fiofyor axfiorotnomasi, 2011, № 3, Samarqand
14
to‘qimasiga o‘sib ki- rib, to‘qimalarini destruksiyasiga
olib keladi, nati- jada bachadon perforasiyasi kuzatiladi.
2.
Bez giperplaziyasi -
bezlar va stroman- ing
o‘ta o‘sib ketishi bilan xarakterlanadi. Barcha bez
giperplaziyasi rakka o‘tavermaydi, ular orasi- da eng
xavflisi - qaytalanuvshi bez giperplaziyasi sanaladi,
ayniqsa bu hoi yoshi o'tgan ayollarda yuzaga kelsa xavfli
hisoblanadi. Bez to‘qima ko‘payib adenomatoz poliplar
paydo bo‘ladi. Bunda bez epitel iy lari giperplaziya
holatida bo‘Iadi.
Davolash:
bachadon bo‘shlig‘ini qirib, so‘ngra
simptomatik, yallig
1
lanishga qarshi va gormonal
(progestinlar) terapiya o‘tkazish kerak.
Tuxumdon rak oldi kasaliklari.
Papillyar silioepitelial kistoma (surg‘ichli se- roz
kistoma) bu kistomalar ko‘pinsha ikki tomonlama bo‘lib,
surg
u
ichlar hosil qilishi bilan xarakterlanadi. SurgMchlar
joylashishiga ko‘ra va o‘sma devorning tashqarisiga qarab
o'sgan holatda bo‘ladi. Hamda aralash shakldagi ya‘ni
surg‘ichlar kistomaning ichiga va tashqarisiga qarab
o‘sgan bo‘lishi bilan farqlanadi. Kistomalar kesilib kap-
sula ichki yuzasida surg‘ichsimon o‘simtalar yoki
tashqariga o‘sgan bo‘lsa gul karamga o‘xshagan o‘smani
ko‘rish mumkin. Mikroskopiyada bu surguichlar daraxt
kabi kattalashib ketgan shaklda asosi - qo'shuvshi epiteliy
bo‘lib uning usti bir qavatli hilpillovshi epiteliy bilan
qoplangani ko‘rinadi. 0‘sma ko'pincha ayolning
reproduktiv yoshida uchraydi.
Klinikasi -
qorin pastida og‘riq, dizurik holat- lar
paydo bo‘ladi. Hayz sikli funksiyasi buzilmay- di. O‘sma
sekin - asta o'sib boradi, bir yil va un- dan ham ortiq
sezilarli o‘zgarishsiz kechadi. O‘sma xarakatchanligi
ko'pincha uning intraliga- mentar o‘sganligi tufayli va
chandiqli prosess ku- zatilishi tufayli chegaralangan
boMadi.
Davosi -
o'smani olib tashlash.
Prognoz;
o‘sma olib tashlansa, yomon emas.
Profilaktikasi.
Reproduktiv yoshidagi har bir ayol
yiliga ikki marta onko-profilaktik ko‘rikdan o‘tishi, asos
kasalliklarini o‘z vaqtida davolashi, kontrosepsiyadan
rasional foydalanishi va sog‘lom turmush tarziga rioya
qilib yashamog‘i diqqatga sazovordir.
Xodjaev N.I.
SAMARQAND TIBBIYOTI IKKINChl JAHON
URUShI YILLARIDA (1941-1945 YILLAR)
Samarqand davlat tibbiyot instituti (rektori - prof. Shamsiev A.M.)
Ikkinchi jahon urushi, uning jarohatlari el- yurtimiz
xotirasida umrbod saqlanadi. Har yil xal- qimiz 9 may
sanasini fashizm ustidan qozonilgan buyuk G'alabaning
bayrami sifatida keng nishon- laydi. Shuningdek 1999 yildan
boshlab 9 may yur- timizda Xotira va qadrlash kuni deb
hisoblanadi.
