ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 3 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
684
PEDAGOGIK FAOLIYATDA RIVOJLANISH-PEDAGOGIK QOBILIYATLARDAN
FOYDALANISH ASOSI
Gadayeva Mohigul Muxamedovna
Osiyo Xalqaro Universiteti “Tarix va filologiya” kafedrasi assistenti
Hamroqulova Nigora Jasurovna
Osiyo xalqaro universiteti 1P- 23 guruh talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.10873848
Annotatsiya.
mazkur maqolada pedagoglar, pedagogik faoliyat turlari haqida,
pedagogikaga hissa qo`shgan olimlarning qarashlari, pedagogik muammolar, innovatsion
g`oyalar bilan sug`orilgan fanlarni o`qitish hozirgi zamon talabiga aylanayotgani va fanlarni
o`qitishda yngilik kiritish masalalari tavsiflangan.
Kalit so`zlar:
Pedagog, pedagogik faoliyat turlari, pedagogika tarixi va kelajagi, kreativ
,raqobatbardosh kadr, tashabbus ko`rsatish, kommunikativ faoliyat.
THE BASIS OF THE USE OF DEVELOPMENT-PEDAGOGICAL SKILLS IN
PEDAGOGICAL ACTIVITY
Abstract.
This article describes pedagogues, types of pedagogical activities, the views of
scientists who contributed to pedagogy, pedagogical problems, the fact that the teaching of
subjects with innovative ideas is becoming a requirement of the present time, and the issues of
innovation in the teaching of subjects.
Key words:
Pedagogue, types of pedagogical activity, history and future of pedagogy,
creative, competitive staff, initiative, communicative activity.
ОСНОВЫ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ РАЗВИВАЮЩЕ-ПЕДАГОГИЧЕСКИХ УМЕНИЙ В
ПЕДАГОГИЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
Аннотация.
В статье говорится, что необходимость обеспечения образования,
основанного на новых идеях, новых идеях и инновациях, является наиболее актуальной
задачей современности, что преподавание предметов с инновационными идеями
становится требованием настоящего времени, а внедрение инноваций в преподавание
предметов, описаны вопросы эффективного использования зарубежного опыта.
Ключевые слова:
Педагог, виды педагогической деятельности, история и будущее
педагогики, творческий, конкурентоспособный коллектив, инициатива, коммуникативная
активность.
Pedagogika nima ? U nimani o`rganadi, nima bilan shug`ullanadi, nimani tadqiq qiladi?,
degan savollar pedagogika fanini o`rganishga kirishgan insonni aqlini band qiladi. Pedagogika -
tarbiya haqidagi fan, pedagogika o`sib kelayotgan yosh avlodni tarbiyalash haqidagi fan.
Pedagogika qadimdan ma’lum bo`lgan, yunoncha “bola yetaklovchi” degan ma’noni
anglatadi. Pedagogika tarbiya haqidagi fan sifatida tarbiyani mohiyatini tushunishi , uning
qonuniyatlarini ochishi ,shu orqali inson manfaatlari uchun tarbiya jarayoniga ta’sir etishni
nazarda tutadi . Pedagogika jamiyatni rivojlanish qonun qoidalariga tayangan holda taraqqiy
etadi. Pedagogik faoliyat bu - yosh avlodni iqtisodiy, siyosiy, axloqiy, estetik maqsadlarga
muvofiq ravishda ongli hayotga tayyorlashga qaratilgan. Pedagogik jarayonda pedagogik faoliyat
turlari: o`quv va tarbiyaviy ishlardir.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 3 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
685
Tarbiyaviy ish bu- insonlarning komil inson bo`lib yetishishi , har xil muammolarni hal
eta olishi , shaxslarni turli faoliyat turlarini boshqarishga qaratiladi. Tarbiyaviy ishda -bola
ruhiyatidan kelib chiqqan holda ish ko`riladi . Ta’lim sohasini asosiy maqsadi - ta’lim
samaradorligiga erishishga qo`yilgan maqsadga erishishni ko`zda tutadi . “Ilm boylikdan afzal ,
chunki ilm seni asraydi, boylikni esa sen asraysan” . Xalqimizda bejiz bu jumlalar keltirilmagan
. Pedagogik taraqqiyotning samarali bo`lishi o`qituvchidan quyidagi qobiliyat turlarini talab
qiladi:
1)Perseptiv 5) Diqqatni to`g`ri taqsimlay olish 6)Tashkilotchilik 7)Konsruktiv .
