ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2019
№
3
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
17
9.
Биохилмахиллик
Ўзбекистоннинг
келажаги
учун
қай
даражада
муҳим
?
thematics/biodiversity
10. 2019
йил
Биохилмахиллик
11.
Гиззатуллин
Р
.
Х
.
Правовая
охрана
животного
мира
законодателством
Республики
Бошкортостан
.
Автореф
.
к
.
ю
.
н
. "
Уфа
", 1998. –36
с
.
12.
Намазов
Ф
.
С
.
Ўзбекистонда
ўрмонлардан
фой
-
даланиш
ҳуқуқи
.
Т
.
Н
.
П
.
О
"
Восток
" 2000. 13-
б
.
ушбу
эколог
ҳуқуқшунос
олимнинг
фикрига
кўра
қонунларда
"
ҳайвонот
олами
тушунчаси
"
га
таъриф
бериш
тўғри
эмас
.
Д
.
Атажанова
,
юридик
фанлари
бўйича
фалсафа
доктори
ДАВЛАТ
ХИЗМАТИДА
ИЖТИМОИЙ
ҲИМОЯНИНГ
УМУМИЙ
ЖИҲАТЛАРИ
A
ннотация
:
мазкур
мақолада
давлат
хизматини
ҳуқуқий
тартибга
солишда
ижтимоий
ҳимоянинг
муҳим
жиҳатлари
ёритилган
ва
таҳлил
қилинган
.
Муаллиф
бу
масалада
хорижий
мамлакатлар
тажрибасига
алоҳида
эътибор
қаратиб
,
қонунчиликни
такомиллаштириш
бўйича
таклифларини
берган
.
Калит
сўзлар
:
давлат
хизмати
,
ижтимоий
ҳимоя
,
имтиёзлар
,
давлат
хизматчиси
,
мажбурият
,
маош
,
ижтимоий
таъминот
.
Аннотация
:
в
настоящей
статье
освещены
и
про
-
анализированы
важные
аспекты
социальной
защиты
,
посвященные
правовому
регулированию
государ
-
ственной
службы
.
Автор
уделяет
особое
внимание
на
практику
зарубежных
стран
по
данному
вопросу
,
а
также
выдвигает
свои
предложения
по
совершенство
-
ванию
законодательства
.
Ключевые
слова
:
государственная
служба
,
соци
-
альная
защита
,
льготы
,
государственный
служащий
,
объязательство
,
зарплата
,
социальное
обеспечение
.
Annotation:
this article highlights and analyzes im-
portant aspects of social protection on the legal regulation
of public service. The author pays special attention to the
practice of foreign countries on this issue, and also puts
forward her suggestions for improving legislation.
Key words:
civil service, social protection, benefits,
civil servant, commitment, salary, social security.
Давлат
хизматчилари
фаолиятининг
спецификаси
табиий
равишда
улар
ҳуқуқий
мақомида
ўз
ифодасини
топади
.
Давлат
хизматчилари
баъзи
ҳуқуқ
ва
эркинликларига
нисбатан
ўрнатилган
қонуний
чекловлар
дунё
амалиётида
давлат
хизмати
масаласида
тўғри
қарор
деб
ҳисобланади
.
Бироқ
бу
ҳолат
давлат
хизматининг
ижтимоий
мавқеъига
салбий
таъсир
ўтказади
.
Шу
жиҳатдан
давлат
хизматчилари
ижтимоий
ҳимояси
вазифа
ва
функциялари
ҳам
ўзига
хос
бўлиши
лозим
деган
хулоса
чиқариш
мумкин
бўлади
.
Ўртача
меҳнат
ҳақини
математик
усулда
олиб
таҳлил
қилинса
,
давлат
хизматчилари
таъминланмаган
тоифага
кирмайди
.
Шунга
қарамасдан
давлат
хизматчиларининг
ижтимоий
ҳимояси
даражаси
оддий
мезонлар
билан
ўлчанмаслиги
лозим
.
