Ногиронларни ижтимоий ҳимоялашга қаратилган давлат сиёсати: халқаро ва миллий жиҳатлари

CC BY f
79-81
4
2
Поделиться
Юлдашов A. (2012). Ногиронларни ижтимоий ҳимоялашга қаратилган давлат сиёсати: халқаро ва миллий жиҳатлари. Обзор законодательства Узбекистана, (1), 79–81. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/uzbek_law_review/article/view/13911
A Юлдашов , Ташкентский государственный юридический университет

стажер-исследователь-исследователь

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Бозор иқтисодиёти муносабатлари шароитида ижтимоий ҳимояга доир давлат сиёсатини амалга ошириш ўзига хос муҳим аҳамият касб этади. Ҳақли маънода айтишимиз мумкинки, мустақилликни қўлга киритганимиздан ўтган давр мобайнида Ўзбекистонда нафақахўрлар, ногиронлар, кўп болали оналар, ёлғиз кексаларга ва бошқа ижтимоий ҳимояга муҳтож шахсларга давлат сиёсати даражасида катта эътибор бериб келинмоқда ва ижтимоий ҳимояни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари амалга оширилиб келинмоқда.

Похожие статьи


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

2012

1

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

80

асосланган

коммунистик

мафкура

ижодкорлдари

билан

топталишининг

вақтинчалик

эканлиги

улуғ

ўзбек

халқининг

қаддини

албатта

ростлаб

олиши

ва

руҳини

кўтариши

,

ғурурини

тиклаб

,

олдига

қўйилган

мақсадга

эришишига

1

ишонч

билдирилди

.

Таъкидлаш

жоизки

,

кўтаринки

руҳда

яшаш

ва

ишлаш

барча

муваффақиятларнинг

гарови

эканлиги

сир

эмас

.

Юртбошимизнинг

шахсий

жасорати

ва

ташаббуслари

билан

эришилган

истиқлол

йилларида

инсон

омили

ва

унинг

мустақилликни

мустаҳамкамлаш

борасидаги

ўрнига

эътибор

давлат

сиёсати

даражасига

кўтарилди

.

Жамият

ҳаётининг

барча

жабҳаларида

амалга

оширилган

ислоҳотларнинг

бош

мақсади

инсон

ва

унинг

фаровонлигини

таъминлашга

қаратилди

.

Инсонни

ҳар

томонлама

ривожланиши

,

аниқса

ёшларни

комил

инсон

сифатида

тарбиялаш

,

халқимиз

орасида

инсонпарварлик

,

миллатлараро

ва

ўзаро

тинч

-

тотувлик

,

бағрикенглик

каби

қадриятлар

тўла

тикланди

.

Хулоса

қилиб

таъкидлаш

жоизки

,

истиқлол

йилларида

мамалакатимиз

заминида

яшаб

турган

барча

халқлар

,

шу

жумладан

90

дан

ортиқ

миллат

ва

элатларнинг

ҳар

томонлама

ривожланишлари

учун

кенг

имкониятлар

яратилгани

натижасида

миллатимиз

ўз

қаддини

ростлаб

,

тенглар

ичра

тенг

миллатга

айланди

.

Унинг

руҳи

кўтарилди

,

топталган

ғурури

тикланди

.

Бугун

мамлакат

жаҳонга

танилди

,

ўзининг

нуфузи

ортди

,

тарихи

тикланмоқда

,

шаҳар

ва

қишлоқлар

таниб

бўлмас

даражада

ўзгармоқда

.

































1

И

.

А

.

Каримов

.

Ўзбекистон

мустақилликка

эришиш

остонасида

. –

Т

.: “

Ўзбекистон

НМИУ

, 2011. - 329-

б

.

А

.

Юлдашов

ТДЮИ

стажёр

-

тадқиқотчи

-

изланувчиси

НОГИРОНЛАРНИ

ИЖТИМОИЙ

ҲИМОЯЛАШГА

ҚАРАТИЛГАН

ДАВЛАТ

СИЁСАТИ

:

ХАЛҚАРО

ВА

МИЛЛИЙ

ЖИҲАТЛАРИ

Барча

ислоҳотларнинг

иқтисодий

,

демократик

,

сиёсий

ислоҳот

ларнинг

асл

мақсади

инсонга

муносиб

турмуш

ва

фаолият

шароитларини

вужудга

келтиришдан

иборат

2

.