Xotira deganda, barchamiz qon-qonimiz, suyak-
suyagimizga singib ketgan muqaddas tuyg‘uni tushunamiz.
Chindan ham, o‘tganlarni xotirlash, ularning ruhini yod etish
xalqimiz uchun asrlar davomida ezgu an'ana, ezgu odatga
aylanib qolgan.
Tarixiy xotira-bu, avvalo, hayot mazmunini, avlodlar
o‘rtasidagi vorislik tuyg‘usini anglash demakdir, dedi
davlatimiz rahbari Islom Karimov o'zining 2011 yil 9 may
Xotira maydonida so‘zlagan nutqida. Uzoq-yaqin o‘tmishda
sodir bo‘lgan voqyea-hodisalardan bugungi va ertangi kun
uchun zarur saboq va xulosalar chiqarib ya- shash demakdir.
Mehnatkash xalqimiz urushning birinchi kun- laridan
boshlaboq frontga otlandi. Jang maydonla- rida qahramonlik
namunalarini ko‘rsatib, o‘zlarining ona yurti. bola-chaqasi,
ota-onasining tinchligini dushmandan himoya qilish borasida
jon olib jon berdi. Bunday kurashdan viloyatimiz va
shahrimiz tibbiyot xodimlari ham chetda qol- madilar. Yuzlab
va minglab yaradorlar nafaqat malakali tibbiy yordamga,
balki o‘zlarining o‘qsigan qalblarini ardoqlashga, ota-ona va
vatan mehriga muhtqj edilar. Ular tibbiyot xodimlaridan
bunday yordamni oldilar ham.
Tadqiqot maqsadi -
Samarqand viloyatida Ikkinchi
jahon urushi yillarida (1941-1945 yillar) tibbiyotning ahvoli,
urush yillarida fidokorona xizmat qilgan shifokorlarning
faoliyatini o'rganish va tahlil qilish.
Tekshiruv materiallari va usullari
Samarqand viloyat davlat arxividan, Samarqand davlat
tibbiyot institutidan, viloyat hokimligi sog'liqni saqlash
boshqarmasidan,
viloyat
davo-
lash-profilaktika
muassasalaridan Samarqand tib- biyoti tarixiga oid
materiallar olinib, tahlii qilin- gan. Shuningdek mavzu
bo‘yicha chop etilgan kitoblar, risolalar va maqolalar
o‘rganib chiqilgan.
Ikkinchi jahon urushi yillarida Sajnarqand vi- loyati
sog'liqni saqlash tizimi faoliyati, ayniqsa, Samarqand
shahrida mavjud bo'lgan tibbiyot muassasalari va fidokorona
mehnat qilib, yarador- larga tibbiy yordam ko'rsatgan
shifokorlar faoliyati, o'zining shonli tarixiga ega.
Yillar ketidan yillar o'tadi, asrlar o'tadi, ammo kelajak
avlodlarimiz xotirasida viloyatimiz uchun qiyin sinov yillari
bo' Igan 1941-1945 olovli urush yillarida, tunu-kun mehnat
qilib, yarador- larga malakali tibbiy xizmat ko'rsatgan, ularni
yupatib, ko'ngillariga taskin bergan tibbiyot xo- dimlarining
viloyatimizda joylashtirilgan evako- gospitallarda va frontda
jangovar armiya saflarida ko'rsatgan jasoratlari abadiy
saqlanib qoladi.
Samarqand shahrida 1941 yilning birinchi yarmida
sanitar-mudofaa ishlari boshlandi. Sanitar instruktorlar kursi
ochildi, 1066 kishidan iborat 248 ta sanitar postlar,
muassasalarda 542 kishidan iborat 17 ta sanitar drujinachilari
tashkil etildi.
Sobiq ittifoq Davlat Mudofaa qo'mitasi qarori bilan 1941
yil
25
sentyabrdan
boshlab
Samarqand
shahrida
evakogospitallar
tarmoqlari
joylashtirila
boshlandi.