Давлат
хизматчилари
меҳнат
фаолиятларини
ошириш
жараёнида
давлатнинг
вакиллари
ҳисобланадилар
.
Шунга
боғлиқ
равишда
давлат
хизматига
ишга
қабул
қилишда
ва
фаолиятларини
амалга
ошириш
жараёнида
уларга
алоҳида
талаблар
қўйилади
[1, 258-
бет
].
Ижтимоий
ҳимоя
масаласи
азал
-
азалдан
давлат
сиёсатининг
ажралмас
қисми
бўлиб
келади
.
Бунда
аҳоли
эҳтиёжманд
тоифаларининг
давлат
томонидан
қўллаб
-
қувватланиши
билан
биргаликда
барча
учун
ижтимоий
ҳимоя
ва
ижтимоий
таъминотнинг
минимал
меъёрлари
мақбуллиги
каби
принциплар
амалда
бўлади
.
Ижтимоий
ҳимоянинг
субъектларга
йўналтирилганлиги
доирасида
унинг
давлат
хизматчиларига
нисбатан
тадбиқ
этилиши
алоҳида
аҳамият
касб
этади
.
Давлат
хизматчиларининг
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2019
№
3
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
18
ижтимоий
ҳимояси
уларнинг
ижтимоий
таъминоти
ва
улар
фаолиятини
рағбатлантиришга
қаратилган
чора
-
тадбирлар
мажмуини
ўз
ичига
олади
.
Давлат
хизматчиларининг
алоҳида
ижтимоий
ҳимоясига
алоҳида
сабаблар
мавжуд
.
Аввало
,
давлат
хизматчилари
ходимларга
нисбатан
фаолияти
давомида
маълум
бир
чекловларга
амал
қилишга
мажбурлар
.
Давлат
хизматчиларига
илмий
ва
педагогик
фаолиятдан
ташқари
бошқа
даромад
келтирувчи
лавозимларни
эгаллаш
ёки
тадбиркорлик
фаолияти
билан
шуғулланиш
таьқиқланади
.
Давлат
хизматчиларининг
баъзилари
хорижга
чиқишларида
алоҳида
рухсат
олиш
тартиб
-
таомилига
бўйсунадилар
.
Давлат
хизматчиларининг
ахлоқи
ҳам
доимо
«
эътибор
»
да
бўлади
.
Шу
каби
чекловлар
ҳисобига
уларнинг
ижтимоий
ҳимояси
бошқа
фуқароларникидан
фарқланиши
қайсидир
маънода
компенсация
сифатида
ҳам
талқин
қилиниши
мумкин
.
Чунки
ҳуқуқ
ва
мажбуриятлар
,
чеклов
ва
ижтимоий
ҳимояда
мутаносиблик
бўлиши
адолатдандир
.
Иккинчидан
,
давлат
хизматчиларининг
ижтимоий
ҳимояси
ўзига
хос
тарзда
кафолатланиши
мазкур
лавозимларнинг
жозибадорлигини
оширишга
хизмат
қилади
.
Аксарият
ҳолларда
давлат
хизматчилари
фаолияти
стрессли
вазиятларга
тўла
бўлади
.
Одатдаги
ижтимоий
кафолатлар
эвазига
бу
каби
«
юкни
кўтариш
»
оддий
фуқарога
малол
келиши
мумкин
.
Ижтимоий
пакетларнинг
ранг
-
баранглиги
мазкур
фаолиятга
шахсларни
қизиқтиради
.
Учинчидан
,
давлат
хизматчилари
фаолиятида
салбий
мазмунда
мафтун
этувчи
иқтисодий
омиллар
(
пора
олиш
,
мансаб
ваколатини
суиистеъмол
қилиш
)
учраб
туради
.