8)Kommunikativ .
Tashabbuskor va g`ayratli o`qituvchi bolalarni o`z orqasidan ergashtira oladi . Bolalarni
kelajagi bilimi ularni vatanga sodiq fuqaro qilib tarbiyalashga safarbar qila oladigan insongina
haqiqiy o`qituvchi bo`la oladi. Bolaga befarq, uning kelajagi bilan qiziqmaydigan , o`qituvchilik
kasbiga loqayd inson haqiqiy o`qituvchi bo`la olmaydi.
O`qituvchining kasbiy - ma’naviy axloqiy sifatlari: Pedagogik mahoratni oshirib ,
kelajakka bo`lgan ishonch , ijogkorlik , kasbiy pedagogik fikrlash , nutq texnikasiga egalik ,
pedagogik texnikadan samarali foydalanish , o`quvchi fikrini tinglash, tartib-intizom ,
tashkilotchilik, fanni oxirgi yutuqlaridan xabardorlik.
Sharq uyg`onish davrida ilm o`chog`I Bag`dod shahri edi . Bag`dodda “Bayt ul -hikma”-
“Donishmandlar uyi” tashkil etilgan. Bu ilm maskanida o`zimizning buyuk allomalarimiz Ahmad
Al Farg`oniy , Xorazmiy , Forobiylar faoliyat yuritishgan .
Forobiy -Sharqda “Sharq Arastusi”, “Ikkinchi Muallim” nomlari bilan ulug`langan.
Forobiy o`rta asr davri ta’biiy ilmiy va ijtimoiy bilimlar sohasida asarlar yaratgan .
Abu Ali Ibn Sino Axloq va ta’lim tarbiya borasida shunday deydi: “ Yaxshi, yomon
xalqning hammasi sharoit , tarbiya odatlanish natijasida vujudga keladi . Ilm - narsalarning inson
aqli yordamida o`rganilishidir”. Ibn Sino o`quvchilar o`rtasida raqobatdoshlik guruh bahslari,
munozaralarini foydaliligini, o`quvchilarni birgalikda, jamoada o`qitishni afzalliklari haqida
aytib o`tgan.
O`zbekistonimizda bugungi zamonaviy muhitda faoliyat yuritib kelayotgan pedagoglarni
axborot texnalogiyalari sohasida bilimlarni yetishmasligi, zamonaviy texnologiyalardan dars
jarayonida qo`llamasligi , ta’limning sifat darajasini tushishiga olib kelmoqda . Hozirda oliy
ilmiy pedagoglarning tajribalari , dars o`tish qobiliyati , zo`r bo`lishidan tashqari, ular dars
jarayonlarini qiziqarli innavatsion texnalogiyalardan foydalanib , innavatsion ko`rgazmali
qurollardan foydalanmasdan darsni sifat darajasi pasayishi mumkin deb o`ylayman .
Chunki asrimiz bolalariga eski dars usulida dars o`tish ularni qiziqtirish qiyin,har bir
pedagog o`z ustida ko`p ishlashi, dars jarayonlariga chuqur tayyorgarlik ko`rishi , bilimlarni
o`rganib, fanga tadbiq qila olishlari kerak, shundagina davlatimizda ta’lim sifati yaxshilanib ,
yaxshi pedagoglar yetishib chiqadi.