(Doctor aj(6orotnomasi, 2011, № 3, Samarqand
15
Gospitallarni joylashtirish uchun sha- hrimizda eng yaxshi
binolar ajratildi. Qisqa vaqt ichida ularda 5 mingta o'rin
joylashtirildi. Samarqand shahrida quyidagi evakogospitallar
joylashtirildi:
•
1267-sonli EG - M.
Gorkiy bulvaridagi unversitet
(hozirgi Universitet xiyobonida joy- lashgan Samarqand
Davlat Universiteti) binosida, 1941-1947 yillar;
•
1268-sonli
EG
-
Kommunisticheskaya
ko'chasidagi Xalq xo'jaligi instituti (hozirgi Sho- hrux Mirzo
ko'chasida joylashgan Iqtisodiyot va servis instituti) binosida,
1942-1943 yillar;
•
1530-sonli EG -
Frunze ko'chasidagi «Krasnwy
dvigatel» zavodi (hozirgi Amir Temur ko'chasida joylashgan
«Alpomish» ishlab chiqa- rish korxonasi) binosida, 1941-
1942 yillar;
•
3962-sonIi EG -
Termiz bozori yonidagi
universitet yotoqxonasi (hozirgi Gulxaniy ko'chasida
joylashgan Samarqand Davlat Univer- sitetining harbiy
kafedrasi) binosida, 1941-1943 yillar;
•
3963-sonli EG -
«Sklyanskiy» ko'chasi va
M.Gorkiy bulvari burchagidagi Pedagogika instituti (hozirgi
Universitet xiyobonida joylashgan Samarqand Davlat
Universitetining o'quv korpusi) binosida, 1941-1942 yillar;
•
3964-sonli EG -
Termiz bozori ro’parasidagi
sanoat iqtisodiyot texnikumi (hozirgi oziq-ovqat va iqtisod
kolleji) binosida, 1941- 1943 yillar;
•
3694-sonli EG -
Samarqand harbiy gos- pitali
binosida, 1943 yili;
•
33965-sonli EG -
(saralovchi gospital) - Oktyabr
ko'chasidagi Michurin nomli qishloq xo'jalik texnikumi
yotoqxonasi (hozirgi Beruniy ko'chasidagi qishloq xo'jaligi
kolleji) va 43-sonli o'rta maktabda, 1941-1946 yillar;
•
3966-sonli EG -
Frunze ko'chasidagi Xalq xo'jaligi
instituti (hozirgi Amir Temur ko'chasida joylashgan
Iqtisodiyot va servis instituti) binosida, 1941-1943 yillar;
•
4559-sonli EG -
О ‘zbekiston ko'chasi, Urgut
bozori yonidagi 34- o'rta maktab binosida, 1941-1943 yillar;
•
342-sonli
- Gornizon gospitali, O'zbekiston
ko'chasi, Urgut bozori yonidagi bi- noda.
Samarqand
shahridan
tashqari
evakogospitallar
viloyatning temir yo'lga yaqin Bulung'ur, Narpay, Paxtachi
kabi tumanlarida ham joylashti- riladi. Shunday qilib
Samarqand Ikkinchi jahon urushining eng yirik gospital
bazalaridan biriga aylandi. Ulardagi о ‘rinlar soni 1941 yilda
25100. 1943 yilda 30900, 1944 yilga kelib 37600 taga yetdi.
Evakogospitallarda M.B. Grabova, V.A. lose- levich,
M.X. Sagitova, N. Safoyev, T.I. Trofi- movskoya, A.I.
Hamidova, F.K. Hasanova, F.A. Yakubova, A.G. Grigoryan,
O.A. Robozeyeva kabi samarqandlik shifokorlar fidokorona
mehnat qilganlar.
1942-1944 yillarda Samarqandga shuningdek S.M.