Бу
каби
иллатларнинг
олдини
олиш
учун
ҳам
давлат
хизматчиларининг
таъминотини
одатдагидан
яхшилаш
зарурияти
бор
.
Давлат
хизматчилари
ижтимоий
ҳимоясининг
тўғри
йўлга
қўйилганлиги
коррупциянинг
ҳам
олдини
олишга
хизмат
қилади
.
Давлат
хизматчиларининг
ижтимоий
ҳимояси
хориж
давлатларида
ҳам
қонунчилик
доирасида
йўлга
қўйилган
.
Масалан
,
Италияда
давлат
хизматчилари
алоҳида
ҳолларда
ўз
иш
жойларининг
сақланиши
(
хизматчиларнинг
бир
хил
малака
вазифаларига
кўра
ҳаракатланиши
фақат
бир
маъмурий
бўлинма
доирасида
ёки
мавжуд
ташкилотнинг
ўзидагина
амалга
оширилади
.
Оддий
ва
маъмурий
магистратлар
,
университет
ўқитувчилари
каби
каби
маълум
хизматчилар
учун
ҳаракатланиш
чегараланган
),
ўз
касбий
малакаси
доирасида
ваколатларни
амалга
ошириш
,
хизмат
бўйича
кўтарилиш
(
иш
сифати
ва
хизмат
муддатини
инобатга
олган
ҳолда
ёзма
ва
оғзаки
имтиҳонлар
асосида
маъмуриятга
ҳавола
қилингани
ҳолда
овоз
бериш
натижаларига
кўра
),
маълум
иқтисодий
таъминотга
эга
бўлиш
(
хизмат
даврига
кўра
ҳар
икки
йилда
хизматчиларга
8
фоиздан
64
фоизгача
(16
йил
давомида
)
қўшимча
тўловлар
тўланади
)
ҳуқуқига
эгадирлар
[2, 39-
бет
].
Давлат
хизмати
механизми
идеал
йўлга
қўйилган
мамлакатлардан
бири
бўлмиш
Сингапурда
ҳам
давлат
хизматчилари
ижтимоий
ҳимоясида
бир
қатор
афзалликлар
бор
.
Сингапур
вазирлар
ва
мансабдор
шахсларга
меҳнат
ҳақини
белгилашда
бозор
нархларини
инобатга
оладиган
саноқли
давлатлардан
биридир
.
Шу
туфайли
мазкур
давлатда
иш
ҳақи
жуда
юқори
.
Вазирлар
ва
ҳукуматнинг
юқори
мансабдорлари
ишлари
меъёрлари
ўрнатилган
бўлиб
,
улардан
мақсад
қуйидагиларда
ифода
этилади
:
давлат
хизмати
ва
бошқарувнинг
барча
даражаларига
иқтидорли
шахсларни
жалб
қилиш
ҳамда
уларни
қайта
тайёрлаш
;
инсофсизлик
ва
коррупцияни
рағбатлантирувчи
омиллар
сонини
камайтириш
;
шаффоф
сиёсатни
олиб
бориш
ва
бошқалар
.
Сингапур
бош
вазири
иш
ҳақи
энг
юқориларидан
саналган
1.9
миллион
сингапур
долларини
ташкил
этади
[2, 71-
бет
].
Давлат
хизматчилари
фаолияти
ўзига
хослигини
тавсифлаганда
унинг
спецификаси
сифатида
иш
берувчи
ўрнида
давлат
бўлишини
таъкидлаш
лозим
.
Давлат
хизматчисининг
фаолияти
меҳнат
ҳуқуқи
нормалари
эмас
,
балки
маъмурий
ҳуқуқ
ва
унинг
таркибий
қисми
саналган
давлат
хизмати
ҳуқуқи
билан
тартибга
солинади
.