И

.

Каримов

Бозор

иқтисодиёти

муносабатлари

шароитида

ижтимоий

ҳимояга

доир

давлат

сиёсатини

амалга

ошириш

ўзига

хос

муҳим

аҳамият

касб

этади

.

Ҳақли

маънода

айтишимиз

мумкинки

,

мустақилликни

қўлга

киритганимиздан

ўтган

давр

мобайнида

Ўзбекистонда

нафақахўрлар

,

ногиронлар

,

кўп

болали

оналар

,

ёлғиз

кексаларга

ва

бошқа

ижтимоий

ҳимояга

муҳтож

шахсларга

давлат

сиёсати

даражасида

катта

эътибор

бериб

келинмоқда

ва

ижтимоий

ҳимояни

янада

такомиллаштириш

чора

-

тадбирлари

амалга

оширилиб

келинмоқда

.

Ижтимоий

ҳимоя

сиёсати

сўнгги

йилларда

Республикамизда

энг

долзарб

давлат

сиёсати

йўналишига

айланиб

бормоқда

,

жумладан

,

Ўзбекистон

Республикаси

Конституциясининг

преамбуласида

инсонпарвар

демократик

ҳуқуқий

давлатни

барпо

этиш

деган

мазмундаги

банднинг

киритилишида

ҳам

ижтимоий

ҳимоя

тамойили

ўз

аксини

топган

.

Қачонки

,

давлат

ижтимоий

ҳимояга

эътибор

берганидагина

у

ҳақиқий

инсонпарвар

давлат

бўлади

.

Бундай

шахсларга

ижтимоий

ҳимоя

сиёсатини

юритишдан

мақсад

уларга

иш

ва

турмуш

фаолиятида

барча

қулайликларни

яратиш

,

бошқа

шахслар

билан

алоқаларида

уларни

тенг

муомалада

ва

меҳнат

фаолиятида

бўлишларини

таъминлаш

,

уларни

жамиятда

ўз

ўринларни

топишда

кўмаклашиш

,

ўз

қизиқиш

ва

интилишларини

амалга

оширишда

ҳуқуқ

ва

эркинликларини

таъминлашдан

иборат

.

Давлат

ижтимоий

сиёсати

деганда

,

аҳоли

ҳаёт

кечириш

даражасини

шакллантириш

,

инсон

капиталини

қайта

яратиш

,

ижтимоий

хизматлар

кўрсатиш

,

ижтимоий

инфратузилмаларни

барпо

этиш

,

уларнинг

бир

маромда

фаолият

юритишини

таъминлаш

сохасида

муайян

давлат

томонидан

олиб

борилаётган

ички

сиёсат

йўналиши

назарда

тутилади

3.

Ижтимоий

сиёсат

бу

фуқароларнинг

ижтимоий

-

иқтисодий

ҳуқуқларини

рўёбга

чиқариш

ва

кафолатлашга

қаратилган

давлат

фаолиятидан

иборат

бўлиб

,

ижтимоий

таъминот

ва

ёрдам

кўрсатиш

,

меҳнат

қилиш

,

илм

олиш

,

соғлиқни

сақлаш

,

зарур

товарлар

билан

таъминлаш

каби

соҳаларда

амалга

ошириладиган

тадбирларни

ўз

ичига

қамраб

олади

4

.

Ижтимоий

ҳимоя

деганда

,

авваломбор

,

нафақахўрлар

,

ёрдамга

муҳтож

болалар

ва

ногиронлар

билан

юзага

келадиган

муносабат

2

Каримов

И

.

А

.

Ўзбекистон

иқтисодий

ислоҳотларни

чуқурлаштириш

йўлида

. –

Т

.:

Ўзбекистон

, 1995. –

Б

.119.

3

Қаранг

:

Турсунов

Й

.,

Шоимхонов

З

.

Ижтимоий

таъминот

ҳуқуқи

.

Дарслик

. –

Т

.,

ТДЮИ

, 2003. –

Б

.7.

4

Қаранг

:

Усмонова

М

.