Kirov nomidagi harbiy-medisina Akade- miyasi ko'chib
kelgan. Frontdan qaytarilgan yara- dor zobit va askarlarni
davolashda akademiyaning professor va mutaxassislarining
hissasi katta bo'lgan.
Evakogospitallar ishida Davlat mukofoti lau- reati,
akademik A.A. Anichkov, V.P. Osipov, V.I. Voyachek, V.A.
Shamov, professorlar S. Novo- telkov, A.V. Lebedinskiy,
V.S. Dvoynikov, B.M. Broderzon, S.Yu. Minkin, M.P. Entin,
F.I. Valker, N.N. Saviskiy, N.N. Ragoza, I. Krilov, S. Neme-
. nov va boshqalar astoydil jonbozlik qilganlar.
Samarqand
shahriga
o'sha davrda
Ukraina
va
Belorusiyadan 130 mingdan ortiq aholi evakua- siya qilingan,
Leningrad va Moskva shaharlaridan 4 ta harbiy akademiya
ko'chirilgan edi. Akade- miyani va uning talabalarini
joylashtirish og'ir muammo edi Mahalliy hukumat aholi
yordamida bu ishiarni tezda hal qildi. Birinchi navbatda ok-
IJoltfor ayborotnomasi, 2011, №3, Samarqand
16
kupasiya qilingan joydan keiganiar shahar aholi- sining
xonadonlarida joylashtirilgan.
Evakuasiya
q/linganlarga yordam qilish maqsadida
yordam jamg'armasi tashkil etilgan. Urushning og‘ir yillarida
yetim bolalar bog'chasi, sut mahsulotiari oshxonasi, ayollar
va bolalar davolash-profilaktika muassasalari tarmog‘i
kengaytirilgan. Aholining katta migrasiyasi tufayli shaharda
hammomlar,
sanitariya
punktlari,
dezokameralar
yetishmasligi yuqumli kasallik- laming tarqalish xavfini
tug'dirdi.
Shahar ijroiya qo'mitasi tarkibida favqulodda vaziyatlar
komissiyasi tashkil etildi. Bu komissiya shahar sog'liqni
saqlash organi bilan hamkorlikda yuqumli kasalliklaming
oldini olish maqsadida qator tadbirlarni amalga oshirdi.
Shahrimizda joylashgan evakogospitallarga Ikkinchi
jahon urushining barcha frontlaridan og‘ir yarador bo‘lgan
jangchilar olib kelindilar. Yaradorlami davolashda ulkan
mehnatlari uchun 1944 yilning 22 iyunida gospital boshlig'i
R.R. Farxodi, tibbiyot ishlari bo‘yicha yordamchisi A.V.
Polyakov, Evakogospital yetakchi xirurgi
V.
F. Medvedkov «O‘zbekistonda xizmat ko'rsatgan
vrach» unvoni bilan, 1943 yilda L.M. Obuxova Ittifoq
sog‘liqni saqlash Xalq Komissar- ligining Faxriy yorlig‘i
bilan, G.M. Rudshteyn, N.N. Kornetov, L.M. Obuxovalar
O‘zbekiston Oliy Soveti Prezidiumining Faxriy yorlig'i bilan
taqdirlandilar.
Samarqand viloyatidagi evakogospitallarning bosh
xirurgi vazifasini «O’zbekistonda xizmat ko‘rsatgan fan
arbobi», Samarqand davlat tibbiyot instituti professori B.B.
Pankratyev, keyinroq esa bu vazifani professor K..V.
Medvedkovlar baja- ri, ayniqsa bezgak kasalligi yuqori
darajada boTganini ta‘kidlash lozim. Kasallangan bemorlar
orasida tropik bezgak kasalligining og‘ir, ko‘pincha o'lim
bilan tugaydigan shaklining ko‘payishi hukumat va tibbiyot
xodimlari tamoni- dan qator tashkiliy choralarni ko‘rishga
majbur etdi. Jumladan, bemorlarni yotqizib davolash, epi-
demiyaga qarshi kurash choralarini kuchaytirish zaruriyati
shifoxonalar va ulardagi o‘rinlar sonini ta, dorixonalar 34 ta.
dorixona punktlari 123 ta bo'lgan.
Harbiy holat qiyinchiliklariga qaramay, vi- loyat
aholisiga tibbiy xizmat ko‘rsatish salmog'i kamaygani yo‘q.
1945 yil oxirida shaharda vrachlar qabuli 29 foizga,
qishloqlarda 4 foizga oshdi. O‘rinlar soni shaharda 33 foizga,
qishloq joylarida 10 foizga oshdi. 1940 yilda har ming shahar
aholisiga 3900 vrachlik qatnovi 1945 yilda 5200, qishloq
joylarida 422 qatnovdan 1945 yilda 674 tagacha oshgan.
Ikkinchi jahon urushi Samarqand viloyati tibbiyot xodimlari
uchun ogTr sinov yillari bo‘ldi. Xalqimizning saralangan,
jasur o'g‘il-qizlari ozining bola chaqasini, ota-onasini,
Vatanini himoya qilishga otlandilar. Ular orasida ko’psonli
tibbiyot xodimlari ham bor edi. Rashid Do'stmetovich
Ahmadjonov,
Eson
Gaffarovich
Mahmudov,
Jamol
Faxruddinovich Isayev, Ismoil Nurullayevich Ibragimov,
Vahob Ibragimovich Rashidov, Islom Zohidovich Rajabov,
Normurod Islomovich Jabriyev, Qarshi Jumanov, Magira
Gabidullovna Asadullina, Klavdiya Matveyevna Alenina,
Mamadqul Narziqulov va boshqa yuzlab tibbiyot xodimlari
frontlarda qahramonona xizmat qilib hukumatimizning qator
orden va medallari bilan taqdirlandilar. Bu maqolada
hamkasb- larimizdan ayrimlari haqida hikoya qildik, xolos.
Urushda qatnashgan ko'plab boshqa tibbiyot xodimlari
haqida, shuningdek, front orqasiga evakuasiya qilingan
gospitallarda fidokorona mehnat qilgan shifokorlaming
jasoratlari haqida tabiiyki to‘lig 'icha ma‘lumot berishni bu
maqola doirasiga sigdirib bo ‘Imaydi.
Xulosalar
1.
Ikkinchi jahon urushi yillarida Samarqand eng katta
evakogospitallar bazasiga aylantirilgan.
dagi - 25100 o
;
rindan, 1944 yilga kelib 37600 - tagacha yoki
150 foizga ko‘paygan.
2.
Ikkinchi jahon urushi frontlaridan olib ke- lingan og'ir
yaradorlami
davolash
sifati
va
sama-
radorligiga
Sainarqandga evakuasiya qilingan Leningrad harbiy-
Medisina Akademiyasi olimlari va mutaxassislarining
xizmatlari salmoqli bo'lgan. Ular yaradorlami davolashning
yangi-yangi usul- larini ishlab chiqib, katta ilmiy faoliyat ham
yurit- ganlar.
3.
Urushning og‘ir yillarida Samarqandda yetim bolalar
bog‘chasi, sut maxsulotlari oshxonasi ayollar va bolalar
davolash-profilaktika muassasalari kengaytirildi.
rishgan.
Urush yillarida Samarqand viloyatida ichak
infeksiyalari, toshmali va qaytalama tif kasallikla-
ko‘paytirishni taqazo qilar edi.
O‘sha davrda viloyatdagi shifoxonalarda o‘rinlar
soni 3417 tani, shu jumladan, shaharlarda 2563 ta qishloq
joylarda esa 854 tani tashkil et- gan. Feldsherlik-
akusherlik punktlarining soni 162
Viloyatdagi gospitallarda o‘rinlar soni 1941 yil-
Adabiyotlar
1.
Kadirov A.A. Istoriya medisini Uzbekistana. Tashkent. Ibn Sino. 1994g. 234 str.
2.
Aripova T.U. Aktualniye voprosi sosialnoy gigiyeni i ocherki razvitiya zdravooxroneniya Samarkandskoy ob-
lasti. Tashkent. «Medisina». 1979 g. 140 str.
3.
Berliner B.l. Ocherki raboti evakogospitaley Uzbekskoy SSR. Tashkent. 1947 g. 227 str.
-Doctor axborotnomasi, 2011, №3, Samarqand
17
4.
Farxadi R.R., А.А. Gevarkov i dr. Zdrovooxraneniye Samarkandskoy oblasti za 25 let. Samarkand. Tipogra- fiya
Uz.gos.universiteta. 1950 g. 20 str.
5.
Xodjayev N.I. Samarqand tabobati tarixiy bosqichlari (XI-XX1 asrlar). Toshkent. Fan va texnalogiya. 2010 yil 143
bet.
6.
Samarqand viloyat davlat arxivi materiallari.
Xodjaev N.I.
TABIBLAR SULOLASI
Samarqand davlat tibbiyot instituti (rektori - prof. Shamsiev А.М.)
Ya.T. Tojiyevning (1970 yil) maMumotlariga ko‘ra
XIX asr o‘rtalarida Markaziy Osiyo Respub- likalari
xududida ilmiy tabobat yaxshi rivojlan- magan bo‘lsada,
o‘sha davming tabiblari tomoni- dan tibbiyotga oid bir
necha asarlar yozib qoldi- rilganligi ma'lum. Masalan. Ibn
Sinoning “Tib qonunlari” asarining qisqacha mazmuni
asosida Umar Chag'miniy o'zining “Qonuncha” nomli
risolasini chop ettiradi va keyinchalik bu risola o‘sha davr
tabiblari
tomonidan
asosiy
qo'llanma
sifatida
foydalaniladi.
O‘sha davrda aholiga tibbiy xizmat ko'rsatish haqida
gap ham bo‘Iishi mumkin emas edi. Qo'qon, Buxoro va
Xiva xonliklari xalqning qo- nini zulukdek so’rish bilan
band edi. Tibbiy xiz- matga muhtqjlik sezib yashagan
xalqning yuzlab tabiblar va qo‘shnochlarga murojaat
qilishdan boshqa iloji yo‘q edi. Ilmiy tibbiyotning yo‘qligi
aholi orasida o‘lim ko'rsatkichining yuqori va o‘rtacha umr
ko‘rishning qisqarishiga olib keigan edi. Hududda birorta
tibbiyot xodimi, davolash muassasi yoki dorixona
bo‘lmagan.
1868 yilda Rus qo‘shinlari Samarqandni egal-
lagandan
so‘ng
Turkiston
o'lkasini
boshqarish
to‘g‘risidagi vaqtinchalik nizomga asosan har 150-200
ming aholiga bitta vrach belgilangan bo'lib, tub aholi ilmiy
tibbiyot xizmatidan bahra- mand bo‘lolmas edi.
Umuman olganda oldingi yuz yilliklardagi tibbiyot
rivoji darajasi haqida bizlar juda kam ma‘lumotga egamiz.
Ushbu ma‘lumotlarni olish va tahlil qilish uchun turli
davrlarda yashab fao- liyat ko‘rsatgan tabiblarning
ishlaridan bilib oli- shimiz mumkin.
Tadqiqot maqsadi -
X1X-XX asrlarda ayrim
tabiblarning tibbiyot rivojiga qo‘shgan hissasini yozma
manbalardagi ma‘lumotlar va guvoh- laming ma‘lumotlari
orqali aniqlash va o‘rganishdan iborat.
Tadqiqot materiallari va usullari
Samarqand
viloyat davlat arxivi, sohaga oid adabiyotlar va
guvohlardan ma'lumotlami yig‘ish hamda tahlil qilish.
Atoulloxon Atomuhamedov (1852-1938 yil- llar) xalq
orasida Atoulloxon tabib nomi bilan mashhur bo‘lgan. U
1852 yil Afg’onistonning Qobul shahrida shoh saroyi
xizmatchisi oilasida tug'ilgan. 20 yoshga kirguncha
Qobulda yashagan va o‘qigan. So'ng Hindistonga o'qishga
borgan va 10 yil tibbiyot sohasida o‘qib oliy ma‘lumot ol-
gan. Hindistondan qaytib kelib Mazori-Sharifda 12 yil
harbiy vrach bo‘lib xizmat qiigan. Shahzo- dalarning
o‘zaro nizolari tufayli XIX-XX asrlarda afg‘on qochoqlari
shu jumladan Atoulloxon tabib ham Samarqandda panoh
topishgan.
Atoulloxon tabib 1902 yil Samarqand shahriga kelib,
shu yerlik Xo'jayeva Safiya degan ayolga uylanadi va
tabiblik
amaliyoti
bilan
shug‘ullana
boshlaydi.
Guvohlarning aytishicha Atoulloxon tabib o'qimishli,
ma'lumoti baland inson bo‘lgan. U arab, fors, afg‘on tillari
bilan birga, asta- sekinlik bilan o‘zbek, turkiy tillarni,
keyinchalik rus tilini o‘rganib, yaxshi so‘zlasha olgan.
Bemor- lar so‘rovi paytida, anamnez yig‘ishda ulaming
tilida so‘zlashgan, tabiiyki, bu kasallikning klinik
ko‘rinishini tahlil qilishga yordam bergan, asosiy
jihatlarini aniqlash, bemor shikoyatini detallashti- rish,
tanadagi ikkinchi darajali o‘zgarishlarga ahamiyat berish,
shuningdek oilaviy ahvoli, ov- qatlanishi, odatlari, oilaviy
udum va hayot tarziga e‘tiborni qaratardi.
Davolashda u o‘zi bilan tayyorlagan dori- darmondan
foydalanardi. U fitoterapiyaning bi- limdoni edi,
giyohlarni terish usullarini, shifo- baxsh o‘simliklardan
qaynatma va damlamalar tayyorlashni bilar edi.
Bemorlarni qabul qilish uchun Samarqand shahar Siyob
tumani Toshkent ko'chasi (Qoraboyoqsoqol mahallasi)
dagi hovli- sida maxsus xonalar bo'lgan. Xonalar stol, stul,
karavot bilan ta‘minlangan bo‘lib bemorlarni ko‘rish
uchun foydalanilgan. Xonalaming tokcha- larida ko‘p
miqdorda turli xil kitoblar, shisha idishlar va kolbalar, turli
xil tibbiy asbob- uskunalar va dorixona anjomlari
saqlangan. Yotib davolanuvchilar uchun esa 5-6 bemorga
mo’ljallangan maxsus xonalar bo ‘Igan.
Atoulloxon tabib juda tajribali vrach bo'igan. Kichik
jarrohlik muolajalari bilan ham shug‘ullangan. U yaradan
o‘qni oiib tashlash, og‘riq tishlami uzish, maddalangan
yaralarni ochish va shu kabi operasiyalarni muvaffaqiyatli
amalga oshirgan. Tabibga nafaqat Samarqanddan balki
boshqa shaharlardan ham juda ko‘p bemor- lar murojaat
qilishgan. U juda katta obro‘- e‘tiborga ega tabib bo‘lgan.
Bu haqda S.Ayniyning tug'ilganiga 100 yil to‘lganligi mu-
nosabati bilan chiqarilgan kitobda to‘liq ma‘lumot