Бу
ҳуқуқ
соҳаси
ўз
навбатида
тарафларнинг
нотенглиги
,
меҳнат
низоларини
ҳал
қилишнинг
алоҳида
тартиби
,
маънавий
(
ҳокимиятнинг
«
ўзи
»
га
хизмат
қилиш
имконияти
)
ва
моддий
компенсация
эвазига
ходимга
қўшимча
чекловлар
ўрнатишни
тақозо
қилади
[3, 60-
бет
].
Давлат
хизматида
ижтимоий
ҳимояни
таъминлаш
кўп
ҳолларда
иқтисодий
ресурслар
билан
боғлиқ
бўлгани
ҳолда
мазкур
меъёрлар
пухта
ўйлангани
ҳолда
қонунчиликда
мустаҳкамланади
.
Ҳозирги
кунда
кўп
хорижий
давлатларда
давлат
хизматчилари
фаолиятини
соддалаштириш
,
улар
сонини
қисқартириш
масаласи
кўтарилмоқда
.
Масалан
,
АҚШда
ҳозирги
кунда
давлат
хизматчиларининг
10
фоизи
масофавий
ходимлардир
.
Маълумки
масофавий
ишлар
ўзининг
камхаржлиги
(
яъни
унда
ташкилот
электр
-
энергияси
тежалади
,
иш
самарадорлик
ва
натижадорлиги
яққол
кўринади
)
билан
характерланади
.
Қозоғистон
Республикаси
Президенти
Қосим
-
Жомарт
Токаев
ҳам
мамлакатда
2020
йилдан
бошлаб
давлат
хизматчилари
сони
секин
-
аста
қисқартирилиши
,
ортган
маблағлар
эса
энг
кўп
фойда
келтирадиган
ишчиларни
моддий
рағбатлантиришга
йўналтирилиши
, 2024
йилга
келиб
давлат
хизматчилари
ва
миллий
компания
ишчилари
сонини
25
фоизга
қисқартирилишини
маълум
қилган
[4].
Мазкур
мисолларнинг
ўзиёқ
давлат
хизматчилари
ижтимоий
ҳимояси
давлат
аҳамиятидаги
жиддий
масала
эканини
кўрсатади
.
Давлат
хизматчилари
ижтимоий
ҳимояси
деганда
сўнгги
пайтларда
аёллар
томонидан
раҳбарлик
лавозимларига
интилишни
шакллантиришга
қаратилган
компанияни
кузатишимиз
мумкин
.
Бунда
давлат
хизматида
жинсига
кўра
аёлларга
алоҳида
имконият
берилгани
ҳолда
уларнинг
ижтимоий
ҳимояга
олинишини
кўришимиз
мумкин
. 2019
йил
2
сентябрда
қабул
қилинган
«
Хотин
-
қизлар
ва
эркаклар
учун
тенг
ҳуқуқ
ҳамда
имкониятлар
кафолатлари
тўғрисида
»
ги
Қонун
[5]
да
алоҳида
бобда
давлат
хизмати
соҳасида
хотин
-
қизлар
ва
эркаклар
учун
тенг
ҳуқуқ
ҳамда
имкониятлар
кафолатлари
берилган
бўлиб
,
унда
давлат
хизмати
соҳасида
хотин
-
қизлар
ва
эркаклар
учун
тенг
ҳуқуқ
ҳамда
имкониятларни
таъминлаш
,
бунда
бошқа
асослар
қаторида
давлат
хизматида
хизматчиларнинг
лавозим
тоифаларини
ҳисобга
олган
ҳолда
бир
жинсдаги
ходимларнинг
лавозимларни
эгаллаши
учун
квоталаш
тизимини
белгилашни
назарда
тутувчи
гендер
сиёсати
амалга
оширилишини
таъминлашга
доир
вақтинчалик
махсус
чораларни
қўллашга
рухсат
берилиши
,
квота
вақтинчалик
чора
сифатида
жорий
этилиши
ҳамда
у
давлат
органларида
хотин
-
қизлар
ва
эркаклар
вакиллигининг
мутаносиблигига
эришилишига
қараб
бекор
қилиниши
мумкинлиги
каби
нормаларнинг
белгиланиши
давлат
хизматида
аёллар
ижтимоий
ҳимоясини
англатади
.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2019
№
3
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
19
Мазкур
бобда
,
шунингдек
давлат
хизматидаги
лавозимларни
эгаллаш
учун
танловларда
хотин
-
қизлар
ва
эркакларнинг
тенг
равишда
иштирок
этиши
белгиланган
бўлиб
(17-
модда
)
унга
кўра
,
давлат
хизматидаги
лавозимларни
,
шу
жумладан
,
раҳбарлик
лавозимларини
эгаллаш
учун
танловда
хотин
-
қизлар
ва
эркакларнинг
тенг
равишда
иштирок
этиши
таъминланиши
керак
.