Endilikda oliy ta`limdagi mavjud talabalarni faqat tayyor bilimlarni egallashga o`rgatish
bilan kutilgan natijaga erishib bo`lmaydi.Bunday usul talabalarda mustaqil fikrlash,ijodiy izlanish,
tashabbus ko`rsatish qobiliyatlarini rivojlantirishga imkon bermaydi.Shuning uchun ham yangi
fikr, yangi g`oya, innovatsiyaga tayangan holda ta`lim berish ehtiyoji bugungi kunning eng dolzarb
vazifasiga aylandi.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 3 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
686
Har bir darsda yangi g`oya, innovatsion texnologiyani qo`llash uchun talabalar oldindan
izlanishi, ilg`or tajribalarni o`rganishi va o`zi ishlab chiqqan hamda samarali natijadorlikka ega
bo`lgan usullarni qo`llay olishi zarur.
O`zbekiston xalq ta`limi tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasida va “Ta`lim
to`g`risida”gi Qonun loyihasi (Yangi tahriri) da ham innovatsion ta`limni rivojlantirishga katta
e`tibor qaratilgan.O`zbekiston Respublikasi “Ta`lim to`g`risida” gi Qonun loyihasi (yangi tahriri)”
ning 5- moddasida: “…Ta`lim tashkilotlarida innovatsion faoliyat va ta`lim dasturlarini
innovatsion texnologiyalari yordamida amalga oshirishni qo`llab-quvvatash” ko`rsatilgan.
Ko`rinib turibdiki, innvatsion ta`lim berish bugungi kunda talabalarning asosiy faoliyat turi
bo`lib, o`qituvchilarning bu boradagi tajribasini o`rganish va targ`ib qilish ham ta`lim sifati hamda
samaradorligini oshirishda muhim ahamiyat kasb eadi.Zero, innovatsion ta`lim-buyuk kelajak
poydevori bo`lib, uni o`rganish va o`rgatish oliy ta`lim o`qituvchilari oldida turgan dolzarb
vazifadir.
REFERENCES
1.
Pedagogika nazariyasi va tarixi . Mavlonova . R .
2.
Pedagogika nazariyasi va tarixi . Izbullayeva . G.
3.
Umumiy psixalogiya . N. S . Atayeva.
4.
Gadayeva Mohigul Muxamedovna. (2023). INNOVATSION TA`LIM-BUYUK
KELAJAK POYDEVORI . World Scientific Research Journal, 17(1), 74–76. Retrieved
from http://www.wsrjournal.com/index.php/wsrj/article/view/2767
5.
Gadayeva , M. . (2024). ABOUT THE HISTORY OF THE VEIL OR MEDIEVAL
WOMEN’S DRESS. Modern Science and Research, 3(2), 1097–1103. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/29537
6.
Universiteti, G. M. M. O. X. (2023). UCHINCHI RENESANS DAVRIDA
AJDODLARIMIZ MEROSINI ORGANISH ORQALI INTEGRATSION TA’LIMNI
YANADA TAKOMILLASHTIRISH TAMOYILLARI: ЧАСТЬ 1 ТОМ 1 ИЮЛЬ 2023
год. Лучшие интеллектуальные исследования, 1(1), 11-16.
7.
Gadayeva Mohigul Muxamedovna. (2023). HISTORY OF PATRIOTIC WOMEN .
International
Journal
Of
History
And
Political
Sciences,
3(12),
69–75.
https://doi.org/10.37547/ijhps/Volume03Issue12-12
8.
Gadayeva, . M. . (2023). THE UNIQUE SIGNIFICANCE OF MASTERING SOCIAL
SCIENCES DURING THE DEVELOPMENT OF THE NEW UZBEKISTAN. Modern
Science
and
Research,
2(10),
459–464.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/25292
9.
Gadayeva, M. (2024). EFFECTIVE WAYS TO USE THE "THOUGHTSTORM"
METHOD ON THE THEME OF THE "EASTERN RENAISSANCE" ERA. Modern
Science
and
Research,
3(1),
1024–1027.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/28631
10.
Gadayeva, M. (2024). ATTACK ACTION. Modern Science and Research, 3(1), 1028–
1033. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/28634
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 3 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
687
11.