А

.

Ўзбекистон

Республикасида

ижтимоий

ҳимояни

ташкил

этишнинг

фуқаролик

-

ҳуқуқий

муаммолари

. (

юр

.

фан

.

доктори

илмий

даражасини

олиш

учун

ёзилган

дисс

.) –

Т

., 2006.


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА


2012

1

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

81

тушунилади

.

У

(

ижтимоий

ҳимоя

)

нафақат

уларга

(

ижтимоий

ҳимояга

муҳтож

кимсалар

)

ёрдам

беришда

балки

уларнинг

яшаши

ва

меҳнат

қилиши

учун

тўла

шарт

-

шароитларни

яратишда

ва

ижтимоий

хавфсизлигини

таъминлагандагина

демократик

тус

олади

1

.

Ижтимоий

ҳимоя

тамойили

Инсон

ҳуқуқлари

Умумжаҳон

декларация

сининг

25-

моддасида

қуйидагича

ифодаланган

: “

Ҳар

бир

инсон

.....

тиббий

хизмат

ва

зарур

ижтимоий

хизматга

эга

бўлишга

ҳамда

ишсизлик

,

касаллик

,

ногиронлик

,

бевалик

,

қарилик

ёки

унга

боғлиқ

бўлмаган

шароитларга

кўра

тирикчилик

учун

маблағ

бўлмай

қолган

бошқа

ҳолларда

таъминланиш

ҳуқуқига

эга

”.

Ўзбекистон

Республикаси

Конституциясининг

39-

моддасига

назар

ташлайдиган

бўлсак

,

унда

қуйидагича

норма

ўз

аксини

топган

. “

Ҳар

ким

қариганда

,

меҳнат

лаёқатини

йўқотганда

,

шунингдек

боқувчисидан

маҳрум

бўлганда

ва

қонунда

назарда

тутилган

бошқа

ҳолларда

ижтимоий

таъминот

олиш

ҳуқуқига

эга

”2.

Ногиронларни

ижтимоий

ҳимоя

қилиш

ногиронларга

турмуш

фаолияти

чекланганлигини

бартараф

этиш

,

қоплаши

(

компенсация

қилиши

)

учун

шарт

-

шароитларни

таъминловчи

ҳамда

уларга

жамият

ҳаётида

бошқа

фуқаролар

билан

тенг

иштирок

этиш

имкониятларини

яратишга

қаратилган

,

давлат

томонидан

кафолатланган

иқтисодий

,

ижтимоий

ва

ҳуқуқий

чора

-

тадбирлар

тизими

3

.

Мазкур

норманинг

Бош

Қомусимиздан

алоҳида

ўрин

эгаллагани

ҳам

мамлакатимизда

ижтимоий

ҳимояга

нечоғлик

катта

эътибор

берилаётганидан

дарак

беради

.

Шунингдек

,

бундай

характердаги

нормалар

халқаро

ҳуқуқнинг

Инсон

ҳуқуқлари

умумжаҳон

Декларацияси

”, “

Сиёсий

ва

фуқаролик

ҳуқуқлари

ҳақидаги

ҳалқаро

пакт

”,

Иқтисодий

,

ижтимоий

ва

маданий

ҳуқуқлар

тўғрисидаги

ҳалқаро

пакт

”4

ва

бошқа

ҳалқаро

стандартларида

ҳам

назарда

тутилган

.

2008

йилнинг

11

июлида

Ўзбекистон

Республикасида

ногиронларни

ижтимоий

ҳимоя

килиш

тўғрисида

ги

қонуннинг

янги

таҳрирда

қабул

қилиниши

билан

мамлакатимизда

ногиронларни

ижтимоий

ҳимоя

қилиш

сиёсати

ўзининг

яна

бир

муҳим

даражасига

кўтарилди

.

Мазкур

ҳужжат

ногиронларнинг

ҳуқуқ

ва

эркинликларини

таъминлаш

,

уларнинг

таълим

олиши

,

меҳнат

қилиш

,

тиббий

ёрдамдан

фойдаланиш

каби

ҳуқуқларини

рўёбга

чиқаришда

дастурамал

бўлиб

хизмат

қилмоқда

.