Давлат
органларининг
кадрлар
хизматлари
зиммасига
танлов
комиссияларига
нафақат
танловда
иштирок
этаётган
шахсларнинг
маълумоти
ва
касбий
тайёргарлиги
тўғрисидаги
маълумотларни
,
балки
давлат
хизматининг
тегишли
лавозимларида
ишлаётган
хотин
-
қизлар
ва
эркаклар
сонининг
нисбати
тўғрисидаги
маълумотларни
ҳам
тақдим
этиш
мажбурияти
юклатилади
.
Шунга
ўхшаш
маълумотлар
хотин
-
қизлар
ва
эркаклар
учун
тенг
ҳуқуқ
ҳамда
имкониятларни
таъминлашга
доир
чора
-
тадбирлар
кўриш
учун
давлат
хизматчиларини
аттестациядан
ўтказиш
,
хизмат
бўйича
кўтариш
масалаларини
ҳал
қилишда
давлат
органларининг
кадрлар
хизматлари
томонидан
тақдим
этилади
.
Аёллар
ва
эркаклар
ўртасида
азалдан
бу
борада
ҳуқуқий
асосларда
нотенглик
белгиланмаганлигига
қарамасдан
,
мазкур
чора
-
тадбирларнинг
қонунчиликда
мустаҳкамланиши
давлат
хизматида
ижтимоий
гуманизм
принциплари
амал
қилишини
англатади
.
Давлат
хизматчилари
ижтимоий
ҳимоясини
биз
шартли
равишда
қуйидаги
турларга
ажратсак
мақсадга
мувофиқ
бўлади
:
хизматни
амалга
ошириш
жараёнидаги
кафолатлар
(
меҳнатга
ҳақ
тўлаш
,
кафолатли
тўловлар
,
озиқ
-
овқат
таъминоти
,
меҳнат
таътили
ва
ҳ
.
к
.);
пенсия
таъминоти
;
оила
аъзолари
учун
имтиёзлар
.
Ўзбекистон
Республикасининг
Меҳнат
кодексининг
69-
моддасига
кўра
,
давлат
органларидаги
сайлаб
қўйиладиган
лавозимларга
сайланганлиги
туфайли
ишдан
озод
қилинган
ходимларга
сайлаб
қўйиладиган
лавозимдаги
ваколатлари
тугаганидан
кейин
аввалги
иши
(
лавозими
)
берилади
,
бундай
иш
(
лавозим
)
мавжуд
бўлмаса
,
аввалгисига
тенг
иш
(
лавозим
)
берилади
.
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлисининг
Қонунчилик
палатаси
депутатларини
ва
Сенатида
доимий
асосда
ишлаган
Сенат
аъзоларини
ваколатлари
муддати
тугаганидан
кейин
,
шунингдек
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлисининг
Қонунчилик
палатаси
ва
Сенати
тарқатиб
юборилган
тақдирда
ишга
жойлаштириш
«
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлиси
Қонунчилик
палатаси
депутатининг
ва
Сенати
аъзосининг
мақоми
тўғрисида
»
ги
Ўзбекистон
Республикаси
Қонунининг
16-
моддасида
назарда
тутилган
тартибда
амалга
оширилади
.