Gadayeva , M. (2023). ONE OF THE TIMURID QUEENS IS BIBIKHONIM. Modern
Science
and
Research,
2(12),
749–754.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/27189
12.
Ashurovich, B. A. . (2024). Results of the Archaeological Research Works Carried Out
in Bactria. EUROPEAN JOURNAL OF INNOVATION IN NONFORMAL
EDUCATION,
4(3),
113–119.
Retrieved
from
https://www.inovatus.es/index.php/ejine/article/view/2686
13.
Bobohusenov, A. (2024). HISTORICAL GEOGRAPHY OF BUKHARA OASIS.
Modern
Science
and
Research,
3(2),
634–640.
Retrieved
from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/29429
14.
Akmal, B. (2024). THE GREAT WALL OF THE EARLY MIDDLE AGES -
KANPIRAK WALL. Modern Science and Research, 3(1), 694–698. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/28381
15.
Bobohusenov Akmal. (2023). BUXORO VOHSINING ANTIK DAVRI SHISHA
BUYUMLARI.
TADQIQOTLAR,
25(2),
208–211.
Retrieved
from
http://tadqiqotlar.uz/index.php/new/article/view/307
16.
Bobohusenov Akmal Ashurovich. (2023). THE MATERIAL CULTURE OF THE
TOMBS OF THE ANCIENT AND EARLY MEDIEVAL PERIOD. International Journal
Of
History
And
Political
Sciences,
3(11),
24–29.
https://doi.org/10.37547/ijhps/Volume03Issue11-06
17.
Bobohusenov Akmal. (2023). ANTIK VA ILK O‘RTA ASRLAR DAVRI MOZOR-
QO‘RG‘ONLARI MODDIY MADANIYATI . ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И
ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 35(3), 65–70. Retrieved from
https://www.newjournal.org/index.php/01/article/view/10037
18.
Bobohusenov Akmal. (2023). ANTIK VA ILK O‘RTA ASRLAR DAVRI MOZOR-
QO‘RG‘ONLARI MODDIY MADANIYATI . ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И
ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 35(3), 65–70. Retrieved from
https://www.newjournal.org/index.php/01/article/view/10037
19.
Bobohusenov,
A.
(2023).
BUXORO
VOHASINING
ANTIK
DAVRI
YODGORLIKLARI.
SCHOLAR,
1(28),
298–302.
Retrieved
from
https://researchedu.org/index.php/openscholar/article/view/5055
20.
Bobohusenov Akmal. (2023). BUXORO VOHSINING ANTIK DAVRI SHISHA
BUYUMLARI.
TADQIQOTLAR,
25(2),
208–211.
Retrieved
from
http://tadqiqotlar.uz/index.php/new/article/view/307
21.
21.Toshpolatova Shakhnoza Shuhratovna. (2023). ETHNOLOGICAL ANALYSIS OF
NATIONAL COSTUMES AND RITUALS OF TAJIKS IN THE WORKS OF M. S.
ANDREYEV. International Journal Of History And Political Sciences, 3(12), 42–47.
https://doi.org/10.37547/ijhps/Volume03Issue12-08
22.
22.Muxamedovna,
G.
M.
(2023).
XXI
ASR
KÓNIKMALARINI
SHAKLLANTIRISHDA INTEGRATSIYALASHGAN TA'LIMNING MUAMMO VA
YECHIMLARI. PEDAGOGICAL SCIENCES AND TEACHING METHODS, 3(26),
93-96
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 3 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
688
23.
22.Muxamedovna,
G.
M.
(2023).
XXI
ASR
KÓNIKMALARINI
SHAKLLANTIRISHDA INTEGRATSIYALASHGAN TA'LIMNING MUAMMO VA
YECHIMLARI. World scientific research journal, 20(1), 135-138.
24.
23.Muxamedovna,
G.
M.
(2023).
INNOVATSION
TEXNOLOGIYARNI
O’ZLASHTIRISHDA
TALABALARNING
KREATIVLIK
SALOHIYATINI
RIVOJLANTIRISHNING
AHAMIYATI.