Ногирон

атамаси

юқоридаги

Қонуннинг

1-

моддасида

қуйидагича

баён

этилган

. “

Жисмоний

ёки

ақлий

нуқсонлари

борлиги

туфайли

турмуш

фаолияти

чекланганлиги

муносабати

билан

ижтимоий

ёрдам

ва

ижтимоий

ҳимояга

муҳтож

бўлган

шахс

,

ногирон

ҳисобланади

.”

1

Қаранг

:

Права

ветеранов

,

инвалидов

,

пенсионеров

и

лиц

пострадавших

от

радиации

. (

Под

общ

.

ред

.

В

.

Е

.

Крутских

,

В

.

Е

.

Сидорова

). –

М

.,

Норма

. 2001.

5

Ўзбекистон

Республикасининг

Конституцияси

.

Т

.:

Ўзбекистон

, 2008. –

Б

.9.

3

Ўзбекистон

Республикасида

ногиронларни

ижтимоий

ҳимоя

килиш

тўғрисида

ги

Ўзбекистон

Республикасининг

Қонуни

(11.07.2008

й

.).

6

Международные

конвенции

по

защите

прав

человека

и

борьбе

с

преступностью

.

Сб

.

Международных

Соглашений

и

рекомендаций

;

ИПК

Шарк

, 1995. –

С

.9.

Юқоридаги

қонунга

кўра

,

ногиронларни

ижтимоий

ҳимоя

қилиш

соҳасидаги

давлат

сиёсатининг

асосий

йўналишлари

этиб

қуйидагилар

белгиланган

:

1.

ногиронларнинг

ҳуқуқлари

,

эркинликлари

ва

қонуний

манфаатларини

таъминлаш

;

2.

ногиронларнинг

камситилишига

йўл

қўймаслик

;

3.

ногиронларнинг

шаъни

ва

қадр

-

қимматини

ҳимоя

қилиш

;

4.

ногиронларнинг

ҳуқуқлари

ва

улар

учун

имкониятлар

тенглигини

таъминлаш

;

5.

ногиронларни

ижтимоий

ҳимоя

қилиш

тўғрисидаги

қонун

ҳужжатларига

риоя

этилишини

таъминлаш

;

6.

ногиронлар

болаларнинг

мактабгача

ва

мактабдан

ташқари

таълимини

,

ногиронларнинг

касб

тайёргарлигини

,

умуммий

ўрта

,

ўрта

махсус

,

касб

-

ҳунар

ва

олий

таълим

олишини

таъминлаш

.

7.

давлат

органлари

ҳамда

улар

мансадор

шахсларининг

ногиронлар

ҳуқуклари

,

эркинликлари

ва

қонуний

манфаатларини

таъминлаш

борасидаги

фаолиятининг

ошкоралигини

очиқ

-

ойдинлиги

таъминлаш

;

8.

ногиронларни

ижтимоий

ҳимоя

қилиш

соҳасида

давлат

органлари

,

фуқароларнинг

ўзини

ўзи

бошқариш

органлари

ва

нодавлат

нотижорат

ташкилотлари

ўртасидаги

ҳамкорликни

ривожлантириш

.

Ҳозирги

кунга

келиб

,

Ўзбекистонда

ижтимоий

ҳимояга

йўналтирилган

бир

қатор

давлат

ва

нодавлат

ташкилотлари

мавжуд

.

Жумладан

,

Меҳнат

ва

аҳолини

ижтимоий

муҳофаза

қилиш

вазирлиги

,

Соғлиқни

сақлаш

вазирлиги

, “

Соғлом

авлод

учун

”, “

Меҳр

-

шафқат

ва

саломатлик

”, “

Сен

ёлғиз

эмассан

жамғармалари

,

Республика

болалар

ижтимоий

мослашуви

маркази

,

Касаба

уюшмалари

Федерацияси

Кенгаши

,

Ногиронлар

жамияти

,

Кўзи

ожизлар

жамияти

,

Карлар

жамияти

ва

бошқалар

.