Шунингдек
,
судьялик
лавозимига
сайланганлиги
ёки
тайинланганлиги
туфайли
ишдан
озод
қилинган
ходимларга
уларнинг
ваколатлари
тугаганидан
кейин
судьялик
лавозимига
сайланишига
ёки
тайинланишига
қадар
эгаллаб
турган
аввалги
иши
(
лавозими
)
берилади
,
бундай
иш
(
лавозим
)
мавжуд
бўлмаганда
эса
аввалгисига
тенг
бошқа
иш
(
лавозим
)
берилади
[6].
Мазкур
кафолат
Ўзбекистон
Республикаси
“
Давлат
хавфсизлик
хизмати
тўғрисида
”
ги
Қонунининг
38-
моддасида
ҳам
мустаҳкамлаб
қўйилган
бўлиб
,
унга
кўра
,
давлат
хавфсизлик
хизматининг
ҳарбий
хизматчилари
ҳарбий
хизматдан
бўшатилган
тақдирда
уларга
ҳарбий
хизматга
қабул
қилингунига
қадар
эгаллаб
турган
аввалги
иш
ўрни
(
лавозими
)
берилади
,
аввалги
иш
ўрни
мавжуд
бўлмаганда
эса
давлат
органларида
ва
бошқа
ташкилотларда
уларнинг
мутахассислиги
ҳисобга
олинган
ҳолда
бошқа
тенг
иш
(
лавозим
)
биринчи
навбатда
берилади
[7].
Юқоридаги
қонунчилик
меъёрлари
давлат
хизматига
ўтган
ходимларнинг
умумий
ижтимоий
ҳимоясини
англатади
.
Республикамизда
давлат
хизматчилари
учун
мавжуд
нормалар
умумий
ва
соҳаларга
тааллуқли
меъёрий
ҳуқуқий
ҳужжатларда
ифодаланган
турларга
бўлинади
.
Вазирлар
Маҳкамасининг
1997
йил
3
июлдаги
«
Давлат
хизматчиларининг
лавозим
маошларига
йигирма
фоизли
устама
ҳақ
белгилаш
тўғрисида
»
ги
339-
сон
қарори
[8]
га
кўра
давлат
хизматчиларининг
лавозимлари
рўйхатига
мувофиқ
1997
йил
1
июлдан
бошлаб
бюджетдан
маблағ
билан
таъминланадиган
давлат
ҳокимияти
ва
бошқаруви
органлари
ва
судларнинг
давлат
хизматчилари
лавозим
маошларига
20
фоизли
устама
ҳақ
(
меҳнатни
рағбатлантириш
коэффициенти
)
белгиланиши
барча
давлат
хизматчиларини
кўзда
тутади
.
Шунингдек
,
кўрсатиб
ўтилган
Рўйхатга
мувофиқ
2003
йилнинг
1
январидан
бошлаб
прокуратура
органлари
давлат
хизматчиларининг
лавозим
маошларига
25
фоизли
устама
ҳақ
(
меҳнатни
рағбатлантириш
коэффициенти
)
белгиланиши
назарда
тутилган
.
Вазирлар
Маҳкамасининг
1993
йил
9
июлдаги
«
Ўзбекистон
Республикаси
судьяларини
,
адлия
органлари
ходимларини
ижтимоий
ҳимоя
қилишни
кучайтириш
тўғрисида
»
ги
343-
сон
қарори
[9]
га
асосан
малака
даражалари
учун
судьяларнинг
лавозим
маошларига
қўшиладиган
қўшимча
ҳақ
миқдорлари
,
судлар
ва
адлия
органлари
ва
муассасаларининг
малака
даражалари
ва
мартаба
даражаларига
эга
бўлган
ходимларига
узоқ
муддат
хизмат
қилганлиги
учун
бериладиган
ҳар
ойлик
устама
ҳақ
миқдорлари
(
лавозим
маошига
нисбатан
фоизларда
),
судлар
ва
адлия
органлари
ва
муассасалари
ходимларининг
лавозим
маошларига
мартаба
даражалари
учун
қўшиладиган
қўшимча
ҳақ
миқдорлари
белгиланган
.
