш ва жинсий гурухлар, этник гурухлар, жумладан, мамлакатнинг турли минтақаларида миллий хусусиятлар ва яшаш шароитлари ахолининг мурожаатномасининг ўзига хос хусусиятлари тўлиқ ўрганилмаган.
The development and implementation of new therapeutic measures in the field of dentistry as a level of work on "Reform of the medical field and the application of modern technologies and methods of treatment" is a pressing issue today. Nowadays, prosthetics of secondary adenomas present in the upper and lower jaws are one of the current problems facing dentists. One of the modern ways to overcome this problem i.e. dental floss defects is dental implantology.