Мазкур

йўналишда

жаҳон

ҳамжамиятининг

сиёсати

ва

хорижий

мамлакатларнинг

амалиётига

эътибор

берадиган

бўлсак

,

БМТ

Бош

Ассамблеясининг

1992

йил

14

октябрдаги

47-

сессияси

махсус

қарори

билан

ҳар

йилнинг

3

декабрь

санаси

Халқаро

ногиронлар

куни

деб

эълон

қилинди

.

Булардан

ташқари

,

БМТ

Бош

Ассамблеяси

томонидан

1982

йил

3

декабрда

тасдиқланган

Ногиронлар

билан

муносабатларда

Халқаро

Дастур

, 1975

йил

9

декабрда

БМТ

томонидан

қабул

қилинган

Ногиронлар

ҳуқуқлари

тўғрисидаги

Декларация

,

БМТ

Бош

Ассамблеяси

томонидан

2006

йил

13

декабрда

қабул

қилинган

Ногиронлар

ҳуқуқлари

тўғрисидаги

Конвенция

ва

яна

бошқа

бир

қатор

ҳужжатларни

мисол

сифатида

келтириб

ўтишимиз

мумкин

.

Замонавий

юридик

адабиётларда

ижтимоий

ҳимоя

сиёсати

бир

қанча

моделларга

бўлинган

ҳолда

ўрганилади

.

Булар

:

либерал

,

консерватив

ва

социал

-

демократик

кўринишларда

бўлади

.

Либерал

модель

бозор

иқтисодиёти

муносабатлари

негизида

қурилган

.

Мазкур

модел

АҚШ

ва

Буюк

Британияда

мавжуд

.

Бунда

ижтимоий

ёрдам

ижтимоий

ҳимояга

муҳтож

аҳоли

қатламларига

минимал

белгиланган

доирада

кўрсатилади

.

Либерал

модель

мавжуд

бўлган

мамлакатларда

ногиронлар

билан

бошқа

шахсларнинг

муносабатлари

антидискриминация

таъсирида

ривожланган

бўлиб

,

ногиронларга

бошқа

шахслар

билан

тенг

шарт

-

шароит

ва

ҳуқуқларни

таъминлашдан

иборат

.

Иш


background image

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

2012

1

ЎЗБЕКИСТОН

ҚОНУНЧИЛИГИ

ТАҲЛИЛИ

UZBEK LAW REVIEW

ОБЗОР

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

УЗБЕКИСТАНА

82

берувчиларда

(

давлат

бошқаруви

тизими

,

биринчи

навбатда

ногиронларни

меҳнат

билан

таъминловчи

ташкилотлар

ва

шунингдек

,

давлат

бюджети

ҳисобидан

молияланадиган

компания

ва

ташкилотлардан

ташқари

)

ногиронларни

иш

билан

таъминлаш

мажбурияти

мавжуд

эмас

.

Консерватив

модель

Марказий

Европа

давлатларида

мавжуд

.

Бу

йўналиш

иш

берувчи

ва

ишчилар

ўртасида

юзага

келадиган

суғурта

ва

меҳнат

мажбуриятлари

таъсирида

шаклланган

.

Бу

модель

ўзининг

энг

юқори

намунасини

Германияда

топган

бу

ерда

дунёда

биринчи

бўлиб

,

суғурта

қонунчилиги

жорий

этилган

.

Бу

тизимининг

яна

бир

ўзига

хос

томони

шундаки

,

унда

иш

берувчилар

олдига

ногиронларни

ишга

қабул

қилиш

шарти

қўйилган

ва

квоталар

ажратилган

.

Агарда

иш

берувчилар

ногиронларни

ишга

қабул

қилишни

рад

этсалар

уларга

нисбатан

давлат

томонидан

жазо

тайинланиши

мумкин

.

Ногиронларга

квоталар

ажратиш

тамойили

1920-1923

йилларга

бориб

тақалади

.

Австрия

,

Германия

,

Италия

,

Польша

ва

Францияда

Биринчи

жаҳон

урушидан

ногирон

бўлиб

қайтган

шахсларни

ишга

қабул

қилиш

жорий

этилди

. 1939-1945

йилларда

бўлиб

ўтган

Иккинчи

жаҳон

урушидан

сўнг

эса

бу

тамойил

қолган

барча

Европа

давлатларига

тарқалди

.