Вазирлар
Маҳкамасининг
2012
йил
31
октябрдаги
312-
сон
қарори
[10]
га
асосан
тасдиқланган
Судьяларга
,
суд
органлари
ходимларига
,
Ўзбекистон
Республикаси
Ҳисоб
палатаси
,
прокуратура
органлари
,
Ўзбекистон
Республикаси
Бош
прокуратураси
ҳузуридаги
Иқтисодий
жиноятларга
қарши
курашиш
департаменти
,
давлат
солиқ
хизмати
ва
давлат
божхона
хизмати
органлари
ходимларига
имтиёзли
шартларда
уй
-
жой
сотиб
олишга
узоқ
муддатли
ипотека
кредитлари
бериш
тартиби
тўғрисида
низомга
кўра
,
тижорат
банки
томонидан
бериладиган
ипотека
кредити
миқдори
ипотека
кредити
олиш
учун
буюртманома
берилган
кунда
республикада
белгиланган
энг
кам
ойлик
иш
ҳақининг
2000
бараваридан
ортиқ
бўлмаган
сўммада
ипотека
кредитлари
берилади
.
Мазкур
кредит
судьяларга
,
суд
органлари
,
Ўзбекистон
Республикаси
Ҳисоб
палатаси
,
прокуратура
,
давлат
солиқ
хизмати
ва
давлат
божхона
хизмати
органлари
ходимларига
камида
10
йил
муддатга
берилади
.
Мазкур
имтиёзлар
давлат
хизматчиларининг
уй
-
жой
билан
таъминланишига
оид
имтиёзлар
ва
ўз
навбатида
ижтимоий
ҳимояни
англатади
.
Юқоридагилардан
келиб
чиқиб
айтиш
мумкинки
,
мамлакатимизда
давлат
хизматчиларига
тааллуқли
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
тарқоқ
ҳолда
мавжуд
.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2019
№
3
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
20
Айрим
соҳаларнинг
ўз
идоравий
меъёрий
ҳужжатлари
бор
.
Давлат
хизматчисининг
ҳуқуқий
мақомидан
тортиб
ижтимоий
ҳимоясигача
алоҳида
меъёрий
ҳужжатда
акс
эттириш
лозим
.
Бу
ҳолат
соҳага
тегишли
нормаларни
яхлитлаштиришдан
ташқари
вужудга
келиши
мумкин
бўлган
коллизияларнинг
ҳам
олдини
олади
.
Адабиётлар
рўйхати
:
1.
Матвеев
С
.
Задачи
и
функции
социальной
за
-
щиты
государственных
служащих
.
Общество
и
право
.
–
М
., 2009.
№
4(26). –
С
.257-261.
2.
Зенков
М
.
Ю
.
Зарубежный
опыт
управления
:
Государственная
служба
:
Учебное
пособие
. –
Н
.:
НГАУ
,
2004. –
С
.130.
3.
Оболонский
А
.
В
.
Государственная
служба
во
Франции
//
Государство
и
право
. –
М
., 2000.
№
11.
–
С
.60-64.
4. http://protoday.uz/uz/archives/256563.
5. http://www.lex.uz/docs/4494849.
6. http://lex.uz/docs/142859.
7. http://www.lex.uz/docs/3610935.
8. http://lex.uz/docs/1191841.
9. http://lex.uz/docs/831781.
10. http://lex.uz/docs/4040285
В
.
Давлятов
ТДЮУ
мустақил
изланувчиси
АДВОКАТУРА
ИНСТИТУТИНИ
ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА
ЮРИДИК
МАСЛАҲАТХОНАНИНГ
ҲУҚУҚИЙ
МАҚОМИ
Аннотация
:
мақолада
адвокатура
институтини
такомиллаштириш
,
юридик
маслаҳатхонанинг
бугунги
кундаги
ҳолати
,
хорижий
мамлакатлар
тажрибаси
,
мазкур
соҳадаги
муаммолар
ва
уларни
ҳал
этиш
бўйича
аниқ
таклифлар
ёритилган
.
Таянч
сўзлар
:
адвокатура
институтини
такомиллаштириш
,
юридикмаслаҳатхонанинг
ҳуқуқий
мақоми
,
тўғридан
-
тўғри
амал
қилувчи
қонун
,
ҳуқуқий
база
,
адвокат
,
хорижий
мамлакатлар
тажрибаси
.
Аннотация
:
в
статье
освещаются
вопросысовершенствования
института
адвокатуры
,
сегодняшнее
состояние
юридической
консультации
,
зарубежный
опыт
,
существующие
проблемы
в
данной
области
и
пути
их
решения
.
Ключевые
слова
:
совершенствование
института
адвокатуры
,
правовой
статус
юридической
консульта
-
ции
,
закон
прямого
действия
,
правовая
база
,
адвокат
,
опыт
зарубежных
стран
.
Annotation
: the article highlights the issues of improv-
ing the institution of advocacy, the current state of legal
advice, foreign experience, existing problems in this area
and ways to solve them.
Key words:
improving the institution of advocacy, the
legal status of juridical consultation, the law of direct ac-
tion, the legal framework, a lawyer, the experience of for-
eign countries.
Сўнгги
уч
йил
мобайнида
мамлакатимизнинг
барча
соҳаларида
амалга
оширилаётган
туб
ислоҳотлар
адвокатура
институтини
ҳам
замон
билан
ҳамоҳанг
тарзда
ривожлантириш
,
унинг
ҳуқуқий
базасини
такомиллаштиришни
тақозо
этмоқда
.
Чунки
адвокатура
тизими
фуқаролик
жамиятининг
узвий
қисми
сифатида
мамлакатимизда
олиб
борилаётган
ислоҳотлардан
,
хусусан
суд
-
ҳуқуқ
тизимида
рўй
бераётган
ижобий
ўзгаришлардан
бевосита
манфаатдордир
[4; 239-
б
].
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2018
йил
31
майдаги
“
Адвокатура
институти
самарадорлигини
тубдан
ошириш
ва
адвокатларнинг
мустақиллигини
кенгайтириш
чора
-
тадбирлари
тўғрисида
”
ги
ПФ
–5441-
сон
Фармони
адвокатура
институтини
такомиллаштиришда
янги
даврни
бошлаб
берди
десак
,
айни
ҳақиқатдир
.
Айни
пайтда
,
адвокатура
институтини
тартибга
солувчи
қарийб
100
га
яқин
норматив
-
ҳуқуқий
ҳужжатлар
мавжуд
.
Уларнинг
аксарияти
қонуности
ҳужжатларидан
иборатдир
.
Давлатимиз
раҳбари
конституция
қабул
қилинганининг
26
йиллигига
бағишланган
тантанали
маросимдаги
маърузасида
[1]
ва
2019
йил
учун
белгиланган
Давлат
дастурида
[6]
қонун
ижодкорлиги
фаолиятини
сифат
жиҳатидан
янги
босқичга
олиб
чиқиш
,
тўғридан
-
тўғри
амалиётга
қўлланадиган
қонунлар
қабул
қилиш
лозимлигини
таъкидлаган
эдилар
.
Шу
муносабат
билан
,
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлиси
Қонунчилик
палатаси
Кенгаши
ва
Олий
Мажлис
Сенати
Кенгашининг
2019
йил
26
мартдаги