ОБРАЗОВАНИЕ
НАУКА
И
ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 21(3), 3-6.
25.
GADAYEVA, M. M. INTEGRATSION TA’LIMDA MANTIQIY VA TANQIDIY
TAFAKKURNING
PEDAGOGIK-PSIXOLOGIK
ASOSLARI.
PSIXOLOGIYA
Учредители: Бухарский государственный университет, (2), 60-64.
26.
Toshpo’latova , S. (2023). M. S. ANDREYEV-SCIENTIFIC CAREER. Modern Science
and Research, 2(12), 801–807. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/science-
research/article/view/27191
27.
Toshpulatova Shakhnoza Shuhratovna. (2023). ETYMOLOGY OF TAJIK MARRIAGE
CEREMONY. International Journal Of History And Political Sciences, 3(11), 17–23.
https://doi.org/10.37547/ijhps/Volume03Issue11-05
28.
Toshpo’latova, S. (2023). ETHNOLOGICAL ANALYSIS OF CALENDRICAL
CALCULATION AND LENGTH MEASUREMENTS OF KHUF VALLEY TAJIKS IN
THE RESEARCHES OF MS ANDREYEV. Modern Science and Research, 2(10), 291-
299.
29.
Toshpo‘latova, S. S. (2023). TOJIKLAR MILLIY KIYIM-KECHAKLARI VA
“BESHMORAK” MAROSIMINING ETNOLOGIK TAHLILI. SCHOLAR, 1(28), 395-
401.
30.
Toshpo’latova, S. (2023). A STUDY OF THE WEDDING CEREMONY OF THE
TAJIKS OF AFGHANISTAN. Modern Science and Research, 2(9), 84-89.
31.
Srojeva, G. . (2024). SOLUTIONS, RESULTS AND PROBLEMS OF REFORMS IN
THE FIELD OF EDUCATION. Modern Science and Research, 3(1), 782–788.
32.
Srojeva, G. (2024). EFFECTIVE FORMS OF SPIRITUAL AND MORAL
EDUCATION AND EDUCATIONAL WORK IN A PRESCHOOL EDUCATIONAL
INSTITUTION. Modern Science and Research, 3(2), 247–253. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/29010
33.
Vahobovna, S. G. (2021). Khoja Abdulkhaliq Ghijduvani And Its Method. European
Journal of Humanities and Educational Advancements, 2(10), 39-40.
34.
Srojeva, Gulbahor. "CONTINUITY IN EDUCATION-CHIEF MEZON." Modern
Science and Research 2.12 (2023): 834-839.
35.
Srojeva, G. . (2024). SOLUTIONS, RESULTS AND PROBLEMS OF REFORMS IN
THE FIELD OF EDUCATION. Modern Science and Research, 3(1), 782–788.
36.
Srojeva, G. (2023). LOWER ZARAFSHAN OASIS TOURISM OPPORTUNITIES.
Modern Science and Research, 2(10), 199–204.
37.
Shokir o’g’li,
S.
U.
(2023).
MAHALLANING
JAMIYAT
IJTIMOIY
TARAQQIYOTIDAGI O’RNI. Научный Фокус, 1(6), 369-371.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 3 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
689
38.
Sadullayev, U. (2024). MIRZA SIROJ HAKIM AND HIS LEGACY. Modern Science
and Research, 3(2), 902–910. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/science-
research/article/view/29502
39.
Shokir o'g'li, S. U. (2023). MAHALLA TUSHUNCHASINING VUJUDGA KELISHI
HAQIDA.
40.
Sadullayev, U. . (2024). THE NEIGHBORHOOD IS THE CRADLE OF VALUES.
Modern
Science
and
Research,
3(1),
607–613.
Retrieved
fromhttps://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/28343
41.
Bafoeva, R. (2023). The concept of family in English, Russian and Uzbek proverbs.
American Journal of Language, Literacy and Learning in STEM Education (2993-2769),
1(10), 651–654. Retrieved from https://grnjournal.us/index.php/STEM/article/view/2279