Бунинг

асосий

сабабларидан

бири

ишсизларнинг

орасида

кўпчилигини

ногиронлар

ташкил

этишида

эди

.

Корхона

ва

ташкилотларда

ногиронлар

учун

ажратилган

иш

ўринлари

(

квоталар

)

Испания

ва

Ирландияда

-3%,

Францияда

-6%,

Люксембургда

-2%

дан

5%

гача

,

Японияда

-1.6%

дан

2%

гачани

ташкил

этади

.

Социал

-

демократик

модель

Европа

қитъасининг

Скандинав

ҳуқуқ

тизими

амал

қиладиган

давлатларда

кенгш

тарқалган

.

Бунда

ижтимиой

ҳимоянинг

асосий

тамойили

универсаллизм

ҳисобланади

.

Яъни

,

барча

ижтимоий

ҳимояга

муҳтож

бўлган

шахслар

давлат

бюджети

ҳисобидан

ижтимоий

таъминот

олиш

ҳуқуқига

эга

бўладилар

.

Ногирон

шахслар

катта

эътибор

билан

қўллаб

қувватланадилар

ва

давлат

томонидан

корхона

,

ташкилот

ва

муассасаларга

ногирон

шахсларни

ишга

қабул

қилиш

ва

уларга

имтиёзлар

яратиб

бериш

талаби

қўйилади

1

.

Инсонпарварлик

,

қарияларга

меҳр

-

саховатли

бўлиш

,

ногирон

ва

бошқа

ёрдамга

муҳтож

кимсаларга

ҳайриҳоҳлик

кўрсатиш

қадим

-

қадимдан

ҳалқимизнинг

анъаналаридан

бири

бўлиб

ҳисобланади

.

Ижтимоий

ҳимоя

турли

хил

кўринишларда

азалдан

Ўзбекистонда

мавжуд

бўлган

.

Ҳозирги

кунда

мазкур

тамойил

бизнинг

қонунчилигимизда

мустаҳкамлаб

қўйилган

.

Ўз

-

ўзидан

маълумки

,

ижтимоий

ҳимоя

тамойили

демократик

ҳуқуқий

давлат

ва

фуқаролик

жамияти

қуриш

йўлидан

бораётган

мамлакат

учун

ўзига

хос

аҳамиятга

эга

.

Шубҳасиз

,

мазкур

хайрли

ишларни

амалга

оширишда

мазкур

йўналишдаги

давлат

ва

нодавлат

ташкилотларининг

ўрни

салмоқлидир

.

Келгусида

хорижий

инсонпарвар

демократик

давлатларининг

ижтимоий

ҳимоя

сиёсатининг

мақбул

ва

афзал

томонларини

Ўзбекистон

қонунчилигига

жорий

этиш

ва

ўрганиш

мақсадга

мувофиқ

бўлар

эди

.

1

Батафсил

қаранг

:

Государственная

политика

в

отношении

трудовой

занятости

людей

инвалидностью

:

Международный

опыт

и

Российская

политика

. (

Пособие

для

специалистов

,

работающих

в

сфере

трудоустройства

людей

с

инвалидно

-

стью

) –

Москва

:

РООИ

«

Перспектива

», 2008.

И

.

Р

.

Рустамбеков

Преподаватель

ТГЮИ

,

кандидат

юридических

наук

О

СУЩНОСТИ

И

СВОЕОБРАЗИИ

ПРАВОВЫХ

ОТНОШЕНИЙ

В

ИНФОРМАЦИОННОЙ

СФЕРЕ

Бурное

развитие

информационных

технологий

при

-

вело

к

возникновению

новых

правоотношений

характе

-

ризующихся

как

информационные

правоотношения

или

отношения

в

информационной

сфере

.

Исходя

из

актуальности

и

злабодневности

развития

и

правового

регулирования

отношения

в

информацион

-

ной

сфере

,

Президент

Республики

Узбекистан

И

.

А

.

Каримов

в

своем

докладе

«

Концепция

дальнейшего

углубления

демократических

реформ

и

формирования

гражданского

общества

в

стране

»

отдельное

внимение

уделил

вопросам

реформирования

информационной

сферы

2

.

Все

это

указвыает

на

важность

изучения

данной

сферы

и

возникших

новых

правоотношений

,

а

также

глубокого

анализа

вопросов

правового

регулирования

данных

отношений

.

В

правовой

науке

для

выделения

правоотношений

в

информационной

сфере

используется

критерий

объ

-

екта

правоотношения

.

Таким

критерием

,

то

есть

объек

-

том

,

является

информация

.

Правоотношения

в

инфор

-

мационной

сфере

не

характеризуются

каким

-

либо

еще

признаком

,

кроме

того

,

что

они

возникают

в

связи

и

по

поводу

информации

.

Иначе

говоря

,

их

объектом

явля

-

ется

информация

.

Существующие

на

сегодняшний

день

определения

,

приводимые

различными

исследователями

,

как

и

опре

-

деление

Рекомендательного

законодательного

акта

СНГ

«

О

принципах

регулирования

информационных

отношений

в

государствах

-

участниках

Межпарламент

-

ской

Ассамблеи

»,

основываются

на

критерии

объекта

правоотношения

,

то

есть

определенного

явления

(

ин

-

формации

),

в

связи

и

по

поводу

которого

возникают

и

существуют

соответствующие

правоотношения

.

Не

вызывает

сомнения

,

что

многие

из

обществен

-

ных

отношений

в

информационной

сфере

регулируются

правом

,

становясь

,

таким

образом

правоотношениями

в

информационной

сфере

.

В

этой

связи

Л

.

А

.

Сергиенко

и

И

.

Д

.

Тиновицкая

отмечают

,

что

«…

информационные

процессы

и

соответствующие

им

общественные

отно

-

шения

,

вызываемые

интенсивным

развитием

совре

-

менных

информационных

технологий

,

зачастую

намно

-

го

опережают

их

нормативно

-

правовое

регулирование

.

По

мере

развития

и

интенсификации

этих

вопросов

еще

до

принятия

соответствующих

актов

национального

законодательства

в

обществе

уже

формируются

опре

-

деленные

правовые

идеи

по

поводу

целесообразного

и

справедливого

поведения

субъектов

в

той

или

иной

области

информационных

отношений

(

например

,

в

об

-

ласти

рыночного

обращения

информации

,

в

области

охраны

и

защиты

информации

и

др

.)»

3

.

Из

анализа

литературы

следует

,

что

правоотноше

-

ния

в

информационной

сфере

либо

однозначно

харак

-

2

Каримов

И

.

А

.

Концепция

дальнейшего

углубления

демокра

-

тических

реформ

и

формирования

гражданского

общества

в

стране

. –

Т

., 2011.

3

Сергиенко

Л

.

А

.,

Тиновицкая

И

.

Д

.

Субъективные

права

в

информационной

сфере

//

Проблемы

информатизации

. –

М

.,

2000. –

Выпуск

3. –

С

.23.

Библиографические ссылки

И.А. Каримов. Узбекистон мустакилликха остонасида. - Т.: “Узбекистон" НМИУ. 2011. - 329-6.

эришиш

Каримов И.А. Узбекистон иктисодий ислохотларни чуцурлаштириш йулида. -Т.: Узбекистон, 1995. -Б. 119.

Царанг: Турсунов Й., Шоимхонов 3. Ижтимомй таъминот хухухи. Дарслик. -Т., ТДЮИ, 2003. -Б.7.

Каранг: Усмонова М.А. Узбекистон Реслубликасида ижтимоий химояни ташкил этишнинг фухаролик-хукухий муаммолари. (юр. фан. доктори илмий даражасини олиш учуй бзилган дисс.) -Т., 2006.

Каранг: Права ветеранов, инвалидов, пенсионеров и лиц пострадавших от радиации, (Под общ ред В.Е Крутских. В.Е.Сидорова). -М.. Норма. 2001.

Узбекистон Республикасининг Конституцияси. —Т.: Узбекистон. 2008. -Б.9.

"Узбекистон Республикасида ногиронларни ижтимоий химоя килиш тугрисида"ги Узбекистон Республикасининг Конуни (11.07.2008 й.).

Международные конвенции по защите прав человека и борьбе с преступностью. Сб. Международных Соглашений и рекомендаций; ИПК Шарк. 1995.-С.9.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов